Chromatograficzna analiza napojów alkoholowych

Chromatograficzna analiza napojów alkoholowych Problemy i rozwiązania W. Wardencki, M. Śliwińska, P. Wiśniewska, T. Dymerski Katedra Chemii Analitycznej, Wydział Chemiczny, Politechnika Gdańska ul. Narutowicza 11/12, 80-233-Gdańsk, walwarde@pg.gda.pl

OCENA JAKOŚCI I BEZPIECZEŃSTWA KLUCZOWE ZADANIE W PRODUKCJI NAPOJÓW ALKOHOLOWYCH KONIECZNA KONTROLA PRODUKTÓW, PÓŁPRODUKTÓW I PRODUKTÓW FINALNYCH NA KAŻDYM ETAPIE PRODUKCJI

CELE OCENY NAPOJÓW ALKOHOLOWYCH zapewnienie jakości smakowitość (zapach i smak) fałszowanie pochodzenia identyfikacja pochodzenia surowca

Worldwide ethanol production North and South America Europe Światowa produkcja etanolu mln litrów 19% 15% 66% 4

5

Europejski przemysł spirytusowy wyprodukowano 39 milionów hektolitrów napojów spirytusowych łączna konsumpcja napojów spirytusowych przez Europejczyków to 27 milionów hektolitrów wartość spożytych napojów to 60 miliardów euro (VAT + akcyza) jakość organoleptyczna zgodność z wymogami Unii Europejskiej (WE) Nr 178/2002, (WE) Nr 110/2008, (WE) nr 2870/2000 źródło: raport luty 2011

Dane z 2012 r., na podstawie statystyk GUS, IERiGŻ, Ministerstwa Finansów oraz firm członkowskich ZP PPS

Uproszczony schemat przemysłowego otrzymywania spirytusu Surowce zbożowe żyto, kukurydza, pszenżyto, pszenic a, jęczmień Surowce okopowe ziemniaki, aki cukrowe bur

Produkty uboczne procesu fermentacji

Produkty uboczne procesu fermentacji PROCESY: BIOLOGICZNE ENZYMATYCZNE CHEMICZNE TERMICZNE PRODUKCJA I PRZETWARZ ANIE SUROWIEC MAGAZYN OWANIE PRODUKTY UBOCZNE

Przykładowe rozwiązania ustalenie zależności pomiędzy jakością spirytusu surowego a profilem zapachowym opracowanie metod klasyfikacji destylatów rolniczych różnego pochodzenia botanicznego ilościowe oznaczanie wybranych związków karbonylowych oraz próba korelacji otrzymanych wyników z jakością sensoryczną wódek czystych zastosowanie GCxGC i elektronicznego nosa do rozróżniania pochodzenia biologicznego destylatów rolniczych i wódek czystych

Stosowane techniki analityczne Izolacja i wzbogacanie mikroekstrakcja do fazy stacjonarnej z fazy nadpowierzchniowej (HS-SPME) przeprowadzanie w pochodne (derywatyzacja) Oznaczenia końcowe kapilarna chromatografia gazowa (GC) detektory: olfaktometr (O), MS, ECD, FID elektroniczny nos w połączeniu z szybką chromatografią gazową

Stosowane techniki SPME CGC FID OD MS SPME mikroekstrakcja do fazy stacjonarnej CGC kapilarna chromatografia gazowa FID detektor płomieniowo-jonizacyjny MS spektrometr mas OD detektor olfaktometryczny izolacja rozdzielenie detekcja

Techniki chromatograficzne duży potencjał rozdzielczy dostępność czułych detektorów względna prostota stosowania odtwarzalne rezultaty względna szybkość analizy

Przygotowanie próbek Krytyczny etap: rozkład związków zapachowych tworzenie artefaktów mikroekstrakcja do fazy stacjonarnej (SPME) analiza fazy nadpowierzchniowej (HS) statyczna dynamiczna

Analiza fazy nadpowierzchniowej Zalety: statyczna: czyste ekstrakty nie zmienia próbki lub składników zapachowych nie tworzą się artefakty dynamiczna: duża czułość Wady: statyczna: dyskryminacja lotnych składników niewystarczająca czułość dynamiczna: konieczność stosowania pułapek w przypadku TD możliwy rozkład substancji nieodpowiednia dla próbek z dużą zawartością wilgoci

Ocena zapachu Analiza sensoryczna Analiza instrumentalna Brak możliwości identyfikacji związków Jakościowe i ilościowe wpływających na oznaczanie składników zapach i smakowitość zapachu Brak możliwości Wyższa powtarzalność i przeprowadzenia ich odtwarzalność wyników oznaczenia ilościowego Możliwość tworzenia Niska powtarzalność i odtwarzalność aromagramów wyników

AROMAGRAM profil zapachu odcisk palca (fingerprint) Jest charakterystyczny dla każdego produktu spożywczego Źródłem informacji są zarówno pojedyncze związki, jak i ich wzajemne relacje jakościowe i ilościowe Możliwość tworzenia baz aromagramów na podstawie analiz produktów wzorcowych ze względu na gatunek, pochodzenie czy jakość

Połączenie chromatografu gazowego z detektorem olfaktometrycznym (GC-O)

Linia transferowa Port olfaktometryczny Potencjometr ECOPOLE'09, Piechowice, 14-17.10.2009

Identyfikacja składników lotnych Retention indices HP-5MS Stabilwax-DA Compound <500 713 acetaldehyde <500 689 methanethiol 504 679 ethoxyethene 554 826 2-methylpropanal 563 1055 1-propanol 600 600 hexane 605 893 2-methylfuran 611 915 3-methylfuran 613 906 ethyl acetate 628 1111 2-methyl-1-propanol 648 935 3-methylbutanal 658 935 2-methylbutanal 700 700 heptane 704 870 1-ethoxy-1-butene 706 976 2,5-dimethylfuran 711 978 ethyl propanoate 726 906 1,1-diethoxyethane 735 1099 dimethyl disulfide 738 1224 3-methyl-1-butanol 740 1224 2-methyl-1-butanol Retention indices HP-5MS Stabilwax-DA Compound 753 985 ethyl 2-methylpropanoate 757 1068 toluene 763 1120 2-methylthiophene 770 1032 2-methylpropyl acetate 800 800 octane 801 1105 hexanal 802 1052 2-ethyl-5-methylfuran 803 1056 ethyl butanoate 813 973 1,1-diethoxypropane 820 985 1-(1-ethoxyethoxy)-propane 828 1170 methyl ethyl disulphide 828 1500 furfural 837 985 2,6-dimethyl-1,3,5-heptatriene 849 NF ethyl 2-methylbutanoate 850 1240 2-(2-propenyl)furan 855 1149 ethylbenzene 859 991 1,1-diethoxy-2-methylpropane 864 1162 p-xylene 864 1168 m-xylene 871 1369 hexanol 873 1190 2,5-dimethylthiophene

Markery jakości GEOSMINA zapach ziemisty, wilgotnej piwnicy, pleśni wyczuwalność zapachu 60-65 ngl -1 w 10 % białym winie lotny metabolit wytwarzany przez niepożądane mikroorganizmy takie jak pleśnie Botrytis cinerea lub Penicilium expansum i wiele innych z rodziny Actinomycetes DIMETYLOTRISULFID zapach gotowanej kapusty, cebuli, rozkładających się warzyw wyczuwalność zapachu: 0.2 µg L -1 w 10 % roztworze metanol :woda produkt degradacji metioniny lub metabolit wytwarzany przez mikroorganizmy

Rozróżnianie pochodzenia surowcowego destylatów rolniczych wyprodukowanych z kukurydzy, żyta, pszenżyta i pszenicy skład produktów ubocznych procesu fermentacji spełnienie wymagań Unii Europejskiej surowiec, z którego został wyprodukowany destylat rolniczy weryfikacja oświadczeń gorzelników

Markery jakości

Pochodzenie botaniczne spirytusów surowych kukurydza pszenica pszenżyto żyto Niemożliwe rozróżnienie poprzez analizę sensoryczną lub oznaczenia parametrów sumarycznych

Schemat procedury desorpcja rozdzielanie i detekcja przygotowanie próbki derywatyzacja termostatowanie i ekstrakcja

Profil aldehydów spitytusu uzyskany techniką HS/GC-ECD 900 800 700 600 2 1- methanal 2 - etanal 3 - acetone 4 - propanal 5 - acrolein 6 - izobutanal 7 - butanal 8 - butanal 9 - izopentanal 10 - izopentanal 11 - butenal 12 - butenal 13 - pentanal 14 - pentanal 15 - hexanal 16 - hexanal 500 6 400 3 9 300 10 200 100 0 4 14 1 5 7 11 8 12 13 15 16 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27

5.0 4.5 concentration [mg/l] 4.0 3.5 3.0 2.5 2.0 1.5 1.0 0.5 Sowieński Młyn 0,3 Jeleń 0,3 Światkowo 0,0 Nieżychowo 0,0 Mełno 0,0 Gościszewo 0,3 Stężenia wybranych aldehydów w surowych spirytusów concentration [mg/l] 0.0 methanal 5.0 4.5 4.0 3.5 3.0 2.5 2.0 1.5 1.0 0.5 propanal acrolein izobutanal butanal izopentanal butenal pentanal hexanal Niedźwiady 1,0 Osieki 1,0 Sławoborze 1,0 Osieki 1,0 Krępa 1,0 Falmierowo 1,0 - o niskiej jakości organoleptycznej (góra) i - o dobrej jakości organoleptycznej (dół) 0.0 methanal propanal acrolein izobutanal butanal izopentanal butenal pentanal hexanal

Rozróżnianie pochodzenia surowcowego destylatów rolniczych wyprodukowanych z kukurydzy, żyta, pszenżyta i pszenicy Klasyczna analiza sensoryczna wg normy PN-A-79528-2:2002 metoda profilowania Określenie parametrów sumarycznych kwasowość oraz zawartość aldehydów Analiza instrumentalna oznaczanie estrów etylowych metodą HS-SPME/GC-FID oznaczanie głównych produktów procesu fermentacji alkoholowej metodą GC-FID bezpośredniego dozowania nierozcieńczonej próbki określenie profilu związków lotnych metodą HS-SPME/GC-MS

Oznaczanie estrów etylowych metodą HS-SPME/GC-FID SUROWIEC octan etylu [10 3 ] propionian etylu [10 2 ] butanian etylu [10] pentanian etylu Stężenie [µg/dm 3 ] [średnia ± U(k=2)] heksanian etylu [10 2 ] heptanian etylu oktanian etylu [10 3 ] nonanian etylu dekanian etylu [10 2 ] C2 octan etylu C3 propionian etylu C4 butanian etylu C5 pentanian etylu C6 heksanian etylu C7 heptanian etylu C8 oktanian etylu C9 nonanian etylu C10 dekanian etylu C11 undekanian etylu C12 dodekanian etylu undekanian etylu dodekanian etylu [10 2 ] Przygotowanie 147,3±3,5 próbki <LOD 13,24±0,46 79,8±3,3 8,51±0,23 104,2±3,8 9,86±0,43 58,2±1,9 25,99±0,90 <LOD <LOD 88,0±2,1 <LOQ 11,91±0,39 68,0±2,9 13,41±0,36 158,3±4,3 11,71±0,50 212,1±8,3 100,2±3,5 2,84±0,11 3,52±0,18 8 cm 3 / 15 121,5±2,9 cm 3 (próbka/fiolka) 23,86±0,83 + IS 50,0±1,6 (oktanian metylu, 90,3±3,45 μl) 17,93±0,37 93.9±3,6 18,38±0,80 76,7±3,1 88,2±3,1 9,51±0,37 3,28±0,14 Kukurydza 88,0±2,1 <LOD 10,04±0,36 34,6±1,9 6,32±0,18 55.4±2,6 13,13±0,55 78,1±3,2 6 946±2,4 <LOD <LOQ Termostatowanie 110,0±2,5 próbki <LOQ 10,02±0,39 58,7±2,6 6,94±0,19 74.3±3,3 12,40±0,54 112,7±3,9 101,4±3,5 <LOD 3,16±0,13 173,4±3,7 13,70±0,40 68,2±2,0 82,0±3,4 12,10±0,33 137,7±4,2 7,67±0,33 88,7±3,3 65,6±2,2 <LOD 10,45±0,43 temperatura: 45 C 94,9±2,2 <LOD 24,7±1,2 70,0±3,1 8,86±0,22 82,0±3,4 5,39±0,23 216,2±6,8 5 2,1±1,7 0,711±0,025 9,31±0,39 czas trwania: 5 minut 103,7±2,3 6,25±0,19 54,3±1,8 41,1±2,2 12,76±0,33 113,5±4,0 7,07±0,32 260,3±8,5 4 8,8±1,7 3,72±0,13 6,68±0,29 Żyto (Dankowskie Ekstrakcja 106,6±2,3 (PDMS, 100 <LOD µm, 1 cm) 12,05±0,41 27,0±1,4 6,29±0,19 60,4±2,8 10,89±0,48 135,4±4,8 115,0±3,4 <LOD 3,90±0,19 Złote) 126,3±2,7 5,11±0,17 56,0±1,8 64,4±2,9 11,83±0,32 102,8±3,9 7,20±0,32 304±10 74,1±2,3 4,64±0,20 14,67±0,62 temperatura: 92,4±2,2 45 C <LOQ 41,2±1,5 29,1±1,4 9,45±0,30 93,5±3,6 10,59±0,48 276,3±8,5 156,1±5,5 22,8±0,86 36,5±1,5 czas trwania: 30 minut 77,3±2,0 2,00±0,11 28,7±1,3 70,0±3,1 8,53±0,21 120,2±4,0 3,99±0,18 459±15 57,3±2,0 10,93±0,41 12,96±0,55 Żyto 61,5±1,9 <LOD 118,2±3,6 29,4±1,7 5,33±0,17 64,5±2,9 4,47±0,19 307±10 61,3±2,1 8,56±0,34 17,66±0,74 (Dankowskie Desorpcja 58,2±1,7 <LOQ 16,12±0,44 20,8±1,1 6,56±0,18 91,9±3,6 4,19±0,18 381±12 64,4±2,2 13,51±0,53 20,33±0,87 Diament) 151,2±3,6 4,01±0,15 39,2±1,4 65,6±2,9 19,63±0,77 147,1±4,2 16,30±0,70 304±10 153,8±5,2 4,86±0,19 36,3±1,5 temperatura: 260 C czas trwania: 102,6±2,4 5 minut4,86±0,17 984±33 54,2±2,3 8,21±0,19 66,1±2,9 5,87±0,24 150,1±5,1 21,84±0,77 <LOD 0,880±0,037 Pszenżyto 95,7±2,3 <LOQ 16,81±0,46 25,2±1,3 8,28±0,20 79,0±3,3 8,73±0,37 201,2±7,2 68,95±2,4 4,54±0,18 6,30±0,28 94,5±2,3 <LOQ 16,34±0,44 12,72±0,61 9,68±0,29 81,9±3,4 10,67±0,46 273,4±.8,6 106,9±3,9 6,65±0,26 13,23±0,55 Analiza chromatograficzna 104,2±2,5 107,2±3,5 27,5±1,2 67,4±3,7 19,26±0,77 166,5±4,4 14,34±0,63 257,2±8,4 56,2±2,0 4,68±0,19 0,728±0,030 Pszenica czas trwania: 135,4±2,9 25 minut 301,8±7,0 36,6±1,4 75,9±3,3 17,02±0,36 133,2±4,1 17,93±0,77 263,1±8,6 60,7±2,1 1,363±0,053 0,775±0,033 81,5±2,1 9,20±2,8 45,0±1,7 85,8±4,4 10,34±0,35 83,7±3,4 14,71±0,55 144,5±4,6 62,9±2,1 <LOD 0,430±0,019

Oznaczanie estrów etylowych metodą HS-SPME/GC-FID

Oznaczanie estrów etylowych metodą HS-SPME/GC-FID K kukurydza, P pszenica, ŻDD żyto Dankowskie Diament, ŻDZ żyto Dankowskie Złote, PŻ - pszenżyto

Oznaczanie 25 związków ubocznych procesu fermentacji metodą GC- FID Nazwa związku LOD LOQ [mg/dm 3 ] [mg/dm 3 ] 2-metylopropan-1-ol 0,70 2,10 2-metylopropanal 0,50 1,50 3-metylobutan-1-ol 0,35 1,05 acetal dietylowy acetaldehydu 0,33 1,00 acetal dietylowy akroleiny 0,36 1,08 aceton 0,29 0,87 but-2-enal 0,41 1,23 butan-1-ol 0,45 1,35 butan-2-ol 0,29 0,87 butanal 0,27 0,81 butanian etylu 0,37 1,11 etanal 0,39 1,17 etanian 3-metylobutylu 0,28 0,84 furfural 0,37 1,11 heksanal 0,32 0,96 heksanian etylu 0,20 0,60 metanol 0,66 1,98 octan etylu 0,39 1,17 oktanian etylu 0,36 1,08 pentan-1-ol 0,31 0,93 pentanal 0,39 1,17 prop-2-enal 0,23 0,69 propan-1-ol 0,40 1,20 propanal 0,10 0,30 propionian 2-metylobutylu 0,70 2,10

Określenie profilu związków lotnych metodą HS-SPME/GC-MS

Określenie profilu związków lotnych metodą HS-SPME/GC-MS

Określenie profilu związków lotnych metodą HS-SPME/GC-MS 2-metylobutanol + 3-metylobutanol Pochodzenie botaniczne Nazwa związku kukurydza żyto pszenżyto pszenica 1,1,3-trietoksypropan - - - + 2,5- dimetylofuran - + - - 2-butylofuran + + - + 2-pentylofuran - + + + butan-2-ol - - - + dekanian propylu + + - + furfural + + + - octan 2-metylopropylu - - - + octan heksylu - - - + octan propylu - - - + oktanian propylu + + - + propionian etylu - - - + dodekanian etylu heksanian 3-metylobutylu heptanian etylu oktanian 3-metylobutylu

Oznaczanie wybranych związków karbonylowych metodą HS-SPME/GC-ECD Sobieski Finlandia Wyborowa Bols Starogardzka Absolut Blue Danzka Stock Smirnoff Luksusowa Żołądkowa Gorzka Czysta de Luxe

Oznaczanie wybranych związków karbonylowych metodą HS-SPME/GC- ECD

Nazwa związku Wzorzec Oznaczanie wybranych związków karbonylowych metodą HS-SPME/GC- ECD Symbol próbki A B C D E F G H I J K Stężenie [μg/dm 3 ] [średnia ± U (k=2)] metanal 4,48±0,16 4,80±0,14 6,43±0,38 4,25±0,34 5,90±0,47 6,03±0,15 4,27±0,11 6,20±0,42 5,28±0,26 9,52±0,32 8,83±0,53 322±13 etanal 86,7±3,0 170,3±5,3 134,2±4,9 28,1±1,9 107,8±2,7 1109±63 411±25 570±19 91,3±2,5 598±12 631±24 330±16 metanal aceton <LOD <LOD <LOQ <LOD <LOD 4,29±0,12 7,35±0,21 <LOD <LOD <LOD <LOD <LOD propanal [10-2 ] 27,12±0,81 86,4±3,4 <LOQ <LOQ <LOQ <LOQ <LOQ 45,77±0,96 <LOQ 88,5±3,6 39,4±2,0 37,94±0,76 prop-2-enal <LOQ <LOQ <LOQ <LOQ <LOQ 1,035±0,021 <LOQ <LOQ <LOQ <LOQ 1,603±0,081 <LOQ 2-metylopropanal <LOQ 0,290±0,011 <LOQ <LOQ <LOQ 0,649±0,019 0,29±0,14 <LOQ <LOQ <LOQ 0,325±0,012 0,413±0,021 butanal [10-2 ] 24,12±0,57 46,4±1,5 24±1,4 21,90±0,75 24,2±1,2 28,3±1,7 31,5±1,5 25,76±0,73 24,5±1,0 40,2±1,6 29,94±0,93 33,16±1,2 3-metylobutanal [10-2 ] 36,0±2,8 24,76±0,95 21,62±1,1 32,1±1,7 23,8±1,2 52,1±2,1 169,2±5,7 24,3±0,99 86,5±3,1 62,6±3,9 81,5±5,6 67,0±3,5 but-2-enal 6,59±0,27 <LOQ 14,47±0,58 6,19±0,27 2,60±0,11 21,83±0,95 22,17±0,99 18,82±0,78 3,69±0,13 3,036±0,099 14,43±0,61 11,65±0,48 pentanal [10-2 ] 46,5±1,8 49,9±1,7 38,9±1,4 46,7±2,1 37,9±1,9 59,8±1,8 202,8±7,3 107,4±4,8 92,4±3,1 120,8±6,2 56,7±1,3 71,2±1,5 butano-2,3-dion <LOQ <LOQ <LOQ 1,633±0,062 <LOQ 22,34±0,74 38,83±0,98 4,24±0,17 3,76±0,15 6,97±0,15 3,40±0,21 84,3±6,1 pentano-2,3-dion 1,174±0,059 2,13±0,11 1,396±0,073 3,27±0,13 1,357±0,076 27,761±0,096 53,7±2,7 11,38±0,34 7,56±0,37 65,6±3,3 5,79±0,29 152,6±7,1 heksanal [10-2 ] 86,1±3,6 16,4±4,5 82,8±3,4 91,7±3,2 85,9±4,2 291±12 163,6±9,6 93,0±5,5 161,3±6,8 181,7±5,7 197,6±7,8 92,7±2,8 butano-2,3-dion heptanal 3,40±0,16 3,72±0,16 3,35±0,17 4,74±0,13 3,21±0,14 3,59±0,11 4,63±0,13 5,77±0,18 3,22±0,17 3,42±0,13 4,00±0,13 5,55±0,11 trans-hept-2-enal [10-2 ] 41,3±1,5 39,2±1,9 38,9±1,4 41,1±1,1 39,6±1,5 38,1±1,6 41,3±1,9 40,1±1,7 38,9±1,8 38,9±1,5 37,8±1,2 40,4±2,1 pentano-2,3-dion furfural [10-2 ] 79,9±3,6 79,4±3,1 87,8±04,3 81,9±3,4 80,0±2,5 83,0±2,7 110,3±5,1 84,3±3,2 79,7±3,7 79,4±2,8 81,1±3,6 93,4±3,9 oktanal [10-2 ] 77,3±2,1 104,5±6,2 81,4±4,1 103,0±4,9 71,6±3,1 84,8±3,3 153,7±7,1 221,6±8,3 63,4±2,3 82,8±3,3 102,2±4,5 129,4±5,1 nonanal [10-2 ] 241,9±8,7 301,5±9,1 163,8±8,6 223,4±6,5 150,4±6,1 169,1±5,9 712±33 1050±39 <LOQ 178,9±6,1 194,9±4,9 190±11 trans-non-2-enal [10-2 ] 33,7±1,2 47,2±1,8 24,8±9,7 34,7±1,6 22,3±1,3 20,03±0,98 46,9±2,5 38,6±2,3 21,8±1,4 28,3±1,6 21,3±1,4 180,1±8,6 dekanal <LOD 5,39±0,28 <LOD <LOQ <LOD <LOD 1,488±0,052 43,5±1,7 <LOD <LOD <LOQ 2,63±0,13 trans-non-2-enal

Dwuwymiarowa chromatografia (GC-GC) Próbka 2 kolumna Piec Połączenie z detektorem Piec 2 kolumny (opcjonalnie) Dozownik Gaz nośny Modulator ( serce ) 1 kolumna

Analiza za pomocą GC GC-TOFMS Wynik analizy wódki czystej (A) oraz wódki smakowej (B).

Handlowy zestaw e-nosa firmy Alpha MOS

Analiza porównawcza różnych napojów spirytusowych za pomocą elektronicznego nosa - DFA

Analiza porównawcza różnych napojów spirytusowych za pomocą elektronicznego nosa - SQC

Wnioski 1. Rezultaty potwierdzają korelację pomiędzy analizą sensoryczną i analizą instrumentalną - zidentyfikowano ponad 200 związków najważniejsze to estry, wyższe alkohole, aldehydy, acetale, oraz furany, związki siarki, terpenoidy i pochodne benzenu - stosując technikę GC-O stwierdzono, że profile zapachowe destylatów rolniczych obejmują 40 zapachów, z których niektóre, szczególnie zapach dimetylotrisulfidu i geosminu, mogą być stosowane jako dyskryminatory jakości sensorycznej - stwierdzono, że obecność lub wysoka zawartość ponad 50 związków może obniżać jakość destylatów; szczególnie acetale, niektóre estry, oraz dimetylotrisulfid i geosmina 2. Opracowano procedury SPME-GC-FID i SPME-GC-MS umożliwiające identyfikację niektórych związków lotnych, które mogą być odpowiedzialne za zapach surowych spirytusów 3. Opracowane procedury, mogą być stosowane do rutynowych analiz w destylarniach do lepszej kontroli procesu technologicznego i produktów końcowych (spirytusy i wódki)

Wnioski c.d. 4. GCxGC umożliwia wykrycie znacznie więcej związków w porównanie z GC - alkohole różniące się w sposób znaczący można rozróżnić na pierwszy rzut oka - małe różnice między alkoholami można rozróżnić po przeprocesowaniu próbek i zastosowaniu analizy statystycznej 5. Zastosowanie elektronicznego nosa - umożliwia szybszą analizę w porównaniu z GCxGC - analiza DFA pozwala na klasyfikację próbek - analiza SQC pozwala na sprawdzenie jak duże różnice są między poszczególnymi próbkami

Limity bezpiecznej konsumpcji alkoholu według norm WHO kobieta 10 SJA w tygodniu mężczyzna 15 SJA w tygodniu nie więcej niż 4 SJA przy jednej okazji

Podziękowania: - dr inż. Beata Plutowska - dr inż. Paulina Biernacka a Państwu za uwagę!