Łódzki Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej z siedzibą w Łodzi ul. Gdańska 38, 90 730 Łódź... Łódź, dnia 25.04.2014 r. (oznaczenie organu Inspekcji Handlowej) Nr akt: ŻG.8361.14.2014 DECYZJA Nr 38 / ŻG / 2014 Na podstawie art. 40a ust. 1 pkt 3 i ust. 4 ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno spożywczych (Dz. U. z 2005 r. Nr 187, poz. 1577 ze zm.) oraz art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tj. Dz. U. z 2013, poz. 267) po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego Łódzki Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej z siedzibą w Łodzi wymierza przedsiębiorcom Robertowi Dybalskiemu i Bożennie Dybalskiej prowadzącym działalność gospodarczą pod nazwą Cukiernia s.c. w Łodzi przy Al. Kościuszki 41 karę pieniężną w kwocie 1.426,00 zł (słownie: jeden tysiąc czterysta dwadzieścia sześć złotych) z tytułu wprowadzenia do obrotu handlowego 40 partii środków spożywczych bez opakowań jednostkowych (ciasta, ciastka, torty) wartości łącznej 1.425,72 zł nieodpowiadających jakości handlowej z uwagi na niepodanie w miejscu sprzedaży na wywieszce dotyczącej danego środka spożywczego lub w inny sposób w miejscu dostępnym bezpośrednio konsumentom wykazu składników, wbrew postanowieniom zawartym w 17 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 10 lipca 2007 r. w sprawie znakowania środków spożywczych (Dz. U. nr 137, poz. 966 ze zm.). Uzasadnienie W dniach od 21 do 23 stycznia 2014 r. na podstawie upoważnienia Łódzkiego Wojewódzkiego Inspektora Inspekcji Handlowej numer ŻG.8361.14.2014 z dnia 21.01.2014 r. inspektorzy Wojewódzkiego Inspektoratu Inspekcji Handlowej w Łodzi przeprowadzili kontrolę w cukierni zlokalizowanej w Łodzi przy Al. Kościuszki 41, należącej do Roberta Dybalskiego i Bożenny Dybalskiej, wykonujących działalność gospodarczą pod nazwą Cukiernia s.c. Kontrolę przeprowadzono na podstawie przepisów art. 3 ust. 1-3 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 882/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie kontroli urzędowych przeprowadzanych w celu sprawdzenia zgodności z prawem paszowym i żywnościowym oraz regułami dotyczącymi zdrowia zwierząt i dobrostanu zwierząt (Dz. U. L 165 z 30.4.2004 ze zm.), art. 17 ust. 3 ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (Dz. U. z 2005 r. nr 187, poz. 1577, ze zm.), art. 24 ust. 1 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1935/2004 z dnia 27 października 2004 r. w sprawie materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością oraz 1
uchylającego dyrektywy 80/590/EWG (Dz. U. z 27.10.2004 s. 4 ze zm.) w związku z art. 3 ust. 1 pkt 6 oraz art. 3 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o Inspekcji Handlowej (Dz. U. z 2009 r. Nr 151, poz. 1219 ze zm.) w obecności osoby czynnej ( ) w dniu 21.01.2014 r. oraz wspólnika Roberta Dybalskiego i pełnomocnika ( ) w dniach 22 i 23.01.2014 r.. W toku kontroli stwierdzono, że dla będących w obrocie handlowym 40 partii środków spożywczych bez opakowań jednostkowych, deklarowanych w miejscu sprzedaży jako: stefanka w cenie 30,00 zł za 1 kilogram (0,70 kg), babka włoska w cenie 24,30 zł za 1 kilogram (2,10 kg), petifiurki w cenie 47,00 zł za 1 kilogram (2,50 kg), pascha w cenie 21,00 zł za 1 kilogram (1,20 kg), torcik pistacja w cenie 35,00 zł za 1 kilogram (0,60 kg), przysmak w cenie 39,00 zł za 1 kilogram (1,10 kg), tiramisu w cenie 12,00 zł za sztukę (2 sztuki), rolada szwedzka w cenie 36,90 zł za 1 kilogram (1,30 kg), babka drożdżowa w cenie 19,90 zł za 1 kilogram (0,80 kg), makowiec w cenie 20,90 zł za 1 kilogram (2,40 kg), makowiec gdański w cenie 20,90 zł za 1 kilogram (1,60 kg), sernik z kruszonką w cenie 21,00 zł za 1 kilogram (1,80 kg), sernik krakowski w cenie 21,00 zł za 1 kilogram (1,80 kg), sernik z brzoskwinią w cenie 21,00 zł za 1 kilogram (2,20 kg), tarta śliwkowa w cenie 21,00 zł za 1 kilogram (1,90 kg), jabłecznik orkiszowy w cenie 24,00 zł za 1 kilogram (1,80 kg), jabłecznik zwykły w cenie 21,00 zł za 1 kilogram (3,00 kg), keks w cenie 24,00 zł za 1 kilogram (1,60 kg), murzynek w cenie 21,00 zł za 1 kilogram (1,50 kg), zebra w cenie 21,00 zł za 1 kilogram (2,40 kg), ciasto maślane ze śliwką w cenie 21,00 zł za 1 kilogram (2,40 kg), torcik W-Z w cenie 3,70 zł za sztukę (8 sztuk), torcik pascha z galaretką w cenie 2,80 zł za sztukę (6 sztuk), bankietowe w cenie 3,00 zł za sztukę (4 sztuki), babeczka owocowa w cenie 3,70 zł za sztukę (9 sztuk), tortowe w cenie 2,80 zł za sztukę (12 sztuk), jabłecznik szarlotka w cenie 2,60 zł za sztukę (15 sztuk), babeczki tortowe w cenie 2,80 zł za sztukę (6 sztuk), bajaderka w cenie 1,40 zł za sztukę (15 sztuk), beza orzechowa w cenie 2,80 zł za sztukę (9 sztuk), eklerki w cenie 2,50 zł za sztukę (3 sztuki), ptyś w cenie 2,50 zł za sztukę (2 sztuki), kremówka w cenie 3,70 zł za sztukę (8 sztuk), napoleonka w cenie 2,80 zł za sztukę (12 sztuk), tort czekoladowy w cenie 39,00 zł za 1 kilogram (1,00 kg), tort śmietankowy w cenie 39,00 zł za 1 kilogram (1,00 kg), 2
tort węgierski w cenie 39,00 zł za 1 kilogram (1,00 kg), tort pomarańczowy w cenie 39,00 zł za 1 kilogram (1,00 kg), tort Marcello, w cenie 39,00 zł za 1 kilogram (1,00 kg), tort kawowy w cenie 39,00 zł za 1 kilogram (1,00 kg) wartości łącznej 1.425,72 zł nie podano wykazu składników wbrew postanowieniom zawartym w 17 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 10 lipca 2007 r. w sprawie znakowania środków spożywczych (Dz. U. nr 137, poz. 966 ze zm.) zwanego dalej rozporządzeniem w sprawie znakowania środków spożywczych. Producentem i dostawcą zakwestionowanych wyrobów był Zakład Cukierniczy s.c. Robert Dybalski, Bożenna Dybalska, ul. Jaracza 5, 90-264 Łódź. Stwierdzona nieprawidłowość została udokumentowana w protokole kontroli z dnia 21 stycznia 2014 r. (numer akt ŻG.8361.14.2014), zestawieniu artykułów żywnościowych skontrolowanych pod względem oznakowania oraz na zdjęciach zrobionych w trakcie kontroli. W związku z wprowadzeniem do obrotu środków spożywczych nieodpowiadających jakości handlowej w dniu 27 marca 2014 r. zostało wszczęte z urzędu postępowanie administracyjne w przedmiocie wymierzenia kary pieniężnej wynikającej z art. 40 a ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno spożywczych (Dz. U. z 2005 r. Nr 187, poz. 1577 ze zm.) zwanej dalej ustawą o jakości. Strony zostały poinformowane o wszczęciu postępowania z urzędu oraz o przysługującym prawie do zapoznania się z aktami sprawy, wypowiedzenia się co do zebranych dowodów i materiałów. Przedmiotowe pismo zostało odebrane przez strony w dniu 28 marca 2014 r. W dniu 01 kwietnia 2014 r. do Wojewódzkiego Inspektoratu Inspekcji Handlowej w Łodzi wpłynęło pismo, w którym strony podały wielkość obrotu za rok 2013 oraz wniosły o odstąpienie od wymierzenia kary pieniężnej z uwagi na to że: wyroby spełniają wymagania jakościowe, a stwierdzona nieprawidłowość dotyczyła jedynie braku szczegółowych informacji o każdym wyrobie w placówce, nieprawidłowość została niezwłocznie usunięta poprzez uwidocznienie na tabliczkach składu dla każdego produktu, w zakładzie prowadzona jest dokumentacja HACCP, w której zawarte są opisy każdego wyprodukowanego i wprowadzanego do obrotu wyrobu, prowadzony przez strony zakład cukierniczy jest firmą rodzinną z tradycjami cukierniczymi zapisanymi w historii miasta Łodzi, pomimo trudności, stara się rozwijać i promować swoje wyroby wyprodukowane w oparciu o tradycyjne receptury. Łódzki Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej po zapoznaniu się z treścią przedmiotowego pisma stwierdził, że nie ma podstaw do uwzględnienia wniosku stron o odstąpienie od wymierzenia kary, gdyż: 1) Naruszone zostały przepisy regulujące jakość handlową artykułów rolno spożywczych skutkujące naruszeniem interesów konsumentów. W sprzedaży znajdowało się 40 partii wyrobów cukierniczych bez opakowań jednostkowych, dla których nie podano 3
w miejscu sprzedaży na wywieszce dotyczącej danego środka spożywczego lub w inny sposób w miejscu dostępnym bezpośrednio konsumentom wykazu składników, wbrew postanowieniom zawartym w 17 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia w sprawie znakowania środków spożywczych. 2) Strony jako podmioty działające na rynku spożywczym mają obowiązek zapewnienia zgodności żywności z wymogami prawa żywnościowego i kontrolowania przestrzegania tych wymogów, a w tym przypadku tego obowiązku nie dopełniły i wprowadziły do obrotu środki spożywcze nieodpowiadające jakości handlowej. Art. 40a ust. 1 pkt 3 ustawy o jakości wprowadza mechanizm polegający na tym, że każdy w stosunku do kogo zostanie spełniona przesłanka wprowadzenia do obrotu artykułów rolno spożywczych nieodpowiadających jakości handlowej podlega karze określonej w tym przepisie. Ustawodawca zakłada więc istnienie odpowiedzialności w każdej sytuacji wymierzania kary pieniężnej z tytułu naruszenia przepisów prawa żywnościowego. Oznacza to, że samo stwierdzenie udowodnienie faktu wprowadzenia do obrotu produktów nieodpowiadających jakości handlowej, powoduje konieczność nałożenia stosowanej kary (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 04 sierpnia 2010 r. sygn. VI SA/Wa894/10). 3) Z przepisu art. 3 pkt 5 ustawy o jakości wynika, że przez jakość handlową należy rozumieć cechy artykułu rolno-spożywczego dotyczące jego właściwości organoleptycznych, fizykochemicznych i mikrobiologicznych w zakresie technologii produkcji, wielkości lub masy oraz wymagania wynikające ze sposobu produkcji, opakowania, prezentacji i oznakowania, nieobjęte wymaganiami sanitarnymi, weterynaryjnymi lub fitosanitarnymi. Nie można zatem zgodzić się z twierdzeniem stron, że jakość naszych wyrobów odpowiada wymogom jakości handlowej, gdyż sposób oznakowania produktów jest jednym z elementów jakości handlowej i jest istotny z punktu widzenia konsumenta. 4) Samo posiadanie wykazu składników oferowanych do sprzedaży wyrobów cukierniczych nie odpowiada prawidłowemu oznakowaniu tych wyrobów. Informacja ta winna być uwidoczniona w miejscu dostępnym bezpośrednio konsumentowi. W tym przypadku informacja dotycząca wykazu składników dla poszczególnych wyrobów cukierniczych znajdowała się w zakładzie produkcyjnym, co oznaczało że konsument nie miał bezpośredniego dostępu do niej i nie wiedział o jej istnieniu, a zatem nie został spełniony warunek określony w 17 ust 2 rozporządzenia w sprawie znakowania środków spożywczych (informacje, o których mowa w ust. 1, podaje się w miejscu sprzedaży na wywieszce dotyczącej danego środka spożywczego lub w inny sposób w miejscu dostępnym bezpośrednio konsumentom). O zajętym stanowisku Łódzki Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej poinformował strony pismami numer ŻG.8361.14.2014 z dnia 15.04.2014 r., które zostały odebrane w dniu 17.04.2014 r. Łódzki Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej z siedzibą w Łodzi mając na uwadze powyższe ustalił i stwierdził. 4
Zgodnie z przepisem art. 17 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2002 r. ustanawiającego ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołującego Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności i ustanawiającego procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności (Dz. U. L 31 z 01.02.2002 r. ze zm.) podmioty działające na rynku spożywczym zapewniają na wszystkich etapach produkcji, przetwarzania i dystrybucji w przedsiębiorstwach będących pod ich kontrolą, zgodność żywności z wymogami prawa żywnościowego właściwymi dla ich działalności i kontrolowanie przestrzegania tych wymogów. Ustawa o jakości stanowi w art. 4 ust. 1, że wprowadzane do obrotu artykuły rolnospożywcze powinny spełniać wymagania w zakresie jakości handlowej, jeżeli w przepisach o jakości handlowej zostały określone takie wymagania oraz dodatkowe wymagania dotyczące tych artykułów, jeżeli ich spełnienie zostało zadeklarowane przez producenta. Jak wynika z przepisu art. 3 pkt 5 ustawy o jakości przez jakość handlową należy rozumieć cechy artykułu rolno-spożywczego dotyczące jego właściwości organoleptycznych, fizykochemicznych i mikrobiologicznych w zakresie technologii produkcji, wielkości lub masy oraz wymagania wynikające ze sposobu produkcji, opakowania, prezentacji i oznakowania, nieobjęte wymaganiami sanitarnymi, weterynaryjnymi lub fitosanitarnymi. Wymagania w zakresie oznakowania środków spożywczych bez opakowań (w tym pieczywa i wyrobów cukierniczych) zostały określone w 17 ust. 1 rozporządzenia w sprawie znakowania środków spożywczych. Przepis ten stanowi, że w przypadku środków spożywczych bez opakowań oprócz nazwy środka spożywczego podaje się: 1) nazwę albo imię i nazwisko producenta; 2) wykaz składników; 3) klasę jakości albo inny wyróżnik jakości handlowej, jeżeli zostały one ustalone w przepisach szczególnych wymagań w zakresie jakości handlowej poszczególnych artykułów rolno spożywczych lub ich grup albo jeżeli obowiązek podawania klasy jakości handlowej albo wyróżnika wynika z odrębnych przepisów; 4) w przypadku produktów rybołówstwa (.); 5) w przypadku pieczywa dodatkowo: a) masę jednostkową, b) informację pieczywo produkowane z ciasta mrożonego albo pieczywo produkowane z ciasta głęboko mrożonego w przypadku zastosowania takich procesów technologicznych. Informacje, o których mowa w ust. 1, podaje się w miejscu sprzedaży na wywieszce dotyczącej danego środka spożywczego lub w inny sposób w miejscu dostępnym bezpośrednio konsumentom ( 17 ust 2 rozporządzenia w sprawie znakowania środków spożywczych). Biorąc powyższe pod uwagę Łódzki Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej z siedzibą w Łodzi uznał, iż kontrolowani przedsiębiorcy byli odpowiedzialni za wprowadzenie do obrotu (w rozumieniu art. 3 pkt 4 ustawy o jakości) produktów nieodpowiadających jakości 5
handlowej i na skutek przeprowadzonego postępowania wydał decyzję o wymierzeniu tym przedsiębiorcom kary pieniężnej. Ustalając wysokość kary wziął pod uwagę: 1. średni stopień szkodliwości, gdyż nieuwidocznienie w miejscu sprzedaży środków spożywczych bez opakowań informacji dotyczących wykazu ich składników w dość istotny sposób narusza interesy konsumentów. Konsumenci mają prawo do pełnej i rzetelnej informacji o produkcie, by podjąć właściwą decyzję podczas dokonywania zakupu, a brak tych informacji może uniemożliwić im dokonanie właściwego, zgodnego z ich oczekiwaniami wyboru. Należy tu podkreślić, iż przy produktach bez opakowań konsument tylko w miejscu sprzedaży ma możliwość zapoznania się z ich właściwościami, a w tym przypadku takiej możliwości był pozbawiony, przez co mógł być wprowadzony w błąd; 2. wysoki stopień zawinienia, gdyż wina za niedopełnienie obowiązku wynikającego z przepisów prawa żywnościowego leżała wyłącznie po stronie kontrolowanych przedsiębiorców. Rozporządzenie w sprawie znakowania środków spożywczych nakłada na przedsiębiorców obowiązek uwidaczniania informacji o wykazie składników w miejscu bezpośrednio dostępnym konsumentowi. Literalne brzmienie przepisu 17 ust. 1 pkt 2 nie pozostawia wątpliwości co do istnienia obowiązku w powyższym zakresie. Skoro przepis stanowi o wywieszce dotyczącej danego środka spożywczego lub innym sposobie uwidocznienia wykazu w miejscu dostępnym bezpośrednio konsumentowi, samo posiadanie opisów produktów w miejscu produkcji i ich ewentualna dostępność dla konsumentów nie zastępuje uwidocznienia tego wykazu, gdyż takie działania nie odpowiadają celowi regulacji, jakim jest prawidłowe oznakowanie artykułów rolno spożywczych oferowanych do sprzedaży bez opakowań jednostkowych (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 17 listopada 2010 r. sygn. akt VI SA/Wa 1652/10). To strony winny obowiązkowe informacje dla konsumentów przekazać do placówek i zobowiązać pracowników do ich umieszczenia w miejscu sprzedaży przed wprowadzeniem środków spożywczych bez opakowań do obrotu. Jednak strony tego nie uczyniły, co skutkowało wprowadzeniem do obrotu wyrobów cukierniczych bez wymaganych oznaczeń. Strony, jako profesjonaliści prowadzące zakład cukierniczy i sieć sklepów, działające na rynku od wielu lat (co ustalono na podstawie wpisów do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej), powinny znać przepisy związane z wykonywaną działalnością i dołożyć wszelkich starań, aby oferowane do sprzedaży środki spożywcze spełniały wszelkie wymagania w zakresie jakości handlowej; 3. średni zakres naruszenia, bowiem stwierdzona nieprawidłowość (brak w miejscu sprzedaży informacji o wykazie składników) naruszała przepisy mające na celu ochronę konsumentów. Konsumenci muszą mieć bezpośrednią możliwość zapoznania się z informacjami przysługującymi im z mocy prawa, bez konieczności podejmowania dodatkowych działań o ich uzyskanie. Każde dodatkowe działania powodują w rzeczywistości utrudnienie w zakupie, co może skutkować utratą zainteresowania konsumenta wykazem składników, a w konsekwencji zakupem produktu niezgodnego z jego oczekiwaniami. Stwierdzona nieprawidłowość naruszała wymagania w zakresie oznakowania środków spożywczych i była istotna z punktu widzenia właściwości tych produktów; 6
4. dotychczasową działalność przedsiębiorcy z dokumentacji zgromadzonej przez Wojewódzki Inspektorat Inspekcji Handlowej w Łodzi wynika, że kontrolowani przedsiębiorcy po raz pierwszy naruszyli przepisy ustawy o jakości; 5. niską wielkość obrotów podaną przez strony. W oparciu o powyższe ustalenia faktyczne i prawne dokonane w toku postępowania, a w szczególności o ustalenia odnoszące się do pięciu kryteriów wskazanych w art. 40a ust. 5 ustawy o jakości oraz ustalenia wynikające z treści art. 40 a ust. 1 pkt 3 ustawy o jakości, stanowiącego, iż kto wprowadza do obrotu artykuły rolno spożywcze nieodpowiadające jakości handlowej podlega karze pieniężnej w wysokości do pięciokrotnej wartości korzyści majątkowej uzyskanej lub która mogłaby zostać uzyskana przez wprowadzenie tych artykułów do obrotu (w tym przypadku zł), lecz nie mniejszej niż 500,00 zł a także z treści art. 17 ust. 2 rozporządzenia (WE) nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2002 r. ustanawiającego ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołującego Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności i ustanawiającego procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności (Dz. U. L 31 z 01.02.2002 r. ze zm.) ustalającego normę, iż kary mające zastosowanie w przypadku naruszenia prawa żywnościowego powinny być skuteczne, proporcjonalne i odstraszające, Łódzki Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej orzekł jak w sentencji i wymierzył karę w wysokości 1.426,00 zł. Pouczenie: 1. Zgodnie z art. 127 1 i 2 kpa, art. 129 1 i 2 kpa stronie postępowania służy odwołanie od niniejszej decyzji do Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w Warszawie (00-950 Warszawa, Plac Powstańców Warszawy 1). Odwołanie należy wnieść za pośrednictwem Łódzkiego Wojewódzkiego Inspektora Inspekcji Handlowej (90 730 Łódź, ul. Gdańska 38) w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji. 2. Na podstawie art. 40a ust. 6 i 7 ustawy o jakości strona jest zobowiązana uiścić należność pieniężną w wysokości 1.426,00 zł na rachunek Wojewódzkiego Inspektoratu Inspekcji Handlowej w Łodzi, ul. Gdańska 38, 90-730 Łódź, nr 91101013710007652231000000 NBP O/Okręgowy w Łodzi lub w kasie tego Inspektoratu (pok. 11) w dniach urzędowania w godz. 7 30 9 30 i 13 30 14 30 (poniedziałek, środa, czwartek, piątek) oraz w godz. 8 00 10 00 i 14 00 15 00 (wtorek) w terminie 30 dni od dnia, w którym decyzja stała się ostateczna. Kara niezapłacona w terminie staje się zaległością podatkową w rozumieniu art. 51 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.). Otrzymują: Łódzki Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej Marek Jacek Michalak... (imię i nazwisko, stanowisko służbowe, podpis) 1. Robert Dybalski ( ) 2. Bożenna Dybalska ( ) 3. a/a 7