Mariusz Jab oƒski, Patryk P. Sm da Egzamin na doradc podatkowego TESTY 7. wydanie +gratis testy on-line wybrane akty prawne Zgodne z uchwa à Paƒstwowej Komisji Egzaminacyjnej do Spraw Doradztwa Podatkowego z 13.5.2014 r.
Egzamin na doradc podatkowego TESTY
Mariusz Jab oƒski, Patryk P. Sm da Egzamin na doradc podatkowego TESTY Zgodne z uchwa à Paƒstwowej Komisji Egzaminacyjnej do Spraw Doradztwa Podatkowego z 13.5.2014 r. 7. wydanie Wydawnictwo C.H.Beck Warszawa 2014
Egzamin na doradcę podatkowego Testy Stan prawny: lipiec 2014 r. Wydawca: Joanna Ziemiecka Projekt okładki i stron tytułowych: GRAFOS Wydawnictwo C.H.Beck 2014 Wydawnictwo C.H.Beck Sp. z o.o. ul. Bonifraterska 17, 00-203 Warszawa Skład i łamanie: Wydawnictwo C.H.Beck Druk i oprawa: Elpil, Siedlce ISBN: 978-83-255-6662-3 e-book: 978-83-255-6663-0
Spis treści Wstęp... VII Wykaz skrótów... Dział I. Źródła prawa i wykładnia prawa... 1 Dział II. Analiza podatkowa... 16 Dział III. Podstawy międzynarodowego oraz wspólnotowego prawa podatkowego... 55 Dział IV. Materialne prawo podatkowe... 91 Rozdział 1. Zagadnienia wspólne... 91 Rozdział 2. Podatek od towarów i usług... 120 Rozdział 3. Podatek dochodowy od osób fizycznych... 151 Rozdział 4. Podatek dochodowy od osób prawnych... 188 Rozdział 5. Podatek tonażowy... 220 Rozdział 6. Podatek akcyzowy... 220 Rozdział 7. Podatek od gier... 247 Rozdział 8. Podatki i opłaty lokalne... 250 Dział V. Postępowanie przed organami administracji publicznej i sądami administracyjnymi oraz postępowanie egzekucyjne w administracji... 281 Rozdział 1. Postępowanie przed organami administracji publicznej i sądami administracyjnymi... 281 Rozdział 2. Postępowanie egzekucyjne w administracji... 353 Dział VI. Międzynarodowe, wspólnotowe i krajowe prawo celne... 373 Dział VII. Prawo dewizowe... 401 Dział VIII. Prawo karne skarbowe... 411 Dział IX. Organizacja i funkcjonowanie administracji podatkowej i kontrola skarbowa... 449 Rozdział 1. Organizacja i funkcjonowanie administracji podatkowej... 449 Rozdział 2. Kontrola skarbowa... 454 Dział X. Rachunkowość... 467 Dział XI. Ewidencja podatkowa i zasady prowadzenia ksiąg rachunkowych... 508 Dział XII. Przepisy o doradztwie podatkowym i etyka zawodowa... 536 IX V
Wstęp Opracowanie, które oddajemy w Państwa ręce, zawiera odpowiedzi na pytania testowe do egzaminu na doradcę podatkowego zgodne z uchwałą Nr 14/V/2014 Państwowej Komisji Egzaminacyjnej do Spraw Doradztwa Podatkowego z 13.5.2014 r. w sprawie wykazu pytań i zadań egzaminacyjnych do egzaminu na doradcę podatkowego. Egzamin ten jest sprawdzianem teoretycznego i praktycznego przygotowania kandydatów na doradców podatkowych i składa się z dwóch części: pisemnej oraz ustnej. Część pisemna polega na rozwiązaniu testu składającego się ze 100 pytań, co jest przedmiotem niniejszego opracowania, a następnie rozwiązaniu zadania polegającego na sporządzeniu projektu wystąpienia w imieniu klienta do organu podatkowego lub sądu administracyjnego. Regulamin przeprowadzania egzaminu sprawdzającego kwalifikacje kandydatów na doradców podatkowych został zawarty w Rozdziale 6 rozporządzenia Ministra Finansów z 2.11.2010 r. w sprawie Państwowej Komisji Egzaminacyjnej do Spraw Doradztwa Podatkowego i przeprowadzania egzaminu na doradcę podatkowego (Dz.U. Nr 212, poz. 1390). Część pisemną egzaminu przeprowadza się w wydzielonej sali, w warunkach umożliwiających kandydatom samodzielną pracę. Przed wejściem na salę egzaminacyjną kandydat jest obowiązany okazać dowód osobisty lub paszport. Przed rozpoczęciem części pisemnej egzaminu kandydaci są informowani o: 1) sposobie przeprowadzania egzaminu; 2) przepisach porządkowych obowiązujących w trakcie egzaminu; 3) zasadach dokonywania oceny udzielonych odpowiedzi; 4) terminie ogłoszenia wyników egzaminu; 5) czasie rozpoczęcia i zakończenia egzaminu. Przed rozpoczęciem części pisemnej egzaminu kandydat powinien sprawdzić kompletność testu i zadania. W przypadku stwierdzenia jakichkolwiek nieprawidłowości kandydat powinien niezwłocznie powiadomić o tym przewodniczącego składu egzaminacyjnego. Po zakończeniu egzaminu kandydat zwraca pracę egzaminacyjną, która jest oznaczana przez członka składu egzaminacyjnego kodem nadawanym na potrzeby oceny części pisemnej egzaminu. Część testowa egzaminu pisemnego trwa 100 minut i polega na rozwiązaniu testu składającego się ze 100 pytań. Każde pytanie testowe oceniane jest w następujący sposób: 1) odpowiedź prawidłowa dwa punkty; 2) odpowiedź nieprawidłowa minus jeden punkt; 3) brak odpowiedzi zero punktów. Warunkiem zdania części testowej egzaminu pisemnego jest uzyskanie co najmniej 80% maksymalnej liczby punktów za rozwiązanie testu. Nie podlegają ocenie prace egzaminacyjne: 1) zawierające elementy pozwalające na identyfikację autora pracy; 2) niezawierające kompletnych arkuszy z testami egzaminacyjnymi oraz z zadaniami; 3) rozwiązane w sposób nietrwały lub nieczytelny. VII
Wstęp Wyniki części pisemnej egzaminu są ogłaszane, przy wykorzystaniu indywidualnego numeru kandydata, w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej urzędu obsługującego ministra właściwego do spraw finansów publicznych, w terminie 14 dni od dnia przeprowadzenia egzaminu. Forma niniejszego opracowania została przygotowana w sposób zapewniający Korzystającemu jak najlepsze przygotowanie się do prawidłowego rozwiązania testu. W tym celu pod każdym pytaniem testowym zamieszczony został odnoszący się do niego przepis prawa, co powinno umożliwić Czytelnikowi próbę samodzielnego wskazania prawidłowej odpowiedzi i skrócić czas jej poszukiwania w skomplikowanej materii przepisów prawa podatkowego. Należy również podkreślić, że w związku z zakresem przedmiotowym egzaminu na doradcę podatkowego oraz przytoczoną powyżej formą opracowania praca niniejsza nie powinna być traktowana wyłącznie jako opracowanie służące kandydatom na doradców podatkowych. Może być ona również z powodzeniem wykorzystana podczas przygotowań do egzaminu na inspektora kontroli skarbowej. Wydanie 7. zawiera zaktualizowane podstawy prawne na dzień 1.7.2014 r. Mamy nadzieję, że kolejne wydanie naszej publikacji spotka się ponownie z przychylnym przyjęciem z Państwa strony i będzie służyło jako materiał pomocniczy podczas przygotowań do egzaminu na doradcę podatkowego. Życzymy powodzenia! Autorzy VIII
1. Źródła prawa AkcyzU... AktyNormU... DorPodU... dyrektywa 2003/49/WE... dyrektywa 2006/112/WE (dyrektywa VAT)... EgzAdmU... EwidPodU... GospNierU... GryHazardU... Wykaz skrótów ustawa z 6.12.2008 r. o podatku akcyzowym (tekst jedn. Dz.U. z 2014 r. poz. 752) ustawa z 20.7.2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych (tekst jedn. Dz.U. z 2011 r. Nr 197, poz. 1172 ze zm.) ustawa z 5.7.1996 r. o doradztwie podatkowym (tekst jedn. Dz.U. z 2011 r. Nr 41, poz. 213 ze zm.) dyrektywa Rady 2003/49/WE z 3.6.2003 r. w sprawie wspólnego systemu opodatkowania stosowanego do odsetek oraz należności licencyjnych między powiązanymi spółkami różnych Państw Członkowskich (Dz.Urz. UE L 157 z 26.6.2003 r., s. 49 ze zm.) dyrektywa Rady 2006/112/WE z 28.11.2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.Urz. UE L 347 z 11.12.2006 r., s. 1 ze zm.) ustawa z 17.6.1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (tekst jedn. Dz.U. z 2012 r. poz. 1015 ze zm.) ustawa z 13.10.1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników (tekst jedn. Dz.U. z 2012 r. poz. 1314 ze zm.) ustawa z 21.8.1997 r. o gospodarce nieruchomościami (tekst jedn. Dz.U z 2014 r. poz. 518 ze zm.) ustawa z 19.11.2009 r. o grach hazardowych (Dz.U. Nr 201, poz. 1540 ze zm.) Konstytucja RP... Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2.4.1997 r. (Dz.U. Nr 78, poz. 483 ze zm.) KontrSkarbU... KC... ustawa z 28.9.1991 r. o kontroli skarbowej (tekst jedn. Dz.U. z 2011 r. Nr 41, poz. 214 ze zm.) ustawa z 23.4.1964 r. Kodeks cywilny (tekst jedn. Dz.U. z 2014 r. poz. 121) KK... ustawa z 6.6.1997 r. Kodeks karny (Dz.U. Nr 88, poz. 553 ze zm.) KKS... ustawa z 10.9.1999 r. Kodeks karny skarbowy (tekst jedn. Dz.U. z 2013 r. poz. 186 ze zm.) IX
Wykaz skrótów KKW... KPA... KPK... OpłSkarbU... OrdPU... PDOFizU... PDOPrU... PodCzynnCywPrU... ustawa z 6.6.1997 r. Kodeks karny wykonawczy (Dz.U. Nr 90, poz. 557 ze zm.) ustawa z 14.6.1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn. Dz.U. z 2013 r. poz. 267 ze zm.) ustawa z 6.6.1997 r. Kodeks postępowania karnego (Dz.U. Nr 89, poz. 555 ze zm.) ustawa z 16.11.2006 r. o opłacie skarbowej (tekst jedn. Dz.U. z 2012 r. poz. 1282 ze zm.) ustawa z 29.8.1997 r. Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz.U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.) ustawa z 26.7.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.) ustawa z 15.2.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. Dz.U. z 2014 r. poz. 851 ze zm.) ustawa z 9.9.2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn. Dz.U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 ze zm.) PodKsPiRR... rozporządzenie Ministra Finansów z 26.8.2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz.U. Nr 152, poz. 1475 ze zm.) PodLeśnyU... PodLokU... PodRolU... PodSpDarU... ustawa z 30.10.2002 r. o podatku leśnym (tekst jedn. Dz.U. z 2013 r. poz. 465) ustawa z 12.1.1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (tekst jedn. Dz.U. z 2010 r. Nr 95, poz. 613 ze zm.) ustawa z 15.11.1984 r. o podatku rolnym (tekst jedn. Dz.U. z 2013 r. poz. 1381 ze zm.) ustawa z 28.7.1983 r. o podatku od spadków i darowizn (tekst jedn. Dz.U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768 ze zm.) PodTonażU... ustawa 24.8.2006 r. o podatku tonażowym (tekst jedn. Dz.U. z 2014 r. poz. 511) PostAdmU... PrCel... ustawa z 30.8.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz.U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.) ustawa z 19.3.2004 r. Prawo celne (tekst jedn. Dz.U. z 2013 r. poz. 727 ze zm.) X
PrDew... RachunkU... Wykaz skrótów ustawa z 15.6.2012 r. Prawo dewizowe (tekst jedn. Dz.U. z 2012 r. poz. 826 ze zm.) ustawa z 29.9.1994 r. o rachunkowości (tekst jedn. Dz.U. z 2013 r. poz. 330 ze zm.) RWKC... rozporządzenie Komisji (EWG) Nr 2454/93 z 2.7.1993 r. ustanawiające przepisy w celu wykonania rozporządzenia Rady (EWG) Nr 2913/92 ustanawiającego Wspólnotowy Kodeks Celny (Dz.Urz.UE L Nr 253 z 11.10.1993 r., s. 1 ze zm.) RyczałtU... SwobDziałGospU... TFUE... TWE... VATU... ustawa z 20.11.1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz.U. Nr 144, poz. 930 ze zm.) ustawa z 2.7.2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn. Dz.U. z 2013 poz. 672 ze zm.) Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (Dz.U. z 2004 r. Nr 90, poz. 864/2) Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską (wersja skonsolidowana Dz.Urz. UE C 321E z 29.12.2006 r., s. 37) ustawa z 11.3.2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. Dz.U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 ze zm.) WKC... rozporządzenie Rady (EWG) Nr 2913/92 z 12.10.1992 r. ustanawiające Wspólnotowy Kodeks Celny (Dz.Urz. UE L Nr 302 z 19.10.1992 r., s. 1 ze zm.) 2. Inne skróty art.... Dz.U.... Dz.Urz.... ETS... FIZ... KDP... Konwencja Modelowa OECD... lit.... M.P.... Nr... artykuł Dziennik Ustaw Dziennik Urzędowy Europejski Trybunał Sprawiedliwości Fundusz inwestycyjny zamknięty Korporacja Doradców Podatkowych Modelowa Konwencja w sprawie Podatku od Dochodu i Majątku OECD (http://www.oecd.org/tax/treaties/oecdmtcavailableproducts.htm) litera Monitor Polski numer XI
Wykaz skrótów OETS... ONSAiWSA... OTK... OTK-A... pkpir... pkt... poz.... Prok. i Pr.... Orzecznictwo Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości Orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego i Wojewódzkich Sądów Administracyjnych Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego. Zbiór A podatkowa księga przychodów i rozchodów punkt pozycja s.... strona SN... TSUE... TK... ust.... ze zm.... z o.o.... Prokuratura i Prawo Sąd Najwyższy Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej Trybunał Konstytucyjny ustęp ze zmianami z ograniczoną odpowiedzialnością XII
Dział I. Źródła prawa i wykładnia prawa 1. Zgodnie z Konstytucją RP: a) źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są na obszarze działania organów, które je ustanowiły, akty prawa miejscowego, b) źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są na obszarze działania organów, które je ustanowiły, wyłącznie ustawy i rozporządzenia, c) źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są na obszarze działania organów, które je ustanowiły, uchwały rad gmin. Art. 87 ust. 2 Konstytucji RP: Źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są na obszarze działania organów, które je ustanowiły, akty prawa miejscowego. Prawidłowa odpowiedź: a 2. Zgodnie z Konstytucją RP rozporządzenia są wydawane: a) tylko przez organy imiennie wskazane w ustawach, b) przez organy wskazane w Konstytucji, na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawie i w celu jej wykonania, c) wyłącznie przez upoważnionych Ministrów. Art. 92 ust. 1 Konstytucji RP: Rozporządzenia są wydawane przez organy wskazane w Konstytucji, na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawie i w celu jej wykonania. Upoważnienie powinno określać organ właściwy do wydania rozporządzenia i zakres spraw przekazanych do uregulowania oraz wytyczne dotyczące treści aktu. Prawidłowa odpowiedź: b 3. Według przepisów Konstytucji podmiot podatku, jego przedmiot i stawka podatkowa, a także zasady przyznawania ulg i umorzeń oraz kategorie podmiotów zwolnionych od podatków powinny być uregulowane: a) w ustawie i rozporządzeniach, b) w ustawie, c) w rozporządzeniach. Art. 217 Konstytucji RP: Nakładanie podatków, innych danin publicznych, określanie podmiotów, przedmiotów opodatkowania i stawek podatkowych, a także zasad przyznawania ulg i umorzeń oraz kategorii podmiotów zwolnionych od podatków następuje w drodze ustawy. Prawidłowa odpowiedź: b 4. Jednostki samorządu terytorialnego mają prawo ustalania podatków i opłat lokalnych: a) w zakresie określonym w ustawie, b) na podstawie upoważnienia ministra właściwego do spraw finansów publicznych, c) bez ograniczeń. 1
Dział I. Źródła prawa i wykładnia prawa Art. 168 Konstytucji RP: Jednostki samorządu terytorialnego mają prawo ustalania wysokości podatków i opłat lokalnych w zakresie określonym w ustawie. Prawidłowa odpowiedź: a 5. Rozporządzenia ministra właściwego do spraw finansów publicznych są publikowane w: a) Monitorze Skarbowym, b) Monitorze Polskim, c) Dzienniku Ustaw. Art. 9 ust. 1 pkt 1 4 ustawy z 20.7.2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych (tekst jedn. Dz.U. z 2011 r. Nr 197, poz. 1172 ze zm.): W Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej, zwanym dalej Dziennikiem Ustaw, ogłasza się: 1) Konstytucję, 2) ustawy, 3) rozporządzenia z mocą ustawy wydane przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, 4) rozporządzenia wydane przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Radę Ministrów, Prezesa Rady Ministrów, ministrów kierujących działami administracji rządowej, przewodniczących określonych w ustawach komitetów, będących członkami Rady Ministrów, oraz Krajową Radę Radiofonii i Telewizji. Prawidłowa odpowiedź: c 6. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego: a) jest źródłem prawa, b) nie jest źródłem prawa, c) niekiedy jest źródłem prawa. Art. 87 Konstytucji RP: 1. Źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są: Konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe oraz rozporządzenia. 2. Źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są na obszarze działania organów, które je ustanowiły, akty prawa miejscowego. Prawidłowa odpowiedź: b 7. Reguły kolizyjne służą do usuwania: a) luk w prawie, b) niejasności w prawie, c) sprzeczności w prawie. Teoria i wykładnia prawa: Reguły kolizyjne reguły mające na celu usunięcie sprzeczności norm w systemie prawa. Zbiór zasad, które umożliwiają dokonanie wyboru normy rzeczywiście obowiązującej, uchylając stosowanie w konkretnej sytuacji pozostałych norm ze sobą sprzecznych. Prawidłowa odpowiedź: c 2
Dział I. Źródła prawa i wykładnia prawa 8. Która z podanych formuł umieszczona w akcie normatywnym byłaby klauzulą derogacyjną: a) traci moc rozporządzenie ministra właściwego do spraw finansów publicznych z 23.4.2014 r., b) rozporządzenie wchodzi w życie z dniem 1.5.2014 r., c) minister właściwy do spraw finansów publicznych określi, w drodze rozporządzenia, warunki i tryb zwrotu akcyzy w eksporcie. Teoria i wykładnia prawa: Klauzula derogacyjna (łac. derogatio uchylać) norma prawna uchylająca odpowiedni przepis bądź cały akt. Stosowana w celu uniknięcia sprzeczności lub kolizji w prawie. Prawidłowa odpowiedź: a 9. Która z podanych formuł nie jest regułą kolizyjną: a) lex superior derogat legi inferiori, b) lex posterior derogat legi priori, c) lex retro non agit. Teoria i wykładnia prawa: Reguły kolizyjne reguły mające na celu usunięcie sprzeczności w systemie prawa. Zbiór zasad, które umożliwiają dokonanie wyboru normy rzeczywiście obowiązującej, uchylając niejako stosowanie w konkretnej sytuacji pozostałych norm ze sobą sprzecznych. Prawidłowa odpowiedź: c 10. W myśl Konstytucji: a) każdy jest obowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków, określonych w ustawie, b) nakładanie podatków i innych danin publicznych może nastąpić w drodze ustawy lub rozporządzenia, c) Rada Ministrów może uznać uchwalony przez siebie projekt ustawy podatkowej za pilny. Art. 84 Konstytucji RP: Każdy jest obowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków, określonych w ustawie. Prawidłowa odpowiedź: a 11. Klauzula stand still na gruncie Dyrektywy VAT oznacza: a) brak możliwości wprowadzenia do ustawy nowych ograniczeń odliczenia podatku VAT, b) brak możliwości ustawowego rozszerzenia zakresu zwolnień od podatku przewidzianych w Dyrektywie, c) możliwość utrzymania przez Państwo Członkowskie stawek obniżonych, jeżeli były one przewidziane przez przepisy wewnętrzne przed dniem akcesji. 3
Dział I. Źródła prawa i wykładnia prawa Art. 176 dyrektywy 2006/112/WE: Stanowiąc jednomyślnie na wniosek Komisji, Rada określa wydatki, które nie dają prawa do odliczenia VAT. W żadnym przypadku prawo do odliczenia VAT nie dotyczy wydatków, które nie są ściśle związane z działalnością gospodarczą, takich jak wydatki na artykuły luksusowe, rozrywkę lub wydatki reprezentacyjne. Do czasu wejścia w życie przepisów, o których mowa w akapicie pierwszym, państwa członkowskie mogą utrzymać wszystkie wyłączenia przewidziane w prawie krajowym w dniu 1 stycznia 1979 r. lub, w odniesieniu do państw członkowskich, które przystąpiły do Wspólnoty po tym terminie, przepisy obowiązujące w dniu ich przystąpienia. Prawidłowa odpowiedź: a 12. Z pytaniem prejudycjalnym do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej wystąpić może: a) wyłącznie Naczelny Sąd Administracyjny, b) Naczelny Sąd Administracyjny lub Wojewódzki Sąd Administracyjny, c) Naczelny Sąd Administracyjny, Wojewódzki Sąd Administracyjny lub strona postępowania. Art. 267 TFUE (dawny art. 234 TWE): Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej jest właściwy do orzekania w trybie prejudycjalnym: a) o wykładni Traktatów; b) o ważności i wykładni aktów przyjętych przez instytucje, organy lub jednostki organizacyjne Unii. W przypadku gdy pytanie z tym związane jest podniesione przed sądem jednego z Państw Członkowskich, sąd ten może, jeśli uzna, że decyzja w tej kwestii jest niezbędna do wydania wyroku, zwrócić się do Trybunału z wnioskiem o rozpatrzenie tego pytania. W przypadku gdy takie pytanie jest podniesione w sprawie zawisłej przed sądem krajowym, którego orzeczenia nie podlegają zaskarżeniu według prawa wewnętrznego, sąd ten jest zobowiązany wnieść sprawę do Trybunału. Jeżeli takie pytanie jest podniesione w sprawie zawisłej przed sądem krajowym dotyczącej osoby pozbawionej wolności, Trybunał stanowi w jak najkrótszym terminie. Nota informacyjna dotycząca składania przez sądy krajowe wniosków o wydanie orzeczeń w trybie prejudycjalnym (2009/C 297/01, Dz.Urz. UE C Nr 297 z 5.12.2009 r., s. 1): 9. Zgodnie z art. 267 TFUE, każdy sąd państwa członkowskiego mający orzekać w postępowaniu, które ma zostać zakończone, wydaniem orzeczenia sądowego, może co do zasady skierować do Trybunału pytanie prejudycjalne. Pojęcie sądu jest interpretowane przez Trybunał jako autonomiczne pojęcie prawa Unii. Wniosek o dokonanie wykładni 11. Każdy sąd może skierować do Trybunału pytanie dotyczące wykładni przepisu prawa Unii, jeżeli jego zdaniem odpowiedź na nie jest niezbędna do rozstrzygnięcia zawisłego przed nim sporu. 12. Natomiast sąd, którego orzeczenia nie podlegają zaskarżeniu według prawa wewnętrznego jest co do zasady zobowiązany skierować do Trybunału takie pytanie, chyba, że Trybunał orzekał już w tej kwestii (a jakikolwiek nowy kontekst nie rodzi poważnych wątpliwości co do możliwości stosowania jego wcześniejszego orzecznictwa) lub właściwa wykładnia przepisu wspólnotowego jest oczywista. Prawidłowa odpowiedź: b 13. Ustawa została uchwalona przez Sejm w dniu 5 lipca 2014 r. Które z podanych sformułowań przepisu o jej wejściu w życie nie przewiduje vacatio legis: a) ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, b) ustawa wchodzi w życie z dniem 1.1.2015 r., c) ustawa wchodzi w życie z dniem ogłoszenia. 4
Dział I. Źródła prawa i wykładnia prawa Teoria i wykładnia prawa: Vacatio legis (łac. vacatio zwolnienie, lex, legis prawo), okres przewidziany w akcie normatywnym, który upływa między jego ogłoszeniem (promulgacja) a dniem wejścia w życie wszystkich lub wybranych jego postanowień. Vacatio legis stwarza możliwość, by wszyscy zainteresowani mogli zapoznać się z treścią aktu normatywnego, zanim zacznie on obowiązywać. O wprowadzeniu vacatio legis decyduje na ogół organ, który stanowi dany akt prawny. W Polsce akty prawne ogłaszane w Dzienniku Ustaw RP i Dzienniku Urzędowym RP Monitor Polski wchodzą w życie po 14 dniach od ich ogłoszenia, chyba że same stanowią inaczej. Wyrok TK z 12.6.2002 r., P 13/01, OTK-A 2002, Nr 4, poz. 42: Vacatio legis jest okresem między ogłoszeniem aktu normatywnego a jego wejściem w życie. Wymóg ustanowienia odpowiedniej vacatio legis oraz należytego formułowania przepisów przejściowych wynika z ogólnej zasady ochrony zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez nie prawa oraz zasady przyzwoitej legislacji. Prawidłowa odpowiedź: c 14. Trybunał Konstytucyjny orzeka w sprawach: a) ważności wyborów do Sejmu i Senatu, b) ważności wyboru Prezydenta, c) zgodności ustaw i umów międzynarodowych z Konstytucją. Art. 188 Konstytucji RP: Trybunał Konstytucyjny orzeka w sprawach: 1) zgodności ustaw i umów międzynarodowych z Konstytucją, 2) zgodności ustaw z ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi, których ratyfikacja wymagała uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie, 3) zgodności przepisów prawa, wydawanych przez centralne organy państwowe, z Konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi i ustawami, 4) zgodności z Konstytucją celów lub działalności partii politycznych, 5) skargi konstytucyjnej, o której mowa w art. 79 ust. 1. Prawidłowa odpowiedź: c 15. Ze skargą do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej można wystąpić: a) bez względu na etap postępowania w przypadku ewidentnej niezgodności przepisu krajowego z dyrektywą lub rozporządzeniem unijnym, b) po wydaniu decyzji kończącej postępowanie jako alternatywa dla postępowania sądowoadministracyjnego, c) po wykorzystaniu wszystkich dostępnych w kraju środków odwoławczych, przewidzianych prawem dla sprawy, której skarga dotyczy. Art. 263 TFUE: Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej kontroluje legalność aktów prawodawczych, aktów Rady, Komisji i Europejskiego Banku Centralnego, innych niż zalecenia i opinie, oraz aktów Parlamentu Europejskiego i Rady Europejskiej zmierzających do wywarcia skutków prawnych wobec podmiotów trzecich. Kontroluje również legalność aktów organów lub jednostek organizacyjnych Unii, które zmierzają do wywarcia skutków prawnych wobec osób trzecich. W tym celu Trybunał jest właściwy do orzekania w zakresie skarg wniesionych przez Państwo Członkowskie, Parlament Europejski, Radę lub Komisję, podnoszących zarzut braku kompetencji, naruszenia istotnych wymogów proceduralnych, naruszenia Traktatów lub jakiejkolwiek reguły prawnej związanej z ich stosowaniem lub nadużycia władzy. Trybunał jest właściwy, na tych samych warunkach, do orzekania w zakresie skarg wniesionych przez Trybunał Obrachunkowy, Europejski Bank Centralny i Komitet Regionów, zmierzających do zapewnienia ochrony ich prerogatyw. 5
Dział I. Źródła prawa i wykładnia prawa Każda osoba fizyczna lub prawna może wnieść, na warunkach przewidzianych w akapitach pierwszym i drugim, skargę na akty, których jest adresatem lub które dotyczą jej bezpośrednio i indywidualnie oraz na akty regulacyjne, które dotyczą jej bezpośrednio i nie wymagają środków wykonawczych. Akty tworzące organy i jednostki organizacyjne Unii mogą przewidywać wymogi i warunki szczególne dotyczące skarg wniesionych przez osoby fizyczne lub prawne na akty tych organów lub jednostek organizacyjnych zmierzające do wywarcia skutków prawnych wobec tych osób. Skargi przewidziane w niniejszym artykule wnosi się w terminie dwóch miesięcy, stosownie do przypadku, od daty publikacji aktu lub jego notyfikowania skarżącemu lub, w razie ich braku, od daty powzięcia przez niego wiadomości o tym akcie. Prawidłowa odpowiedź: a 16. Wydane przez Trybunał Konstytucyjny orzeczenia zwane interpretacyjnymi są: a) ostateczne, b) podlegają dalszej wykładni, c) nie są ostateczne. Art. 190 ust. 1 Konstytucji RP: Orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego mają moc powszechnie obowiązującą i są ostateczne. Prawidłowa odpowiedź: a 17. Zasady i tryb ogłaszania aktów normatywnych określa: a) ustawa, b) zarządzenie, c) decyzja. Art. 88 ust. 2 Konstytucji RP: Zasady i tryb ogłaszania aktów normatywnych określa ustawa. Prawidłowa odpowiedź: a 18. Zgodnie z przyjętą w Polsce praktyką legislacyjną wspartą orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego, vacatio legis w przypadku ustaw podatkowych powinno wynosić przynajmniej: a) 14 dni, b) 30 dni, c) 90 dni. Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego: Trybunał Konstytucyjny dekodował konkretne wymagania czasowe w odniesieniu do vacatio legis, łącząc je z funkcją danej ustawy w systemie prawa, z jej charakterem i rodzajem relacji społecznych, które ona regulowała, przy czym niejednokrotnie chodziło o znalezienie właściwych ram czasowych, które czyniłyby zadość kryterium odpowiedniości vacatio legis na gruncie art. 2 Konstytucji RP. Tak stało się w przypadku określenia minimalnej vacatio legis dotyczącej zmiany w systemie podatkowym (publikacja ustawy nie krócej niż na miesiąc przed końcem danego roku podatkowego). W odniesieniu do tej kwestii linia orzecznicza Trybunału Konstytucyjnego jest na tyle utrwalona, że można tu mówić o precyzyjnie zdekodowanym standardzie. ( ) Zob. Proces prawotwórczy w świetle orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, http://www.trybunal.gov.pl/epublikacje/download/proces_prawotworczy.pdf, a także wyrok TK z 15.2.2005 r., K 48/04, OTK-A 2005, Nr 2, poz. 15; wyrok TK z 28.10.2009 r., K 32/08, OTK-A 2009, Nr 9, poz. 139. Prawidłowa odpowiedź: b 6
Dział I. Źródła prawa i wykładnia prawa 19. Akty prawa miejscowego obowiązują: a) na obszarze działania organów, które je ustanowiły, b) wszystkich obywateli, bez względu na obszar działania organów je stanowiących, c) na obszarze działania wszystkich organów, niezależnie który je ustanowił. Art. 94 Konstytucji RP: Organy samorządu terytorialnego oraz terenowe organy administracji rządowej, na podstawie i w granicach upoważnień zawartych w ustawie, ustanawiają akty prawa miejscowego obowiązujące na obszarze działania tych organów. Zasady i tryb wydawania aktów prawa miejscowego określa ustawa. Prawidłowa odpowiedź: a 20. W polskim systemie prawa podstawą tworzenia prawa jest: a) wyrok sądu, b) ustawa zasadnicza, c) precedens. Art. 87 Konstytucji RP: 1. Źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są: Konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe oraz rozporządzenia. 2. Źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są na obszarze działania organów, które je ustanowiły, akty prawa miejscowego. Prawidłowa odpowiedź: b 21. Upoważnienie do wydania aktu wykonawczego zawarte w ustawie powinno określać właściwy organ do wydania rozporządzenia: a) w każdym przypadku, b) tylko w wyjątkowych sytuacjach, c) tylko wtedy gdy nakłada na obywateli obowiązki. Art. 92 ust. 1 Konstytucji RP: Rozporządzenia są wydawane przez organy wskazane w Konstytucji, na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawie i w celu jej wykonania. Upoważnienie powinno określać organ właściwy do wydania rozporządzenia i zakres spraw przekazanych do uregulowania oraz wytyczne dotyczące treści aktu. Prawidłowa odpowiedź: a 22. Organ upoważniony do wydania rozporządzenia swoje kompetencje w zakresie jego wydania: a) może przekazać innemu organowi, b) nie może przekazać innemu organowi, c) może przekazać innemu organowi, w szczególnie uzasadnionym przypadku. Art. 92 ust. 2 i 1 Konstytucji RP: 2. Organ upoważniony do wydania rozporządzenia nie może przekazać swoich kompetencji, o których mowa w ust. 1, innemu organowi. 1. Rozporządzenia są wydawane przez organy wskazane w Konstytucji, na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawie i w celu jej wykonania. Upoważnienie powinno określać organ właściwy do wydania rozporządzenia i zakres spraw przekazanych do uregulowania oraz wytyczne dotyczące treści aktu. Prawidłowa odpowiedź: b 7