mgr Ewelina Gibowicz
* Zdolność do nabycia umiejętności posługiwania się mową jest WRODZONA * Warunek ujawnienia się tej zdolności: - WŁASNA AKTYWNOŚĆ DZIECKA - OTOCZENIE, KTÓRE POSŁUGUJE SIĘ JĘZYKIEM * Każde dziecko tworzy swój SPECYFICZNY SYSTEM JĘZYKOWY * Opanowanie mowy przebiega w sposób INDYWIDUALNY
W rozwoju mowy wyodrębnia się następujące okresy: 1) Przygotowawczy (w okresie prenatalnym) 2) Melodii (0-1 r.ż.) 3) Wyrazu (1-2 r.ż.) 4) Zdania (2-3 r.ż) 5) Swoistej mowy dziecięcej (3-7 r.ż.)
3 7 rok życia Czterolatek: głoski s, z, c, dz powinny już brzmieć twardo i podobnie jak ś, ź, ć, dź powinny być wymawiane z zamkniętymi zębami może pojawić się głoska r głoski sz, ż, cz, dż dziecko może jeszcze zamieniać na ś, ź, ć, dź wypowiedzi mogą być nadal agramatyczne dziecko rozumie dłuższe wypowiedzi potrafi mówić nie tylko o teraźniejszości, ale i przeszłości oraz przyszłości zadaje dużo pytań o znacznym stopniu trudności neologizmy językowe ( Tata to duży czytacz - bo często czyta gazetę) DZIECKO POWINNO WYMAWIAĆ GŁOSKI : S, Z, C, DZ MOGĄ POJAWIĆ SIĘ GŁOSKI: SZ, Ż/RZ, CZ, DŻ ORAZ R
3 7 rok życia Pięciolatek: pojawia się sz, ż, cz, dż, r (dziecko potrafi te głoski wymówić, ale w codziennych rozmowach może zamieniać je na prostsze, np. sz-s, r-l) wypowiedzi wielozdaniowe zdania złożone dziecko chętnie opowiada zachowując kolejność zdarzeń uwzględnia zależności przyczynowo - skutkowe ok. 2000słów
3 7 rok życia Sześciolatek: dziecko powinno poprawnie wymawiać wszystkie głoski, w tym trudniejsze, np. sz, ż, cz, dż oraz r mowa pod względem dźwiękowym powinna być opanowana duży zasób słownictwa od 3000 do 4500 słów zdania poprawne gramatycznie
3-7 rok życia Siedmiolatek: jest dobrym słuchaczem, rozmówcą lubi odgrywać różne role, wcielać się w postaci bohaterów monologując ćwiczy wymowę. Między 5 a 7 r. ż. kończy się rozwój systemu fonologicznego dziecka, większość głosek wymawiana jest poprawnie, stabilizuje się wymowa głoski r oraz dwuznaków. Należy pamiętać, że każde dziecko rozwija się w indywidualnym tempie, niewielkie opóźnienia w opanowaniu języka nie powinny być powodem do niepokoju.
*Zaburzenia i wady wymowy w znacznym stopniu utrudniają osiąganie sukcesów w szkole. *Większość dzieci z zaburzeniami artykulacji ma kłopoty w nauce, w szczególności w nauce czytania i pisania. *Dziecko źle wymawia poznawane głoski, źle nazywa i zapisuje litery, a potem źle je odczytuje. *W miarę poszerzania słownictwa, pojawiają się agramatyzmy i trudność z prawidłową budową zdań.
* dziecko podczas mówienia wsuwa język między zęby * dostrzegamy niepokojące zmiany anatomiczne w budowie narządów mowy * istnieją wątpliwości czy dziecko dobrze słyszy * dziecko nawykowo mówi przez nos * dziecko po ukończeniu 4 r. ż. zamienia głoski dźwięczne na bezdźwięczne (np. d-t : zamiast domek-tomek) * pod koniec 3 r.ż. nie wymawia samogłoski ustnej: a, e, i, o, u, y * nie realizuje głosek: ś, ź, ć, dź (po 3 r.ż.); s, z, c, dz (po 4r.ż.); sz, ż, cz, dż (po 5r.ż.) * zniekształca głoski, np. wymawia r gardłowo * wyraźnie się jąka * ma ciągle otwartą buzię * wady zgryzu
1. Mów do dziecka zrozumiale, starannie, poprawnie. Mów językiem dorosłych, nie w sposób pieszczący się, chyba że w zabawie. Różnicuj intonację głosu. 2. KĄPIEL SŁOWNA: Wykorzystaj różne sytuacje domowe do mówienia (nazywaj ubrania, nazwy pokarmów, ich cechy, nazywaj to co dziecko robi w czasie zabawy). 3. Dbaj o prawidłowe żucie, gryzienie i połykanie. 4. Baw się z dzieckiem, ucz wyliczanek, rymowanek, wierszyków, piosenek. 5. Zapewnij dziecku wiele okazji do twórczej pracy: malowania, rysowania, lepienia. 6. Czytajcie razem książki, omawiajcie ilustracje, zadawaj pytania. 7. Od pierwszych prób porozumiewania się staraj się przekazać informacje, że oczekujesz odpowiedzi, zadawaj proste pytania.
8. Prowadź proste ćwiczenia oddechowe (dmuchanie baniek, na wiatraczki, picie napojów przez słomkę, dmuchanie na kulki z waty, skrawki papieru, piórka, piłeczki, zabawy ze świecą, np.: tańczący płomień czyli delikatne dmuchanie, aby płomień drgał, ale nie zgasł, zdmuchiwanie płomienia z dużej odległości, zdmuchiwanie kilku lub kilkunastu świeczek jednocześnie) 9. Wprowadzaj proste ćwiczenia narządów mowy ( np. wysuwanie języka na brodę, unoszenie koniuszka języka w kierunku nosa, parskanie wargami parskanie konia, usta w dzióbek mocne cmokanie, przesuwanie zamkniętych ust w lewo i w prawo, nadymanie policzków dmuchanie baloników ) 10. Prowadź zabawy oddechowo fonacyjne (np. zabawy ze spółgłoskami, np.: naśladowanie odgłosów otoczenia szumiący wiatr: szszszszsz..., szeleszczące liście: sz, sz, sz, sz, syczący wąż: sssssssss..., wypuszczająca parę lokomotywa: f, f, f, f, fffffffffffff..., jadąca lokomotywa: cz, cz, cz, cz, bzyczenie osy: zzzzzzzzzz..., piłowanie drewna: ż, ż, ż, ż) 11. Trenuj słuch!
Dzień bezpłatnych konsultacji logopedycznych: 9 marca, godz. 16:00 18:00 Gabinet logopedyczny (s. 07b)