WPROWADZENIE WPROWADZENIE. Konstytucje a reformy gospodarcze w krajach postsocjalistycznych. Katarzyna Metelska-Szaniawska. 9. października 2008 r.

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "WPROWADZENIE WPROWADZENIE. Konstytucje a reformy gospodarcze w krajach postsocjalistycznych. Katarzyna Metelska-Szaniawska. 9. października 2008 r."

Joanna Mróz
7 lat temu
Przeglądów:

1 Konstytucje a reformy gospodarcze w krajach postsocjalistycznych Katarzyna MetelskaSzaniawska 9. października 2008 r. WPROWADZENIE REFORMY GOSPODARCZE W KRAJACH POSTSOCJALISTYCZNYCH (zagregowany wskaźnik transformacji EBOiR, ) 4 Albania Belarus Bulgaria 3 Croatia Czech Republic Estonia Hungary 2 Kazakhstan Poland Russia 1 Slovenia Tajikistan Turkmenistan Źródło: Opracowanie własne na podstawie EBOiR ( ). Ukraine Uzbekistan WPROWADZENIE SCHEMAT OBSZARÓW BADAWCZYCH ODNOSZĄCYCH SIĘ DO EKONOMICZNYCH EFEKTÓW INSTYTUCJI, POLITYKI I KONSTYTUCJI WZROST I ROZWÓJ GOSPODARCZY REFORMY GOSPODARCZE INSTYTUCJE KONSTYTUCJE POLITYKA 1

2 PLAN PREZENTACJI I. Konstytucje postsocjalistyczne II. III. IV. Ekonomiczne efekty konstytucji w transformacji Studium empiryczne i wyniki Konkluzje i rekomendacje I. KONSTYTUCJE POSTSOCJALISTYCZNE 25 nowych konstytucji przyjętych w okresie : Chorwacja, Serbia 1991: Bułgaria, Rumunia, Macedonia, Słowenia, Albania 1996: Ukraina Wyjątki: Łotwa, Węgry różnice w rozwiązaniach konstytucyjnych, np. systemach rządów parlamentarny Albania, Czechy, Estonia, Łotwa, Węgry Bułgaria, Macedonia, Słowacja, Słowenia Lwa, Polska, Rumunia Białoruś, Chorwacja, Rosja, Ukraina Armenia, Azerbejdżan, Gruzja prezydencki ekonomia konstytucyjna = próba wyjaśnienia właściwości działania różnych zestawów reguł prawnoinstytucjonalnokonstytucyjnych, które stanowią ograniczenia dla wyborów i działań aktorów ekonomicznych i polycznych (Buchanan, 1987) konstytucje jako mechanizmy pozwalające na przeciwdziałanie problemowi niespójności preferencji w czasie konstytucje de iure i de facto nurty: normatywny i pozytywny pozytywna EK: projektowanie konstytucji & ekonomiczne efekty konstytucji 2

3 Elster (1995): konstytucje mają wpływ na sytuację gospodarczą o ile sprzyjają budowaniu odpowiedzialności, stabilności, przewidywalności i zobowiązywaniu się przedstawicieli władzy Persson i Tabellini (2003): demokratyczny proces tworzenia polyki wpływ reguł konstytucyjnych na decyzje w zakresie polyki gospodarczej państwa Preferencje odnośnie polyki państwa Wyniki gospodarcze Reguły konstytucyjne Rynki Wyniki polyczne Źródło: Persson i Tabellini (2003; Fig. 1.1). Decyzje dotyczące polyki państwa Elster (1995): konstytucje mają wpływ na sytuację gospodarczą o ile sprzyjają budowaniu odpowiedzialności, stabilności, przewidywalności i zobowiązywaniu się przedstawicieli władzy Persson i Tabellini (2003): demokratyczny proces tworzenia polyki wpływ reguł konstytucyjnych na decyzje w zakresie polyki gospodarczej państwa Konstytucjonaliści negatywni vs. konstytucjonaliści pozytywni 3

4 KONSTYTUCJA Mechanizm wiarygodnego zobowiązywania się państwa w obliczu reform gospodarczych Mechanizm budowania zdolności państwa do wdrażania reform gospodarczych Konstytucjonalizm negatywny Konstytucjonalizm pozytywny Elster (1995): konstytucje mają wpływ na sytuację gospodarczą o ile sprzyjają budowaniu odpowiedzialności, stabilności, przewidywalności i zobowiązywaniu się przedstawicieli władzy Persson i Tabellini (2003): demokratyczny proces tworzenia polyki wpływ reguł konstytucyjnych na decyzje w zakresie polyki gospodarczej państwa Konstytucjonaliści negatywni vs. konstytucjonaliści pozytywni Badania empiryczne dotyczące transformacji: np. Hellman (1997) HIPOTEZY BADAWCZE Konstytucje wywarły istotny wpływ na proces reform gospodarczych w krajach postsocjalistycznych Europy i Azji od 1989 roku W szczególności: 1) Niższy stopień koncentracji władzy państwowej oraz zagwarantowanie szerokiego katalogu praw i wolności wpłynęły pozytywnie na proces reform 2) Wyższy stopień niezależności sądu konstytucyjnego prowadził do większego powodzenia reform 3) Wpływ koncentracji władzy państwowej oraz funkcjonującego katalogu praw i wolności na proces reform nie był jednoly dla wszystkich krajów postsocjalistycznych 4) Wpływ koncentracji władzy państwowej oraz funkcjonującego katalogu praw i wolności na proces reform nie był jednoly w całym okresie transformacji 4

5 MODEL EMPIRYCZNY econ _ reform = α const + βcontrol + ε Zmienna zależna: wskaźnik transformacji EBOiR Zmienne niezależne: czynniki konstytucyjne & zmienne kontrolne podstawowe składniki konstytucji 1. struktura władzy państwowej (concentration) 2. system konstytucyjnych praw i wolności (rights) 3. mechanizm egzekwowania konstytucji (CCI ) wskaźniki: Henisz (2006), FH ( ), Feld i Voigt (2003) Dane panelowe: 20 krajów, WYNIKI ESTYMACJI 1: SPECYFIKACJA PODSTAWOWA Zmienna zależna: econ _ reform Współczynniki Zmienne niezależne I II FE III RE IV 0.36*** (3.19) 0.57*** (5.00) 0.51*** (4.56) 0.48*** (3.18) (7.26) 0.13*** (5.58) 0.13*** (5.73) 0.13*** (5.98) CCI_deiure i 0.61*** (3.98) CCI_defacto i 0.03 (0.47) Statystyka F albo χ Liczba obserwacji Liczba krajów WYNIKI ESTYMACJI 2: ESTYMACJE SYSTEMÓW RÓWNAŃ Współczynniki Zmienne niezależne I II III IV REFORMY (zmienna zależna: econ_reform ): *** *** CCI_deiure i 0.63*** 0.63*** 0.55*** 0.65*** CCI_defacto i WZROST GOSPODARCZY (zmienna zależna: growth ): econ_reform i,t1 2.91*** 2.27*** STRUKTURA WŁADZY (zmienna zależna: ): econ_reform 0.10*** 0.15*** KATALOG PRAW I WOLNOŚCI (zmienna zależna: ): econ_reform 1.10*** 1.44*** Liczba obserwacji Liczba krajów 5

6 WYNIKI ESTYMACJI 3: GRUPY KRAJÓW Dependent variable: econ _ reform RE z CCI (concentration EU) 0.22*** [0.13*] 0.33*** [0.22***] 0.45*** [0.20*] 0.38*** [0.30***] (concentration FSU) 0.25*** [0.26***] 0.47*** [0.63***] 0.20* [ ] [0.31] (rights EU) 0.06*** [0.07***] 0.01 [0.***] 0.06*** [0.10***] 0.02 [0.***] (rights FSU) 0.02 [] 0.05*** [0.08***] 0.02 [0.20***] 0.02 [0.13***] (concentration CA) 0.43*** [0.20*] 0.48*** [0.40***] 0.34*** [0.24*] (rights CA) 0.17*** [0.13***] 0.10*** [0.***] 0.13*** [0.17***] Liczba obserwacji Liczba krajów Uwaga: W nawiasach podano wartości współczynników przy odpowiednich zmiennych konstytucyjnych. WYNIKI ESTYMACJI 4: WYMIAR CZASOWY & KATEGORIE REFORM Model Zmienna trtime [1;4] trtime> 4 Reformy pierwszej generacji Reformy drugiej generacji 0.40* 0.20* 0.48*** 0.39*** *** 0.07*** 0.16*** FE 0.55*** *** 0.92*** 0.21*** 0.38*** 0.07*** RE 0.73*** * 0.06*** 0.73*** 0.39* 0.09*** 0.23*** 0.07*** *** Ograniczenia modelu: np. miary ilościowe czynników konstytucyjnych Rozbudowa modelu: efekty długookresowe, model dynamiczny Badania w przyszłości 6

7 IV. KONKLUZJE & REKOMENDACJE PODSUMOWANIE WYNIKÓW 1) Niższy stopień koncentracji władzy państwowej oraz zagwarantowanie szerokiego katalogu praw i wolności wpłynęły pozytywnie na proces reform 2) Wyższy stopień niezależności sądu konstytucyjnego prowadził do większego powodzenia reform 3) Wpływ koncentracji władzy państwowej oraz funkcjonującego katalogu praw i wolności na proces reform nie był jednoly dla wszystkich krajów postsocjalistycznych 4) Wpływ koncentracji władzy państwowej oraz funkcjonującego katalogu praw i wolności na proces reform nie był jednoly w całym okresie transformacji Konstytucje wywarły istotny wpływ na proces reform gospodarczych w krajach postsocjalistycznych Europy i Azji od 1989 roku REKOMENDACJE Dziękuję za uwagę! 7

Podobne dokumenty

POSTSOCJALISTYCZNA TRANSFORMACJA W WIETLE EKONOMII KONSTYTUCYJNEJ

POSTSOCJALISTYCZNA TRANSFORMACJA W WIETLE EKONOMII KONSTYTUCYJNEJ Katarzyna Metelska-Szaniawska Wydział Nauk Ekonomicznych, Uniwersytet Warszawski Warszawa, 30 wrzenia 2005 roku REFORMY GOSPODARCZE W WYBRANYCH