Program praktyk zawodowych w Kolegium Karkonoskim w Jeleniej Górze kierunek filologia polska (nauczycielska) część I Załącznik nr 4 do Uchwały nr 5/2008 Rady Wydziału Humanistycznego z dnia 18 lutego 2008 r. I. ZałoŜenia programowo-organizacyjne praktyk 1. Cele praktyki: - zapoznanie się z pracą i Ŝyciem szkoły podstawowej lub gimnazjum - spojrzenie na szkołę - po raz pierwszy- z pozycji przyszłego nauczyciela, - zdobycie ogólnej wiedzy o zadaniach, jakie ma do spełnienia nauczyciel w pracy lekcyjnej i pozalekcyjnej oraz w środowisku lokalnym, - pozyskanie pierwszych doświadczeń w zakresie planowania pracy dydaktycznej i wychowawczej oraz prowadzenia zajęć, - nabycie przez studentów umiejętności planowania, organizowania, oceniania i dokumentowania własnej pracy, - pogłębienie znajomości metod nauczania, - zdobycie praktycznych umiejętności rozwiązywania problemów dydaktycznych i wychowawczych, - przygotowanie się do przyszłych kontaktów z rodzicami (opiekunami) oraz instytucjami współpracującymi ze szkołą, - uzyskanie informacji dot. predyspozycji studenta w związku z podjęciem przyszłej pracy zawodowej 2. Przewidywane kompetencje: - rozpoznawanie potrzeb uczniów, - zdolność do współpracy w relacjach międzyludzkich na linii nauczyciel uczeń, nauczyciel nauczyciel, nauczyciel rodzic dziecka, - pogłębienie zdolności samokształcenia w tym doskonalenia własnego warsztatu zawodowego, - odwaga w podejmowaniu działań innowacyjnych i niestandardowych, - łatwość adaptacji, zawodowa mobilność i elastyczność działania, - skuteczność planowania, organizowania, realizacji, kontroli i oceny procesów edukacyjnych, - sprawne posługiwanie się technologią informacyjną (wykorzystywanie jej w nauczaniu przedmiotu język polski oraz podczas zajęć wychowawczych). 3. Organizacja praktyki Praktyka ma charakter ciągły. Odbywana jest w szkole podstawowej lub gimnazjum na przełomie września i października po IV semestrze studiów. Obejmuje 5 tygodni (25 dni) po 4 godziny dziennie. Łącznie praktyka obejmuje 100 godzin. W trakcie trwania praktyki student zobowiązany jest do samodzielnego przeprowadzenia 33 godzin lekcyjnych (30 godzin języka polskiego oraz 3 godziny wychowawcze). Student powinien zgłosić się kilka dni wcześniej do wybranej szkoły celem skierowania do nauczyciela-opiekuna i ustalenia harmonogramu zajęć, który powinien dostarczyć do Międzywydziałowego Centrum Praktyk Zawodowych w ciągu 7 dni od rozpoczęcia praktyki. 1
4. Warunki i formy zaliczenia praktyki - podstawowym warunkiem zaliczenia praktyki jest obecność i aktywność na zajęciach przewidzianych programem praktyki, - systematyczne wypełnianie dziennika praktyk zawierającego przebieg obserwowanych lekcji oraz innych zajęć odbywających się na terenie szkoły, w których student bierze udział, - załączenie 1 konspektu lekcji języka polskiego i 1 konspektu lekcji wychowawczej (zatwierdzonych i ocenionych przez nauczyciela-opiekuna), - uzyskanie pozytywnej opinii wraz z oceną od nauczyciela-opiekuna praktyki oraz pozytywnej opinii opiekuna ze strony uczelni, - dostarczenie w terminie najpóźniej 7 dni po ukończeniu praktyki wszystkich niezbędnych do zaliczenia dokumentów do Międzywydziałowego Centrum Praktyk Zawodowych. Zaliczenia praktyki dokonuje w indeksie i karcie zaliczeń Dyrektor Międzywydziałowego Centrum Praktyk Zawodowych na podstawie dziennika praktyki (z załącznikami), opinii zawierającej ocenę dokonaną przez dyrektora szkoły i nauczyciela opiekującego się praktykantem oraz uwag opiekuna praktyk z ramienia uczelni. 5. Program praktyki Zakres Ilość godzin Organizacja szkoły 15 Warsztat i planowanie pracy 25 Hospitowanie, asystowanie i próby prowadzenia zajęć 60 Tematyka Przepisy BHP obowiązujące nauczycieli i pracowników szkoły. Dokumentacja pracy szkoły ( m.in. statut, WSO, plany pracy, protokoły posiedzeń rady pedagogicznej). Organizacja Ŝycia szkolnego ( klasy szkolne, organizacje, samorządność, rodzaje i formy współpracy z rodzicami i środowiskiem lokalnym). Zasady funkcjonowania biblioteki szkolnej. Inne wynikające ze specyfiki danej placówki. Procedury związane z diagnozowaniem i ewaluacją. Dokumentacja pracy nauczyciela języka polskiego (np. program nauczania, plany wynikowe, przedmiotowy system oceniania, konspekty, karty pracy ). Podręczniki szkolne - motywacja wyboru. Pomoce dydaktyczne - kryteria doboru. Dokumentacja wychowawcy. Planowanie i organizacja zajęć pozalekcyjnych. Współpraca nauczyciela polonisty i wychowawcy klasowego z pedagogiem szkolnym, bibliotekarzem oraz pielęgniarką. Współpraca nauczyciela polonisty z nauczycielami historii i sztuki. Organizacja gabinetu polonistycznego. Zadania dla studenta realizującego praktykę Obserwowanie zajęć języka polskiego oraz godziny wychowawczej i sporządzanie notatek oraz arkuszy obserwacji. Przygotowywanie zleconych przez nauczyciela pomocy dydaktycznych. Sprawdzanie i korekta mniejszych prac domowych zadawanych uczniom. Opracowanie propozycji tematów zadań domowych, 2 Odpowiedzialny za realizację Dyrektor szkoły Nauczyciel języka polskiego Nauczyciel języka polskiego
tematów lekcji języka polskiego i lekcji wychowawczych oraz sposobów ich realizacji. Samodzielne przeprowadzenie 3 lekcji wychowawczych, 30 lekcji języka polskiego. Pełnienie dyŝurów w czasie przerw międzylekcyjnych razem z nauczycielem-opiekunem. Uczestniczenie w zebraniu z rodzicami lub jego części. Uczestniczenie w posiedzeniu rady pedagogicznej lub zespołu przedmiotowego. II. Zakres kompetencji osób odpowiedzialnych i uczestnika praktyki: a) Dyrektor szkoły : Głównym opiekunem praktykantów w placówce szkolnej jest dyrektor szkoły, który : - wyznacza opiekuna praktyki, - zatwierdza harmonogram praktyki opracowany przez nauczyciela-opiekuna, - zapoznaje studentów z pracą administracyjną dyrektora szkoły oraz najwaŝniejszymi dokumentami szkoły, - czuwa nad prawidłowym przebiegiem praktyki, - dokonuje podsumowania praktyki, - ocenia praktykę w porozumieniu z nauczycielem-opiekunem studenta. b) Nauczyciel - opiekun studenta: - opracowuje harmonogram praktyki, - zapoznaje praktykanta z dokumentacją polonisty i wychowawcy oraz z zasadami funkcjonowania biblioteki a takŝe rolą pedagoga szkolnego, - udostępnia pomoce naukowe, wskazuje literaturę metodyczną, - zaznajamia studenta z regulaminem oceniania, klasyfikowania i promowania, skalą ocen i jej kryteriami oraz narzędziami sprawdzania i oceniania pracy ucznia, - pomaga studentowi w przygotowaniu zajęć (przynajmniej trzy dni przed prowadzaną przez studenta lekcją podaje zakres materiału, jaki ma być zrealizowany, ustala cel główny oraz sugeruje zastosowanie określonych metod), - omawia wszystkie zajęcia, w których student uczestniczy, - dokonuje oceny całokształtu praktyki i przedkłada ją do zatwierdzenia dyrektorowi szkoły. c) Student - praktykant : - hospituje lekcje języka polskiego, lekcje wychowawcze i inne zajęcia prowadzone przez opiekuna, - poznaje obowiązki wychowawcy i formy współpracy z rodzicami, - zapoznaje się z zasadami funkcjonowania sekretariatu szkoły, poznaje podstawowe dokumenty oraz czynności administracyjne dyrektora szkoły, - asystuje nauczycielowi w trakcie prowadzonych zajęć lekcyjnych i wychowawczych, - prowadzi dziennik praktyki, w którym odnotowuje spostrzeŝenia z obserwowanych zajęć, - przygotowuje konspekty prowadzonych zajęć wychowawczych, lekcji języka polskiego i zajęć pozalekcyjnych (jeŝeli takie są prowadzone na terenie szkoły), samodzielnie prowadzi zajęcia wynikające z programu praktyki, - sumiennie wykonuje zadania wynikające z programu praktyki oraz polecenia dyrekcji szkoły oraz nauczyciela-opiekuna, - realizując powyŝsze zadania, przebywa w placówce szkolnej w wymiarze zgodnym z regulaminem praktyki, - zobowiązany jest zgłosić do Międzywydziałowego Centrum Praktyk Zawodowych wszelkie zmiany wynikające z harmonogramu praktyk przed ich dokonaniem. W czasie trwania praktyki student podlega obowiązującej w szkole dyscyplinie pracy, powinien wykazać się sumiennością w wykonywaniu obowiązków, kulturą i taktem pedagogicznym. 3
Przed rozpoczęciem praktyki dostarcza do Międzywydziałowego Centrum Praktyk Zawodowych dokumentację dotyczącą przyjęcia do placówki: a) zaświadczenie od dyrektora placówki o przyjęciu na praktykę z wskazaniem opiekuna praktyki i terminem realizacji, b) harmonogram rozpisanych dni i godzin praktyki, c) przekazuje Dyrektorowi i nauczycielowi praktyki w placówce kwestionariusz dotyczący danych osobowych. Po odbyciu praktyki ( w bezwzględnym terminie 7 dni!) dostarcza wypełniony dziennik praktyki do Międzywydziałowego Centrum Praktyk Zawodowych. 4
Program II części praktyk zawodowych na kierunku filologia polska w Kolegium Karkonoskim w Jeleniej Górze - zakres : pedagogika opiekuńcza I. ZałoŜenia programowo - organizacyjne praktyk Praktyka powinna być realizowana w: 1. świetlicach szkolnych, 2. świetlicach środowiskowych, 3. ogniskach wychowawczych, 4. domach wczasów dziecięcych, 5. internatach, bursach, 6. placówkach socjalizacyjnych - domach dziecka. 1. Cele praktyki: Zadaniem praktyki jest: - poznanie placówki lub agendy opiekuńczo-wychowawczej w aspekcie przyszłej pracy wychowawcy, - zweryfikowanie uzyskanej w toku kształcenia wiedzy teoretycznej z zakresu pedagogiki i psychologii, - pozyskanie pierwszych doświadczeń w zakresie planowania pracy wychowawczoopiekuńczej oraz prowadzenia zajęć. Student zapoznaje się z organizacją placówki, szkoły, planowaniem, dokumentacją; w miarę moŝliwości uczestniczy w spotkaniach z rodzicami, imprezach i innych wydarzeniach; obserwuje relacje wychowawca - wychowanek, nauczyciel - uczeń; rozmawia z dyrekcją placówki, szkoły, pedagogiem i kolegami, wychowawcami, nauczycielami o interesujących go problemach zawodu. Praktyka ta powinna umoŝliwić studentowi spojrzenie na placówkę opiekuńczo - wychowawczą i szkołę z pozycji przyszłego wychowawcy. 2. Przewidywane kompetencje: - rozpoznawanie potrzeb dzieci i młodzieŝy, - zdolność do współpracy w relacjach międzyludzkich, - pogłębienie zdolności samokształcenia w tym doskonalenia własnego warsztatu zawodowego, - odwaga w podejmowaniu działań innowacyjnych i niestandardowych, - łatwość adaptacji, zawodowa mobilność i elastyczność działania, - skuteczność diagnozowania, planowania, organizowania, realizacji, kontroli procesów edukacyjnych. 3. Organizacja praktyki Praktyka realizowana będzie w VI semestrze jako śródroczna w wybrane dni tygodnia wskazane przez Radę Wydziału Humanistycznego. Powinna odbywać się w placówkach wskazanych w punkcie pierwszym programu. Obejmuje 3 tygodnie (15 dni) po 6 godziny dziennie (tj. 90 godzin). 5
Student powinien zgłosić się kilka dni wcześniej do dyrektora wybranej placówki celem skierowania do wychowawcy i ustalenia harmonogramu zajęć, który powinien dostarczyć do Międzywydziałowego Centrum Praktyk Zawodowych w ciągu 7 dni przed rozpoczęciem praktyki. 4. Warunki i formy zaliczenia praktyki : - Podstawowym warunkiem zaliczenia praktyki jest obecność i aktywność na zajęciach przewidzianych programem praktyki, - Systematyczne wypełnianie dziennika praktyk poprzez notowanie poczynionych obserwacji i wynikającą z nich pedagogiczną refleksję, Załączenie 2 konspektów z róŝnorodnych typów zajęć (obu potwierdzonych przez wychowawcę - opiekuna), - Uzyskanie pozytywnej opinii od wychowawcy-opiekuna praktyki oraz opiekuna ze strony uczelni, - Dostarczenie w terminie najpóźniej 7 dni po ukończeniu praktyki wszystkich niezbędnych do zaliczenia dokumentów do Międzywydziałowego Centrum Praktyk Zawodowych. 5. Program praktyki Studenci stacjonarni odbywają praktykę obserwacyjno-asystencką w placówkach opiekuńczowychowawczych lub wychowawczych agendach szkoły ( np. świetlice szkolne). Ilość Godz. 10 Forma zajęć Organizacja placówki Tematyka Zapoznanie studenta ze statutem placówki. Zapoznanie studenta z placówką pod kątem pełnionych przez nią funkcji. Zapoznanie studenta z arkuszem organizacyjnym placówki. Wgląd do rocznego planu pracy oraz jego załączników. Wskazanie na problemy związane z kierowaniem placówką oraz obowiązującymi przepisami na danym stanowisku pracy. Realizujący Dyrektor lub zastępca dyrektora 20 Warsztat i planowanie pracy wychowawcy Zapoznanie studenta z bazą placówki (omówienie jej pod względem funkcjonalności i estetyki). Zapoznanie się ze środkami dydaktycznymi, narzędziami i materiałami stosowanymi w pracy opiekuńczo -wychowawczej i dydaktycznej oraz korekcyjno-kompensacyjnej. Zapoznanie się z dokumentacją formalną i sposobem jej prowadzenia: świetlica: karta zgłoszenia dziecka do świetlicy, arkusze obserwacji, miesięczne plany pracy, dziennik pracy z grupą. internat-bursa,dom wczasów dziecięcych - dokumentacja jw. domy dziecka- karta pobytu wychowanka w placówce, indywidualne programy pracy z dzieckiem, programy dla wychowanków usamodzielniających się a ponadto dokumenty zgromadzone w teczce akt osobowych, postanowienia sądu, wywiady środowiskowe, orzeczenia poradni psychologiczno-pedagogicznej i inne. Student zobowiązany jest takŝe podczas odbywania praktyki pedagogicznej do poznania warsztatu pracy i form współpracy wychowawcy z pielęgniarką i pedagogiem zatrudnionym w placówce, dotyczących zdrowia, bezpieczeństwa oraz kontaktu dziecka z jego rodziną. Opiekun studenta 6
30 Hospitacje i asystowanie w trakcie prowadzenia zajęć przez opiekuna 30 Samodzielne prowadzenie zajęć Wspieranie wychowawcy w czynnościach opiekuńczych (kąpiel, posiłki). Pomoc w odrabiani lekcji z wychowankami. Przygotowanie zleconych przez opiekuna pomocy naukowych. Asystowanie opiekunowi przy odprowa-dzaniu dzieci do przedszkola i szkoły. Udział studenta wraz z opiekunem w wywiadówkach czy wizytach w szkole. Utrzymanie porządku w grupie oraz otoczeniu placówki. Udział w imprezach i uroczystościach organizowanych przez placówkę. Hospitacja a potem samodzielne prowadzenie zajęć: : umysłowych, artystycznych, rozrywkowych, sportowych, opiekuńczych, organizacyjno-społecznych. Prowadzenie pod nadzorem opiekuna arkusza obserwacji wybranego wychowanka. Opracowanie przykładowego programu pracy z dzieckiem. Zorganizowanie z pomocą opiekuna i młodzieŝy imprezy dla grupy wynikającej z kalendarza np."dzień Dziecka", Dzień Babci", wycieczki, biwaki itp. Opiekun studenta Opiekun studenta II. Zakres kompetencji osób odpowiedzialnych i uczestnika praktyki. a) Dyrektor placówki opiekuńczo-wychowawczej, szkoły: Głównym opiekunem praktykantów dyrektor placówki, który: - opracowuje plan wszystkich zajęć hospitowanych przez studenta zgodnie z harmonogramem praktyki, - wyznacza opiekuna praktyki, - umoŝliwia studentowi kontakt z pielęgniarką, psychologiem i pedagogiem oraz pracownikiem socjalnym, - zapoznaje studentów z pracą administracyjną oraz najwaŝniejszymi dokumentami, - dokonuje podsumowania praktyki, - ocenia praktykę w porozumieniu z opiekunem studenta i przekazuje opinię opiekunowi praktyk Kolegium Karkonoskiego w terminie tygodnia od zakończenia praktyki, wyznacza grupy, w których student odbywać będzie praktykę, b) Wychowawca, nauczyciel - opiekun studenta: - zapoznaje praktykanta z planami pracy opiekuńczo - wychowawczo-dydaktycznej oraz z obowiązującą dokumentacją, - odpowiada za prawidłową realizację wszystkich form praktyki, - udostępnia środki dydaktyczne i wskazuje literaturę metodyczną - zapoznaje z tematami prowadzonych zajęć, - dokonuje oceny całokształtu praktyk studenta w formie opinii i przedkłada ją do zatwierdzenia dyrektorowi placówki, - opiekun studenta proszony jest o jak najszybsze przekazanie /przesianie pocztą / danych osobowych niezbędnych do spisania umowy i wypłaty naleŝności za opiekę nad studentem. 7
c) Student - praktykant: - hospituje zajęcia prowadzone przez wychowawcę - opiekuna, a takŝe inne formy pracy wynikające z programu praktyki, - poznaje obowiązki wychowawcy w zakresie współpracy z rodziną wychowanka, ucznia oraz z instytucjami współpracującymi z placówką, szkołą ( sąd rodzinny, poradnia psychologiczno-pedagogiczna itp.).,zapoznaje się z kancelarią placówki, szkoły, poznaje odstawowe dokumenty, - sumiennie wykonuje zadania wynikające z programu praktyki, - wspiera wychowawcę w czynnościach opiekuńczych (kąpiel, posiłki) oraz pomaga uczniom w odrabianiu zadań domowych i innych zajęciach wynikających z programu, - wykazuje nienaganną postawę właściwie reprezentując uczelnię, - prowadzi dziennik praktyki, w którym odnotowuje spostrzeŝenia z obserwowanych zajęć, - realizując powyŝsze zadania przebywa w placówce w wymiarze zgodnym z regulaminem praktyki - zobowiązany jest zgłosić do Międzywydziałowego Centrum Praktyk Zawodowych wszelkie zmiany wynikające z harmonogramu praktyk przed ich dokonaniem. Uwaga! Przed rozpoczęciem praktyki student dostarcza do Międzywydziałowego Centrum Praktyk Zawodowych dokumentację dotyczącą przyjęcia do placówki, tj.; a) zaświadczenie od dyrektora placówki o przyjęciu na praktykę z wskazaniem opiekuna praktyki i terminem realizacji, b ) harmonogram rozpisanych dni i godzin praktyki, Przekazuje opiekunowi praktyki w placówce kwestionariusz dotyczący danych osobowych, (tylko w przypadku zatrudnienia opiekuna z Karty Nauczyciela ), Po odbyciu praktyki (w bezwzględnym terminie 7 dni!) dostarcza wypełniony dziennik praktyki do Międzywydziałowego Centrum Praktyk Zawodowych. Przewodniczący Rady Wydziału Humanistycznego dr Leszek Albański 8