Porosty zabytkowego cmentarza w Wasilkowie w województwie podlaskim (Polska NE)
|
|
- Antonina Domańska
- 9 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Porosty zabytkowego cmentarza w Wasilkowie w województwie podlaskim (Polska NE) Lichens of historic cemetery in Wasilków in the podlaskie voivodship (NE Poland) ANNA MATWIEJUK*, MONIKA APIÑSKA Uniwersytet w Bia³ymstoku, Instytut Biologii, Zak³ad Botaniki, ul. Konstantego Cio³kowskiego 1J, Bia³ystok, *matwiej@uwb.edu.pl ABSTRACT: The paper presents a list of lichen species of Roman Catholic cemetery in Wasilków (the Podlasie region). Altogether 58 species were noted, including 4 species (Evernia prunastri, Hypogymnia tubulosa, Tuckermanopsis chlorophylla and Usnea hirta) placed on the Red List of lichens in Poland. The epilithic lichens (32 species) and epiphytes (31) were dominant. Other environmental groups were represented by a smaller number of species epixylic (16), atypical substrates (11) and epigeic (1). KEYWORDS: lichens, cemeteries, distribution, Podlasie, Poland NE Wstêp Nieod³¹cznym elementem krajobrazu miast s¹ cmentarze. Maj¹ one niepowtarzaln¹ wartoœæ kulturow¹, narodow¹, religijn¹, a czêsto i przyrodnicz¹. S¹ miejscami wystêpowania wielu gatunków roœlin. Wystêpuj¹ tu ró norodne siedliska i pod³o a kolonizowane równie przez liczne gatunki porostów. Nieliczne s¹ publikacje dotycz¹ce porostów na terenie polskich cmentarzy. Byæ mo e wynika to z trudnoœci, jakie stwarza sposób pozyskiwania materia³u do badañ w miejscach kultu. Kilkanaœcie gatunków porostów kolonizuj¹cych pomniki miejskich cmentarzy wymienia Rydzak (1953, 1956a, b, 1957a, b) z Lublina i z ma³ych miast o charakterze uzdrowiskowym, Œpiewakowski i Izydorek MATWIEJUK A., APIÑSKA M Porosty zabytkowego cmentarza w Wasilkowie w województwie podlaskim (Polska NE). Acta Bot. Cassub. 13:
2 18 Anna Matwiejuk, Monika apiñska (1981) ze S³upska, Kiszka (1999) z Przemyœla. Porosty na pomnikach cmentarzy z I wojny œwiatowej na Pogórzu Karpackim zinwentaryzowa³ Kozik (1994). Naskaln¹ biotê porostów g³azów na prehistorycznym cmentarzysku Krêgi Kamienne w Borach Tucholskich opracowali Kiszka i Lipnicki (1994). Porosty cmentarza w Bogus³awiu opracowa³ Grochowski (2002), w Ugoszczy na terenie Nadbu añskiego Parku Krajobrazowego Jastrzêbska (2005), cmentarza ydowskiego w Bia³ymstoku Matwiejuk (2008) i cmentarzy Bia³egostoku Matwiejuk (2009). Badania podjête na terenie zabytkowego cmentarza w Wasilkowie na Podlasiu mia³y na celu przedstawienie dokumentacji florystycznej obrazuj¹cej bioró - norodnoœæ bioty porostów, z uwzglêdnieniem uwarunkowañ siedliskowych gatunków. Na realizacjê g³ównego celu z³o y³o siê kilka zadañ cz¹stkowych: 1. Ustalenie sk³adu gatunkowego porostów, 2. Wyró nienie gatunków szczególnie zwi¹zanych z cmentarzami oraz cennych na Podlasiu z uwagi na rzadkoœæ ich notowañ na obszarze Polski NE i/lub status ochronny oraz stopieñ zagro enia w kraju, 3. Scharakteryzowanie grup siedliskowych i form morfologicznych porostów typowych dla cmentarzy. 1. Teren badañ Cmentarz rzymskokatolicki w Wasilkowie powsta³ w II po³owie XIX wieku, zajmuje teren o powierzchni 4,5 ha (Dziedzictwo ). Jest on po³o ony przy ulicy ks. Wac³awa Rabczyñskiego (lokalizacja: N 53 21, E ), w lesie, przy drodze o du ym natê eniu ruchu. Cmentarz w Wasilkowie jest nekropoli¹ zabytkow¹ zapisan¹ w Podlaskim Rejestrze Zabytków. Znajduje siê na nim siedem grup rzeÿb, nawi¹zuj¹cych tematyk¹ do pasji i zmartwychwstania Jezusa, dwie fontanny i oko³o szeœædziesiêciu zabytkowych nagrobków, z których najstarszy jest z 1896 roku. Oprócz scen pasyjnych s¹ tam te rzeÿby anio³ów, bramy, balustrady i mury, na których wyryte s¹ wersety z pisma œwiêtego. Cmentarz wyró nia siê du ym udzia³em zieleni wysokiej. Rosn¹ tu liczne okazy drzew, takich jak: Betula pendula, Pinus sylvestris, czy Quercus robur. 2. Materia³ i metodyka Badania terenowe przeprowadzono w latach 2012 i Porosty epifityczne badano na pojedynczych drzewach o œrednicy 30 cm. Rejestrowano wszystkie gatunki porostów na korze drzew od podstawy do 2,5 m. Porosty epilityczne analizowano na zró nicowanych pod³o ach, w tym na kamiennych, betonowych i lastrykowych nagrobkach. W terenie wykonano notatki, dokonuj¹c spisów gatunków oraz zaznaczaj¹c rodzaj pod³o a. Aby nie uszczuplaæ zasobów ywej przyrody na terenach kultu, do zielnika zebrano pojedyncze okazy oraz te, które wymaga³y opracowania laboratoryjnego. Sporz¹dzono równie dokumentacjê fotograficzn¹ porostów i cmentarza.
3 Porosty zabytkowego cmentarza w Wasilkowie w województwie podlaskim (Polska NE) 19 Porosty by³y identyfikowane za pomoc¹ rutynowych badañ mikroskopowych i technik laboratoryjnych stosowanych w badaniach lichenologicznych. W razie potrzeby identyfikacji stosowano tak e analizê chromatografii cienkowarstwowej TLC, z u yciem solwentu A lub/i C (Orange i in. 2001). Nomenklaturê gatunków przyjêto wed³ug Diederich i in. (2014), z wyj¹tkiem nastêpuj¹cych taksonów: Lecanora saxicola (Laundon 2010), Calogaya decipiens, C. pusilla, Flavoplaca citrina, F. oasis, Polycauliona polycarpa i Rusavskia elegans (Arup i in. 2013). Gatunki u³o ono wed³ug schematu: nazwa gatunku, rodzaj substratu, na którym wystêpuje oraz czêstotliwoœæ wystêpowania. W celu okreœlenia stopnia rozpowszechnienia gatunków porostów dla ka dego gatunku podano klasê czêstoœci (gatunek bardzo rzadki liczba notowañ: 1, gatunek rzadki liczba notowañ: 2-3, gatunek rozproszony liczba notowañ: 4-10, gatunek czêsty liczba notowañ: 11-20, gatunek bardzo czêsty liczba notowañ: powy ej 21). Materia³y zielnikowe zdeponowano w Zielniku Instytutu Biologii Uniwersytetu w Bia³ymstoku. 3. Wyniki 3.1. Wykaz stwierdzonych porostów Wykaz obejmuje 58 gatunków porostów: Acarospora fuscata (Schrad.) Th. Fr. kamienne nagrobki; bardzo rzadki Buellia punctata (Hoffm.) A. Massal. kamienne nagrobki; bardzo rzadki Calogaya decipiens (Arnold) Arup, Frödén & Søchting betonowe ogrodzenie, lastrykowe nagrobki; czêsty Calogaya pusilla (A. Massal.) Arup, Frödén & Søchting betonowe nagrobki, betonowe ogrodzenie, lastrykowe nagrobki, kamienne nagrobki; bardzo czêsty Candelariella aurella (Hoffm.) Zahlbr. drewniana ³awka, betonowe nagrobki, betonowe ogrodzenie, lastrykowe nagrobki, kamienny nagrobek, metalowe elementy ogrodzenia; bardzo czêsty Cladonia coniocraea (Flörke) Spreng. kora Betula pendula, Pinus sylvestris, drewniany krzy ; rzadki Cladonia fimbriata (L.) Fr. kora Betula pendula, Quercus robur, drewniany krzy ; rozproszony Evernia prunastri (L.) Ach. kora Acer platanoides, Quercus robur, Tilia cordata; rzadki Flavoplaca citrina (Hoffm.) Arup, Frödén & Søchting betonowe nagrobki, betonowe ogrodzenie, lastrykowe, kamienne nagrobki; czêsty Flavoplaca oasis (A. Massal.) Arup, Frödén & Søchtin drewniana ³awka, betonowe nagrobki, betonowe ogrodzenie, lastrykowe nagrobki, kamienne nagrobki, metalowy krzy, metalowe elementy ogrodzenia; bardzo czêsty Hypocenomyce scalaris (Ach.) M. Choisy kora Betula pendula, Pinus sylvestris, pniaki, drewniany krzy ; rozproszony Hypogymnia physodes (L.) Nyl. kora Acer platanoides, Betula pendula, Pinus sylvestris, Quercus robur, Thuja occidentalis, Tilia cordata, drewniany krzy, le ¹ce ga³êzie, pniaki, drewniana ³awka, kamienne nagrobki, metalowy krzy ; bardzo czêsty Hypogymnia tubulosa (Schaer.) Hav. - kora Betula pendula, Quercus rubra; bardzo rzadki
4 20 Anna Matwiejuk, Monika apiñska Imshaugia aleurites (Ach.) S. L. F. Meyer kora Pinus sylvestris, bardzo rzadki Lecanora albescens (Hoffm.) Flörke betonowe nagrobki, betonowe ogrodzenie, lastrykowe nagrobki, kamienny nagrobek; rozproszony Lecanora carpinea (L.) Vain. kora Acer platanoides, Betula pendula; rzadki Lecanora conizaeoides Cromb. kora Betula pendula, Pinus sylvestris; rozproszony Lecanora dispersa (Pers.) Sommerf. betonowe nagrobki, lastrykowe nagrobki, kamienne nagrobki, metalowy krzy ; czêsty Lecanora hagenii (Ach.) Ach. kora Betula pendula, bardzo rzadki Lecanora muralis (Schreb.) Rabenh. betonowe nagrobki, kamienne nagrobki, metalowy krzy ; rozproszony Lecanora polytropa (Hoffm.) Rabenh. kamienne nagrobki, bardzo rzadki Lecanora pulicaris (Pers.) Ach. kora Betula pendula, Thuja occidentalis; rozproszony Lecanora rupicola (L.) Zahlbr. kamienne nagrobki, bardzo rzadki Lecanora varia (Hoffm.) Ach. drewniana ³awka, drewniany krzy ; rzadki Lecidella elaeochroma (Ach.) M. Choisy kora Acer platanoides, Betula pendula; rzadki Lecidella stigmatea (Ach.) Hertel & Leuckert betonowe ogrodzenie, lastrykowe nagrobki; rzadki Lepraria incana (L.) Ach. kora Betula pendula, Pinus sylvestris, Thuja occidentalis, pniak; czêsty Lepraria lobificans Nyl. kora Quercus robur, bardzo rzadki Melanohalea exasperatula (Nyl.) O. Blanco, A. Crespo, Divakar, Essl., D. Hawksw. & Lumbsch kora Betula pendula, Quercus robur, drewniany krzy, kamienny nagrobek; rozproszony Melanelixia fuliginosa (Duby) O. Blanco, A. Crespo, Divakar, Essl., D. Hawksw. & Lumbsch kamienny nagrobek; bardzo rzadki Melanelixia glabratula (Lamy) Sandler & Arup kora Acer platanoides, Betula pendula, drewniana ³awka; rzadki Parmelia sulcata Taylor kora Acer platanoides, Betula pendula, Quercus robur, Q. rubra, Thuja occidentalis, Tilia cordata drewniany krzy, le ¹ce ga³êzie, pniaki, kamienne nagrobki, metalowy krzy, metalowe elementy ogrodzenia; bardzo czêsty Peltigera rufescens (Weiss) Humb. gleba, bardzo rzadki Phaeophyscia nigricans (Flörke) Moberg betonowe nagrobki, kamienne nagrobki, metalowy krzy ; rzadki Phaeophyscia orbicularis (Neck.) Moberg kora Acer platanoides, Betula pendula, Quercus robur, Thuja occidentalis, Tilia cordata, pniak, drewniana ³awka, drewniany krzy, betonowe nagrobki, betonowe ogrodzenie, lastrykowe nagrobki, kamienne nagrobki; bardzo czêsty Phlyctis argena (Spreng.) Flot. kora Acer platanoides, Betula pendula, Quercus robur, Tilia cordata; rozproszony Physcia adscendens H. Olivier kora Acer platanoides, Betula pendula, Quercus robur, Thuja occidentalis, le ¹ce ga³êzie, drewniana ³awka, betonowe nagrobki, lastrykowe nagrobki, kamienne nagrobki, metalowy krzy ; czêsty Physcia caesia (Hoffm.) Fürnr. betonowe nagrobki, kamienne nagrobki, drewniana ³awka, metalowy krzy ; czêsty Physcia dubia (Hoffm.) Lettau var. dubia kora Acer platanoides, Betula pendula, Tilia cordata, ga³êzie, pniak, kamienne nagrobki, drewniana ³awka, drewniany krzy, metalowy krzy, betonowy nagrobek; bardzo czêsty Physcia stellaris (L.) Nyl. kora Acer platanoides, bardzo rzadki
5 Porosty zabytkowego cmentarza w Wasilkowie w województwie podlaskim (Polska NE) 21 Physcia tenella (Scop.) DC. kora Acer platanoides, Betula pendula, Quercus robur, Tilia cordata, drewniany krzy, drewniana ³awka, pniak, betonowe nagrobki, kamienne nagrobki; czêsty Physconia enteroxantha (Nyl.) Poelt kora Acer plataniodes, Quercus robur; rzadki Plastimatia glauca (L.) W. L. Culb. & C. F. Culb. kora Pinus sylvestris; bardzo rzadki Polycauliona polycarpa (Hoffm.) Frödén, Arup & Søchting kora Acer platanoides, Betula pendula, drewniany krzy ; rozproszony Porpidia crustulata (Ach.) Hertel & Knoph betonowe nagrobki, kamienne nagrobki; rzadki Pseudevernia furfuracea (L.) Zopf kora Pinus sylvestris; bardzo rzadki Rhizocarpon reductum Th. Fr. kamienny nagrobek; bardzo rzadki Rusavskia elegans (Link) S.Y. Kondr. & Kärnefelt betonowe ogrodzenie; bardzo rzadki Scoliciosporum chlorococcum (Stenh.) Vezda kora Betula pendula; rzadki Scoliciosporum umbrinum (Ach.) Arnold kamienny nagrobek; bardzo rzadki Triapeliopsis flexuosa (Fr.) Coppins & P. James drewniany krzy ; bardzo rzadki Tuckermanopsis chlorophylla (Willd.) Hale kora Betula pendula; bardzo rzadki Usnea hirta (L.) F.H. Wigg. kora Pinus sylvestris; bardzo rzadki Verrucaria muralis Ach. betonowe nagrobki, betonowe ogrodzenie; rozproszony Verrucaria nigrescens Pers. betonowe nagrobki, betonowe ogrodzenie, kamienne nagrobki, lastrykowe nagrobki; rozproszony Xanthoparmelia conspersa (Ach.) Hale kamienne nagrobki; bardzo rzadki Xanthoparmelia loxodes (Nyl.) O. Blanco, A. Crespo, Elix, D. Hawksw. & Lumbsch kamienny nagrobek; bardzo rzadki Xanthoria parietina (L.) Th. Fr. kora Acer platanoides, Betula pendula, Quercus robur, Thuja occidentalis, drewniana ³awka, drewniany krzy, pniaki, betonowe nagrobki, lastrykowe nagrobki, kamienne nagrobki, metalowe krzy e; bardzo czêsty Analiza bioty porostów Porosty odnotowane na cmentarzu w Wasilkowie nale ¹ do 33 rodzajów. Najliczniej wystêpuj¹ porosty z rodzaju Lecanora 10 gatunków oraz Physcia 5 gat. Dominuj¹ porosty o plesze skorupiastej (26 gatunków) i listkowatej (26 gat., w tym: szerokolistkowate typu Parmelia 14 gat., w¹skolistkowate typu Physcia 12 gat.) nad porostami krzaczkowatymi (5 gat.) i ³useczkowatymi (1 gat.). Porosty stwierdzone na badanym cmentarzu reprezentowa³y nastêpuj¹ce grupy siedliskowe: epifity, epigeity, epiksyle, epility i porosty nietypowych pod³o y (metal). Najwiêcej gatunków znaleziono na pod³o u skalnym (32 gat.) i na korze drzew (31). WyraŸnie mniejsze zró nicowanie obserwowano wœród porostów zasiedlaj¹cych martwe drewno (16 gat.), metal (11) i glebê (1). Porosty epilityczne Obecnoœæ porostów naskalnych na badanym cmentarzu zaznacza siê na nagrobkach, pomnikach i ogrodzeniach. Sztuczne pod³o e bogate w wêglan wapnia (betonowe i lastrykowe nagrobki, betonowe ogrodzenia) zasiedlane jest g³ównie przez gatunki wapieniolubne. Notowania porostów epilitycznych pochodz¹ tak e z kamiennych, granitowych nagrobków. Ogó³em wykazano 32 taksony wystê-
6 22 Anna Matwiejuk, Monika apiñska puj¹ce na pod³o u skalnym. Wœród porostów zaobserwowanych na substratach pochodzenia antropogenicznego znalaz³y siê: Calogaya decipiens, C. pusilla, Flavoplaca citrina, F. oasis, Candelariella aurella, Lecanora albescens, L. dispersa, L. muralis, Phaeophyscia nigricans, Ph. orbicularis, Physcia adscendens, Ph. caesia, Ph. dubia, Verrucaria muralis, V. nigrescens i inne. Wy sza liczba notowañ epilitów pochodzi z kamiennych nagrobków. Nagrobki kamienne wykonane ze ska³ krzemianowych poroœniête s¹ przez porosty acydofilne, takie jak: Acarospora fuscata, Lecanora rupicola, Rhizocarpon reductum, Xanthoparmelia conspersa i X. loxodes, a tak e przez porosty kalcyfilne fakultatywne (spotykane tak e na pod³o ach zasadowych), np. Calogaya pusila, Candelariella aurella, Flavoplaca citrina i F. oasis. Wiêkszoœæ znalezionych epilitów to taksony o plechach listkowatych (17: szerokolistkowate typu Parmelia 7, w¹skolistkowate typu Physcia 10), które przewa aj¹ nad skorupiastymi (15). Porosty epifityczne Najbogatsz¹ biotê epifityczn¹ posiadaj¹ Betula pendula, Acer platanoides i Quercus robur, na których znaleziono odpowiednio 23, 15 i 11 taksonów. Na korze drzew iglastych odnotowano odpowiednio: na Pinus sylvestris 8 gatunków i na Thuja occidentalis 7. Pojedyncze notowania pospolitych porostów pochodz¹ równie z kory Tilia cordata i Quercus rubra. Ponad po³owa taksonów epifitycznych (16 gatunków) to porosty listkowate (w tym szerokolistkowate typu Parmelia 8 gat., w¹skolistkowate typu Physcia 8 gat.). Porosty krzaczkowate reprezentowane by³y przez 5 gatunków, skorupiaste 9 gat., a ³useczkowate 1 gat. Kora drzew wystêpuj¹cych na cmentarzu jest wa nym siedliskiem sprzyjaj¹cym rozwojowi porostów reprezentuj¹cych grupê gatunków objêtych ochron¹ prawn¹ (Rozporz¹dzenie 2014) i uznanych za zagro one w Polsce (Cieœliñski i in. 2006). S¹ to: Evernia prunastri (NT bliski zagro enia), Hypogymnia tubulosa (ochrona czêœciowa, NT), Imshaugia aleurites (ochrona czêœciowa), Tuckermanopsis chlorophylla (ochrona czêœciowa, VU nara ony) i Usnea hirta (ochrona czêœciowa, VU). Porosty epiksyliczne Typowymi substratami zajmowanymi przez porosty epiksyliczne na cmentarzu w Wasilkowie s¹ drewniane krzy e i ³awki. Odnotowano na nich 16 gatunków porostów. Ponadto przedstawicieli tej grupy (9 gat.) mo na zaobserwowaæ na drewnie pniaków i le ¹cych ga³êziach drzew. Na listê epiksylów sk³ada siê 16 taksonów. Najliczniej reprezentowane by³y rodzaje: Physcia (Ph. adscendens, Ph. caesia, Ph. dubia, Ph. tenella) oraz Cladonia (C. coniocraea, C. fimbriata). Blisko po³owê porostów epiksylicznych stanowi³y taksony o plechach listkowatych. Wiêkszoœæ zaobserwowanych epiksyli stanowi¹ gatunki pospolite.
7 Porosty zabytkowego cmentarza w Wasilkowie w województwie podlaskim (Polska NE) 23 Porosty epigeiczne Na terenie cmentarza odnotowano tylko jeden gatunek porostu zasiedlaj¹cego glebê. Sprzyjaj¹ce warunki do swojego rozwoju znalaz³ na zboczu niewielkiego wzniesienia, Porosty nietypowych pod³o y Na cmentarzu stwierdzono obecnoœæ 11 gatunków porostów zasiedlaj¹cych metal (krzy e, elementy ogrodzenia). Wiêkszoœæ zaobserwowanych taksonów stanowi¹ pospolite grzyby lichenizowane, rosn¹ce równie na korze drzew, drewnie, betonie i kamiennych nagrobkach. Wœród porostów stwierdzonych na metalowych konstrukcjach znalaz³y siê: Candelariella aurella, Flavoplaca oasis, Hypogymnia physodes, Lecanora dispersa, L. muralis, Parmelia sulcata, Phaeophyscia nigricans, Physcia adscendens i inne. Dyskusja Na tle innych, porównywalnych obiektów w kraju zró nicowanie gatunkowe porostów w Wasilkowie nale y uznaæ za umiarkowanie wysokie. Ogólna liczba gatunków (58) jest zbli ona do stwierdzonych w podobnych obiektach po³o onych w Polsce (tab. 1). Tabela. 1. Liczba gatunków porostów wybranych cmentarzy w Polsce Table 1. The number of lichen species of selected cemeteries in Poland Miasto/ Liczba gatunków [Town/ number of species] Epility [Epilithic] Epifity [Epiphythic] Epiksylity [Epixylic] Epigeity [Epigeic] Ogó³em [Total] Wasilków Lublin (Rydzak 1953) Pu³awy (Rydzak 1957b) Pogórze Karpackie (Kozik 1994) Bogus³aw (Grochowski 2002) Ugoszcz (Jastrzêbska 2005) Bia³ystok (Matwiejuk 2008) Bia³ystok (Matwiejuk 2009) Badania przeprowadzone na terenie cmentarza w Wasilkowie wykaza³y, e jego biota porostów charakteryzuje siê du ym podobieñstwem do bioty porostów innych cmentarzy. Analizowane cmentarze wyró nia obecnoœæ du ej liczby gatunków epifitycznych i epilitycznych. Bogactwo porostów naskalnych
8 24 Anna Matwiejuk, Monika apiñska w porównaniu z innymi grupami siedliskowymi obserwowane jest na wielu cmentarzach (Grochowski 2002; Jastrzêbska 2005; Matwiejuk 2008, 2009). Szczególne znaczenie dla zró nicowania lichenobioty naskalnej ma fakt, e cmentarze stanowi¹ nagromadzenie pod³o y skalnych o ro nym sk³adzie chemicznym. Na ni u Polski porosty naskalne, a zw³aszcza kalcyfilne, nie maj¹ wielu naturalnych stanowisk (g³azy narzutowe, g³ównie bezwapienne). W zwi¹zku z tym miejsca takie jak cmentarze mog¹ wzbogacaæ lichenobiotê o gatunki obce geograficznie albo bardzo rzadkie w regionie. Na badanym cmentarzu wœród porostów wapieniolubnych dominuj¹ taksony powszechnie wystêpuj¹ce w Polsce. S¹ to np.: Lecanora albescens, L. dispersa i Verrucaria muralis. Kamienne nagrobki, g³ównie granitowe s¹ pod³o em porostów preferuj¹cych kwaœne pod³o e, m.in.: Acarospora fuscata, Lecanora polytropa, L. campestris, Rhizocarpon reductum i Xanthoparmelia conspersa. Brakuje doniesieñ o wp³ywie wieku nagrobków cmentarnych na bioró norodnoœæ porostów. Na cmentarzu w Wasilkowie wiêksz¹ liczb¹ porostów charakteryzuj¹ siê stare, kamienne nagrobki (28 gatunków), ni betonowe i lastrykowe (19). Znajduj¹ce siê na cmentarzu rzeÿby i ma³a architektura podlegaj¹ systematycznej renowacji, w zwi¹zku z tym liczba zasiedlaj¹cych je gatunków porostów jest niewielka. Wœród porostów epifitycznych najwiêcej powtórzeñ w opracowaniach dotycz¹cych cmentarzy maj¹ gatunki pospolite w kraju. Na cmentarzu w Wasilkowie biota poszczególnych drzew jest ma³o specyficzna. Forofity s¹ prawie pozbawione gatunków wy³¹cznych, co prawdopodobnie wi¹ e siê z niezbyt du ym zró - nicowaniem porostów oraz znacznym udzia³em w lichenobiocie cmentarza gatunków pospolitych. W grupie epifitów rosn¹cych na cmentarzu w Wasilkowie znalaz³y siê taksony wielokrotnie wczeœniej notowane na podobnych typach siedlisk. Nale ¹ tutaj gatunki maj¹ce liczne stwierdzenia: Hypogymnia physodes, Parmelia sulcata, Physcia adscendens, Ph. dubia, Xanthoria parietina i inne (Rydzak 1953, 1956 a, b, 1957a, b; Grochowski 2002; Jastrzêbska 2005; Matwiejuk 2008, 2009). Liczba gatunków stwierdzonych w Wasilkowie na martwym drewnie jest porównywalna z wynikami z innych cmentarzy (tab. 1). Typowymi obiektami zajmowanymi przez porosty epiksyliczne na cmentarzach s¹ drewniane konstrukcje (krzy e, ³awki) oraz drewno pniaków i ga³êzie drzew (Grochowski 2002; Jastrzêbska 2005; Matwiejuk 2008, 2009). Wœród nich czêste s¹ gatunki preferuj¹ce korê drzew, jak: Hypogymnia physodes, Parmelia sulcata, Physcia dubia i Xanthoria pariteina. Wiêkszoœæ zaobserwowanych epiksyli stanowi¹ pospolite grzyby lichenizowane. Epigeity s¹ najmniej liczn¹ grup¹ siedliskow¹ na cmentarzach (tab. 1). Zjawisko ograniczania dostêpnoœci potencjalnych siedlisk dla rozwoju porostów naziemnych wskutek zajmowania powierzchni pod nowe groby (Matwiejuk 2008, 2009) zachodzi równie na cmentarzu w Wasilkowie. Cmentarze stanowi¹ nieod³¹czny element krajobrazu, s¹ pozosta³oœci¹ historii, a jednoczeœnie tworz¹ specyficzny typ terenów zieleni. Ich odrêbnoœæ wyra a siê przede wszystkim w roli, jak¹ pe³ni¹. S¹ to miejsca kultu i pamiêci, otaczane
9 Porosty zabytkowego cmentarza w Wasilkowie w województwie podlaskim (Polska NE) 25 szczególn¹ opiek¹. Tereny zajmowane przez cmentarze stanowi¹ dogodne siedliska dla wielu organizmów, w tym równie porostów, które kolonizuj¹ pod³o a o proweniencji antropogenicznej. Cmentarze jako obiekty badawcze bioty porostów maj¹ charakter z³o ony, poniewa na stosunkowo niewielkiej powierzchni skupiaj¹ zró nicowan¹ pod wzglêdem siedliskowym grupê organizmów. Jednym z najwa niejszych czynników kszta³tuj¹cych sk³ad florystyczny cmentarza jest jego sposób u ytkowania. Cmentarz w Wasilkowie jest obiektem o bogatym wyrazie architektoniczno-artystycznym. W krajobrazie miasta odgrywa nie tylko wa n¹ rolê jako miejsce kultu, lecz tak e jako ostojê porostów. Literatura ARUP U., SØCHTING U., FRÖDÉN P A new taxonomy of the family Teloschistaceae. Nordic J. Bot. 31.1: DIEDERICH P., HERTZ D., STAPPER N., SÉRUSIAUX E., VAN DEN BROECK D., VAN DEN BOOM P., RIES C The lichens and lichenicolous fungi of Belgium, Luxembourg and northern France. [ stan na ]. Dziedzictwo.ekai.pl: kultura religijna - tradycja - duchowoœæ, Katolicka Agencja Informacyjna [ dostêp: ]. GROCHOWSKI P Porosty cmentarza w Bogus³awiu (pó³nocno zachodnia Polska). Fragm. Florist. Geobot. Pol. 2: JASTRZÊBSKA B Porosty cmentarza w Ugoszczy oraz jego okolicy (Nadbu añski Park Krajobrazowy). Fragm. Florist. Geobot. Pol. 12(1): KISZKA J Porosty (Lichenes) oraz warunki bioekologiczne Przemyœla. Arboretum Bolestraszyce 6:1-86. KOZIK R Porosty epilityczne na pomnikach cmentarzy z I Wojny Œwiatowej ( ) rozmieszczonych na Pogórzu Karpackim. W: KISZKA J., PIÓRECKI J. (red.), Porosty apofityczne jako wynik antropopresji. Materia³y z sympozjum Bolestraszyce, 4-9 wrzesieñ 1993, Arboretum Bolestraszyce 6: MATWIEJUK A Lichens of the Jewish cemetery in Bia³ystok (North-Eastern Poland). Rocz. AR Poznañ 388, Bot. Stec. 12: MATWIEJUK A Lichens of the cementeries in Bia³ystok (North-Eastern Poland). Rocz. AR Poznañ 388, Bot. Stec. 13: ORANGE A., JAMES P. W., WHITE F. J Microchemical methods for the identification of lichens, British Lichen Society, London, 101 pp. ROZPORZ DZENIE Ministra Œrodowiska z dnia 9 paÿdziernika 2014 r. w sprawie gatunków w sprawie gatunków dziko wystêpuj¹cych grzybów objêtych ochron¹ (Dz. U. z 2013r., poz. 627, z póÿn. zm.) RYDZAK J Rozmieszczenie i ekologia porostów miasta Lublina. Ann. UMCS Sect. C 8(9): RYDZAK J. 1956a. Wp³yw ma³ych miast na florê porostów. Czêœæ I. Dolny Œl¹sk Kluczbork, Wo³czyn, Opole, Cieszyn. Ann. UMCS Sect. C 10(1): RYDZAK J. 1956b. Wp³yw ma³ych miast na florê porostów. Czêœæ II. Beskidy Zachodnie. Wis³a Ustroñ Muszyna Iwonicz Romanów - Lesko. Ann. UMCS Sect. C 10(2):
10 26 Anna Matwiejuk, Monika apiñska RYDZAK J. 1957a. Wp³yw ma³ych miast na florê porostów. Czêœæ III. Tatry. Zakopane. Ann. UMCS Sect. C 10(7): RYDZAK J. 1957b. Wp³yw ma³ych miast na florê porostów. Czêœæ IV. Lubelszczyzna Kieleckie Podlaskie Pu³awy Busko Siedlce Bia³owie a. Ann. UMCS Sect. C 10(14): ŒPIEWAKOWSKI E. R., IZYDOREK I Porosty S³upska na tle warunków ekologicznych miasta. WSP w S³upsku, S³upsk, 117 ss.
Porosty Królowego Mostu i jego okolic w Puszczy Knyszyńskiej
Fragm. Flor. Geobot. Polonica 8: 237 244, 2001 Porosty Królowego Mostu i jego okolic w Puszczy Knyszyńskiej KATARZYNA KOLANKO i ANNA MATWIEJUK KOLANKO, K. AND MATWIEJUK, A. 2001. Lichens of Królowy Most
Porosty rezerwatu Kaliszak (Wyżyna Krakowsko-Częstochowska)
Fragm. Florist. Geobot. Polon. 19(1): 153 159, 2012 Porosty rezerwatu Kaliszak (Wyżyna Krakowsko-Częstochowska) AGNIESZKA BĄBELEWSKA BĄBELEWSKA, A. 2012. Lichens of the Kaliszak Nature Reserve (Wyżyna
Lichens of the Boćki and its surroundings in Podlasie (NE Poland)
Opole Scientific Society Nature Journal No 42-2009: 49 61 Porosty Miejscowości Boćki i Okolic Na Podlasiu (NE Polska) Lichens of the Boćki and its surroundings in Podlasie (NE Poland) Anna Matwiejuk Department
Porosty (Ascomycota lichenisati) okolic Brzegu Dolnego i Obornik Œl¹skich ko³o Wroc³awia (Polska po³udniowo-zachodnia)
43 Porosty-(Ascomycota-lichenisati)-okolic-Brzegu-Dolnego-i-Obornik-Œl¹skich-ko³o-Wroc³awia 43 Porosty (Ascomycota lichenisati) okolic Brzegu Dolnego i Obornik Œl¹skich ko³o Wroc³awia (Polska po³udniowo-zachodnia)
Anna Matwiejuk*, Kamila Korobkiewicz*
Ochrona Środowiska i Zasobów Naturalnych nr 52, 2012 r. Anna Matwiejuk*, Kamila Korobkiewicz* POROSTY JAKO WSKAŹNIKI STANU ZANIECZYSZCZENIA POWIETRZA NA TERENIE NARWI (PODLASIE, PÓŁNOCNO- -WSCHODNIA POLSKA)
Porosty Parku Szczytnickiego we Wroc³awiu
173 Porosty-Parku-Szczytnickiego-we-Wroc³awiu 173 Porosty Parku Szczytnickiego we Wroc³awiu Lichens of Szczytnicki Park in Wroc³aw (SW Poland) MONIKA DIMOS M. Dimos, Zak³ad Bioró norodnoœci i Ochrony Szaty
Porosty epifityczne miasta Karpacza (Karkonosze, SW Polska)
53 Porosty-epifityczne-miasta-Karpacza-(Karkonosze,-SW-Polska) 53 Porosty epifityczne miasta Karpacza (Karkonosze, SW Polska) Epiphytic lichens of the town Karpacz (Karkonosze Mts, SW Poland) AGNIESZKA
Wstęp. Lichens of nonspecific anthropogenic substrates in the Bieszczady National Park
35 ROCZNIKI BIESZCZADZKIE 21 (2013) str. 35 41 Robert Kościelniak, Laura Betleja Received: 27.01.2013 Zakład Botaniki Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie Reviewed: 19.04.2013 30 084 Kraków, ul. Podchorążych
POROSTY WIGIERSKIEGO PARKU NARODOWEGO
Wiesław Fałtynowicz POROSTY WIGIERSKIEGO PARKU NARODOWEGO Zakład Bioróżnorodności i Ochrony Szaty Roślinnej Uniwersytet Wrocławski; e-mail: oenothera8@wp.pl POROSTY GRZYBY orosty Wigierskiego PN badali:
Steciana LICHENS AS INDICATORS OF AIR POLLUTION IN ŁOMŻA
Steciana 2016, Vol. 20(2): 63 72 doi:10.12657/steciana.020.008 www.up.poznan.pl/steciana ISSN 1689-653X LICHENS AS INDICATORS OF AIR POLLUTION IN ŁOMŻA Anna Matwiejuk, Paulina Chojnowska A. Matwiejuk,
SKŁAD GATUNKOWY POROSTÓW MIASTA SŁUPSKA NA POMORZU ZACHODNIM THE SPECIES COMPOSITION OF LICHENS IN THE TOWN OF SŁUPSK ON THE WEST POMERANIA
S ł u p s k i e P r a c e B i o l o g i c z n e 4 2007 SKŁAD GATUNKOWY POROSTÓW MIASTA SŁUPSKA NA POMORZU ZACHODNIM THE SPECIES COMPOSITION OF LICHENS IN THE TOWN OF SŁUPSK ON THE WEST POMERANIA Ireneusz
STAN BIOTY POROSTÓW EPIFITYCZNYCH MIASTA SKÓRCZ I OKOLIC
STAN BIOTY POROSTÓW EPIFITYCZNYCH MIASTA SKÓRCZ I OKOLIC Autor: Agnieszka Żurawska Klasa: III Szkoła: I Liceum Ogólnokształcące im. Marii Skłodowskiej-Curie w Starogardzie Gdańskim Opiekun: Ewa Makowska
Porosty Gry yñskiego Parku Krajobrazowego
167 Porosty-Gry yñskiego-parku-krajobrazowego 167 Porosty Gry yñskiego Parku Krajobrazowego Lichens of the Gry yñski Landscape Park KATARZYNA SZCZEPAÑSKA K. Szczepañska, Biblioteka G³ówna Uniwersytetu
Wybrane interesujące gatunki porostów zebrane w Kielcach
Fragm. Flor. Geobot. Polonica 16(1): 127 134, 2009 Wybrane interesujące gatunki porostów zebrane w Kielcach ANNA ŁUBEK ŁUBEK, A. 2009. Selected noteworthy lichen species collected in the Kielce town. Fragmenta
Opuszczone wsie w Bieszczadach jako ostoje zagrożonych i chronionych gatunków porostów w Polsce
Fragm. Florist. Geobot. Polon. 21(1): 147 164, 2014 Opuszczone wsie w Bieszczadach jako ostoje zagrożonych i chronionych gatunków porostów w Polsce Natalia Kapek Kapek, N. 2014. Vanished villages in the
Porosty podłoży skalnych związanych z człowiekiem w otoczeniu schronisk górskich w polskiej części Karkonoszy
Pietrzykowska K. 2010: Porosty podłoży skalnych związanych z człowiekiem w otoczeniu schronisk górskich w polskiej części Karkonoszy. Opera Corcontica 47/2010 Suppl. 1: 101 106 Porosty podłoży skalnych
Ryc. 1. Oznaczanie porostów metodą analityczno-chemiczną. Xanthoria parietina przed i po poddaniu reakcji.
STRESZCZENIE Porosty epifityczne są wykorzystywane jako bioindykatory zanieczyszczenia powietrza. Przeprowadzono obserwację lichenobioty na terenie rezerwatu krajobrazowego Jar Rzeki Raduni oraz przy pobliskiej
Porosty rezerwatu Bukowiec (Pogórze Wiśnickie)
Fragm. Flor. Geobot. Polonica 11: 171 175, 2004 Porosty rezerwatu Bukowiec (Pogórze Wiśnickie) LUCYNA ŚLIWA i BEATA KZEWICKA ŚLIWA, L. AND KZEWICKA, B. 2004. Lichens of the Bukowiec Nature eserve (Pogórze
Biota porostów rezerwatu przyrody Diabli Skok koło Szwecji (północno-zachodnia Polska)
ARTYKUŁY Chrońmy Przyr. Ojcz. 67 (1): 55 61, 2011 Biota porostów rezerwatu przyrody Diabli Skok koło Szwecji (północno-zachodnia Polska) The lichen flora of the Diabli Skok nature reserve near Szwecja
Porosty antropogenicznych podłoży wapiennych wokół schronisk górskich w polskiej części Karkonoszy
Fragm. Flor. Geobot. Polonica 17(1): 141 147, 2010 Porosty antropogenicznych podłoży wapiennych wokół schronisk górskich w polskiej części Karkonoszy KATARZYNA PIETRZYKOWSKA i MARIA KOSSOWSKA PIETRZYKOWSKA,
Godne ochrony stanowisko rzadkich i zagro onych porostów w Lasach Wichrowskich (Pojezierze Olsztyñskie)
Godne ochrony stanowisko rzadkich i zagro onych porostów w Lasach Wichrowskich (Pojezierze Olsztyñskie) Noteworthy locality for the protection of rare and threatened lichens in the Wichrowo Forest (the
Rezerwat przyrody Puszcza Słupecka jako przykład młodego lasu o wysokim bogactwie gatunkowym porostów
Rezerwat przyrody Puszcza Słupecka jako przykład młodego lasu o wysokim bogactwie gatunkowym porostów Piotr T. Zaniewski, Katarzyna Topolska, Łukasz Kozub, Iwona Dembicz, Małgorzata Wierzbicka ARTYKUŁY
Zmiany bioty porostów rezerwatu Dębina koło Wągrowca
BADANIA FIZJOGRAFICZNE R. I SERIA B Botanika (B59) str. 173 183 Zmiany bioty porostów rezerwatu Dębina koło Wągrowca Zmiany bioty porostów rezerwatu Dębina Wojciech Gruszka Akademia Wychowania Fizycznego,
Evernia divaricata (Parmeliaceae) in the Polish Carpathians
ROCZNIKI BIESZCZADZKIE 18 (2010), str. 414 418 Robert Kościelniak Received: 27.04.2010 Zakład Botaniki Reviewed: 30.06.2010 Instytut Biologii Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie 31 054 Kraków, ul. Podbrzezie
Porosty Doliny Kleśnicy w Masywie Śnieżnika (Sudety)
Porosty Doliny Kleśnicy w Masywie Śnieżnika (Sudety) Lichens of Kleśnica Stream Valley in Śnieżnik Massif (Sudety Mountains) KATARZYNA SZCZEPAŃSKA, MARIA KOSSOWSKA K. Szczepańska, M. Kossowska, Zakład
Materiały do bioty porostów i grzybów naporostowych Pojezierza Mrągowskiego (Polska północno-wschodnia)
Fragm. Florist. Geobot. Polon. 25(1): 79 92, 2018 Materiały do bioty porostów i grzybów naporostowych Pojezierza Mrągowskiego (Polska północno-wschodnia) Rafał Szymczyk i Martin Kukwa Szymczyk, R. and
Materia³y do bioty porostów i grzybów naporostowych rezerwatu Dolina Rzeki Wa³szy (pó³nocno-wschodnia Polska)
Materia³y do bioty porostów i grzybów naporostowych rezerwatu Dolina Rzeki Wa³szy (pó³nocno-wschodnia Polska) Materials to the biota of lichens and lichenicolous fungi of the Dolina Rzeki Wa³szy nature
RÓŻNORODNOŚĆ GATUNKOWA BIOTY POROSTÓW NA TERENIE REZERWATU NIEBIESKA DOLINA. Społeczne Liceum Ogólnokształcące im. Josepha mgr Paulina Szymon
RÓŻNORODNOŚĆ GATUNKOWA BIOTY POROSTÓW NA TERENIE REZERWATU NIEBIESKA DOLINA Społeczne Liceum Ogólnokształcące im. Josepha mgr Paulina Szymon Conrada Klasa II ZimakGórnisiewicz Społecznego Piekarczyk Towarzystwa
1. Wstêp. Anna ubek ORYGINALNA PRACA NAUKOWA
DOI: 10.2478/v10111-012-0003-7 Leœne Prace Badawcze (Forest Research Papers), 2012, Vol. 73 (1): 23 32. ORYGINALNA PRACA NAUKOWA Pionowe zró nicowanie bioty porostów na pniu jesionu wynios³ego oraz znaczenie
Nowe dane do rozmieszczenia porostów Wysoczyzny Elbląskiej z historycznych zbiorów prof. T. Sulmy
Fragm. Flor. Geobot. Polonica 15(2): 289 297, 2008 Nowe dane do rozmieszczenia porostów Wysoczyzny Elbląskiej z historycznych zbiorów prof. T. Sulmy RAFAŁ SZYMCZYK i MARTIN KUKWA SZYMCZYK, R. & KUKWA,
Porosty i grzyby naporostowe zachodniej części Pojezierza Iławskiego (Polska północna)
Fragm. Flor. Geobot. Polonica 7: 281 297, 2000 Porosty i grzyby naporostowe zachodniej części Pojezierza Iławskiego (Polska północna) MARTIN KUKWA KUKWA, M. 2000. Lichens and lichenicolous fungi of western
Porosty, grzyby naporostowe i na ywiczne rezerwatu Buki Mierzei Wiœlanej (N Polska)
Porosty, grzyby naporostowe i na ywiczne rezerwatu Buki Mierzei Wiœlanej (N Polska) Lichenized, lichenicolous and resinicolous fungi of the Buki Mierzei Wiœlanej nature reserve (N Poland) AGNIESZKA KOWALEWSKA,
NOWE STANOWISKO PUSTUŁKI OPRÓSZONEJ HYPOGYMNIA FARINACEA ZOPF NA NIZINIE WIELKOPOLSKO-KUJAWSKIEJ
NOTATKI / NOTES Daria Zarabska-Bożejewicz NOWE STANOWISKO PUSTUŁKI OPRÓSZONEJ HYPOGYMNIA FARINACEA ZOPF NA NIZINIE WIELKOPOLSKO-KUJAWSKIEJ New locality of Hypogymnia farinacea Zopf in the Wielkopolska-Kujawy
III.1.13.LICHENOINDYKACYJNA OCENA WARUNKÓW EKOLOGICZNYCH
III.1.13.LICHENOINDYKACYJNA OCENA WARUNKÓW EKOLOGICZNYCH WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO Stwierdzono już wielokrotnie, że całe środowisko przyrodnicze obszaru śląskiego w różnym stopniu podlega silnej presji licznych
ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO NR 581 ACTA BIOLOGICA NR 16
ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO NR 581 ACTA BIOLOGICA NR 16 2009 ANETTA WIECZOREK Uniwersytet Szczeciński POROSTY REZERWATÓW SZCZECIŃSKIEGO PARKU KRAJOBRAZOWEGO Lichens of nature reserves of
Porosty Lasów Rogowskich SGGW (3): rezerwat Doliska, zespół przyrodniczo-krajobrazowy Dolina Mrogi i uroczysko Gutkowice
Porosty Lasów Rogowskich SGGW (3): rezerwat Doliska, zespół przyrodniczo-krajobrazowy Dolina Mrogi i uroczysko Gutkowice Dariusz Kubiak, Andrzej Szczepkowski ARTYKUŁY / ARTICLES Abstrakt. Praca stanowi
NOWE STANOWISKO OBROSTNICY RZĘSOWATEJ ANAPTYCHIA CILIARIS (L.) KÖRB. NA NIZINIE WIELKOPOLSKO-KUJAWSKIEJ
Przegląd Przyrodniczy XXVIII, 2 (2017): 23-31 Daria Zarabska-Bożejewicz NOWE STANOWISKO OBROSTNICY RZĘSOWATEJ ANAPTYCHIA CILIARIS (L.) KÖRB. NA NIZINIE WIELKOPOLSKO-KUJAWSKIEJ New locality of Anaptychia
Porosty kompleksu klasztornego w Lubi¹ u
155 Porosty-kompleksu-klasztornego-w-Lubi¹ u 155 Porosty kompleksu klasztornego w Lubi¹ u Lichens of the Lubi¹ monastery complex MAGDALENA POPIEL, KATARZYNA SZCZEPAÑSKA M. Popiel, Katedra Bioró norodnoœci
Materia³y do rozmieszczenia porostów naskalnych w Karkonoszach. IV. Pogórze Karkonoskie: ska³ki na zboczu Grabowca
101 Materia³y-do-rozmieszczenia-porostów-naskalnych-w-Karkonoszach 101 Materia³y do rozmieszczenia porostów naskalnych w Karkonoszach. IV. Pogórze Karkonoskie: ska³ki na zboczu Grabowca Materials to the
WSTĘPNE OPRACOWANIE BIOTY POROSTOWEJ W OBRĘBIE KANIONU COLCA ORAZ DOLINY WULKANÓW (AREQUIPA, PERU)
WSTĘPNE OPRACOWANIE BIOTY POROSTOWEJ W OBRĘBIE KANIONU COLCA ORAZ DOLINY WULKANÓW (AREQUIPA, PERU) KATARZYNA SOBIECH & MICHAŁ WĘGRZYN Zakład Badań i Dokumentacji Polarnej, Instytut Botaniki, Uniwersytet
Contribution to the lichen biota of the Pogórze Wiśnickie foothills (Carpathians)
ACTA MYCOLOGICA Vol. 45 (2): 219 230 2010 Dedicated to Professor Barbara Gumińska on the occasion of her eighty-fifth birthday Contribution to the lichen biota of the Pogórze Wiśnickie foothills (Carpathians)
Porosty grupy skalnej Trzy Siostry w Górach Bialskich (Sudety)
Fragm. Flor. Geobot. Polonica 12(2): 393 397, 2005 Porosty grupy skalnej Trzy Siostry w Górach Bialskich (Sudety) KATARZYNA SZCZEPAŃSKA SZCZEPAŃSKA, K. 2005. Lichens of the group of rocks Trzy Siostry
Lichens of larch Larix sp. in places of the Podlasie province (NE Poland)
Ecological Questions 19/2014: 9 24 http://dx.doi.org/10.12775/eq.2014.001 Lichens of larch Larix sp. in places of the Podlasie province (NE Poland) Anna Matwiejuk University of Białystok, Institute of
Porosty okolic siedziby Nadleśnictwa Miradz. The lichens surrounding area of forest inspectorate Miradz.
Porosty okolic siedziby Nadleśnictwa Miradz. The lichens surrounding area of forest inspectorate Miradz. mgr inż. Grzegorz Gajkowski, e-mail: grino1@wp.pl Słowa kluczowe: porosty, lichens, Miradz, Kujawy
Key words: lichenized fungi, lichenicolous fungi, lichen biota, Gorce Mts, Carpathians
Porosty i grzyby naporostowe północnej części grupy Lubania w Gorcach Lichens and lichenicolous fungi of the northern part of Lubań range in the Gorce Mts (Carpathians, Poland) Paweł Czarnota 1, Agnieszka
Lichens of red oak Quercus rubra in the forest environment in the Olsztyn Lake District (NE Poland)
ACTA MYCOGICA Vol. 41 (2): 319-328 2006 Dedicated to Professor Alina Skirgiełło on the occasion of her ninety-fifth birthday Lichens of red oak Quercus rubra in the forest environment in the Olsztyn Lake
WSTÊPNE OPRACOWANIE BIOTY POROSTOWEJ W OBRÊBIE KANIONU COLCA ORAZ DOLINY WULKANÓW (PERU)
GEOLOGIA 2008 Tom 34 Zeszyt 2/1 205 209 WSTÊPNE OPRACOWANIE BIOTY POROSTOWEJ W OBRÊBIE KANIONU COLCA ORAZ DOLINY WULKANÓW (PERU) Preliminary study on lichen biota of Colca Canyon and Valley of the Volcanoes
Aneks do listy porostów i grzybów naporostowych polskiej części Karkonoszy I.
Kossowska M. 2014: Aneks do listy porostów i grzybów naporostowych polskiej części Karkonoszy I. Opera Corcontica 51: 173 179. Aneks do listy porostów i grzybów naporostowych polskiej części Karkonoszy
Porosty i grzyby naporostowe Wdzydzkiego Parku Krajobrazowego (Pomorze Gdañskie, N Polska)
Porosty i grzyby naporostowe Wdzydzkiego Parku Krajobrazowego (Pomorze Gdañskie, N Polska) Lichens and lichenicolous fungi of the Wdzydzki Landscape Park (Pomorze Gdañskie, N Poland) MARTIN KUKWA, AGNIESZKA
WYKONANIE PLANÓW OCHRONY WIGIERSKIEGO PARKU NARODOWEGO I OBSZARU NATURA 2000 OSTOJA WIGIERSKA (PLH ); GRZYBY Wiesław Faltynowicz i Marek Halama
WYKONANIE PLANÓW OCHRONY WIGIERSKIEGO PARKU NARODOWEGO I OBSZARU NATURA 2000 OSTOJA WIGIERSKA (PLH 200004); GRZYBY Wiesław Faltynowicz i Marek Halama Warszawa, Wrocław, grudzień 2011 2 Spis treści: WYKONANIE
MOŻLIWOŚCI WYKORZYSTANIA POROSTÓW DO OCENY ZANIECZYSZCZENIA TERENÓW KOLEJOWYCH ZAŁOŻENIA METODYCZNE, WSTĘPNE WYNIKI
MOŻLIWOŚCI WYKORZYSTANIA POROSTÓW DO OCENY ZANIECZYSZCZENIA TERENÓW KOLEJOWYCH ZAŁOŻENIA METODYCZNE, WSTĘPNE WYNIKI Marek Jóźwiak*, Małgorzata Anna Jóźwiak*, Wiesław Fałtynowicz**, Rafał Kozłowski* Jóźwiak
Usnea florida threatened species of rich biotopes in the Polish Eastern Carpathians
ACTA MYCOLOGICA Vol. 42 (2): 281-286 2007 Dedicated to Professor Alina Skirgiełło on the occasion of her ninety-fifth birthday Usnea florida threatened species of rich biotopes in the Polish Eastern Carpathians
Inwentaryzacja porostów naskalnych (epilitycznych) na pionowych ścianach skałek w rezerwacie Skamieniałe Miasto w Ciężkowicach.
Dr Ryszard Kozik Instytut Biologii Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie ul. Podbrzezie 3 e-mail: ryszardkozik@gmail.com Inwentaryzacja porostów naskalnych (epilitycznych) na pionowych ścianach skałek
Porosty epifityczne parku przypa³acowego w ê anach (NE Polska)
101 Porosty-epifityczne-parku-przypa³acowego-w- ê anach 101 Porosty epifityczne parku przypa³acowego w ê anach (NE Polska) Epiphytic lichens of the manor park in ê any (NE Poland) DARIUSZ KUBIAK, PAULINA
Biota porostów epiksylicznych w polskiej części Karkonoszy (Sudety Zachodnie)
Fragm. Florist. Geobot. Polon 19(1): 137 151, 2012 Biota porostów epiksylicznych w polskiej części Karkonoszy (Sudety Zachodnie) MONIKA STANIASZEK-KIK i KATARZYNA SZCZEPAŃSKA STANIASZEK-KIK, M. AND SZCZEPAŃSKA,
Porosty rezerwatu Dolina Zagórskiej Strugi koło Rumii na Pojezierzu Kaszubskim
Porosty rezerwatu Dolina Zagórskiej Strugi koło Rumii na Pojezierzu Kaszubskim Lichens of the nature reserve Dolina Zagórskiej Strugi near Rumia in Kaszubskie Lake District WIESŁAW FAŁTYNOWICZ, EWA MARCINKOWSKA,
Koncepcja prac związanych z opracowaniem operatu ochrony porostów w BdPN
ROCZNIKI BIESZCZADZKIE 18 (2010), str. 306 311 Robert Kościelniak Received: 5.05.2010 Zakład Botaniki Reviewed: 30.06.2010 Instytut Biologii Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie 31 054 Kraków, ul. Podbrzezie
Występowanie i znaczenie porostów w ekosystemach leśnych (cz. I II)
LEŚNICTWO Botanika leśna 2018/2019 Występowanie i znaczenie porostów w ekosystemach leśnych (cz. I II) dr Dariusz Kubiak Katedra Mikrobiologii i Mykologii, Wydział Biologii i Biotechnologii UWM, ul. Oczapowskiego
Porosty chronione i zagrożone na obszarze Dołów Jasielsko-Sanockich (Karpaty Zachodnie)
Fragm. Flor. Geobot. Polonica 13(2): 369 386, 2006 Porosty chronione i zagrożone na obszarze Dołów Jasielsko-Sanockich (Karpaty Zachodnie) PIOTR STOLARCZYK STOLARCZYK, P. 2006. Protected and threatened
Key words: lichens, lichenicolous fungi, Ukrainian Carpathians, Eastern Beskidy Mts.
81 ROCZNIKI BIESZCZADZKIE 23 (2015) str. 81 93 Mikolaj Pirogov, Lidia Tasenkevich, Sofia Szaravara Received: 14.01.2015 Katedra Botaniki, Lwowski Uniwersytet Narodowy imienia Iwana Franko Reviewed: 04.05.2015
Porosty (Lichenes) polan Pienińskiego Parku Narodowego zagrożenie i ochrona
Pieniny Przyroda i Człowiek 2: 55 63 (1992) Porosty (Lichenes) polan Pienińskiego Parku Narodowego zagrożenie i ochrona Lichenes of the glades in the Pieniny National Park (Polish Western Carpathians)
Monitoring porostów w Karkonoskim Parku Narodowym Wiesław Fałtynowicz
55 lat Karkonoskiego Parku Narodowego Materiały edukacyjne Karkonoskiego Parku Narodowego Monitoring porostów w Karkonoskim Parku Narodowym Wiesław Fałtynowicz Karkonoski Park Narodowy ul. Chałubińskiego
Bogactwo gatunkowe porostów w fitocenozach regenerujących na pożarzyskach obszarów wydmowych Basenu Dolnego doliny Biebrzy
Bogactwo gatunkowe porostów w fitocenozach regenerujących na pożarzyskach obszarów wydmowych Basenu Dolnego doliny Biebrzy Piotr T. Zaniewski, Bartosz Potoczny, Łukasz Siedlecki, Róża Krasińska, Adam Bernatowicz
Mąkla rozłożysta Evernia divaricata (L.) Ach. i inne zagrożone makroporosty epifityczne w dolinie górnej Bystrzycy Dusznickiej (Sudety Środkowe)
Przegląd Przyrodniczy XXIV, 2 (2013): 49-62 Michał Smoczyk Mąkla rozłożysta Evernia divaricata (L.) Ach. i inne zagrożone makroporosty epifityczne w dolinie górnej Bystrzycy Dusznickiej (Sudety Środkowe)
Anna Matwiejuk*, Kamila Korobkiewicz* STAN BADAŃ BIOTY POROSTÓW W MIASTACH POLSKI STATE RESEARCH LICHEN BIOTA IN POLISH CITIES
Ochrona Środowiska i Zasobów Naturalnych nr 51, 2012 r. Anna Matwiejuk*, Kamila Korobkiewicz* STAN BADAŃ BIOTY POROSTÓW W MIASTACH POLSKI STATE RESEARCH LICHEN BIOTA IN POLISH CITIES Słowa kluczowe: porosty,
Materia³y do rozmieszczenia porostów w Parku Krajobrazowym Gór Sowich
109 Materia³y-do-rozmieszczenia-porostów-w-Parku-Krajobrazowym-Gór-Sowich 109 Materia³y do rozmieszczenia porostów w Parku Krajobrazowym Gór Sowich Materials to the distribution of lichens in the Góry
Ocena stanu środowiska przyrodniczego Kielc na podstawie bioty porostów epifitycznych
Fragm. Flor. Geobot. Polonica 17(1): 149 163, 2010 Ocena stanu środowiska przyrodniczego Kielc na podstawie bioty porostów epifitycznych ANNA ŁUBEK ŁUBEK, A. 2010. The estimation of natural environment
Uzupełnienia do bioty porostowej miasta Olsztyna (NE Polska)
Fragm. Flor. Geobot. Polonica 15(1): 107 115, 2008 Uzupełnienia do bioty porostowej miasta Olsztyna (NE Polska) DARIUSZ KUBIAK i MARTIN KUKWA KUBIAK, D. AND KUKWA, M. 2008. Additions to the lichen biota
WP YW STRUKTURY U YTKÓW ROLNYCH NA WYNIKI EKONOMICZNE GOSPODARSTW ZAJMUJ CYCH SIÊ HODOWL OWIEC. Tomasz Rokicki
46 ROCZNIKI NAUK ROLNICZYCH, T. ROKICKI SERIA G, T. 94, z. 1, 2007 WP YW STRUKTURY U YTKÓW ROLNYCH NA WYNIKI EKONOMICZNE GOSPODARSTW ZAJMUJ CYCH SIÊ HODOWL OWIEC Tomasz Rokicki Katedra Ekonomiki i Organizacji
Porosty rezerwatu Jar Rzeki Raduni na Pojezierzu Kaszubskim (północna Polska)
Porosty rezerwatu Jar Rzeki Raduni na Pojezierzu Kaszubskim (północna Polska) Lichens of the nature reserve Jar Rzeki Raduni in the Kaszubskie Lake District (northern Poland) WIESŁAW FAŁTYNOWICZ, DOROTA
KARTA KURSU. Grzyby i porosty wybranych środowisk. Fungi and Lichens of Selected Environments. Kod Punktacja ECTS* 1
KARTA KURSU Nazwa Nazwa w j. ang. Grzyby i porosty wybranych środowisk Fungi and Lichens of Selected Environments Kod Punktacja ECTS* 1 Koordynator Dr hab. Urszula Bielczyk Zespół dydaktyczny Dr hab. Urszula
Zagrożone i chronione gatunki porostów na Wysoczyźnie Siedleckiej
BEATA JASTRZĘBSKA Zakład Botaniki, Instytut Biologii, Akademia Podlaska 08-110 Siedlce, ul. B. Prusa 12 Zagrożone i chronione gatunki porostów na Wysoczyźnie Siedleckiej Wstęp. Porosty (grzyby zlichenizowane)
Porosty Hali Gąsienicowej w Tatrach Wysokich. Część I
Fragm. Flor. Geobot. Polonica 11(2): 365 370, 2004 Porosty Hali Gąsienicowej w Tatrach Wysokich. Część I Beata Krzewicka Krzewicka, B. 2004. Lichens of the Hala Gąsienicowa alpine meadow in the High Tatra
Chronione i zagrożone gatunki porostów epifitycznych fitocenoz leśnych okolic Nowego Tomyśla
Chrońmy Przyrodę Ojczystą 64 (3): 92 08 Chronione i zagrożone gatunki porostów epifitycznych fitocenoz leśnych okolic Nowego Tomyśla DARIA ZARABSKA Zbiory Przyrodnicze, Wydział Biologii Uniwersytet im.
BIOINDYKACJA. Bioindykacja
BIOINDYKACJA Bioindykacja jest jedną z podstawowych metod oceny stanu środowiska przyrodniczego na podstawie reakcji wybrany elementów biologicznych geoekosystemów, czułych na zmiany bilansu energii, biogenów
Krytyczna lista porostów i grzybów naporostowych Gorców
Krytyczna lista porostów i grzybów naporostowych Gorców Critical list of lichens and lichenicolous fungi of the Gorce Mts Paweł Czarnota Abstract: A critical list of lichenized and lichenicolous fungi
Air quality estimation using the lichenoindicative method
Archiwum Gospodarki Odpadami i Ochrony Środowiska ISSN 1733-4381, vol. 17, issue 1 (2015), p. 89-104 http://awmep.org Air quality estimation using the lichenoindicative method Daria LEWANDOWSKA 1 1 tel.:
Porosty. Wstęp. Ogólna charakterystyka lichenobioty. Maria Kossowska
Maria Kossowska Porosty Wstęp Porosty, współcześnie nazywane grzybami zlichenizowanymi, to ogromna i bardzo różnorodna grupa grzybów głównie workowców, ale też podstawczaków i tzw. grzybów niedoskonałych
Ptasie pory roku - znaczenie zadrzewieo śródpolnych w zachowaniu populacji zagrożonych gatunków ptaków. Marcin Karetta
Ptasie pory roku - znaczenie zadrzewieo śródpolnych w zachowaniu populacji zagrożonych gatunków ptaków Marcin Karetta Zadrzewienia śródpolne pojedyncze drzewa i krzewy lub ich skupiska w krajobrazie rolniczym
Biota porostów rezerwatów przyrody uroczyska Pêpowo (SW Wielkopolska)
129 Biota-porostów-rezerwatów-przyrody-uroczyska- Pêpowo -(SW-Wielkopolska) 129 Biota porostów rezerwatów przyrody uroczyska Pêpowo (SW Wielkopolska) The lichen biota of nature reserves in the Pêpowo forest
6. Grzyby Fungi Porosty. Autor: Sandra Olszewska. Wstęp
6. Grzyby Fungi 6.2. Porosty Autor: Sandra Olszewska Wstęp Katedra Taksonomii Roślin i Ochrony Przyrody Wydział Biologii Uniwersytetu Gdańskiego Porosty to inaczej grzyby zlichenizowane lub grzyby lichenizujące;
RÓŻNORODNOŚĆ GATUNKOWA MSZAKÓW I POROSTÓW NA PŁYTACH NAGROBNYCH WYBRANYCH CMENTARZY W OPOLU. Autor: Adam Zygmuncik
RÓŻNORODNOŚĆ GATUNKOWA MSZAKÓW I POROSTÓW NA PŁYTACH NAGROBNYCH WYBRANYCH CMENTARZY W OPOLU Autor: Adam Zygmuncik STRESZCZENIE Praca miała na celu sprawdzenie jakie gatunki roślin i porostów są w stanie
Załącznik 2.1. AUTOREFERAT. dr Anna MATWIEJUK Zakład Ekologii Roślin Instytut Biologii Wydział Biologiczno-Chemiczny Uniwersytet w Białymstoku
Załącznik 2.1. AUTOREFERAT dr Anna MATWIEJUK Zakład Ekologii Roślin Instytut Biologii Wydział Biologiczno-Chemiczny Uniwersytet w Białymstoku Białystok, 2017 SPIS TREŚCI 1. ROZWÓJ NAUKOWY 3 2. PRZEBIEG
Charakterystyka ma³ych przedsiêbiorstw w województwach lubelskim i podkarpackim w 2004 roku
42 NR 6-2006 Charakterystyka ma³ych przedsiêbiorstw w województwach lubelskim i podkarpackim w 2004 roku Mieczys³aw Kowerski 1, Andrzej Salej 2, Beata Æwierz 2 1. Metodologia badania Celem badania jest
Porosty epifityczne, epiksyliczne i epigeiczne piętra kosodrzewiny na Babiej Górze
Fragm. Flor. Geobot. Polonica 11(2): 355 363, 2004 Porosty epifityczne, epiksyliczne i epigeiczne piętra kosodrzewiny na Babiej Górze Michał Węgrzyn Węgrzyn, M. 2004. The epiphytic, epixylic and terricolous
P.B a. Wykonanie projektu rewitalizacji terenu zielonego. INWESTO Zenon Solczak ul. Kopernika 9 / 4, Legionowo
49 75 76 77 78 79 80 81 82 83 94 48 85 84 86 91 88 87 89 90 47 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 63 64 95 46 44 9c 45 43 36 38 39 41 40 37 42 9b 34 33 35 31 32 28 29
POROSTY (GRZYBY LICHENIZOWANE) WYSOCZYZNY POLANOWSKIEJ THE LICHENS (LICHENICOLOUS FUNGI) OF WYSOCZYZNA POLANOWSKA DISTRICT
S ł u p s k i e P r a c e B i o l o g i c z n e 7 2010 POROSTY (GRZYBY LICHENIZOWANE) WYSOCZYZNY POLANOWSKIEJ THE LICHENS (LICHENICOLOUS FUNGI) OF WYSOCZYZNA POLANOWSKA DISTRICT Ireneusz Izydorek Słowiński
Porosty kontynentalnego boru sosnowego świeżego w okolicy wsi Pluski na Pojezierzu Olsztyńskim
Porosty kontynentalnego boru sosnowego świeżego w okolicy wsi Pluski na Pojezierzu Olsztyńskim Dariusz Kubiak, Anna Biedunkiewicz, Elżbieta Ejdys ARTYKUŁY / ARTICLES Abstrakt. Praca przedstawia wyniki
Porosty Doliny Łomniczki i Kotła Łomniczki we wschodniej części Karkonoszy
DIMOS-ZYCH M. & CZARNOTA P. 2007: Porosty doliny Łomniczki i Kotła Łomniczki we wschodniej części Karkonoszy. In: ŠTURSA J. & KNAPIK R. (eds), Geoekologické problémy Krkonoš. Sborn. Mez. Věd. Konf., říjen
OPIS TECHNICZNY. Materiały wyjściowe Mapa sytuacyjno-wysokościowa z projektem budowy ul. Kadrowej w skali 1:500 wraz z naniesionym drzewostanem.
OPIS TECHNICZNY Przedmiot opracowania Inwentaryzacja drzewostanu na ulicy Kadrowej w Warszawie w dzielnicy Rembertów na odcinku od ul. Kramarskiej do ul. Czwartaków o dł. ok. 330 m Materiały wyjściowe
Porosty jako biowskaźniki zmian w środowisku Karkonoszy
55 lat Karkonoskiego Parku Narodowego Porosty jako biowskaźniki zmian w środowisku Karkonoszy Wiesław Fałtynowicz Jelenia Góra 2014 Porosty jako biowskaźniki zmian w środowisku Karkonoszy Karkonoski Park
Projekt: Dla Kwisy dla Natury - przygotowanie małej infrastruktury turystycznej służącej zabezpieczeniu rzeki Kwisy przed nadmierną presją turystów
Projekt: Dla Kwisy dla Natury - przygotowanie małej infrastruktury turystycznej służącej zabezpieczeniu rzeki Kwisy przed nadmierną presją turystów Projekt pt. Dla Kwisy dla Natury przygotowanie małej
Projekt nr: POIS.05.03.00-00-186/09. Opracowanie planów zadań ochronnych dla obszarów Natura 2000 na obszarze Polski
Projekt nr: POIS.05.03.00-00-186/09 Opracowanie planów zadań ochronnych dla obszarów Natura 2000 na obszarze Polski Realizowany jest w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura Środowisko 2007-2013 Priorytet
OCHRONA DRZEW NA TERENACH INWESTYCYJNYCH
OCHRONA DRZEW NA TERENACH INWESTYCYJNYCH Teren budowy jest miejscem, gdzie występują liczne zagrożenia dla żywotności i stanu sanitarnego drzew i krzewów w postaci bezpośrednich uszkodzeń mechanicznych
Inwentaryzacja zieleni zał. nr 2
Nazwa polska Nazwa łacińska śr. pnia (cm) wys. śr. 1 Dąb szypułkowy Quercus robur 297 18 14 stan dobry, wskazane do przeprowadzenia 2 Grab zwyczajny Carpinus betulus 155 12 10 stan dobry, wskazane do przeprowadzenia
Kilka słów o porostach w Trójmiejskim Parku Krajobrazowym
Kilka słów o porostach w Trójmiejskim Parku Krajobrazowym W trakcie wędrówek po Trójmiejskim Parku Krajobrazowym warto poświęcić nieco uwagi mało znanym i często po prostu niezauważanym jego mieszkańcom,
Lichenobiota dêbów w aspekcie mo liwoœci ich wykorzystania w bioindykacji
DOI: 10.2478/v10111-009-0041-y Leœne Prace Badawcze (Forest Research Papers), 2009, Vol. 70 (4): 419 427. DONIESIENIE NAUKOWE Daria Zarabska 1 Lichenobiota dêbów w aspekcie mo liwoœci ich wykorzystania
Nowe stanowiska rzadkich i interesujących porostów w północnej Polsce. Część I. Skorupiaste i łuseczkowate porosty sorediowane
Fragm. Flor. Geobot. Polonica, 17(1): 131 140, 2010 Nowe stanowiska rzadkich i interesujących porostów w północnej Polsce. Część I. Skorupiaste i łuseczkowate porosty sorediowane DARIUSZ KUBIAK, RAFAŁ