WYDZIAŁ PROMOCJI HANDLU I INWESTYCJI AMBASADY RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ W KIJOWIE Kijów, luty 2015 r. PRAWO CELNE - CZĘŚĆ II CŁA I INNE OPŁATY ZWIĄZANE Z ODPRAWA CELNĄ (stan prawny na 26 lutego 2015 r.) Niniejszy dokument nie jest opinią prawną i ma wyłącznie charakter informacyjny. W celu uzyskania pełnych wyjaśnień dotyczących interesujących Państwa aspektów obowiązującego na Ukrainie prawa prosimy zwrócić się do wybranej przez Państwa kancelarii prawnej (ich wykaz znaleźć można na stronie internetowej Wydziału Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Kijowie http://www.kiev.trade.gov.pl/pl w zakładce Użyteczne kontakty ) lub zapoznać się z tekstami poszczególnych aktów prawnych (znaleźć je można za pomocą wyszukiwarki znajdujacej się na stronie internetowej Rady Najwyższej Ukrainy http://zakon.rada.gov.ua/cgi-bin/laws/main.cgi). Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Kijowie 1. Cło Cła importowe Cła importowe ustanawiane są na Ukrainie w formie ustawy. Całościowa importowa taryfa celna Ukrainy zawarta jest w ustawie nr 584-VII z dnia 19 września 2013 r. (z późn. zm.) O taryfie celnej Ukrainy (taryfa ta stanowi załącznik nr 1 do niniejszego opracowania; odrębne stawki celne obowiązujące w 2015 r. w odniesieniu do określonych towarów. Zmiana obowiązujących stawek celnych na importowane na Ukrainę towary może nastąpić jedynie w formie nowelizacji ustawy O taryfie celnej Ukrainy, a przyjęte zmiany do niej wchodzą w życie z początkiem następnego roku budżetowego (1 stycznia danego roku ). Stawki importowe mogą przybierać postać stawek ad valorem (procentowych), stawek specyficznych lub kombinowanych, przy czym aktualnie w związku z wejściem Ukrainy do Światowej Organizacji Handlu stosowane są przede wszystkim stawki ad valorem. Ukraińska taryfa celna przewiduje trzy rodzaje importowych stawek celnych: stawki preferencyjne (ukr.: преференційні ставки ввізного мита ) tego typu stawki stosowane są wobec importu towarów z krajów, które mają zawarte z Ukrainą umowy o unii celnej, które tworzą specjalne strefy celne z Ukrainą lub które mają zawarte z Ukrainą umowy o preferencyjnym trybie celnym; stawki ulgowe (ukr.: пільгові ставки ввізного мита ) tego typu stawki stosowane są wobec importu towarów z krajów lub ugrupowań gospodarczych, które na zasadzie wzajemności udzielają sobie z Ukrainą klauzuli najwyższego uprzywilejowania w handlu zagranicznym, w takim przypadku w odniesieniu do importu towarów z tego kraju/ugrupowania krajów, z którymi Ukraina zawarła umowę o wolnym handlu / Zaprezentowane informacje dotyczą odprawy celnej towarów dokonywanej na podstawie towarowej deklaracji celnej w ramach obrotu gospodarczego. Nie dotyczą one zasad przewozu towarów i rzeczy osobistych przez granicę celną Ukrainy przez osoby fizyczne. W praktyce przepis ten nie jest stosowany, a zmiany stawek celnych dokonywane są w ciągu roku kalendarzowego. 1
umowę o unii celnej / umowę o preferencyjnym trybie celnym, zastosowanie będą miały stawki celne przewidziane w danej umowie (aktualnie tego typu rozwiązania mają zastosowanie przy imporcie towarów z wybranych krajów Wspólnoty Niepodległych Państw, Gruzji, Macedonii, krajów Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu oraz Czarnogóry ); stawki pełne (ukr. повні ставки ввізного мита ) stosowane są wobec importu towarów z pozostałych krajów, stawki te będą miały również zastosowanie w przypadku nie przedstawienia certyfikatu pochodzenia towaru. W przypadku importu towarów z Polski (oraz innych krajów UE) aktualnie zastosowanie mają stawki ulgowe (ukr.: пільгові ставки ввізного мита ) co wynika z faktu przyznania sobie przez UE i Ukrainę klauzuli najwyższego uprzywilejowania we wzajemnym handlu (art. 10 ust 1. Umowy o partnerstwie i współpracy pomiędzy Wspólnotami Europejskimi i ich krajami członkowskimi a Ukrainą, podpisanej 14 czerwca 1994 r. w Luksemburgu, z późn. zm. i uzup.) oraz członkostwa Polski i Ukrainy w Światowej Organizacji Handlu. Cła eksportowe Cła eksportowe ustanawiane są w drodze przyjęcia odpowiedniej ustawy i wchodzą w życie w terminie przewidzianym w danej ustawie. Są one stosowane w odniesieniu do eksportu towarów objętych danym cłem niezależnie od kraju przeznaczenia tych towarów, za wyjątkiem eksportu do krajów, z którymi Ukraina ma podpisane umowy o wolnym handlu (w przypadku gdy umowy te przewidują zniesienie w/w ceł). Aktualnie cła eksportowe są stosowane w przypadku eksportu z Ukrainy następujących towarów: określonych rodzajów żywych zwierząt hodowlanych; określonych rodzajów skór zwierzęcych; określonych rodzajów nasion roślin oleistych; określonych rodzajów metali nieszlachetnych, złomu i odpadów z metali nieszlachetnych; określonych rodzajów gazu ziemnego. Szczegółowy wykaz towarów, w stosunku do których aktualnie ma zastosowanie cło eksportowe oraz wysokość stosowanej stawki cła eksportowego przedstawia załącznik nr 3. Сła sezonowe Cła sezonowe mogą być ustanawiane na importowane/eksportowane z Ukrainy towary, ale na okres nie krótszy niż 60 dni i nie dłuższy niż 120 dni kalendarzowych. Umowa o wolnym handlu pomiędzy krajami-członkami Wspólnoty Niepodległych Państw weszła w życie 20 września 2012 r., na dzień dzisiejszy umowę tę ratyfikowały Ukraina, Federacja Rosyjska, Białoruś, Kazachstan, Armenia i Mołdowa, finalizowany jest proces przystępowania Uzbekistanu do tej umowy. Szerzej na temat założeń tej umowy w informacji z dnia 13 sierpnia 2012 r. pt. Nowa umowa o wolnym handlu pomiędzy krajami-członkami Wspólnoty Niepodległych Państw, zamieszczonej na stronie internetowej Wydziału Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Kijowie w zakładce Aktualności. Umowa o wolnym handlu pomiędzy Ukrainą a krajami-członkami Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu weszła w życie 1 czerwca 2012 r. Szerzej na temat założeń tej umowy w informacji z dnia 25 maja 2012 r. pt. Wejście w życie umowy o wolnym handlu pomiędzy Ukrainą a krajami EFTA, zamieszczonej na stronie internetowej Wydziału Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Kijowie w zakładce Aktualności. Umowa o wolnym handlu pomiędzy Ukrainą a Czarnogórą weszła w życie 1 stycznia 2013 r. Szerzej na temat założeń tej umowy w informacji z dnia 10 stycznia 2013 r. pt. Nowa strefa wolnego handlu z Ukrainą, zamieszczonej na stronie internetowej Wydziału Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Kijowie w zakładce Aktualności. 2
Cła sezonowe w szczególności mogą być ustanawiane w odniesieniu do importu na Ukrainę towarów pochodzenia roślinnego następujących grup towarowych UKTZED: 07.01-07.08, 08.06.10, 08.07.10, 08.08.10, 08.08.20, 08.09.10000, 08.09.20, 10.01-10.05, 10.08, 12.06-12.08, 12.10, 12.12.91, 12.12.92, 12.13, 12.14. Wysokość ceł sezonowych na importowane na Ukrainę w/w towary ustanawiane są w podwójnej wysokości obowiązujących przy imporcie danego towaru ulgowych stawek (ukr. пільгові ставки ). Są one ustanawiane w formie rozporządzenia Gabinetu Ministrów Ukrainy i wchodzą w życie co najmniej po 45 dniach od przyjęcia decyzji o ich wprowadzeniu. Ustanawiane są one na okres nie krótszy niż 60 dni, ale nie dłuższy niż 120 dni kalendarzowych. Aktualnie na Ukrainie nie są stosowane cła sezonowe. Dotychczas tylko raz, w 1999 r., rząd ukraiński wprowadził cła sezonowe na następujące towary: ziemniaki, winogrona świeże, jabłka świeże, gruszki i śliwki, brzoskwinie świeże, kukurydzę, proso oraz inne rośliny ziarniste, chmiel. Cła ochronne Cła ochronne mogą zostać zastosowane w celu zapewnienia ochrony ukraińskim producentom w przypadku oceny, iż import danego towaru z zagranicy ze względu na wielkość tego importu lub jego warunki stwarza (lub może stworzyć) zagrożenie dla interesów rodzimych producentów danego towaru; jako środek ochronny przeciwko podmiotom handlu zagranicznego, których działania zagrażają interesom narodowym Ukrainy lub jako środek odwetowy na działania innych państw/ugrupowań państw, które w jakikolwiek sposób mogą przyczynić się do dyskryminacji towarów ukraińskich. Cła ochronne mogą mieć postać ceł antydumpingowych, specjalnych, kompensacyjnych i ustanawiane są na podstawie decyzji Międzyresortowej Komisji ds. Handlu Zagranicznego. Mogą one być skierowane przeciwko jednemu lub więcej krajom, lub też zastosowane do importu danego towaru niezależnie od kraju jego pochodzenia. Aktualnie cła ochronne są stosowane w odniesieniu do importu z Polski na Ukrainę następujących towarów: szkła typu float (cła antydumpingowe) oraz samochodów (cła specjalne). Trwa również postępowanie wyjaśniające w sprawie importu na Ukrainę naczyń i akcesoriów stołowych z porcelany (niezależnie od kraju ich pochodzenia czy eksportu), a także według informacji medialnych, niepotwierdzonych oficjalnym komunikatem w tej sprawie postępowanie wyjaśniające w sprawie nadmiernego importu na Ukrainę paliw samochodowych oraz określonych urządzeń chłodzących. Zakończenie tych postepowań może spowodować ustanowienie dodatkowych środków ochronnych (np. ceł antydumpingowych) wobec importu w/w towarów na Ukrainę. W przypadku wszczęcia procedury ustanawiania cła specjalnego, importerzy z kraju, którego mają dotyczyć te cła, mogą stać się stronami danego postępowania i przedstawić argumenty (dowody) przeciwko wprowadzeniu takiego cła. Szerzej na ten temat w odrębnym opracowaniu.. Szczegółowy wykaz importowanych z Polski na Ukrainę towarów, w stosunku do których aktualnie prowadzone są postępowania wyjaśniające i/lub mają zastosowanie cła ochronne (wraz z okresem ich obowiązywania i wysokością stosowanej stawki cła ochronnego) przedstawia załącznik nr 4. Zwolnienia celne W przypadku importu szeregu towarów na Ukrainę, przepisy ukraińskie przewidują przy spełnieniu określonych warunków i przedstawieniu wymaganych dokumentów możliwość stałego lub tymczasowego zwolnienia importu tych towarów z cła (w niektórych przypadkach także z podatku VAT i/lub akcyzy). Szczegółowa informacja na ten temat w opracowaniu pt. Prawo celne część III. Ulgi celne stosowane przy imporcie wybranych towarów na Ukrainę. 3
Dodatkowa opłata celna na importowe towary (specjalny rodzaj cła) Obowiązujące na Ukrainie przepisy przewidują, iż w sytuacji osiągnięcia przez Ukrainę krytycznego poziomu bilansu płatniczego istnieje możliwość wprowadzania dodatkowych w stosunku do aktualnie obowiązujących ceł na importowane na Ukrainę towary. Tego typu cła będą mogły być wprowadzane wyłącznie w celu przywrócenia równowagi bilansu płatniczego Ukrainy i nie będą mogły być stosowane jako środek ochrony konkretnej gałęzi gospodarki ukraińskiej lub producentów określonych towarów. Będą one obowiązywały przez okres do 6 miesięcy poczynając od miesiąca następującego po miesiącu wprowadzenia tych ceł (z możliwością przedłużenia okresu ich obowiązywania w uzasadnionych przypadkach na okres kolejnych 6 miesięcy). W dniu 1 stycznia 2015 r. weszła w życie ustawa zakładająca wprowadzenie na okres 12 miesięcy dodatkowej opłaty z tytułu importu towarów na Ukrainę niezależnie od kraju pochodzenia tych towarów. Zgodnie z dokumentem, z w/w opłaty zwolniono następujące grupy towarowe: gaz ziemny, węgiel energetyczny, surowce energetyczne importowane na potrzeby elektrowni atomowych, ropa naftowa i produkty ropopochodne, banknoty i metale szlachetne, pomoc humanitarna, wyroby medyczne (zgodnie z wykazem Gabinetu Ministrów Ukrainy; wykaz stanowi załącznik nr 6 do niniejszego opracowania) oraz towary, podlegające zwolnieniu z opłat importowych zgodnie z umowami międzynarodowymi. W przypadku wwozu na obszar celny Ukrainy innych towarów pobierana jest opłata importowa w wysokości 10% (grupy towarowe 1-24 UKTZED oraz towary, o których mowa w art. 374 Kodeksu celnego Ukrainy tj. m.in. żywe zwierzęta i produkty zwierzęce, produkty roślinne, tłuszcze, masla, napoje (w tym alkoholowe),ocet i tytoń; 5% (grupy towarowe 25-97 UKTZED,w których znajdują się m.in. só1,wapno, rudy metali, produkty chemiczne, tworzywa sztuczne, skóry, futra, drewno, korek, papier, tekstylia, obuwie, wyroby z kamienia, szkło, kamienie szlachetne, maszyny i urządzenia elektryczne, sprzęt transportowy, broń i amunicja, dzieła sztuki). W/w opłaty celne weszły w życie z dniem 26 lutego 2015 r. 2. Podatek od wartości dodanej (VAT) Dostawy towarów i usług na obszar celny Ukrainy opodatkowane są podatkiem VAT w wysokości 20% (w przypadku określonych usług ich dostawy objęte są zerową stawką podatku VAT). Eksport towarów z obszaru celnego Ukrainy opodatkowany jest podatkiem VAT w wysokości 0% (w przypadku określonych towarów ich eksport z Ukrainy wyłączony jest z opodatkowania podatkiem VAT). Eksport usług poza obszar celny Ukrainy, dostawy których na terytorium Ukrainy są zwolnione z podatku VAT, objęty jest zerową stawką podatku VAT; w pozostałych przypadkach podlega opodatkowaniu podatkiem VAT w wysokości 20%. 3. Akcyza Prawo Ukrainy przewiduje stosowanie akcyzy w przypadku importu następujących towarów na obszar celny Ukrainy: określonych rodzajów wyrobów tytoniowych i alkoholowych, określonych rodzajów paliw oraz określonych rodzajów pojazdów mechanicznych. Szczegółowa informacja odnośnie towarów, w odniesieniu do których zastosowanie ma akcyza, oraz wysokość stawek akcyzy zawarta jest w opracowaniu Podatki i składki na obowiązkowe ubezpiecenia społeczne, zamieszczonym na stronie internetowej Wydziału Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Kijowie (http://www.kiev.trade.gov.pl) w zakładce Przewodnik po rynku. 4
4. Jednolita opłata celna (ukr.: єдиний збір ) Opłata ta pobierana jest z tytułu przeprowadzenia procedur kontroli przewożonych towarów przez ukraińską granicę (w zależności od rodzaju towaru kontroli celnej, sanitarno-epidemiologicznej, weterynaryjnej, fitosanitarnej, radiologicznej i/lub ekologicznej), a także z tytułu korzystania z dróg na Ukrainie przy przewozie danego ładunku, w tym ładunku ponadgabarytowego. Jednolita opłata celna nie jest pobierana przy przewozie przez granicę celną Ukrainy towarów transportem lotniczym, wodnym oraz rurociągowym oraz przy przesyle energii. Nie jest ona także pobierana w przypadku przejazdu wagonów kolejowych bez ładunków, w przypadku przeładowywania ładunków na granicy celnej Ukrainy bez ich wwozu/tranzytu przez ukraiński obszar celny, a także w przypadku nie przekraczania granicy celnej Ukrainy przez dany środek transportu oraz w przypadku ładunków z pomocą humanitarną dla Ukrainy. Jest ona pobierana jednorazowo przy przekroczeniu granicy ukraińskiej, wyrażona jest w euro (przy czym jest ona uiszczana w walucie ukraińskiej wg kursu Narodowego Banku Ukrainy na dzień jej opłaty) i nie może ulegać zmianom w ciągu roku budżetowego. Aktualnie wysokość tej opłaty wynosi 2-10 euro z tytułu przeprowadzenia procedur kontrolnych (w zależności od rodzaju środka transportu, którym przewożony jest dany towar) oraz 0,02-0,78 euro za 1 km przejazdu drogami ukraińskimi (w zależności od rodzaju środka transportu, którym przewożony jest dany towar). Szczegółowe informacje na ten temat w załączniku nr 5. 5. Dodatkowe opłaty (nieobligatoryjne) Opłata za przeprowadzenie odprawy celnej poza siedzibą i godzinami pracy danego organu służby celnej Zgodnie z przepisami ukraińskimi, osoby fizyczne i/lub osoby prawne dokonujące przewozu towarów przez granicę celną Ukrainy mogą wystąpić do danego organu celnego o dokonanie odprawy celnej danego towaru poza siedzibą i godzinami pracy danego organu służby celnej. Odprawa taka może zostać dokonana wyłącznie na stosowny, pisemny wniosek danego podmiotu oraz po uprzednim dokonaniu opłaty za tego typu kontrolę (wyrażona jest ona w EUR, przy czym opłata ta pobierana jest w walucie ukraińskiej po przeliczeniu wg kursu Narodowego Banku Ukrainy na dzień złożenia deklaracji celnej). Szczegółowa informacja na temat wysokości tych opłat w załączniku nr 6. Inne Służba Celna Ukrainy ma prawo pobierać również opłaty za inne usługi świadczone przez jej pracowników (np. z tytułu udzielenia konsultacji w zakresie prawa celnego, za przechowywanie i ochronę ładunku), przy czym usługi te są w większości przypadków nieobligatoryjne dla podmiotów przewożących dany towar przez granicę celną Ukrainy. Opracował: Michał Faleńczyk, I Sekretarz WPHI Kijów Aktualizacja: Małgorzata Gawin, I Sekretarz WPHI Kijów Natalia Szymborska, Starszy Specjalista WPHI Kijów 5