MINISTERSTWO ROZWOJU Rumunia Informacja o stosunkach gospodarczych z Polską Flaga Mapa Godło. Informacje ogólne powierzchnia: 238 391 km 2 ludność: 21,4 mln głowa państwa (prezydent): Klaus Ioannis premier Dacian Ciolos od 17.11.2015 r. wicepremier, minister gospodarki, Costin Grigore Borc od 17.11.2015 r. handlu i relacji z biznesem Wicepremier, minister rozwoju Vasile Dincu od 17.11.2015 r. regionalnego i administracji publicznej minister spraw zagranicznych, Lazar Comanescu od 17.11.2015 r. ambasador Rumunii w Polsce Ovidiu Dranga od 06.2013 r. ambasador RP w Rumunii Marcin Bartłomiej Wilczek od 08.2015 r. najbliższe wybory parlamentarne listopad 2016 Podstawowe wskaźniki makroekonomiczne Wskaźniki 2012 2013 2014 2015 2016 xx (prognoza) PKB ( mld euro ) 131,33 140 103 103,7 154,0 PKB na 1 mieszkańca ( tys. euro) 6 700 7 200 7 600 8 000 8 500 PKB (wzrost w %) 0,3 3,5 2,9 3,7 4,0 Deficyt budżetowy (% PKB) -3,0-2,2-2,1-2,8-2,5 Dług publiczny (% PKB) 37,3 37,9 39,4 40,4 41,1 Inflacja (w %) 4,95 1,55 0,83 1 2,7 Bezrobocie (w %) 7,0 7,3 7,0 6,9 6,7
Eksport (mld euro) 45,04 49,6 52,5 54,6 Import (mld euro) 54,6 55,2 58,5 Bezp. inwestycje zagr. w Rumunii 2,1 2,7 2,4 1,7 (mld euro) Inwestycje bezp. Rumunii za granicą Źródło: European Economic Forecast, 1. Podstawowe informacje, sytuacja gospodarcza Rumunia jest republiką parlamentarną, posiadającą prezydenta wybieranego w wyborach bezpośrednich i dwuizbowy parlament. W dniu 1 stycznia 2007 roku została przyjęta do Unii Europejskiej. Jest także członkiem WTO (od 1995r.) i NATO (od 2004 r.) Jest 7 co do wielkości krajem wspólnoty. Rumunia dzieli się na 41 okręgów i miasto wydzielone Bukareszt. Z punktu widzenia regionu, Rumunia jest jego liderem, będąc największym ludnościowo państwem bałkańskim i posiadając drugi w kolejności (po Grecji) wskaźnik wartości PKB. Rumunia zaliczana jest do intensywnie rozwijających się gospodarek byłego bloku socjalistycznego, która dotychczas utrzymywała dobre tempo wzrostu gospodarczego, kontrolując swoją inflację i posiadając bardzo niski poziom bezrobocia. Jednak kraj ten mocno odczuwa skutki światowego kryzysu gospodarczo-finansowego, co przekłada się na jego wyniki ekonomiczne w kolejnych latach. Obecnie Rumunia boryka się również z kryzysem politycznym, od 2012r. nastąpiła wielokrotna zmiana rządu. 2. Polityka gospodarcza Rok 2015 był kolejnym rokiem wzrostu PKB w Rumunii, który wyniósł 3,7 %. Powyższy wzrost osiągnięto przez dynamiczne ożywienie sektora budownictwa, poprzez wzrost popytu krajowego, wzrost eksportu i wzrost produkcji przemysłowej. Eksport Rumunii w 2015 r. osiągnął rekordową wartość 54,6 mld EUR (wzrost o 4,1% w porównaniu z rokiem 2014), a import 62,97 mld EUR (wzrost o 7,6% w porównaniu z rokiem 2014). W 2015 r. Rumunia zanotowała ujemne saldo wymiany handlowej w kwocie 8,37 mld EUR. Najważniejszymi partnerami handlowymi w rumuńskim eksporcie były: Niemcy (19,9%), Włochy (12,4%), Francja (6,7%), Węgry (5,4%), Wielka Brytania (4,3%), Turcja (4,1%), Bułgaria (3,4%), Hiszpania (2,8%) oraz Polska (2,7%) i Austria (2,5%). Z kolei najważniejszymi partnerami handlowymi w rumuńskim imporcie były: Niemcy (19,7%), Włochy (10,9%), Węgry (8,0%), Francja (5,7%), Polska (4,8%), Chiny (4,5%), Holandia (3,9%), Austria (3,8%), Turcja (3,6%), i Federacja Rosyjska (3,5%). W obrotach rumuńskiego handlu zagranicznego w 2015 r. dominowały następujące grupy towarowe: samochody i środki transportu (46,8% w eksporcie i 38,8% w imporcie), inne wyroby przemysłowe (33,9% w eksporcie i 30,5% w imporcie), wyroby spożywcze, napoje i tytoń (8,3% w eksporcie i 8,4% w imporcie). Prognoza rozwoju rumuńskiej gospodarki na lata 2016 2019 jest bardzo optymistyczna. Przewiduje wzrost PKB na poziomie 4% rocznie, znaczny wzrost konsumpcji, eksportu oraz niską stopę bezrobocia. 2
3. Ramy prawno-traktatowe współpracy gospodarczej Rumunia przystąpiła do Unii Europejskiej w dniu 1 stycznia 2007 r. Odtąd relacje handlowe z Rumunią regulują postanowienia dorobku prawnego Unii Europejskiej (zgodnie z Traktatem dotyczącym przystąpienia Polski i 9 innych krajów do Unii Europejskiej (Dz.U. z 2004 r. nr 90, poz. 864)), w tym również Traktat Akcesyjny o przystąpieniu Rumunii i Bułgarii do UE z dnia 25 kwietnia 2005 roku (Dz. U 2006 nr 79 poz.548), oraz: Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Rumunii w sprawie popierania i wzajemnej ochrony inwestycji, sporządzona w Warszawie 23 czerwca 1994 r. (Dz.U. 1995 nr 77 poz. 386) Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Rumunii w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku, sporządzona w Warszawie dnia 23 czerwca 1994 r. (Dz.U. 1995 nr 109 poz. 530) 22 maja 1991 r. Deklaracja o współpracy Ministerstwa Gospodarki RP i Ministerstwa Małych i Średnich Przedsiębiorstw, Handlu i Otoczenia Biznesu Rumunii z dnia 15 lipca 2009r. Wspólna Deklaracja dotyczącą polsko-rumuńskiego partnerstwa strategicznego podpisana przez Prezydentów Polski i Rumunii w dniu 7 października 2009r. oraz tzw. Action Plan z dnia 26 października 2010r. Program Wykonawczy do ww. Deklaracji Prezydentów. Rumunia przystąpiła do Konwencji Narodów Zjednoczonych o umowach międzynarodowej sprzedaży towarów z 11 kwietnia 1980 r., której sygnatariuszem jest Polska (Dz.U. 1997 nr 45, poz. 286). 4. Wymiana handlowa z Polską (mln euro) Eksport 2011 2012 2013 2014 Dynamika 2014 2013 2015 Dynamika * 2015 2014 2.103,4 2.169,7 2.313,1 2.568,2 111 2.942,0 113 Import 1.039,4 993,4 1.124,7 1.295,8 112 1.436,1 108 Obroty 3.142,8 3.163,0 3.437,8 112 4.378,1 111 3.864,0 Saldo 1.064,1 1.176,3 1.188,4 1.272,4-1.505,8 - Źródło:GUC W 2015 r. polsko rumuńska wymiana handlowa wyniosła 4 mld 378,1 mln Euro, co stanowiło wzrost o 11% w porównaniu z tym samym okresem roku ubiegłego. Polski eksport na rynek rumuński wyniósł 2 mld 942 mln Euro (wzrost o 13%), a polski import osiągnął wartość 1 mld 436,1 mln Euro (wzrost o 8%). W 2015 r. w wymianie handlowej z Rumunią, Polska zanotowała dodatnie saldo w wysokości 1 mld 505,8 mln Euro. Wg. poszczególnych sekcji CN w polskim eksporcie do Rumunii dominowały urządzenia mechaniczne i elektryczne, wyroby nieszlachetne i z metali nieszlachetnych, gotowe artykuły 3
spożywcze, napoje bezalkoholowe i alkohol, pojazdy oraz tworzywa sztuczne i wyroby z nich oraz kauczuk. Z kolei w imporcie dominowały urządzenia mechaniczne i elektryczne, pojazdy, statki powietrzne, materiały i wyroby włókiennicze, wyroby nieszlachetne i z metali nieszlachetnych oraz tworzywa sztuczne i wyroby z nich. W obrotach towarowych Polski z Rumunią największy udział w 2015 r. w eksporcie miały następujące grupy towarowe: 1. Urządzenia mechaniczne i elektryczne; do rejestracji i odbioru dźwięku 579,1 mln Euro 2. Wyroby nieszlachetne i wyroby z metali nieszlachetnych 288,6 mln Euro 3. Gotowe art. Spożywcze; napoje bezalkoholowe, alkohol i ocet; tytoń 278,9 Euro 4. Pojazdy, statki powietrzne, jednostki pływające 267,9 mln Euro 5. Tworzywa sztuczne i wyroby z nich; kauczuk i wyroby 245,5 mln Euro 6. Produkty przemysłu chemicznego i przemysłów pokrewnych 231 mln Euro. W obrotach towarowych Polski z Rumunią największy udział w imporcie miały następujące grupy towarowe: 1. Urządzenia mechaniczne i elektryczne; do rejestracji i odbioru dźwięku 391,7 mln Euro 2. Pojazdy, samoloty, statki 191,3 mln Euro 3. Materiały i wyroby włókiennicze 184 mln Euro 4. Wyroby nieszlachetne i wyroby z metali nieszlachetnych 171,1 mln Euro 5. Tworzywa sztuczne i wyroby z nich; kauczuk i wyroby z kauczuku 138,8 mln Euro 6. Produkty przemysłu chemicznego i przemysłów pokrewnych 56,3 Euro Ocenia się, że wartość polskich bezpośrednich inwestycji zagranicznych w Rumunii na koniec 2014 roku osiągnęła wartość ponad 500 mln euro. Szacuje się, że łączna wartość kapitału zainwestowanego przez firmy rumuńskie w Polsce wynosi ok. 23 mln euro. 5. Współpraca inwestycyjno-kapitałowa Szacuje się, że łączna wartość kapitału zainwestowanego przez firmy rumuńskie w Polsce wynosi ok. 23 mln (odwierty firmy Aurelian Oil & Gas PLC w kooperacji z Kulczyk Holding w dziedzinie łupków gazonośnych w zachodniej części Polski, Global Food będąca częścią rumuńsko-szwedzkiej grupy - European Drinks oraz GECAD w dziedzinie IT). Zdecydowanie bardziej aktywną stroną w obszarze polsko-rumuńskich inwestycji są firmy polskie. Ocenia się, ze wartość polskich bezpośrednich inwestycji zagranicznych w Rumunii na koniec 2014 roku osiągnęła wartość ok. 500 mln. Największym polskim inwestorem w Rumunii jest firma Tymbark Maspex. Dotychczasowe inwestycje Grupy Maspex w Rumunii osiągnęły wartość około 100 mln. Firma ma pozycję lidera na rynku rumuńskim w segmencie soków owocowych, nektarów i innych napojów. Jest także wiodącym producentem produktów instant w Rumunii (kawa cappuccino, kakao, zabielacze w proszku do kawy, herbaty rozpuszczalne), a także makaronów. Drugim pod względem wartości jest Ciech (fabryka sody), który przejął rumuńską spółkę Uzinele Sodice Govora S.A. (wartość inwestycji ok. 70 mln ). Inni wiodący polscy inwestorzy w Rumunii to: PROFI (sieć supermarketów spożywczych), CanPack (producent opakowań metalowych dla przemysłu spożywczego fabryka puszek do napojów w Bukareszcie), Asseco (branża IT właściciel spółki Asseco Romania), Porta (producent drzwi drewnianych, zakład produkcyjny w mieście Arad), Barlinek (producent wyrobów z drewna), Forte (100% udziałów w firmie S.C. FORTE MOBILA SRL), Orlen 4
Asfalt (terminal przeładunkowy w Floresti) Poza wymienionymi wyżej firmami, na rumuńskim rynku obecne są również: Cersanit (producent glazury i urządzeń sanitarnych), VOX (producent okien i drzwi), Selena Romania SRL (producent i dostawca produktów chemii budowlanej), KLER Romania (producent mebli), Grupa Atlas (produkcja tynków i farb elewacyjnych). 6. Dostęp do rynku Rumunia jest krajem otwartym dla polskich eksporterów i inwestorów. Od 1 stycznia 2007 roku tj. wejścia Rumunii do UE, Polska i Rumunia otworzyły wzajemnie swoje rynki dla czterech swobód UE (przepływu towarów, usług, osób i kapitału). Polscy przedsiębiorcy nie sygnalizują istotnych barier w dostępie do rynku rumuńskiego, poza drobnymi incydentami na przejściach granicznych. Ponadto występują ogólnie odczuwane przez firmy zagraniczne problemy z niestabilnością i niejasnością przepisów prawnych, biurokracją i korupcją. Są to problemy znane od dawna, z którymi władze rumuńskie walczą coraz skuteczniej. 7. Działania na rzecz rozwoju dwustronnej współpracy gospodarczej W marcu 2009 r. Prezydent RP oraz Prezydent Rumunii podpisali Wspólną Deklarację o Partnerstwie Strategicznym oraz Plan Działania na lata 2010 2015, obejmujący m.in. kwestie energetyczne, współpracy handlowej, rozwoju przemysłu (górnictwo, transport kolejowy) oraz rozwoju regionalnego a także współpracy w dziedzinie obronności. Aktualnie trwają prace nad opracowaniem nowego Planu Działania na lata 2016-2020. Ostatnia wizyta przedstawicieli polskiego rządu wraz z misją przedsiębiorców miała miejsce w lipcu 2009 r. W dniu 4 listopada 2015 r. podczas oficjalnej wizyty Prezydenta RP w Rumunii, Prezydent Andrzej Duda spotkał się z polskimi przedsiębiorcami działającymi na terenie Rumunii. Obecnie prowadzone są prace nad podpisaniem porozumienia między rządem Rumunii i rządem Rzeczypospolitej Polskiej dotyczącego współpracy w zakresie przemysłu obronnego. Polscy przedsiębiorcy corocznie aktywnie uczestniczą w kluczowych targach branżowych : Ambient Construct & Instal w Cluj Napoca, Construct Expo oraz Indagra Food w Bukareszcie. 8. Potencjalne dziedziny współpracy promowanie nowoczesnych technologii przesyłu energii; rozwój sieci transportowej (oś północ- południe jako wsparcie lub alternatywa dla osi wschód- zachód); sektor usług budowlanych art. rolno spożywcze przemysł meblarski 9. Polskie placówki ekonomiczno-handlowe w Rumunii 5
Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Bukareszcie Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Str. Atena 10, Bukareszt, sektor 1, 011-832 tel.:+40 (21) 310 04 70 fax: +40 (21) 310 04 90 E-mail: bucharest@trade.gov.pl Strona internetowa: http://bukareszt.trade.gov.pl Wydział Polityczno - Ekonomiczny Ambasady RP w Bukareszcie Al. Alexandru 23, Bucureşti, România tel.: +40 (21) 308 22 83 fax: +40 (21) 308 22 14 oraz +40 (21) 308 22 53 E-mail: Bukareszt.WPE@msz.gov.pl, Strona internetowa: www.bukareszt.msz.gov.pl 10. Ambasada Rumunii w Rzeczypospolitej Polskiej Wydział Ekonomiczny ul. Fryderyka Chopina 10, 00-559 Warszawa tel. 22 621 59 83, 22 628 31 56 Fax: 0048-22-628.52.64 E-mail: office@roembassypl.org Strona internetowa http://varsovia.mae.ro/ Notatkę przygotował: Departament Współpracy Międzynarodowej Ministerstwo Rozwoju Kwiecień 2016 r, 6