Szpitale prywatne w Europie Środkowo -Wschodniej źródło: http://www.nationsonline.org/oneworld/europe_map.htm
Kraje Europy Środkowo Wschodniej Sytuacja przed zmianami z 1990 roku wyłącznie ł publiczne szpitale finansowanie z budżetu państwa administracja centralna brak planu budżetowego w praktyce powoduje rosnące zadłużenie sektora szpitali publicznych brak rozwiniętej infrastruktury słaba dostępność do nowoczesnych technologii rozprzestrzenione na szeroką skalę korupcja oraz nieoficjalna odpłatność za usługi medyczne źródło: Raiffeisen Investment data 2010
Główne reformy systemu ochrony zdrowia w krajach Europy Środkowo Wschodniej po 1990 roku wprowadzenie obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego (niezależne fundusze) wprowadzenie elementów wolnego rynku polityka otwartych drzwi dla prywatnych inwestycji, początki prywatnych szpitali wprowadzenie koszyka świadczeń dla podstawowych usług finansowanych przez obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne stworzenie dodatkowych źródeł finasowania lub współfinansowania systemu (z własnej kieszeni, ubezpieczenia prywatne lub pokrywane przez pracodawacę) prywatyzacja szpitali lub ich przekształcenie w spółki akcyjne źródło: WHO data, European Observatory on Health Systems and Policies, Health Systems in Transition
Wartość rynku prywatnego sektora zdrowia w krajach Europy Środkowo Wschodniej (EUR mld) 30 Rbn EU 25 20 15 10 13,9 17 19,4 24,1 5 0 2008A 2009F 2010F 2011F Growth rate MARKET VALUE źródło: Raiffeisen Investment data 2010
Całkowity nakład finansowy na opiekę zdrowotną w 2008 r. (na mieszkańca) 3000 2846 2500 2000 EUR 1500 1000 500 997 877 832 585 343 336 150 0 West. EU CZ SK HU PL BG RO UA HC expanditure per 2846 997 877 832 585 343 336 150 capita HC expanditure per capita źródło: Raiffeisen Investment data 2010
Średnia długość życia w chwili urodzenia Populacja całkowita (1990-2007) 77 76 75 74 73 72 71 70 69 Poprawa jakości opieki medycznej poprawa bezpieczństwa zawodowego Bardziej dogodne warunki życiowe i higiena dostępność do nowoczesnych metod leczenia spadek liczby śmiertelności noworodków w pierwszym roku życia lepsza opieka prenatalna i poporodowa p większa dostępność żywności popularyzacja zdrowego odżywiania (?) 68 1990 1992 1994 1996 1998 2000 2002 2004 2006 Czech Republik Hungary Poland Slovak Republic źródło: http://stats.oecd.org/index.aspx
Przegląd opieki zdrowotnej w krajach Europy Środkowo - Wschodniej RO HU CZ SK BG BY PL UA Ubezpieczenie zdrowotne obowiązkowe dobrowolne Fundusze ubezpieczeniowe: ec e e jeden, państwowy wielość funduszy Finansowanie poprzez: fundusze zdrowia zwłasnej kieszeni pacjenta współpłacenie budżet państwań źródło: WHO data, European Observatory on Health Systems and Policies, Health Systems in Transition
Opieka zdrowotna w wybranych krajach Europy Środkowo Wschodniej (1) Bułgaria Białoruś Chorwacja Czechy Estonia Węgry liczba mieszkańców ń 7 679 290 9 725 000 4 437 000 10 349 372 1 342 000 10 053 000 liczba ubezpieczonych ok. 100% 100% 100% 100% 94% ok. 99% rodzaj systemu ubezpieczeń powszechne obowiązkoweą powszechne obowiązkoweą powszechne obowiązkoweą powszechne obowiązkoweą powszechne obowiązkoweą powszechne obowiązkoweą środki z PKD przeznaczane na opiekę ę zdrowotnąą 4,3% 6,4% 7,7% 7,2% 5,5% 7,8% liczba szpitali liczba łóżek szpitalnych (w tysiącach) 270 (2006) 5,7 (2006) - - 79 5,4 192 (2007) 6,2 55 (2006) 5,6 182 (2006) 8,05 źródło: www.espicom.com, Healthcare in Europe, KPMG 2008
Opieka zdrowotna w wybranych krajach Europy Środkowo Wschodniej (2) Łotwa Litwa Polska Rumunia Słowacja Ukraina liczba mieszkańców liczba ubezpieczonych 2 270 700 ok. 100% 3 369 600 100% 38 518 241 100% 21 600 000 100% 5 447 502 100% 46 490 400 100% rodzaj systemu ubezpieczeń powszechne obowiązkowe powszechne obowiązkowe powszechne obowiązkowe powszechne obowiązkowe mieszane powszechne obowiązkowe oraz prywatne dobrowolne ubezpieczenie prywatne środki z PKD przeznaczane na opiekę zdrowotną 6,4% 5,9% 6,2% 4,7% 6,5% 5,8% liczba szpitali 151 (2001) 158 750 419 137 (2005) - liczba łóżek szpitalnych Na 1000 mieszkańców 8,0 (2001) 8,1 (2003) 4,7 6,5 6,9 8,7 źródło: www.espicom.com, Healthcare in Europe, KPMG 2008
Sposoby finansowania systemów ochrony zdrowia Bułgaria Czechy Estonia Węgry Łotwa Litwa Polska Rumunia Kraje Ubezpieczenie prywatne 9% 0% 4% 3% 1% 5% 5% 2% Z własnej kieszeni 40% 12% 20% 23% 31% 24% 23% 24% Fundusze 51% 88% 76% 74% 68% 71% 72% 74% Słowacja 12% 9% 79% źródło: WHO data, European Observatory on Health Systems and Policies, Health Systems in Transition
Rynek opieki zdrowia Sposoby finansowania rynku zdrowia 100% 90% 12% 80% 40% 23% 23% 24% 70% 60% 50% 40% 87% 70% 71% 72% 30% 59% 20% 10% 0% Bulgaria Czech Republic Hungary Poland Romania public exp. out-of-pocket private insurance other źródło: Raiffeisen Investment data 2010
Szpitale publiczne i prywatne w krajach Europy Środkowo Wschodniej (1) Bułgaria Czechy Estonia Węgry Łotwa liczba szpitali 2005 310 358 54 180 109 udział szpitali prywatnych (%) 2006 318 353 55 180 106 2007 340 345 57 177 94 2009 390 200/331 56 175 2005 - - 31% 17-7% 10 (1999*) 2006 - - 33% 18-14% 17 (2004*) 2007 - - 31% 18 - - 2009 19% 75 35% 70-1,7% 3 - liczba łóżek w 2005 97% 48 061 74% 63 548-97% 77 021 95% 16 765 szpitalach publicznych (%) 2006 96% 45 715 71% 60 376 90% 6 839 97% 77 327 95% 16 484 liczba łóżek w szpitalach prywatnych (%) 2007 94% 45 639-90% 6 743 97% 69 498 94% 16 155 2008 - - - - 2005 3% 1 565 26% 22 175 10% 737 3% 2 205 5% 912 2006 4% 2 004 29% 24 336 10% 749 3% 2 406 5% 923 2007 6% 3 110-10% 730 3% 2 154 6% 1 078 2008-4 054 - - - - źródło: HOPE, WHO data, European Observatory on Health Systems and Policies, Health Systems in Transition, PMR Ltd
Szpitale publiczne i prywatne w krajach Europy Środkowo Wschodniej (2) Litwa Polska Rumunia Słowacja liczba szpitali 2005 173 790 (2004) 421 149 2006 174 781 (2005) 419 143 2007 165 742 (2006) 418 143 2008-732 445 143 udział szpitali prywatnych (%) 2005-18% 147 (2004) - - 2006-22% 170 (2005) 9% 40 - liczba łóżek w szpitalach publicznych (%) liczba łóżek w szpitalach prywatnych (%) 2007-20% 153 (2006) - - 2008-25% 186 (2007) 27% 119 (2009) - 2005 <99% 27 617 96% 191 554 99,5% 141 727 95% 35 817 (2004) 2006 <99% 27 009 95% 187 510 99,5% 140 416-2007 <99% 27 391 - - - 2008-93% 170 000 - - 2005 >1% 110 4% 8 215 0,5% 650 5% 1 922 (2004) 2006 >1% 105 5% 9 318 0,5% 809-2007 >1% 85 - - 2008-7% 13 500 2,2% 3 500 (2009) - źródło: HOPE, WHO data, European Observatory on Health Systems and Policies, HiT, PMR Ltd
Liczba łóżek w szpitalach prywatnych w krajach Europy Środkowo Wschodniej 25000 20000 15000 10000 5000 0 Bulgaria 7,679,290 ihhabitants Cyprus Czech 788,100 Republic 10,349,372 Estonia Hungary Latvia Lithuania Poland Romania Slovenia 1342000 1,342,000 10,053,000053 000 2270700 2,270,700 3369600 3,369,600 38,518,241 21,600,000 000 2,023,000 000 ihhabitants źródło: http://www.hope.be
Porównanie liczby szpitali publicznych i prywatnych w Estonii Liczba szpitali w Estonii - porównanie (1990-2007) 140 120 100 80 60 40 20 0 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 total number of hospitals numer of private hospitals źródło: OSSN data, www.hope.be
Szpitale prywatne w Bułgarii Wzrost przychodów z 19.39m w 2006 r. do 92.09m w 2009 r., z prognozami dalszego wzrostu do 130.14m w 2011 (ICAP Bulgaria) Podwojenie ilości łóżek z 2,004 w 2006 r. do 4,053 w 2008 r. Wyższa jakość leczenia i oferowanych usług w porównaniu do szpitali publicznych Wysoce wyspecjalizowana opieka w dziedzinach kardiologii, ginekologii i położnictwa,ortopedii oraz chirurgii
Możliwe strategie rozwoju sektora prywatnego Restrukturyzacja obecnej sieci szpitali - przekształcenia formy prawnej (np. w spółki handlowe) oraz własności (prywatyzacja) (Słowacja) Tworzenie oddzielnej sieci ustanowienie nowych udogodnień, w całości fiansowanych ze środków prywatnych py y (Polska, Bułgaria, Czechy) źródło: WHO data, European Observatory on Health Systems and Policies, Health Systems in Transition
Kluczowi przedstawiciele prywatnej opieki medycznej w poszczególnych krajach Europy Środkowo Wschodniej (1) Czechy Słowacja Agel - 2 laboratoria, 5 szpitali, 10 poliklinik Wzrost dochodów odó Nemocnica Kosice-Saca (źródło: Raiffeisen Investment) Freseniues Medical Care (17 centrów diagnostycznych) 142m EUR w 2007 do 639m EUR w 2008 37m EUR (szpital) Logman (12 centrów diagnostycznych) Novamed (przychodnia) 18,8m EUR 17m EUR 5,8m EUR Euroclinicum (2 szpitale, 5 poliklinik) Nemocnice Hranice (szpital sprywatyzowany w 1995 roku) 26m EUR 10m EUR Pi Privamed (szpital miejski sprywatyzowany w 10m EUR 1995 roku) Mediterra (1 centrum rehabilitacyjne, 4 9m EUR szpitale) Nemos Plus (szpital sprywatyzowany an w 6m EUR 1994 roku) Sante (sieć klinik) 6m EUR source: www.espicom.com, Healthcare in Europe, KPMG 2008
Kluczowi przedstawiciele prywatnej opieki medycznej w poszczególnych krajach Europy Środkowo Wschodniej (2) Rumunia Polska Medlife (9 szpitali) 21m EUR MEP-Investment Fund ( 130m EUR Medicover (12 centrów medycznych) 14m EUR Lux Med 78m EUR, CM LIM 46m EUR, Medycyna Rodzinna 3m EUR, Promedis 4m EUR) CMU (3i plc invest. 2007, centra medyczne) 12m EUR Enel-Med 34m EUR Medcenter 11m EUR Gral Medical 10m EUR EMC Instytut Medyczny 32m EUR Medsana Sanador (zaożony w 2001, 2 szpitale, laboratoria medyczne) 10m EUR 9m EUR Swissmed Centrum Zdrowia 10m EUR Euromedic 9m EUR źródło: Raiffeisen INVESTMENT
Średnia d i długość pobytu bt pacjentów w szpitalach itl Średnia długość pobytu pacjentów w polskich szpitalach 2006 2008 12 10 Średnia długość pobytu pacjentów we wszystkich szpitalach w krajach Europy Środkowo Wschodniej 8 szpital publiczny 6,4 dnia 6 dni 6 4 szpital prywatny 5,4 dnia 4,9 dnia 2 0 Bulgaria Czech Estonia Hungary Latvia Lithuania Poland Slovenia Republic 2005 2006 2007 źródło: http://stats.oecd.org/index.aspx
Ilość łóżek szpitalnych przypadająca na 100 tys. mieszkańców (1997-2007) 1100 Bulgaria 1000 900 Czech Republic Estonia Cyprus 800 Latvia Lithuania 700 Hungary 600 Poland 500 Romania Slovenia 400 Slovakia 300 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Croatia Former Yugoslav źródło: http://epp.eurostat.ec.europa.eu
Porównanie liczby szpitali publicznych i prywatnych Liczba szpitali w Polsce - porównanie (2004-2008) Poland Liczba szpitali na Łotwie - porównanie (1991-2004) Latvia 1000 900 200 800 180 700 600 500 400 300 200 100 number of private hospitals total number of hospitals 160 140 120 100 80 60 40 20 0 2004 2005 2006 2008 0 1991 1999 2004 źródło: dane OSSN, www.hope.be
Nowoczesny szpital w Polsce EuroMediCare Szpital Specjalistyczny z Przychodnią we Wrocławiu jest jedną z pierwszych prywatnych placówek w Polsce. Szpital oferuje 80 łóżek, 9 oddziałów i 4 sale operacyjne.
Nowoczesny szpital w Bułgarii Szpital Tokuda w Sofii jest największym prywatnym szpitalem w Bułgarii. Szpital posiada 1000 łóżek, 32 oddziały i 22 sale operacyjne. źródło: http://www.buildingoftheyear.bg/showbuilding.php?bid=183&language=en
Przed i po Szpital św. Antoniego, Polska Szpital św. Antoniego w Ząbkowicach Śląskich, powiatowa placówka sprywatyzowana w 2005 roku, zmodernizowana rok później. Szpital posiada 100 łóżek, 4 oddziały.. źródło: EMC Instytut Medyczny SA
Szpitale prywatne w krajach Europy Środkowo Wschodniej - cechy charakterystyczne. wyraźny ź wzrost liczby szpitali prywatnych szpitale prywatne - liderzy zmian wzrost jakości świadczeń przewaga nad szpitalami publicznymi system ubezpieczeń ń powszechny lub półprywatny ograniczony dostęp do funduszy unijnych dla placówek prywatnych zwolnienie usług medycznych z podatku VAT niższe koszty procedur w porównaniu do niektórych krajów członkowskich Unii Europejskiej stosunkowo niskie wynagrodzenia personelu medycznego przy średnim, europejskim poziomie poniesionych kosztów na wyposażenie medyczne oraz środki farmaceutyczne Polska (średnie wynagrodzenie 2006 2009 personelu medycznego w placówkach EMC Instytut Medyczny SA) lekarze 1 800 2 700 pielęgniarki 500 800
Przegląd kosztów procedur medycznych w wybranych krajach Wymiana stawu Wymiana stawu Usunięcie zaćmy kolanowego biodrowego Wielka Brytania Indie Bułgaria Czechy koszty róznica koszty różnica koszty różnica 11 156 4 230 3 269-62% 71% - 9 394 4 133 3 269-66% 65% 2 953 1 130-550 660 62% 81% 78% Estonia Polska 6 353 5 601 43% 43% 5 558 3 513 41% 63% - 1 250-58% źródło: www.treatmentabroad.com/cost/surgery-abroad-cost 2008
Europa Środkowo Wschodnia ciekawe rozwiązania Plan redukcji list oczekujących (Chorwacja stworzenie pojedynczej, ujednoliconej listy, Serbia w fazie projektu, pacjenci zmuszeni do oczekiwania na wykonanie zabiegu powyżej 30 dni w publicznej jednostce opieki zdrowotnej, otrzymają pomoc finansowaną ze środków państwowych w placówce prywatnej). Nowy system e-zdrowia do przechowywania elekronicznych danych ubezpieczeniowych, historii choroby, oraz e-recept (projekt - Słowenia). Współfinansowanie usług szpitalnych (20% stawek w Chorwacji do max. 3000 HRK (536 $), rząd proponuje także dodatkowy program ubezpieczeń ń - koszt 50HRK (5.60 $), który pokryje wszystkie koszty, w Estonii stawki szpitalne za pacjenta zwiększono do 100 EEK (9.4 $) za dzień, w Czechach 100 CZK za dzień pobytu dla pacjentów hospitalizowanych. Współpraca transgraniczna we wrześniu 2009 r., Słowenia z Serbią podpisały porozumienie dotyczące ubezpieczenia społecznego. Umowę zawarto wskutek poszukiwań możliwości współpracy oraz wzmocnienia więzi gospodarczych przez oba kraje
Dziękuję za uwagę. dr Piotr Gerber e-mail: piotr.gerber@emc-sa.pl