Egzamin. na doradc podatkowego TESTY. Mariusz Jab oƒski, Patryk Piotr Sm da. 5. wydanie (uzupe nione) +gratis testy on-line

Transkrypt

1 Mariusz Jab oƒski, Patryk Piotr Sm da Egzamin na doradc podatkowego TESTY +gratis testy on-line Zgodne z uchwa à Paƒstwowej Komisji Egzaminacyjnej do Spraw Doradztwa Podatkowego z r. 5. wydanie (uzupe nione)

2 Egzamin na doradc podatkowego TESTY

3 Mariusz Jab oƒski, Patryk Piotr Sm da Egzamin na doradc podatkowego TESTY Zgodne z uchwa à Paƒstwowej Komisji Egzaminacyjnej do Spraw Doradztwa Podatkowego z r. 5. wydanie (uzupe nione) Wydawnictwo C.H. Beck Warszawa 2012

4 Egzamin na doradcę podatkowego Testy Stan prawny: styczeń 2012 Projekt okładki i stron tytułowych: GRAFOS Publikację polecają eksperci z Monitora Podatkowego Wydawnictwo C.H. Beck 2012 Wydawnictwo C.H. Beck Sp. z o.o. ul. Bonifraterska 17, Warszawa Skład i łamanie: Wydawnictwo C.H. Beck Druk i oprawa: Elpil, Siedlce ISBN: e-book:

5 Spis treści Wstęp... Wykaz skrótów... DZIAŁ I. ŹRÓDŁA PRAWA I WYKŁADNIA PRAWA... 1 DZIAŁ II. ANALIZA PODATKOWA DZIAŁ III. PODSTAWY MIĘDZYNARODOWEGO ORAZ WSPÓLNOTOWEGO PRAWA PODATKOWEGO DZIAŁ IV. MATERIALNE PRAWO PODATKOWE Rozdział 1. Zagadnienia wspólne Interpretacje przepisów prawa podatkowego i porozumienia w sprawach ustalenia cen transakcyjnych Zobowiązania podatkowe Tajemnica skarbowa Rozdział 2. Podatek od towarów i usług Rozdział 3. Podatek dochodowy od osób fizycznych Rozdział 4. Podatek dochodowy od osób prawnych Rozdział 5. Podatek tonażowy Rozdział 6. Podatek akcyzowy Rozdział 7. Podatek od gier Rozdział 8. Podatki i opłaty lokalne Podatek od nieruchomości Podatek od środków transportowych Podatek rolny i podatek leśny Podatek od czynności cywilnoprawnych Podatek od spadków i darowizn Opłata skarbowa i inne opłaty lokalne DZIAŁ V. POSTĘPOWANIE PRZED ORGANAMI ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ I SĄDAMI ADMINISTRACYJNYMI ORAZ POSTĘPOWANIE EGZEKUCYJNE W ADMINISTRACJI Rozdział 1. Postępowanie przed organami administracji publicznej i sądami administracyjnymi Kodeks postępowania administracyjnego Postępowanie podatkowe Czynności sprawdzające i kontrola podatkowa Wydawanie zaświadczeń przez organy podatkowe Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Ustawa o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników Rozdział 2. Postępowanie egzekucyjne w administracji DZIAŁ VI. MIĘDZYNARODOWE, WSPÓLNOTOWE I KRAJOWE PRAWO CELNE DZIAŁ VII. PRAWO DEWIZOWE DZIAŁ VIII. PRAWO KARNE SKARBOWE DZIAŁ IX. ORGANIZACJA I FUNKCJONOWANIE ADMINISTRACJI PODATKOWEJ I KONTROLA SKARBOWA Rozdział 1. Organizacja i funkcjonowanie administracji podatkowej Rozdział 2. Kontrola skarbowa DZIAŁ X. RACHUNKOWOŚĆ DZIAŁ XI. EWIDENCJA PODATKOWA I ZASADY PROWADZENIA KSIĄG RACHUNKOWYCH DZIAŁ XII. PRZEPISY O DORADZTWIE PODATKOWYM I ETYKA ZAWODOWA VII IX V

6

7 Wstęp Opracowanie, które oddajemy w Państwa ręce zawiera odpowiedzi na pytania testowe do egzaminu na doradcę podatkowego, zgodne z uchwałą numer 12/V/2011 Państwowej Komisji Egzaminacyjnej do Spraw Doradztwa Podatkowego z r. w sprawie wykazu pytań i zadań egzaminacyjnych do egzaminu na doradcę podatkowego. Egzamin ten jest sprawdzianem teoretycznego i praktycznego przygotowania kandydatów na doradców podatkowych i składa się z dwóch części: pisemnej oraz ustnej. Egzamin pisemny polega na rozwiązaniu testu składającego się ze 100 pytań, co jest przedmiotem niniejszego opracowania, a następnie rozwiązaniu zadania polegającego na sporządzeniu projektu wystąpienia w imieniu klienta do organu podatkowego lub sądu. Regulamin przeprowadzania egzaminu sprawdzającego kwalifikacje kandydatów na doradców podatkowych zawiera Rozdział 6 rozporządzenia Ministra Finansów z r. w sprawie Państwowej Komisji Egzaminacyjnej do Spraw Doradztwa Podatkowego i przeprowadzania egzaminu na doradcę podatkowego (Dz.U. Nr 212, poz. 1390). Część pisemną egzaminu przeprowadza się w wydzielonej sali, w warunkach umożliwiających kandydatom samodzielną pracę. Przed wejściem na salę egzaminacyjną kandydat jest obowiązany okazać dowód osobisty lub paszport. Przed rozpoczęciem części pisemnej egzaminu kandydaci są informowani o: 1) sposobie przeprowadzania egzaminu; 2) przepisach porządkowych obowiązujących w trakcie egzaminu; 3) zasadach dokonywania oceny udzielonych odpowiedzi; 4) terminie ogłoszenia wyników egzaminu; 5) czasie rozpoczęcia i zakończenia egzaminu. Przed rozpoczęciem części pisemnej egzaminu kandydat powinien sprawdzić kompletność testu i zadania. W przypadku stwierdzenia jakichkolwiek nieprawidłowości kandydat powinien niezwłocznie powiadomić o tym przewodniczącego składu egzaminacyjnego. Po zakończeniu egzaminu kandydat zwraca pracę egzaminacyjną, która jest oznaczana przez członka składu egzaminacyjnego kodem nadawanym na potrzeby oceny części pisemnej egzaminu. Część testowa egzaminu pisemnego trwa 100 minut i polega na rozwiązaniu testu składającego się ze 100 pytań. Każde pytanie testowe oceniane jest w następujący sposób: 1) odpowiedź prawidłowa dwa punkty; 2) odpowiedź nieprawidłowa minus jeden punkt; 3) brak odpowiedzi zero punktów. Warunkiem zdania części testowej egzaminu pisemnego jest uzyskanie co najmniej 80% maksymalnej liczby punktów za rozwiązanie testu. Nie podlegają ocenie prace egzaminacyjne: 1) zawierające elementy pozwalające na identyfikację autora pracy; 2) niezawierające kompletnych arkuszy z testami egzaminacyjnymi oraz z zadaniami; 3) rozwiązane w sposób nietrwały lub nieczytelny. Wyniki części pisemnej egzaminu są ogłaszane, przy wykorzystaniu indywidualnego numeru kandydata, w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej urzędu obsługującego ministra właściwego do spraw finansów publicznych, w terminie 14 dni od dnia przeprowadzenia egzaminu. Forma niniejszego opracowania została przygotowana w ten sposób, aby zapewnić Korzystającemu jak najlepsze przygotowanie się do prawidłowego rozwiązania testu. W tym celu pod każdym pytaniem testowym zamieszczony został odnoszący się do niego przepis prawa, co powinno umożliwić Czytelnikowi próbę samodzielnego wskazania prawidłowej odpowiedzi i skrócić czas poszukiwania prawidłowej odpowiedzi w gąszczu przepisów prawa podatkowego. Należy również podkreślić, że w związku z zakresem przedmiotowym egzaminu na doradcę podatkowego oraz przytoczoną powyżej formą opracowania, praca niniejsza nie powinna być traktowana wyłącznie jako opracowanie służące kandydatom na doradców podatkowych. Może być ona również z powodzeniem wykorzystana podczas przygotowań do egzaminów na inspektora kontroli skarbowej lub na usługowe prowadzenie ksiąg rachunkowych. Mamy nadzieję, że kolejne wydanie naszej publikacji; spotka się ponownie z przychylnym przyjęciem z Państwa strony, służąc jako materiał pomocniczy podczas przygotowań do egzaminu na doradcę podatkowego. Życzmy powodzenia! Autorzy VII

8

9 Wykaz skrótów 1. Źródła prawa AkcyzaU... ustawa z r. o podatku akcyzowym (tekst jedn. Dz.U. z 2011 r. Nr 108, poz. 626 ze zm.) DorPodU... ustawa z r. o doradztwie podatkowym (tekst jedn. Dz.U. z 2011 r. Nr 41, poz. 213) EwidPiPU... ustawa z r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników (tekst jedn. Dz.U. z 2004 r. Nr 269, poz ze zm.) EwPrzŚTRR... rozporządzenie Ministra Finansów z r. w sprawie prowadzenia ewidencji przychodów i wykazu środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych (Dz.U. Nr 219, poz ze zm.) GHazU... ustawa z r. o grach hazardowych (Dz.U. Nr 201, poz ze zm.) GospNierU... ustawa z r. o gospodarce nieruchomościami (tekst jedn. Dz.U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651 ze zm.) KC... ustawa z r. Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) KKS... ustawa z r. Kodeks karny skarbowy (tekst jedn. Dz.U. z 2007 r. Nr 111, poz. 765 ze zm.) KKW... ustawa z r. Kodeks karny wykonawczy (Dz.U. Nr 90, poz. 557 ze zm.) KontrSkarbU... ustawa z r. o kontroli skarbowej (tekst jedn. Dz.U. z 2011 r. Nr 41, KPA... poz. 214 ze zm.) ustawa z r. Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn. Dz.U. z 2000 r. Nr 98, poz ze zm.) KPK... ustawa z r. Kodeks postępowania karnego (Dz.U. Nr 89, poz. 555 ze zm.) KSH... ustawa z r. Kodeks spółek handlowych (Dz.U. Nr 94, poz ze zm.) OpłSkarbU... ustawa z r. o opłacie skarbowej (Dz.U. Nr 225, poz ze zm.) OrdPU... ustawa z r. Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz.U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) PCzyCywU... ustawa z r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn. Dz.U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 ze zm.) PDOFizU... ustawa z r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz.U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 ze zm.) PDOPrU... ustawa z r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. Dz.U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397 ze zm.) PLasU... ustawa z r. o podatku leśnym (Dz.U. Nr 200, poz ze zm.) PLokU... ustawa z r. o podatkach i opłatach lokalnych (tekst jedn. Dz.U. z 2010 r. Nr 95, poz. 613 ze zm.) PodKsPrzRozR... rozporządzenie Ministra Finansów z r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz.U. Nr 152, poz ze zm.) PostEgzAdmU... ustawa z r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji 2005 r. (tekst jedn. Dz.U. z 2005 r. Nr 229, poz ze zm.) PrCel... ustawa z r. Prawo celne (Dz.U. Nr 68, poz. 622 ze zm.) PrDew... ustawa z r. Prawo dewizowe (Dz.U. Nr 141, poz ze zm.) PRolU... ustawa z r. o podatku rolnym (tekst jedn. Dz.U. z 2006 r. Nr 136, poz. 969 ze zm.) PrPosAdmU... ustawa z r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz ze zm.) PSpadDarU... ustawa z r. o podatku od spadków i darowizn (tekst jedn. Dz.U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768 ze zm.) PTonażU... ustawa z r. o podatku tonażowym (Dz.U. Nr 183, poz ze zm.) RachU... ustawa z r. o rachunkowości (tekst jedn. Dz.U. z 2009 r. Nr 152, poz ze zm.) IX

10 Wykaz skrótów RWKC... RyczałtU... Rozporządzenie Komisji (EWG) Nr 2454/93 z r. ustanawiające przepisy w celu wykonania rozporządzenia Rady (EWG) Nr 2913/92 ustanawiającego Wspólnotowy Kodeks Celny (Dz.Urz. UE L 1993, Nr 253, s. 1) ustawa z r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz.U. Nr 144, poz. 930 ze zm.) SamGminU... ustawa z r. o samorządzie gminnym (tekst jedn. Dz.U. z 2001 r. Nr 142, poz ze zm.) TFUE... Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (Dz.U. z 2004 r. Nr 90, poz. 864/2) VATU... ustawa z r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. Dz.U. z 2011 r. Nr 177, poz ze zm.) WKC... Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 450/2008 z r. ustanawiające wspólnotowy kodeks celny (zmodernizowany kodeks celny) (Dz.Urz. UE L 2008, Nr 145, s. 1) 2. Organy i instytucje ETS... MinFin... NSA... SN... TSUE... WSA Publikatory i czasopisma M.P Inne skróty art.... Dz.U.... Nr... pkt... poz.... tekst jedn.... ust.... ze zm.... Europejski Trybunał Sprawiedliwości (obecnie TSUE) Minister Finansów Naczelny Sąd Administracyjny Sąd Najwyższy Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dawniej ETS) Wojewódzki Sąd Administracyjny Monitor Polski artykuł Dziennik Ustaw numer punkt pozycja tekst jednolity ustęp ze zmianami X

11 DZIAŁ I. ŹRÓDŁA PRAWA I WYKŁADNIA PRAWA 1. Zgodnie z Konstytucją RP: a) źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są na obszarze działania organów, które je ustanowiły, akty prawa miejscowego, b) źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są na obszarze działania organów, które je ustanowiły wyłącznie ustawy i rozporządzenia, c) źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są na obszarze działania organów, które je ustanowiły uchwały rad gmin. Art. 87 ust. 2 Konstytucji RP: Źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są na obszarze działania organów, które je ustanowiły, akty prawa miejscowego. 2. Zgodnie z Konstytucją RP rozporządzenia są wydawane: a) tylko przez organy imiennie wskazane w ustawach, b) przez organy wskazane w Konstytucji, na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawie i w celu jej wykonania, c) wyłącznie przez upoważnionych Ministrów. Art. 92 ust. 1 Konstytucji RP: Rozporządzenia są wydawane przez organy wskazane w Konstytucji, na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawie i w celu jej wykonania. Upoważnienie powinno określać organ właściwy do wydania rozporządzenia i zakres spraw przekazanych do uregulowania oraz wytyczne dotyczące treści aktu. 3. Według przepisów Konstytucji podmiot podatku, jego przedmiot i stawka podatkowa, a także zasady przyznawania ulg i umorzeń oraz kategorie podmiotów zwolnionych od podatków powinny być uregulowane: a) w ustawie i rozporządzeniach, b) w ustawie, c) w rozporządzeniach. Art. 217 Konstytucji RP: Nakładanie podatków, innych danin publicznych, określanie podmiotów, przedmiotów opodatkowania i stawek podatkowych, a także zasad przyznawania ulg i umorzeń oraz kategorii podmiotów zwolnionych od podatków następuje w drodze ustawy. 4. Jednostki samorządu terytorialnego mają prawo ustalania podatków i opłat lokalnych: a) w zakresie określonym w ustawie, b) na podstawie upoważnienia ministra właściwego do spraw finansów publicznych, c) bez ograniczeń. Art. 168 Konstytucji RP: Jednostki samorządu terytorialnego mają prawo ustalania wysokości podatków i opłat lokalnych w zakresie określonym w ustawie. 1

12 Dział I. Źródła prawa i wykładnia prawa 5. Rozporządzenia ministra właściwego do spraw finansów publicznych są publikowane w: a) Monitorze Skarbowym, b) Monitorze Polskim, c) Dzienniku Ustaw. Art. 9 ust. 1 ustawy z r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych (tekst jedn. Dz.U. z 2011 r. Nr 197, poz ze zm.): W Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej, zwanym dalej Dziennikiem Ustaw, ogłasza się: 1) Konstytucję, 2) ustawy, 3) rozporządzenia z mocą ustawy wydane przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, 4) rozporządzenia wydane przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Radę Ministrów, Prezesa Rady Ministrów, ministrów kierujących działami administracji rządowej, przewodniczących określonych w ustawach komitetów, będących członkami Rady Ministrów, oraz Krajową Radę Radiofonii i Telewizji ( ). Prawidłowa odpowiedź: c 6. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego: a) jest źródłem prawa, b) nie jest źródłem prawa, c) niekiedy jest źródłem prawa. Art. 87 Konstytucji RP: 1. Źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są: Konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe oraz rozporządzenia. 2. Źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są na obszarze działania organów, które je ustanowiły, akty prawa miejscowego. 7. Reguły kolizyjne służą do usuwania: a) luk w prawie, b) niejasności w prawie, c) sprzeczności w prawie. Reguły kolizyjne reguły mające na celu usunięcie sprzeczności norm w systemie prawa. Zbiór zasad, które umożliwiają dokonanie wyboru normy rzeczywiście obowiązującej, uchylając stosowanie w konkretnej sytuacji pozostałych norm ze sobą sprzecznych. Prawidłowa odpowiedź: c 8. Która z podanych formuł umieszczona w akcie normatywnym byłaby klauzulą derogacyjną: a) traci moc rozporządzenie ministra właściwego do spraw finansów publicznych z r., b) rozporządzenie wchodzi w życie z dniem r., c) minister właściwy do spraw finansów publicznych określi, w drodze rozporządzenia, warunki i tryb zwrotu akcyzy w eksporcie. Klauza derogacyjna (łac. derogatio uchylać) norma prawna uchylająca odpowiedni przepis, bądź cały akt. Stosowana w celu uniknięcia sprzeczności lub kolizji w prawie. 2

13 Dział I. Źródła prawa i wykładnia prawa 9. Która z podanych formuł nie jest regułą kolizyjną: a) lex superior derogat legi inferiori, b) lex posterior derogat legi priori, c) lex retro non agit. Reguły kolizyjne reguły mające na celu usunięcie sprzeczności w systemie prawa. Zbiór zasad, które umożliwiają dokonanie wyboru normy rzeczywiście obowiązującej, uchylając niejako stosowanie w konkretnej sytuacji pozostałych norm ze sobą sprzecznych. Prawidłowa odpowiedź: c 10. W myśl Konstytucji: a) każdy jest obowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków, określonych w ustawie, b) nakładanie podatków i innych danin publicznych może nastąpić w drodze ustawy lub rozporządzenia, c) Rada Ministrów może uznać uchwalony przez siebie projekt ustawy podatkowej za pilny. Art. 84 Konstytucji RP: Każdy jest obowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków, określonych w ustawie. 11. Klauzula stand still na gruncie Dyrektywy VAT oznacza: a) brak możliwości wprowadzenia do ustawy nowych ograniczeń odliczenia podatku VAT, b) brak możliwości ustawowego rozszerzenia zakresu zwolnień od podatku przewidzianych w Dyrektywie, c) możliwość utrzymania przez Państwo Członkowskie stawek obniżonych, jeżeli były one przewidziane przez przepisy wewnętrzne przed dniem akcesji. Art. 176 dyrektywy Rady 2006/112/WE: Stanowiąc jednomyślnie na wniosek Komisji, Rada określa wydatki, które nie dają prawa do odliczenia VAT. W żadnym przypadku prawo do odliczenia VAT nie dotyczy wydatków, które nie są ściśle związane z działalnością gospodarczą, takich jak wydatki na artykuły luksusowe, rozrywkę lub wydatki reprezentacyjne. Do czasu wejścia w życie przepisów, o których mowa w akapicie pierwszym, państwa członkowskie mogą utrzymać wszystkie wyłączenia przewidziane w prawie krajowym w dniu 1 stycznia 1979 r. lub, w odniesieniu do państw członkowskich, które przystąpiły do Wspólnoty po tym terminie, przepisy obowiązujące w dniu ich przystąpienia. 12. Z pytaniem prejudycjalnym do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej wystąpić może: a) wyłącznie Naczelny Sąd Administracyjny, b) Naczelny Sąd Administracyjny lub Wojewódzki Sąd Administracyjny, c) Naczelny Sąd Administracyjny, Wojewódzki Sąd Administracyjny lub strona postępowania. Artykuł 267 (dawny art. 234 TWE) Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (Dz.U. z r., Nr 90, poz. 864/2, Dz.UE C 115/171): Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej jest właściwy do orzekania w trybie prejudycjalnym: a) o wykładni Traktatów; b) o ważności i wykładni aktów przyjętych przez instytucje, organy lub jednostki organizacyjne Unii. W przypadku gdy pytanie z tym związane jest podniesione przed sądem jednego z Państw Członkowskich, sąd ten może, jeśli uzna, że decyzja w tej kwestii jest niezbędna do wydania wyroku, zwrócić się do Trybunału z wnioskiem o rozpatrzenie tego pytania. W przypadku gdy takie pytanie jest podniesione w sprawie zawisłej przed sądem krajowym, którego orzeczenia nie podlegają zaskarżeniu według prawa wewnętrznego, sąd ten jest zobowiązany wnieść sprawę do Trybunału. Jeżeli takie pytanie jest podniesione w sprawie zawisłej przed sądem krajowym dotyczącej osoby pozbawionej wolności, Trybunał stanowi w jak najkrótszym terminie. 3

14 Dział I. Źródła prawa i wykładnia prawa Nota informacyjna dotycząca składania przez sądy krajowe wniosków o wydanie orzeczeń w trybie prejudycjalnym (2005/C 143/01, Dz.U. UE C z r.): 7. Zgodnie z art. 234 Traktatu WE i art. 150 Traktatu EWEA, każdy sąd Państwa Członkowskiego, którego zadaniem jest orzekanie w postępowaniu, które ma zostać zakończone wydaniem orzeczenia sądowego, może co do zasady skierować do Trybunału pytanie prejudycjalne. Pojęcie sądu jest interpretowane przez Trybunał jako autonomiczne pojęcie prawa wspólnotowego. Wniosek o dokonanie wykładni 11. Każdy sąd może skierować do Trybunału pytanie dotyczące wykładni przepisu prawa wspólnotowego, jeżeli jego zdaniem odpowiedź na nie jest niezbędna do rozstrzygnięcia zawisłego przed nim sporu. 12. Natomiast sąd, którego orzeczenia nie podlegają zaskarżeniu według prawa wewnętrznego jest co do zasady zobowiązany skierować do Trybunału takie pytanie, chyba, że Trybunał orzekał już w tej kwestii (a jakikolwiek nowy kontekst nie rodzi poważnych wątpliwości co do możliwości stosowania jego wcześniejszego orzecznictwa) lub właściwa wykładnia przepisu wspólnotowego jest oczywista. 13. Ustawa została uchwalona przez Sejm w dniu r. Które z podanych sformułowań przepisu o jej wejściu w życie nie przewiduje vacatio legis: a) ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, b) ustawa wchodzi w życie z dniem r., c) ustawa wchodzi w życie z dniem ogłoszenia. Vacatio legis (łac. vacatio zwolnienie, lex, legis prawo), okres przewidziany w akcie normatywnym, który upływa między jego ogłoszeniem (promulgacja) a dniem wejścia w życie wszystkich lub wybranych jego postanowień. Vacatio legis stwarza możliwość, by wszyscy zainteresowani mogli zapoznać się z treścią aktu normatywnego, zanim zacznie on obowiązywać. O wprowadzeniu vacatio legis decyduje na ogół organ, który dany akt prawny stanowi. W Polsce akty prawne ogłaszane w Dzienniku Ustaw RP i Dzienniku Urzędowym RP Monitor Polski wchodzą w życie po 14 dniach od ich ogłoszenia, chyba że same stanowią inaczej. Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z r., P 13/01, OTK-A 2002, Nr 4, poz. 42: Vacatio legis jest okresem między ogłoszeniem aktu normatywnego a jego wejściem w życie. Wymóg ustanowienia odpowiedniej vacatio legis oraz należytego formułowania przepisów przejściowych wynika z ogólnej zasady ochrony zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez nie prawa oraz zasady przyzwoitej legislacji. Prawidłowa odpowiedź: c 14. Trybunał Konstytucyjny orzeka w sprawach: a) ważności wyborów do Sejmu i Senatu, b) ważności wyboru Prezydenta, c) zgodności ustaw i umów międzynarodowych z Konstytucją. Art. 188 Konstytucji RP: Trybunał Konstytucyjny orzeka w sprawach: 1) zgodności ustaw i umów międzynarodowych z Konstytucją, 2) zgodności ustaw z ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi, których ratyfikacja wymagała uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie, 3) zgodności przepisów prawa, wydawanych przez centralne organy państwowe, z Konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi i ustawami, 4) zgodności z Konstytucją celów lub działalności partii politycznych, 5) skargi konstytucyjnej, o której mowa w art. 79 ust. 1. Prawidłowa odpowiedź: c 4

15 Dział I. Źródła prawa i wykładnia prawa 15. Ze skargą do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej można wystąpić: a) bez względu na etap postępowania w przypadku ewidentnej niezgodności przepisu krajowego z dyrektywą lub rozporządzeniem unijnym, b) po wydaniu decyzji kończącej postępowanie jako alternatywa dla postępowania sądowoadministracyjnego, c) po wykorzystaniu wszystkich dostępnych w kraju środków odwoławczych, przewidzianych prawem dla sprawy, której skarga dotyczy. Art. 263 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (Dz.U. z r.): Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej kontroluje legalność aktów prawodawczych, aktów Rady, Komisji i Europejskiego Banku Centralnego, innych niż zalecenia i opinie, oraz aktów Parlamentu Europejskiego i Rady Europejskiej zmierzających do wywarcia skutków prawnych wobec podmiotów trzecich. Kontroluje również legalność aktów organów lub jednostek organizacyjnych Unii, które zmierzają do wywarcia skutków prawnych wobec osób trzecich. W tym celu Trybunał jest właściwy do orzekania w zakresie skarg wniesionych przez Państwo Członkowskie, Parlament Europejski, Radę lub Komisję, podnoszących zarzut braku kompetencji, naruszenia istotnych wymogów proceduralnych, naruszenia Traktatów lub jakiejkolwiek reguły prawnej związanej z ich stosowaniem lub nadużycia władzy. Trybunał jest właściwy, na tych samych warunkach, do orzekania w zakresie skarg wniesionych przez Trybunał Obrachunkowy, Europejski Bank Centralny i Komitet Regionów, zmierzających do zapewnienia ochrony ich prerogatyw. Każda osoba fizyczna lub prawna może wnieść, na warunkach przewidzianych w akapitach pierwszym i drugim, skargę na akty, których jest adresatem lub które dotyczą jej bezpośrednio i indywidualnie oraz na akty regulacyjne, które dotyczą jej bezpośrednio i nie wymagają środków wykonawczych. Akty tworzące organy i jednostki organizacyjne Unii mogą przewidywać wymogi i warunki szczególne dotyczące skarg wniesionych przez osoby fizyczne lub prawne na akty tych organów lub jednostek organizacyjnych zmierzające do wywarcia skutków prawnych wobec tych osób. Skargi przewidziane w niniejszym artykule wnosi się w terminie dwóch miesięcy, stosownie do przypadku, od daty publikacji aktu lub jego notyfikowania skarżącemu lub, w razie ich braku, od daty powzięcia przez niego wiadomości o tym akcie. 16. Wydane przez Trybunał Konstytucyjny orzeczenia zwane interpretacyjnymi są: a) ostateczne, b) podlegają dalszej wykładni, c) nie są ostateczne. Art. 190 ust. 1 Konstytucji RP: Orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego mają moc powszechnie obowiązującą i są ostateczne. 17. Zasady i tryb ogłaszania aktów normatywnych określa: a) ustawa, b) zarządzenie, c) decyzja. Art. 88 ust. 2 Konstytucji RP: Zasady i tryb ogłaszania aktów normatywnych określa ustawa. 5

16 Dział I. Źródła prawa i wykładnia prawa 18. Zgodnie z przyjętą w Polsce praktyką legislacyjną wspartą orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego, vacatio legis w przypadku ustaw podatkowych powinno wynosić przynajmniej: a) 14 dni, b) 30 dni, c) 90 dni. Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego: Trybunał Konstytucyjny dekodował konkretne wymagania czasowe w odniesieniu do vacatio legis, łącząc je z funkcją danej ustawy w systemie prawa, z jej charakterem i rodzajem relacji społecznych, które ona regulowała, przy czym niejednokrotnie chodziło o znalezienie właściwych ram czasowych, które czyniłyby zadość kryterium odpowiedniości vacatio legis na gruncie art. 2 Konstytucji. Tak stało się w przypadku określenia minimalnej vacatio legis, dotyczącej zmiany w systemie podatkowym (publikacja ustawy nie krócej niż na miesiąc przed końcem danego roku podatkowego). W odniesieniu do tej kwestii linia orzecznicza Trybunału Konstytucyjnego jest na tyle utrwalona, że można tu mówić o precyzyjnie zdekodowanym standardzie. ( ) Zob. Proces prawotwórczy w świetle orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego : a także wyrok Trybunału Konstytucyjnego z r., K 48/04, OTK-A 2005, Nr 2, poz. 15; wyrok TK z r., K 32/ Akty prawa miejscowego obowiązują: a) na obszarze działania organów, które je ustanowiły, b) wszystkich obywateli, bez względu na obszar działania organów je stanowiących, c) na obszarze działania wszystkich organów, niezależnie który je ustanowił. Art. 94 Konstytucji RP: Organy samorządu terytorialnego oraz terenowe organy administracji rządowej, na podstawie i w granicach upoważnień zawartych w ustawie, ustanawiają akty prawa miejscowego obowiązujące na obszarze działania tych organów. Zasady i tryb wydawania aktów prawa miejscowego określa ustawa. 20. W polskim systemie prawa podstawą tworzenia prawa jest: a) wyrok sądu, b) ustawa zasadnicza, c) precedens. Art. 87 Konstytucji RP: 1. Źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są: Konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe oraz rozporządzenia. 2. Źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są na obszarze działania organów, które je ustanowiły, akty prawa miejscowego. 21. Upoważnienie do wydania aktu wykonawczego zawarte w ustawie powinno określać właściwy organ do wydania rozporządzenia: a) w każdym przypadku, b) tylko w wyjątkowych sytuacjach, c) tylko wtedy gdy nakłada na obywateli obowiązki. 6

17 Dział I. Źródła prawa i wykładnia prawa Art. 92 ust. 1 Konstytucji RP: Rozporządzenia są wydawane przez organy wskazane w Konstytucji, na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawie i w celu jej wykonania. Upoważnienie powinno określać organ właściwy do wydania rozporządzenia i zakres spraw przekazanych do uregulowania oraz wytyczne dotyczące treści aktu. 22. Organ upoważniony do wydania rozporządzenia swoje kompetencje w zakresie jego wydania: a) może przekazać innemu organowi, b) nie może przekazać innemu organowi, c) może przekazać innemu organowi, w szczególnie uzasadnionym przypadku. Art. 92 ust. 2 i 1 Konstytucji RP: 2. Organ upoważniony do wydania rozporządzenia nie może przekazać swoich kompetencji, o których mowa w ust. 1, innemu organowi. 1. Rozporządzenia są wydawane przez organy wskazane w Konstytucji, na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawie i w celu jej wykonania. Upoważnienie powinno określać organ właściwy do wydania rozporządzenia i zakres spraw przekazanych do uregulowania oraz wytyczne dotyczące treści aktu. 23. Zarządzenia wydawane na podstawie ustaw: a) nie mogą stanowić podstawy decyzji wobec obywateli, b) mogą stanowić podstawę decyzji wobec obywateli, c) mogą stanowić podstawę decyzji wobec obywateli, jeśli organ je wydający tak postanowi. Art. 93 ust. 2 Konstytucji RP: Zarządzenia są wydawane tylko na podstawie ustawy. Nie mogą one stanowić podstawy decyzji wobec obywateli, osób prawnych oraz innych podmiotów. 24. Uchwały Rady Ministrów mają charakter: a) wewnętrzny, b) powszechnie obowiązujący, c) powszechnie obowiązujący, jeśli organ je wydający tak postanowi. Art. 93 ust. 1 Konstytucji RP: Uchwały Rady Ministrów oraz zarządzenia Prezesa Rady Ministrów i ministrów mają charakter wewnętrzny i obowiązują tylko jednostki organizacyjnie podległe organowi wydającemu te akty. 25. Uchwały Rady Ministrów i zarządzenia Prezesa Rady Ministrów podlegają kontroli, co do ich zgodności: a) tylko z prawem wewnętrznym, b) z powszechnie obowiązującym prawem, c) z prawem obowiązującym na danym obszarze. Art. 93 ust. 3 Konstytucji RP: Uchwały i zarządzenia podlegają kontroli co do ich zgodności z powszechnie obowiązującym prawem. 7

18 Dział I. Źródła prawa i wykładnia prawa 26. Zasady i tryb wydawania aktów prawa miejscowego określa: a) ustawa, b) rozporządzenie, c) zarządzenie. Art. 94 Konstytucji RP: Organy samorządu terytorialnego oraz terenowe organy administracji rządowej, na podstawie i w granicach upoważnień zawartych w ustawie, ustanawiają akty prawa miejscowego obowiązujące na obszarze działania tych organów. Zasady i tryb wydawania aktów prawa miejscowego określa ustawa. 27. Akty prawa miejscowego ustanawiają: a) Sejm, b) organy samorządu terytorialnego, c) Senat. Art. 94 Konstytucji RP: Organy samorządu terytorialnego oraz terenowe organy administracji rządowej, na podstawie i w granicach upoważnień zawartych w ustawie, ustanawiają akty prawa miejscowego obowiązujące na obszarze działania tych organów. Zasady i tryb wydawania aktów prawa miejscowego określa ustawa. 28. Zasady oraz tryb zawierania umów międzynarodowych określa: a) ustawa, b) rozporządzenie, c) zarządzenie. Art. 89 ust. 3 Konstytucji RP: Zasady oraz tryb zawierania, ratyfikowania i wypowiadania umów międzynarodowych określa ustawa. 29. Do ustalania powszechnie obowiązującej wykładni ustaw umocowany jest: a) Sąd Najwyższy, b) Trybunał Konstytucyjny, c) żaden z powyższych organów. Art. 239 Konstytucji RP: 1. W okresie 2 lat od dnia wejścia w życie Konstytucji orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego o niezgodności z Konstytucją ustaw uchwalonych przed dniem jej wejścia w życie nie są ostateczne i podlegają rozpatrzeniu przez Sejm, który może odrzucić orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego większością 2/3 głosów, w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów. Nie dotyczy to orzeczeń wydanych w następstwie pytań prawnych do Trybunału Konstytucyjnego. 2. Postępowanie w sprawach o ustalenie przez Trybunał Konstytucyjny powszechnie obowiązującej wykładni ustaw, wszczęte przed wejściem w życie Konstytucji, podlega umorzeniu. 3. Z dniem wejścia w życie Konstytucji uchwały Trybunału Konstytucyjnego w sprawie ustalenia wykładni ustaw tracą moc powszechnie obowiązującą. W mocy pozostają prawomocne wyroki sądu oraz inne prawomocne decyzje organów władzy publicznej, podjęte z uwzględnieniem znaczenia przepisów ustalonego przez Trybunał Konstytucyjny w drodze powszechnie obowiązującej wykładni ustaw. Prawidłowa odpowiedź: c 8

19 Dział I. Źródła prawa i wykładnia prawa 30. W prawie podatkowym obowiązuje zakaz stosowania rozszerzającej wykładni przepisów, prowadzącej do: a) zwiększenia obowiązków podatkowych podatników, b) zmniejszenia obowiązków podatkowych podatników, c) zwiększenia uprawnień podatników. W demokratycznym państwie prawnym jedną z podstawowych zasad prawa podatkowego powinno być dokładne, niebudzące wątpliwości, określanie przez ustawę przedmiotu opodatkowania. Z zasady tej wynika zakaz interpretacji rozszerzającej na niekorzyść podatnika. W swoich poprzednich orzeczeniach Trybunał Konstytucyjny zwracał już uwagę na to, że specyfiką prawa daninowego jest m.in. szczególnie mocno zarysowana władczość państwa (np. sprawy K 13/93, K 10/93). Obywatel tylko wyjątkowo i w bardzo ograniczonym zakresie może mieć wpływ na treść stosunku prawnego. Dlatego należy kłaść nacisk na bezpieczeństwo prawne i ekonomiczne podatnika (zob. uchwała Trybunału Konstytucyjnego z r., W 11/93, OTK 1994, Nr 1, poz. 22). 31. Reguły wnioskowań a contrario oznaczają: a) wnioskowanie z podobieństwa, b) wnioskowanie z przeciwieństwa, c) wnioskowanie przez analogię. Wnioskowanie a contrario wnioskowanie z przeciwieństwa, jest odwrotnością wnioskowania przez analogię. 32. Wykładnia funkcjonalna polega na odwołaniu się do: a) celu przepisu, b) umiejscowienia przepisu w akcie prawnym, c) zakresu zastosowania przepisu. Reguły wykładni funkcjonalnej wskazują, że znaczenie przepisów uzależnione jest od faktów o charakterze politycznym, społecznym, ekonomicznym, moralnym i obyczajowym. Reguły wykładni funkcjonalnej nakazują uwzględniać cele regulacji, funkcje prawa oraz jego społeczno-gospodarcze przeznaczenie. 33. Normy prawne bezwzględnie obowiązujące określane są jako: a) ius cogens, b) ius dispositivum, c) semiimperatywne. Ius cogens (łac., dopełniacz: iuris cogentis, stąd niekiedy używane pol. norma kogentna lub norma kogentalna ) norma prawna bezwzględnie obowiązująca. Normy prawne bezwzględnie obowiązujące znamionuje to, że ich zastosowanie nie może być wolą stron wyłączone lub ograniczone w przeciwieństwie do norm względnie obowiązujących (ius dispositivum). 9

20 Dział I. Źródła prawa i wykładnia prawa 34. Definicje ustawowe określają znaczenie terminów: a) zawartych wyłącznie w danej ustawie, b) zawartych w ustawie i w rozporządzeniach wydanych na jej podstawie, c) dla których Ordynacja podatkowa nie zawiera definicji. Definicje ustawowe definicje legalne zawarte w ustawie, zasadniczo wiążące w ramach całej ustawy. Co do zasady, nie jest możliwe posługiwanie się pojęciem zdefiniowanym w słowniczku ustawowym w innym znaczeniu niż określone. 35. Wykładni autentycznej dokonuje organ, który: a) ustanowił interpretowany przepis, b) stosuje interpretowany przepis, c) został upoważniony do dokonywania takiej wykładni. Wykładnia autentyczna prawa dokonywana jest przez ten sam organ, który ustanowił daną normę i zarazem przyjmuje się, że ma ona moc prawną równą mocy prawnej aktu normatywnego, który został poddany interpretacji. Jest to wykładnia o mocy powszechnie obowiązującej. 36. Na gruncie prawa podatkowego pierwszeństwo ma wykładnia: a) systemowa, b) językowa, c) funkcjonalna. W procesie wykładni pierwszeństwo mają dyrektywy językowe. Oznacza to, że odwoływanie się do innych reguł wykładni dopuszczalne jest tylko wtedy, gdy wykładnia językowa nie daje jednoznacznego wyniku, tzn. gdy z językowego punktu widzenia możliwe jest co najmniej dwojakie rozumienie tekstu prawnego (zob. wyrok SN z r., V KK 337/03, Prok. i Pr. 2004, Nr 12, s. 5). 37. Moc zasad prawnych uzyskują uchwały: a) pełnego składu Sądu Najwyższego, b) Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego orzekającego w sprawach podatkowych, c) Naczelnego Sądu Administracyjnego. Art ustawy z r. o Sądzie Najwyższym (Dz.U. Nr 240, poz ze zm.): Uchwały pełnego składu Sądu Najwyższego, składu połączonych izb oraz składu całej izby z chwilą ich podjęcia uzyskują moc zasad prawnych. Skład siedmiu sędziów może postanowić o nadaniu uchwale mocy zasady prawnej. 38. Zasada clara non sunt interpretanda oznacza iż: a) poddaje się interpretacji każdy przepis, b) nie interpretuje się przepisu, jeśli nie budzi wątpliwości, c) każdą interpretację przepisu należy uzasadnić. 10