2. Ustawa z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2013r.,poz.1440 ze zm.);

Październik 2015r.

Podstawy prawne: 1. Ustawa z dnia 26 stycznia 1982r. Karta Nauczyciela ( Dz. U. z 2014 r.,poz.191 ze zm.); 2. Ustawa z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2013r.,poz.1440 ze zm.); 3. Ustawa z 11 maja 2012r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z FUS ( Dz. U z 2012r.,poz.637); 4. Ustawa z 5 marca 2015r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z FUS ( Dz. U z 2015r.,poz.552); 5. Rozporządzenie Rady Ministrów z 7 lutego 1983r.w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze ( Dz. U. z 1983r. Nr 8,poz.43 ze zm.)

1. Ustawa z dnia 6 listopada 2008r. o emeryturach pomostowych (Dz. U. z 2008r.Nr 237,poz.1656); 2. Ustawa z dnia 22 maja 2009r. o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych ( Dz. U. z 2009r. Nr 97,poz.800 ze zm.); 3. Ustawa z dnia 16 grudnia 2010r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw ( Dz. U. z 2010r.Nr 257,poz.1726); 4. Ustawa z 20 lipca 1990r. o wliczaniu okresów pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy ( Dz.U. z 1990 r. Nr 54,poz.310); 5. Ustawa z dnia 23 listopada 2012r. o zmianie niektórych ustaw w związku z podwyższeniem wieku emerytalnego (Dz.U. z 2012r.,poz.1544);

I. Nauczyciele, wychowawcy i inni pracownicy pedagogiczni zatrudnieni w placówkach określonych w art.1 ustawy z dnia 26 stycznia 1982r. Karta Nauczyciela urodzeni przed dniem 1 stycznia 1949r. mogą przejść na emeryturę bez względu na wiek, po udowodnieniu co najmniej: 30-letniego okresu składkowego i nieskładkowego, w tym 20 lat wykonywania pracy nauczycielskiej co najmniej w połowie wymiaru zajęć, lub 25- letniego okresu składkowego i nieskładkowego, w tym 20 lat wykonywania zatrudnienia w szkolnictwie specjalnym co najmniej w połowie obowiązującego wymiaru zajęć. Warunki konieczne do otrzymania tej emerytury: Wykonywanie pracy nauczycielskiej przed przejściem na emeryturę Rozwiązanie stosunku pracy na wniosek nauczyciela

II. Nauczyciele, wychowawcy i inni pracownicy pedagogiczni urodzeni po dniu 31 grudnia 1948 r., a przed dniem 1 stycznia 1969 r. mogą przejść na emeryturę nauczycielską na podstawie art.88 KN, jeśli do dnia 31 grudnia 2008 r. spełniły następujące warunki: Udowodniły wymagane okresy składkowe i nieskładkowe, o których w pkt I, Wykonywały pracę nauczycielską przed przejściem na emeryturę, Rozwiązały stosunku pracy na swój wniosek ( nie musiały tego zrobić do 31 grudnia 2008 r.), Złożyły wniosek o przekazanie środków z OFE ( za pośrednictwem ZUS) do budżetu państwa.

III. Warunek ustawowy rozwiązania na wniosek nauczyciela stosunku pracy spełniony jest wówczas gdy mamy do czynienia, z rozwiązaniem stosunku pracy na podstawie KN w związku : z art.23 ust.1 na wniosek nauczyciela; z art.27 ust.1 za trzymiesięcznym wypowiedzeniem, na podstawie wniosku nauczyciela; z art.24 ust.4 pkt 1)- na mocy porozumienia stron zainicjowanego przez nauczyciela ( należy zaznaczyć w świadectwie pracy) ; IV. Zgodnie z art.88 ust.1a Karta Nauczyciela nauczyciele spełniający pozostałe warunki mogą przejść na emeryturę również w wypadku rozwiązania stosunku pracy lub wygaśnięcia stosunku pracy w okolicznościach : art.20 ust.1 pkt 1.2 - całkowita, częściowa likwidacja, zmiany organizacyjne powodujące zmniejszenie oddziałów lub zmiany planu nauczania, art.20 ust.5c wygaśnięcie stosunku pracy w związku z upływem stanu nieczynnego art.20 ust.7 wcześniejsze rozwiązanie stosunku pracy przed upływem stanu nieczynnego

V. Nauczyciel wykonujący pracę nauczycielską w kilku szkołach lub placówkach, w celu nabycia prawa do emerytury na podstawie art.88 KN musi rozwiązać stosunek pracy we wszystkich szkołach. VI. Nauczyciel zatrudniony na podstawie umowy o pracę zawartej na czas określony, nabędzie prawo do emerytury, jeśli złoży wniosek o rozwiązanie tej umowy przed upływem okresu na jaki została zawarta. VII. Nauczyciel, aby otrzymać emeryturę z art.88 KN liczoną według tzw. starych zasad musi wystąpić z wnioskiem przed ukończeniem powszechnego wieku emerytalnego.

VIII. Do 20 letniego okresu pracy w szczególnym charakterze nie wlicza się okresów niewykonywania pracy, za które pracownik otrzymał po 14 listopada 1991r. wynagrodzenie lub świadczenie z powodu choroby lub macierzyństwa, tj. niezdolności do pracy za które zostało nauczycielowi wypłacone wynagrodzenie, zasiłek chorobowy lub świadczenie rehabilitacyjne za które pracownik otrzymał zasiłki: macierzyński, opiekuńczy Niewykonywania pracy,za które wypłacono nauczycielowi wynagrodzenie na podstawie KN za czas usprawiedliwionej nieobecności np. z powodu choroby, a w odniesieniu do wynagrodzenia wypłaconego w czasie urlopu macierzyńskiego za okres od dnia 15 listopada 1991r. do dnia 31 lipca 1992r. urlopu dla poratowania zdrowia, urlopu szkoleniowego, pozostawania przez nauczycieli w stanie nieczynnym,

nie wlicza się ponadto okresów urlopu wychowawczego, bezpłatnego lub służby wojskowej. IX. Okres składkowy i nieskładkowy ( wymienione w art.6 i art. 7 ustawy o emeryturach i rentach z FUS).Ustalając staż ZUS stosuje następujące zasady: okresy nieskładkowe uwzględnia w wymiarze nieprzekraczającym 1/3 okresów składkowych ( zliczenia dokonuje się z dokładnością co do jednego dnia), Uwzględnia tzw. okresy uzupełniające, gdy suma udowodnionych okresów składkowych i nieskładkowych jest niższa niż wymagany staż emerytalny i tylko w zakresie niezbędnym do ustalenia uprawnień ( tzw. rolne, wymienione w art.10 ustawy o emeryturach i rentach z FUS )

I. Nauczyciele, którzy wykonywali lub wykonują pracę nauczycielską wymienioną w KN, ale nie spełniają warunków uzyskania emerytury bez względu na wiek, mogą ubiegać się o świadczenia na podstawie ustawy o emeryturach i rentach z FUS ( art.32, 46 ) w związku z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze ( 15): Nauczyciel urodzony przed 1 stycznia 1949 r.,jeśli spełnił łącznie następujące warunki: a) osiągnął wiek 55 K,60 M b) ma okres składkowy i nieskładkowy, wynoszący co najmniej 20 lat dla K,25 lat dla M, w tym 15 lat pracy w szczególnym charakterze ( Wykaz A) stale i w pełnym wymiarze.

Nauczyciel lub nauczycielka urodzeni po 31 grudnia 1948 r., a przed 1 stycznia 1969 r. muszą spełnić dodatkowo jeszcze dwa warunki wynikające z art.46 ustawy o rentach i emeryturach z FUS: a) osiągnięcie wieku i stażu emerytalnego i szczególnego ( jak dla urodzonych przed 1 stycznia 1949r.) przed dniem 31 grudnia 2008r. b) nieprzystąpienie do OFE lub złożenia wniosku o przekazanie środków finansowych do budżetu państwa.

Z prawa do emerytury mogą skorzystać po spełnieniu trzeciego warunku - rozwiązania stosunku pracy (art. 6 ustawy o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw z dnia 16 grudnia 2010r. ( Dz. U. Nr 257, poz.1726) dodał w ustawie o emeryturach i rentach z FUS ) po art.103, art.103a w brzmieniu : Prawo do emerytury ulega zawieszeniu bez względu na wysokość przychodu uzyskiwanego przez emeryta z tytułu zatrudnienia kontynuowanego bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą, na rzecz którego wykonywał je bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury, ustalonym w decyzji organu

II. Świadczenie zostanie udzielone i liczone będzie na starych zasadach jeśli wniosek zostanie złożony przed osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego. W przypadku złożenia wniosku po ukończeniu powszechnego wieku emerytalnego ZUS nie ustali emerytury z tytułu wykonywania pracy o szczególnym charakterze,a emeryturę powszechną: urodzeni przed 1 stycznia 1949 na starych zasadach urodzeni po 31 grudnia 1948 mieszaną lub na nowych zasadach. III. Nie ma obowiązku wykonywania pracy nauczycielskiej przed przejściem na emeryturę.

I. Nauczyciele urodzeni po 31 grudnia 1948 r. którzy nie mogli skorzystać z emerytury z tytułu wykonywania pracy w szczególnym charakterze ( nie spełniali wymaganych warunków do 31 grudnia 2008 r.) mogą skorzystać z uprawnień wynikających z art.184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Prawo do emerytury mają osoby, które spełnią następujące warunki: ukończą wiek emerytalny 55 dla K, 60 dla M, na dzień 1 stycznia 1999 r. udowodniły okres składkowy i nieskładkowy 20 lat dla K, 25 dla M, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych charakterze, rozwiążą stosunek pracy.w innym przypadku prawo zostanie ustalone, ale zawieszone w związku z art.103 a.

Wg. starego sposobu ( art.53 ustawy emerytalnej): 24% kwoty bazowej (ogłoszonej na dany rok w Komunikacie Prezesa ZUS w Monitorze Polskim, od 1 marca 2015r. -3308,33 zł), 1,3% podstawy wymiaru emerytury za każdy rok okresów składkowych, 0,7% podstawy wymiaru emerytury za każdy rok okresów nieskładkowych. Podstawę wymiaru emerytury ustala się mnożąc indywidualny wskaźnik podstawy wymiaru przez kwotę bazową.

Do wyliczenia wskaźnika wysokości podstawy przyjmuje się : 1. Wybranych kolejnych 10 lat kalendarzowych spośród ostatnich 20 lat poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek. 2. Dowolnie wybranych 20 lat kalendarzowych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu. 3. Wskaźnik jest stosunkiem dochodu do przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. 4. 5= 3:4

Lp. Rok kalenda rzowy Zarobki dochód stanowiący podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne Kwota rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy 1 2 3 4 5( 3:4) Stosunek podstawy wymiaru składek do przeciętnego wynagrodzenia za rok kalendarzowy

Wg. nowego sposobu w oparciu o art.25 w związku z art.26 ustawy emerytalnej: Wysokość nowej emerytury jest wynikiem podzielenia podstawy jej obliczenia przez tzw. średnie dalsze trwanie życia ( ogłaszane corocznie w terminie do 31 marca w Monitorze Polskim w Komunikacie Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego). E = Podstawa obliczenia = Kwota zgromadzonych na koncie składek na ubezpieczenie emerytalne z uwzględnieniem waloryzacji, kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego miesiące średniego dalszego trwania życia

Od 1 stycznia 2009 r. obowiązują nowe zasady naliczania emerytury. Dla osób, które wymagany wiek ukończyły w latach 2009 2014 zostanie naliczona emerytura mieszana zgodnie z art.183 ustawy. Art. 183. 1. Emerytura przyznana na wniosek osoby ubezpieczonej urodzonej po dniu 31 grudnia 1948 r., z wyjątkiem ubezpieczonych, którzy pobrali emeryturę na podstawie przepisów art. 46 lub 50, o ile osoba ta nie była członkiem otwartego funduszu emerytalnego albo złożyła wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa, która osiągnęła wiek uprawniający do emerytury w roku kalendarzowym 2009, wynosi: 1) 80% emerytury obliczonej na podstawie art. 53 oraz 2) 20% emerytury obliczonej na podstawie art. 26. 2. Emerytura przyznana na wniosek osoby ubezpieczonej, o której mowa w ust. 1, która osiągnęła wiek uprawniający do emerytury w roku kalendarzowym 2010, wynosi: 1) 70% emerytury obliczonej na podstawie art. 53 oraz 2) 30% emerytury obliczonej na podstawie art. 26.

3. Emerytura przyznana na wniosek osoby ubezpieczonej, o której mowa w ust. 1, która osiągnęła wiek uprawniający do emerytury w roku kalendarzowym 2011, wynosi: 1) 55% emerytury obliczonej na podstawie art. 53 oraz 2) 45% emerytury obliczonej na podstawie art. 26. 4. Emerytura przyznana na wniosek osoby ubezpieczonej, o której mowa w ust. 1, która osiągnęła wiek uprawniający do emerytury w roku kalendarzowym 2012, wynosi: 1) 35% emerytury obliczonej na podstawie art. 53 oraz 2) 65% emerytury obliczonej na podstawie art. 26. 5. Emerytura przyznana na wniosek osoby ubezpieczonej, o której mowa w ust. 1, która osiągnęła wiek uprawniający do emerytury w roku kalendarzowym 2013lub 2014 wynosi: 1) 20% emerytury obliczonej na podstawie art. 53 oraz 2) 80% emerytury obliczonej na podstawie art. 26.

I. Nauczyciele urodzeni po 31 grudnia 1948 r. którzy nie mogli skorzystać z emerytury na podstawie art.88 KN albo ustawy o emeryturach i rentach z FUS, zatrudnieni w placówkach wymienionych w pkt 21 załącznika nr 2 do ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych ( Dz. U. z 2008 r. nr 237,poz.1656) mogą skorzystać z emerytury pomostowej: nauczyciele, wychowawców i inni pracowników pedagogicznych zatrudnieni w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych,młodzieżowych ośrodkach socjoterapii, ośrodkach szkolno wychowawczych, schroniskach dla nieletnich oraz zakładach poprawczych, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 26 października 1982r. o postępowaniu w sprawach nieletnich.

II. Prawo do uzyskania emerytury pomostowej mają nauczyciele, którzy ( art. 4 ) urodzili się po 31 grudnia 1948 r., mają okres pracy o szczególnym charakterze wynoszący co najmniej 15 lat ( przy ustalaniu tego okresu nie uwzględnia się okresów niewykonywania pracy, za które pracownik otrzymywał wynagrodzenie lub świadczenie z ubezpieczenia społecznego), osiągnęli wiek wynoszący co najmniej 55 lat dla K, 60 dla M, mają okres składkowy i nieskładkowy, wynoszący co najmniej 20 lat dla K, 25 lat dla M

przed dniem 1 stycznia 1999r. wykonywali pracę o szczególnym charakterze po dniu 31 grudnia 2008 r. wykonywali pracę o szczególnym charakterze w pełnym wymiarze czasu pracy ( art. 3) nastąpiło z nimi rozwiązanie stosunku pracy. III. Prawo do emerytury pomostowej ulega zawieszeniu bez względu na wysokość uzyskiwanego przychodu w razie podjęcia przez uprawnionego pracy o szczególnym charakterze w rozumieniu art.3 ust.1 i 3. ( art.17 ust.4 ustawy). IV. Prawo do emerytury ustaje z dniem poprzedzającym dzień osiągnięcia przez uprawnionego wieku emerytalnego, o którym mowa w art.24 ust1ai 1b ustawy o emeryturach i rentach z FUS ( w związku z ustawą z dnia 11 maja 2012r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z FUS oraz niektórych innych ustaw ( Dz. U 2012, poz.637). V. Emerytura pomostowa = kwota składek na ubezpieczenie społeczne zwaloryzowanych do końca miesiąca poprzedzającego pobranie emerytury,kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego podzielona przez miesiące średniego dalszego trwania życia dla osób w wieku 60 lat ustalone w tablicach na dzień zgłoszenia wniosku.

I. Zgodnie z definicją zawartą w art.2 pkt 1 ustawy z dnia 22 maja 2009 r. o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych ( Dz. U z 2009 r. Nr 97,poz.800), świadczenie mogą uzyskać nauczyciele, wychowawcy i inni pracownicy pedagogiczni zatrudnieni w: publicznych i niepublicznych przedszkolach, placówkach kształcenie ustawicznego, szkołach publicznych i niepublicznych o uprawnieniach szkół publicznych, młodzieżowych ośrodkach socjoterapii, wychowawczych, specjalnych ośrodkach szkolno wychowawczych, specjalnych ośrodkach wychowawczych dla dzieci i młodzieży wymagających stosowania specjalnej organizacji nauki, metod pracy i wychowania

ośrodkach umożliwiających dzieciom i młodzieży upośledzonym umysłowo w stopniu głębokim udział w zajęciach rewalidacyjno wychowawczych organizowanych zgodnie z odrębnymi przepisami, placówkach zapewniających opiekę i wychowanie uczniom w okresie pobierania nauki poza miejscem stałego zamieszkania. II. Prawo do świadczenia przysługuje nauczycielom, którzy spełnili następujące warunki: osiągnęli wiek wymagany ustawą ( art.4 ust.3) 3. Nauczyciel ma prawo do świadczenia, jeżeli ukończył: 1) 55 lat - w latach 2009-2014; 2) 55 lat w przypadku kobiet i 56 lat w przypadku mężczyzn - w latach 2015-2016;

3)55 lat w przypadku kobiet i 57 lat w przypadku mężczyzn - w latach 2017-2018; 4) 55 lat w przypadku kobiet i 58 lat w przypadku mężczyzn - w latach 2019-2020; 5) 55 lat w przypadku kobiet i 59 lat w przypadku mężczyzn - w latach 2021-2022; 6) 55 lat w przypadku kobiet i 60 lat w przypadku mężczyzn - w latach 2023-2024 7)56 lat w przypadku kobiet i 61 lat w przypadku mężczyzn - w latach 2025-2026; 8) 57 lat w przypadku kobiet i 62 lata w przypadku mężczyzn - w latach 2027-2028; 9) 58 lat w przypadku kobiet i 63 lata w przypadku mężczyzn - w latach 2029-2030; 10) 59 lat w przypadku kobiet i 64 lata w przypadku mężczyzn - w latach 2031-2032

mają okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 30 lat, w tym co najmniej 20 lat wykonywania pracy w wymienionych wyżej placówkach w wymiarze co najmniej ½ obowiązkowego wymiaru czasu pracy,osiągnięty najpóźniej na dzień rozwiązania pracy lub wygaśnięcia stosunku pracy. rozwiązali stosunek pracy ( wszystkie stosunki pracy, w których nauczyciel pozostaje, bez względu na ich charakter i wymiar) Nauczycielom spełniającym warunki określone ustawą świadczenie przysługuje również w przypadku rozwiązania stosunku pracy lub wygaśnięcia stosunku pracy w okolicznościach określonych w art. 20 ust. 1, 5c i 7 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela

III. Świadczenie kompensacyjne może być przyznane tylko takiemu nauczycielowi, który: przed zgłoszeniem wniosku pozostawał w stosunku pracy w wymienionych wyżej placówkach, po rozwiązaniu stosunku pracy do czasu zgłoszenia wniosku nie wykonywał żadnego zatrudnienia lub działalności, pobieranie zasiłku dla bezrobotnych nie stanowi przeszkody do przyznania nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego. IV. Nauczycielowi,który po ustaniu stosunku pracy w wymienionych placówkach podjął zatrudnienie lub działalność nie przysługuje świadczenie kompensacyjne. V. Ustalenie 30 letniego okresu składkowego i nieskładkowego jak dla emerytury z art.88 KN, bez uwzględnienia tzw. okresów rolnych

VI. Ustalenie 20 letniego stażu pracy pedagogicznej jak dla emerytury z art.88 KN VII. Rozumienie rozwiązania stosunku pracy jak przy emeryturze z art.88 KN. VIII. Prawo do świadczenia kompensacyjnego ma charakter okresowy - i co do zasady ustaje z dniem poprzedzającym osiągnięcie powszechnego wieku emerytalnego, o którym mowa w art.24 ust1a i 1b ustawy o emeryturach i rentach z FUS(w związku z ustawą z dnia 11 maja 2012r. o zmianie ustawy o emeryturach i rantach z FUS DZ.U 2012,poz.637) IX. Prawo do świadczenia kompensacyjnego ulega zawieszeniu bez względu na wysokość uzyskiwanego przychodu w razie podjęcia przez osobę uprawnioną pracy ( nie tylko w charakterze nauczyciela) w jednostkach wymienionych w art.1 ustawy KN ( art.9 ust.2)

X. Prawo do nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego ulegnie zawieszeniu w przypadku zatrudnienia w placówkach wymienionych w art.1 ustawy KN na podstawie art.7e ustawy o systemie oświaty ( realizacja zajęć w ramach projektów finansowanych ze środków UE). XI. Prawa do nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego nie nabywa nauczyciel zwolniony ze świadczenia pracy,ani urlopowany do pracy w zakładowej organizacji związkowej. XII. NŚK = kwota składek na ubezpieczenie społeczne zwaloryzowanych do końca miesiąca poprzedzającego pobranie świadczenia,kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego, podzielona przez miesiące średniego dalszego trwania życia dla osób w wieku 60 lat ustalone według tablic obowiązujących w dniu zgłoszenia wniosku.

XIII. NŚK nie są wypłacane w zbiegu z innymi świadczeniami (np. renta chorobowa).przy innych emeryturach obowiązują zasady zbiegu określone w odrębnych przepisach. XIV. Nie ma możliwości przeliczenia NŚK na podstawie art.108 ustawy emerytalnej w związku z kontynuacją zatrudnienia. XV. Od NŚK potrącane są tylko podatek i składka zdrowotna. XVI. W przypadku przeliczania NŚK na emeryturę z tytułu ukończenia wieku emerytalnego nie będzie odliczania od podstawy emerytury pobranych świadczeń, ale też nie ma ochrony przed wypłatą niższej emerytury niż świadczenia, gdyby taka emerytura wyszła z wyliczenia.( art.25 ust.1b ustawy emerytalnej).

art.24 ust.1a i1b wydłużenie i zrównanie wieku emerytalnego kobiet i mężczyzn, z zastrzeżeniem art.46, ( ), 184. art.13 zmienia art.16 pkt 2 ustawy o emeryturach pomostowych prawo do emerytury pomostowej ustaje z dniem osiągnięcia przez uprawnionego wieku emerytalnego, o którym mowa w art.24 ust.1a i 1b ustawy o emeryturach i rentach z FUS, art.14 zmienia art.8 pkt 2 ustawy o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych - prawo do świadczenia ustaje z dniem poprzedzającym dzień osiągnięcia przez uprawnionego wieku emerytalnego, o którym mowa w art.24 ust.1a i 1b ustawy o emeryturach i rentach z FUS, art.18 pracownicy objęci ochroną wynikająca z art.39 Kp, są objęci tą ochroną do osiągnięcia wieku emerytalnego określonego w przepisach art.24 ust1a i 1b oraz art.27 ust.2 i 3 ustawy

art.25 ust.1b - niekorzystnym rozwiązaniem,obowiązującym od 1 stycznia 2013r., które ustawodawca wprowadził do ustawy o emeryturach i rentach z FUS dla osób urodzonych po 31 grudnia 1948 r a przed 1 stycznia 1969r., jest zasada pomniejszania podstawy obliczenia emerytury przysługującej po osiągnięciu wieku, o którym mowa w art.24 1a i 1b ustawy o emeryturach i rentach z FUS, o kwotę pobranych emerytur z tytułu zatrudnienia w szczególnym charakterze ( art.46 i 184) lub kwotę pobranych emerytur na podstawie art.88 ustawy Karta Nauczyciela. Pomniejszanie podstawy obliczenia emerytury będzie polegało na odjęciu od kwoty podstawy obliczenia emerytury sumy kwot pobranych emerytur w wysokości przed odliczeniem zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych i składki na ubezpieczenie zdrowotne (w tzw. kwocie brutto).

Dla osób urodzonych po 31 grudnia 1948r. w związku z przejściem na emeryturę z tytułu ukończenia wieku i dla osób urodzonych przed 1 stycznia 1949 w związku z naliczaniem emerytury po 31 grudnia 2008r. z zastosowaniem art.55 ustawy emerytalnej ( w związku z kontynuowaniem ubezpieczenia po osiągnięciu wieku emerytalnego). a. art.26 ust. 6 umożliwia zastosowanie korzystniejszej tablicy średniego dalszego trwania życia. Albo tej obowiązującej w dniu zgłoszenia wniosku o emeryturę ( tak było do tej pory), lub tej obowiązującej w dniu ukończenia wieku emerytalnego, jeśli będzie korzystniejsza. Dla osób urodzonych po 31 grudnia 1948 r. w związku z ustaleniem kapitału początkowego. a. art.174 ust.2a umożliwia przeliczanie okresów opieki nad dzieckiem ( urlop wychowawczy lub bezpłatny) wskaźnikiem wyższym 1,3% podstawy wymiaru kapitału, a nie 0,7% jak było dotychczas.

Dla osób urodzonych po 31 grudnia 1948 r. w związku z przeliczeniem kapitału początkowego z tytułu naliczenia emerytury w związku z ukończeniem wieku emerytalnego lub emerytury z art.184 na okoliczność uwzględnienia okresów studiów wyższych. a. art.185a umożliwia dodanie okresów studiów w wymiarze 1/3 udowodnionych okresów do dnia zgłoszenia wniosku, a nie jak dotychczas, udowodnionych tylko do dnia 1 stycznia 1999r. Dla osób urodzonych przed 1 stycznia 1949r.,którzy spełniają warunki do uzyskania emerytury na podstawie art.27 ustawy emerytalnej ( wiek 60 i 65 lat w tym 20 i 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych). a. art.55a umożliwia obliczenie emerytury na nowych zasadach, o ile są korzystniejsze, również wtedy, gdy przed zgłoszeniem wniosku osoby miały ustalone prawo do wcześniejszej emerytury.

Zgodnie z art.39 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy ( Dz. U z 1998r. Nr 21,poz.94 z póź. zm ) Pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę pracownikowi, któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku. Zgodnie z orzecznictwem sądów o ochronie możemy mówić w przypadku pracownika, któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia : powszechnego wieku emerytalnego ( 60 lat dla kobiet i 65 dla mężczyzn do 31 grudnia 2012r, od 1 stycznia 2013r. zgodnie z art.24 1a i 1b dla urodzonych po 31 grudnia 1948 r. ustawy z dnia 11 maja 2012r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z FUS oraz niektórych innych ustaw). W związku z tym do 1 stycznia 2013 r. okres ochronny dla nauczycielki to przedział od 56 do 60 lat, a dla mężczyzny od 61 do 65 lat. Zgodnie z art. 25.1 w. w ustawy pracownicy, którzy w dniu wejścia w życie ustawy są objęci ochroną stosunku pracy wynikającą z art. 39kp lub osoby, które mogłyby być nią objęte, jeżeli w tym dniu pozostawałyby w stosunku pracy są objęci tą ochroną przez czas do osiągnięcia wieku emerytalnego określonego w przepisach art.24 ust.1a i 1b oraz art.27 ust.2 i 3.

niższego wieku emerytalnego z tytułu wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze ( 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ( Dz. U. z 83, Nr 8 poz.43 z póź. zm.). Okres ochronny przypada więc w przypadku nauczycielek na przedział pomiędzy 51 a 55 lat, a dla nauczycieli pomiędzy 56-60 lat. Dotyczy to również nauczycielek i nauczycieli uprawnionych do emerytury pomostowej. Wyrok SN z dnia 28 marca 2002r.,I PKN 141/01

wcześniejszy wiek emerytalny jest dla takich pracowników normalnym ustawowym wiekiem emerytalnym, to korzystają oni z ochrony przewidzianej w art. 39 k.p. tylko jeden raz i tylko wówczas, gdy dalszy okres zatrudnienia w okresie czterech lat do osiągnięcia obniżonego wieku emerytalnego umożliwia im uzyskanie prawa do emerytury. Jeśli więc uprawniony pracownik nie skorzystał z wymienionych wyżej uprawnień, nie może powoływać się na nie gdy dojdzie do powszechnego wieku emerytalnego. Wyrok SN z dnia 28 marca 2002r.,I PKN 141/01

Ochrona przedemerytalna nie przysługuje natomiast przez okres czterech lat przed nabyciem prawa do wcześniejszej emerytury bez względu na wiek z art.88 KN. Warunkiem uzyskania takiego świadczenia jest po pierwsze złożenie przez zainteresowanego wniosku, po drugie brak przesłanki wieku w tej regulacji. Nauczyciel ma bowiem prawo do emerytury wyłącznie po wypracowaniu określonego stażu, bez względu na wiek. Przepisu art. 39 KP nie dałoby się zastosować w tej sytuacji zatem ze względów funkcjonalnych. Wyrok SN z dnia 5 lipca 2011r., I PK 15/11

Dziękuję za uwagę Jolanta Gałczyńska Kontakt: e-mail.galczynska@znp.edu.pl