Wiesław Fałtynowicz POROSTY WIGIERSKIEGO PARKU NARODOWEGO Zakład Bioróżnorodności i Ochrony Szaty Roślinnej Uniwersytet Wrocławski; e-mail: oenothera8@wp.pl
POROSTY GRZYBY
orosty Wigierskiego PN badali: J. Bystrek S. Cieśliński W. Fałtynowicz K. Kolanko A. Kowalewska L. Krzysztofiak M. Kukwa J. Motiejunaite K. Sawicka-Kapusta i wsp. Sekcja Lichenologiczna Polskiego Towarzystwa Botanicznego Cladonia digitata chrobotek palczasty Cladonia coenotea chrobotek otwarty Evernia prunastri mąklik otrębiasty
CLADONIA 28 LECANORA 23 ARTHONIA 12 PELTIGERA 12 PERTUSARIA 10 CHAENOTHECA 9 BACIDIA 8 MICAREA 7 CALICIUM 6 OPEGRAPHA 6 PHYSCIA 6 RAMALINA 6 5 gatunków: Caloplaca, Candelariella, Cetraria, Usnea, Verrucaria 4: Aspicilia, Bryoria, Ochrolechia, Physconia, Placynthiella, Porpidia, Xanthoria 3: Acarospora, Bacidina, Buellia, Hypogymnia, Lecania, Lecidea, Lepraria, Melanoelixia, Neofuscelia, Phaeophyscia, Pyrenula, Rhizocarpon, Rinodina, Trapelia 2: Biatora, Cliostomum, Collema, Evernia, Lecidella, Melanohalea, Parmelia, Pseudosagedia, Scoliciosporum, Strangospora, Thelocarpon, Trapeliopsis, Xanthoparmelia 1: Acrocordia, Amandinea, Anaptychia, Arthothelium, Candelaria, Catillaria, Catinaria, Cetrelia, Chrysothrix, Coenogonium, Diploschistes, Fellhanera, Fuscidea, Graphis, Hypocenomyce, Hypotrachyna, Imshaugia, Lecanactis, Leptogium, Lobaria, Lopadium, Loxospora, Melanelia, Melaspilea, Menegazzia, Mycobilimbia, Parmeliopsis, Phlyctis, Platismatia, Pleurosticta, Polysporina, Protoblastenia, Protoparmeliopsis, Pseudevernia, Psilolechia, Sarcosagium, Schismatomma, Stereocaulon, Tephromela, Thelidium, Thelomma, Thelotrema, Omphalina 298 gatunków porostów
Kategoria zagrożeni a Liczba gatunków Polska NE Polska RE - 1 CR 9 7 EN 41 22 VU 41 26 NT 19 1 LC 6 4 DD 8 14 135 124 75 1 kategoria zagrożenia w Polsce (wg. Cieśliński i in. 2003) 2 - kategoria zagrożenia w północno -wschodniej Polsce (wg. Cieśliński 2003)
... flora nadrzewna w pewnych wypadkach lepiej odzwierciedla stan lasu, aniżeli runo leśne...we florze porostów zaznacza się wyraźnie wpływ rąbania lasu. (Krawiec 1934) Lista gatunków porostów jest też jednym z najlepszych znamion pierwotności zbiorowisk roślinnych (Motyka 1934)
Żeby ocenić przy pomocy porostów stopień naturalności zbiorowisk leśnych należy w pierwszej kolejności odpowiedzieć na pytanie: które gatunki porostów są typowe dla lasów pierwotnych i jakie mają one cechy wspólne? Pierwsze listy porostów-wskaźników lasów pierwotnych: Fabiszewski 1968, Cieśliński i wsp. 1996.
Porosty-wskaźniki niżowych lasów pierwotnych powinny spełniać następujące kryteria: są gatunkami rodzimymi; są stenotopowe; są stałymi składnikami lasów naturalnych; nie rosną w lasach gospodarczych; są hemerofobami; są epifitami lub epiksylami. (Czyżewska, Cieśliński 2003) Najnowsza lista porostów wskaźnikowych (reliktów) lasów pierwotnych (Czyżewska, Cieśliński 2003) zawiera 71 gatunków; 70 z nich jest na czerwonej liście porostów wymarłych i zagrożonych, z kategorią: 52 CR (na granicy wymarcia) i EN (wymierające), 8 VU (narażone).
Tak jak jedno drzewo nie czyni lasu, tak obecność jednego gatunku wskaźnikowego nie mówi jeszcze o stanie zniekształcenia fitocenozy leśnej. W analizie trzeba uwzględniać obecność i ilościowość całej grupy gatunków. W Wigierskim PN stwierdzono aż 35 gatunków wskaźników niżowych lasów pierwotnych (50% znanych z Polski)
Porosty wskaźniki niżowych lasów pierwotnych Pertusaria hemisphaerica otwornica półkulista Pertusaria flavida otwornica żółtawa Chrysothix candelaris złociszek jaskrawy
Lobaria pulmonaria granicznik płucnik
Lobaria pulmonaria granicznik płucnik
Thelotrema lepadinum Puchlinka ząbkowana
EPIFITY Graphis scripta literak właściwy Cetraria chlorophylla płucnica zielonawa Cetraria sepincola płucnica płotowa Hypogymnia tubulosa pustułka rurkowata Chaenotheca ferruginea trzonecznica rdzawa (fot. M. Romański)
Xanthoria polycarpa złotorost wieloowocnikowy
EPIFITY Usnea filipendula brodaczka zwyczajna Phlyctis argena rozsypek srebrzysty
Xanthoria parietina Micarea sp. Physcia adscendens Phaeophyscia orbicularis Caloplaca holocarpa Lecanora hagenii Lecanora saligna EPIKSYLE 1 cm
Mozaika porostów na głazie narzutowym Porosty podłoży skalnych naturalnych
Acarospora fuscata wielosporek brunatny
Żełuczka izidiowa Xanthoparmelia conspersa Xanthoparmelia conspersa żełuczka izidiowa
Xanthoparmelia somloensis żełuczka zmienna
Porosty podłoży skalnych antropogenicznych Physcia caesia obrost modry Caloplaca saxicola jaskrawiec murowy Xanthoria parietina złotorost ścienny Lecanora dispersa misecznica pospolita
Cladonia rangiferina chrobotek reniferowy POROSTY NAZIEMNE
Collema limosum galaretnica mułowa
POROSTY PODŁOŻY SPECYFICZNYCH
POROSTY PODŁOŻY SPECYFICZNYCH Phaeophyscia orbicularis Xanthoria polycarpa i Candelariella aurella
I to byłoby na tyle!
Dziękuję Ja też