Profile regionalne sektora małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce

Melania Nied, Joanna Orłowska, Maja Wasilewska Profile regionalne sektora małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce Województwo dolnośląskie Struktura podmiotowa przedsiębiorstw aktywnych W 2012 r. w województwie dolnośląskim funkcjonowało ponad 145 tys. aktywnych przedsiębiorstw, co stanowiło ponad 8% aktywnych podmiotów w skali kraju (tabela 1.1.). Podobnie jak w roku poprzednim, w 2012 r. zarówno mikro, małe i średnie firmy z województwa dolnośląskiego miały w skali kraju porównywalny udział, oscylujący wokół 8%. Wyjątkiem były firmy duże, których udział w skali kraju wynosił ponad 9%. W porównaniu z rokiem poprzednim, w 2012 r. zanotowano wzrost liczby pracujących w przedsiębiorstwach w regionie z 707,5 tys. do 718,2 tys. osób. Podobnie jak w roku poprzednim największy odsetek pracujących znajdował się w grupie mikroprzedsiębiorstw (37,8%), najmniejszy zaś w grupie przedsiębiorstw małych (12,2%), w średnich przedsiębiorstwach zanotowano odsetek pracujących na poziomie 16,6%, a w dużych 33,4%. Odnotowano spadek przychodów na 1 podmiot w porównaniu z 2011 r., z poziomu 1,8 mln PLN do 1,7 mln PLN w 2012 r., co dało województwu 5. pozycję w kraju. Największe przychody na 1 podmiot w regionie generowały firmy duże (ok 413 mln PLN), najmniejsze zaś mikroprzedsiębiorstwa (ok. 0,4 mln PLN). Struktura przychodów wyglądała podobnie jak w latach ubiegłych. Tabela 1.1. Przedsiębiorstwa aktywne w 2012 r. wg liczby pracujących Dolnośląskie Ogółem 0-9 10-49 50-249 >249 Liczba aktywnych przedsiębiorstw 145 106 139 474 4 172 1 164 296 Udział regionu w Polsce (%) 8,08 8,11 7,31 7,52 9,25 Struktura pracujących (%) Liczba: 718 182 37,80 12,15 16,61 33,44 Przychody na 1 podmiot w mln PLN 1,79 0,41 7,80 42,00 413,49 Struktura przychodów (%) 100 21,73 12,49 18,77 47,00 Przeciętne wynagrodzenie miesięczne brutto w PLN 3 611 2 245 2 824* 3 712 4 173 Inwestycje na przedsiębiorstwo w tys. PLN 80,99 12,16 349,29 2 241,91 20 231,94 Inwestycje na pracującego w przedsiębiorstwach w tys. PLN 16,36 6,25 16,70 21,87 24,94 1

Tabela 1.2. Przedsiębiorstwa aktywne w 2012 r., gdy przeciętna dla Polski = 100 Dolnośląskie Ogółem 0-9 10-49 50-249 >249 Liczba aktywnych przedsiębiorstw na 1000 mieszkaoców 106,89 107,27 96,65 99,39 122,26 Przychody na 1 podmiot 85,58 91,47 80,25 84,77 78,80 Przeciętne wynagrodzenie miesięczne brutto 99,53 103,36 104,44* 100,16 94,20 Inwestycje na przedsiębiorstwo 93,87 85,79 115,02 105,88 80,59 Inwestycje na pracującego w przedsiębiorstwach 94,44 88,71 116,01 106,89 82,89 Województwo dolnośląskie posiadało większą niż średnia dla kraju liczbę aktywnych przedsiębiorstw na 1000 mieszkaoców (tabela 1.2.). Na nieznacznie niższym poziomie w porównaniu z rokiem poprzednim kształtowały się przychody na 1 przedsiębiorstwo i osiągnęły 85,6% średniej dla kraju. Nieznacznie wzrosło przeciętne wynagrodzenie brutto w porównaniu z rokiem poprzednim i było równe 3 611 PLN. Poziom wynagrodzenia brutto w mikroprzedsiębiorstwach i średnich firmach był na poziomie średniej krajowej, z kolei w dużych przedsiębiorstwach osiągnął 94%. Inwestycje na przedsiębiorstwo aktywne przeprowadzone w 2011 r. w województwie wyniosły około 81 tys. PLN i były niższe niż średni poziom dla kraju. Inwestycje przypadające na przedsiębiorstwo w województwie dolnośląskim osiągnęły 93,9% średniej dla kraju. Podobne wyniki otrzymano w przypadku inwestycji na pracującego, również poniżej średniej dla kraju. Tabela 1.3. Przedsiębiorstwa sektora MSP ranking wybranych kategorii Dolnośląskie Wartośd wskaźnika Miejsce w Polsce Liczba MSP na 1 000 mieszkaoców 49,69 5 Przychody MSP na 1 podmiot w mln PLN 0,95 10 Przeciętne wynagrodzenie miesięczne brutto ogółem w PLN* 3 611 3 Inwestycje na przedsiębiorstwo w MSP w tys. PLN 39,80 6 Inwestycje na pracującego w MSP w tys. PLN 12,06 4 *dotyczy wszystkich przedsiębiorstw Sektor MSP województwa dolnośląskiego charakteryzuje się dośd wysoką, na tle kraju, liczbą aktywnych MSP na 1 000 mieszkaoców, o czym świadczy 5. pozycja w rankingu awans w porównaniu z rokiem poprzednim z miejsca 6. (tabela 1.3.). Co ciekawe, województwo pod względem przychodów sektora MSP, przypadających właśnie na taki podmiot, jest na 10. miejscu w porównaniu z innymi województwami, a mimo to inwestycje przypadające na przedsiębiorstwo i na pracującego plasują województwo dolnośląskie odpowiednio na 6. i 4. miejscu w kraju. Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w tym województwie jest w rankingu na wysokim 3. miejscu. 2

Województwo kujawsko-pomorskie Struktura podmiotowa przedsiębiorstw aktywnych W 2012 r. w województwie funkcjonowało ok. 87 tys. aktywnych przedsiębiorstw (tabela 2.1.). Stanowiły one 4,9% aktywnych podmiotów w skali kraju. Tak jak w roku poprzednim, na zbliżonym poziomie (po ok. 5% w skali kraju) utrzymał się udział poszczególnych grup przedsiębiorstw z województwa kujawsko-pomorskiego. W stosunku do 2011 r. o 3,2 tys. zmalała liczba osób pracujących w regionie. Podobnie jak w latach poprzednich, najwięcej pracujących znalazło miejsce pracy w mikroprzedsiębiorstwach (40,9%), w firmach średnich było to 22,8%, a w dużych 21,2%. Najmniej pracujących zanotowano w firmach małych 15,8%. W porównaniu z 2011 rokiem istotnym zmianom uległy przychody przedsiębiorstw regionu. Przychody przeciętnego przedsiębiorstwa w województwie kujawsko-pomorskim wzrosły o 5,6% i wyniosły 1,7 mln PLN, ale jednocześnie nadal było to o ok. 19% mniej niż wyniosła średnia krajowa (tabela 2.2.). Najwyższe przychody na jeden podmiot odnotowały firmy duże 327,9 mln PLN (wzrost o 1,2% w porównaniu z 2011 r.), średnie 42,1 mln PLN (wzrost o 3,5%), małe 8,5 mln PLN (wzrost o 8%) i mikro 0,5 mln PLN (wzrost o 21%). Przychody w większości grup przedsiębiorstw regionu były niższe niż średnia krajowa dla poszczególnych klas wielkości firm. Jedynie firmy mikro uzyskały wynik powyżej przeciętnej (103,3% średniej). Słabiej wypadły firmy małe (87,9%) i średnie (84,9%), najgorzej zaś (podobnie jak w roku ubiegłym) przedsiębiorstwa duże (62,5%). Firmy mikro ponownie odnotowały znaczący wzrost ponad 17 p.p. względem roku poprzedniego (tabela 2.2). Kolejny rok z rzędu przeciętne wynagrodzenie miesięczne brutto w województwie kujawskopomorskim w 2012 r. było niższe o ok. 19% od średniej krajowej (tabela 2.2.). Najlepiej pod tym względem wypadły mikroprzedsiębiorstwa (niecałe 7% poniżej średniej) i małe firmy (10% poniżej średniej krajowej), najgorzej firmy duże (22% poniżej średniej). Wynagrodzenie w średnich firmach było o ok. 15% niższe niż przeciętnie w kraju. Tabela 2.1. Przedsiębiorstwa aktywne w 2012 r. Kujawsko-pomorskie Ogółem 0-9 10-49 50-249 >249 Liczba aktywnych przedsiębiorstw 87 043 83 217 2 852 818 156 Udział regionu w Polsce (%) 4,85 4,84 5,00 5,28 4,87 Struktura pracujących (%) Liczba: 399 579 40,91 15,81 22,06 21,22 Przychody na 1 podmiot w mln PLN 1,70 0,46 8,53 42,05 327,94 Struktura przychodów (%) 100 25,75 16,44 23,24 34,57 Przeciętne wynagrodzenie miesięczne brutto w PLN 2 941 2 029 2 435* 3 130 3 475 Inwestycje na przedsiębiorstwo w tys. PLN 50,60 11,76 313,25 1 518,65 8 265,88 Inwestycje na pracującego w przedsiębiorstwach w tys. PLN 11,02 5,99 14,15 14,09 15,21 3

Wartośd nakładów inwestycyjnych na przedsiębiorstwo w województwie spadła względem roku poprzedniego (z 58,8 tys. PLN w 2011 r. do 50,6 tys. PLN w 2012 r.) i stanowiła niecałe 59% średniej krajowej (o 6,42 p.p. mniej niż w roku poprzednim). Najlepiej z inwestycjami radziły sobie firmy małe, które nominalnie poniosły nakłady w wysokości 313 tys. PLN, osiągając w ten sposób poziom przekraczający nieco średnią dla kraju (103%). Firmy mikro, z nominalnymi inwestycjami na poziomie 11,8 tys. PLN, osiągnęły poziom 83% średniej krajowej. Nieznacznie spadły inwestycje na przedsiębiorstwo w sektorze firm średnich (o ok. 5 p.p.), osiągając poziom 72% średniej dla kraju. Inwestycje przeciętnego dużego przedsiębiorstw stanowiły w 2012 r. ok. 33% średniej dla kraju i był to spadek o 11 p.p. względem roku poprzedniego (tabela 2.2.). Tabela 2.2. Przedsiębiorstwa aktywne w 2012 r., gdy przeciętna dla Polski = 100 Kujawsko-pomorskie Ogółem 0-9 10-49 50-249 >249 Liczba aktywnych przedsiębiorstw na 1000 mieszkaoców 89,13 88,97 91,85 97,10 89,58 Przychody na 1 podmiot 81,08 103,25 87,79 84,87 62,49 Przeciętne wynagrodzenie miesięczne brutto 81,06 93,42 90,05* 84,46 78,44 Inwestycje na przedsiębiorstwo 58,65 82,99 103,15 71,72 32,92 Inwestycje na pracującego w przedsiębiorstwach 63,61 85,00 98,27 68,88 50,55 2014, Warszawa. Inwestycje w przeliczeniu na pracującego w przedsiębiorstwie zmniejszyły się z 12,5 tys. PLN w roku 2011 do 11 tys. PLN w roku 2012 i stanowiły nieco ponad 63% średniej krajowej (podczas gdy w roku ubiegłym było to 70% średniej dla kraju). Warto jednak zauważyd, że na ten wynik głównie wpłynęły niskie inwestycje na pracującego w przedsiębiorstwach dużych stanowiące nieco ponad 50% średniej dla kraju (spadek o ponad 17 p.p.). Z kolei firmy mikro i małe odnotowały wzrost w porównaniu z rokiem 2011 (odpowiednio o 11 p.p. i blisko o 4 p.p.) osiągając poziom 85% i 98% średniej dla kraju. Inwestycje na pracującego w przedsiębiorstwach średnich zmniejszyły się w porównaniu z rokiem ubiegłym o ok. 5 p.p. i osiągnęły poziom 69% średniej krajowej. Tabela 2.3. Przedsiębiorstwa sektora MSP ranking wybranych kategorii Kujawsko-pomorskie Wartośd wskaźnika Miejsce w Polsce Liczba MSP na 1 000 mieszkaoców 41,45 10 Przychody MSP na 1 podmiot w mln PLN 1,11 5 Przeciętne wynagrodzenie miesięczne brutto ogółem w PLN* 2 941 12 Inwestycje na przedsiębiorstwo w MSP w tys. PLN 35,85 10 Inwestycje na pracującego w MSP w tys. PLN 9,89 14 *dotyczy wszystkich przedsiębiorstw Sektor MSP województwa kujawsko-pomorskiego charakteryzuje się dośd niską na tle kraju liczbą aktywnych MSP na 1 000 mieszkaoców, o czym świadczy 10. pozycja w rankingu. Co ciekawe, przychody sektora MSP przypadające właśnie na taki podmiot plasują się stosunkowo wysoko w porównaniu z innymi województwami 5. pozycja w rankingu, 4

a mimo to inwestycje przypadające na przedsiębiorstwo czy na pracującego są jednymi z niższych, plasując województwo kujawsko-pomorskie odpowiednio na 10. i 14. miejscu. Biorąc pod uwagę przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto otrzymywane przez pracujących w przedsiębiorstwach aktywnych województwo kujawsko-pomorskie zajmuje w rankingu 12. miejsce (tabela 2.3.). 5

Województwo lubelskie Struktura podmiotowa przedsiębiorstw aktywnych W 2012 r. w województwie lubelskim funkcjonowało prawie 76,2 tys. aktywnych przedsiębiorstw, czyli podobnie jak w roku poprzednim (spadek o 252 przedsiębiorstwa) (tabela 3.1.), co stanowiło 4,3% aktywnych podmiotów w skali kraju. Podobnie jak w roku ubiegłym, zarówno mikroprzedsiębiorstwa, jak i firmy małe i średnie, miały w skali kraju porównywalny udział, oscylujący wokół 4%. Udział firm dużych w skali kraju wyniósł 2,5%. W firmach tych pracowało ponad 329 tys. osób, co oznacza spadek o ok. 8,6 tys. pracujących. Praktycznie nie uległa zmianie struktura zatrudnienia w przedsiębiorstwach różnej wielkości: 43,7% pracujących znajdowało się w grupie mikroprzedsiębiorstw, odpowiednio 14,9% i 17,9% w grupie małych i średnich firm i identycznie jak w latach ubiegłych prawie 24% pracujących to pracownicy dużych przedsiębiorstw. W porównaniu z 2011 rokiem przychody przedsiębiorstw regionu nieznacznie wzrosły (o ok. 1,4%) i wyniosły 1,39 mln PLN. Podobnie nie zmieniła się znacząco struktura przychodów. Wynik z 2012 roku to nieco ponad 66% średniej dla kraju (podobnie jak w roku ubiegłym). Najsłabiej wypadły firmy średnie i duże. W porównaniu ze średnią krajową firmy małe odnotowały wzrost z 81,3% w 2011 r. do 84,6% w roku 2012. W mikroprzedsiębiorstwach natomiast zaobserwowano niewielki spadek (o 1,2 p.p.), przy czym ich wynik spośród wszystkich grup przedsiębiorstw był najbliższy średniej dla kraju i wyniósł 89,1%. Przeciętne wynagrodzenie brutto przedsiębiorstwa w regionie stanowiło ok. 84% średniej krajowej (tabela 3.2.). Małe, średnie i duże przedsiębiorstwa nie zmieniły swojej pozycji względem średniej krajowej w porównaniu z rokiem ubiegłym, a mikroprzedsiębiorstwa nieco ją poprawiły. Nie odnotowano jednak istotnych zmian względem roku poprzedniego. Nadal przeciętne wynagrodzenie w firmach dużych było ponad dwukrotnie wyższe niż w mikroprzedsiębiorstwach. Tabela 3.1. Przedsiębiorstwa aktywne w 2012r. wg liczby pracujących Lubelskie Ogółem 0-9 10-49 50-249 >249 Liczba aktywnych przedsiębiorstw 76 196 73 151 2 374 590 81 Udział regionu w Polsce (%) 4,25 4,25 4,16 3,81 2,53 Struktura pracujących (%) Liczba: 329 815 43,65 14,90 17,88 23,57 Przychody na 1 podmiot w mln PLN 1,39 0,40 8,22 38,21 426,94 Struktura przychodów (%) 100 27,39 18,49 21,36 32,76 Przeciętne wynagrodzenie miesięczne brutto w PLN 3 052 1 949 2 282* 3 036 4 083 Inwestycje na przedsiębiorstwo w tys. PLN 71,00 11,04 261,98 1 773,98 36 219,43 Inwestycje na pracującego w przedsiębiorstwach w tys. PLN 16,40 5,61 12,66 17,75 37,74 6

Tabela 3.2. Przedsiębiorstwa aktywne w 2012 r., gdy przeciętna dla Polski = 100 Lubelskie Ogółem 0-9 10-49 50-249 >249 Liczba aktywnych przedsiębiorstw na 1000 mieszkaoców 75,53 75,71 74,01 67,80 45,02 Przychody na 1 podmiot 66,06 89,10 84,61 77,12 81,36 Przeciętne wynagrodzenie miesięczne brutto 84,12 89,73 84,39* 81,92 92,17 Inwestycje na przedsiębiorstwo 82,30 77,90 86,27 83,78 144,27 Inwestycje na pracującego w przedsiębiorstwach 94,67 79,64 87,93 86,75 125,44 Pod względem wartości poniesionych inwestycji na jedno przedsiębiorstwo w regionie, podobnie jak w roku 2011, najlepiej wypadły przedsiębiorstwa duże (144,3% średniej krajowej), najsłabiej zaś tym razem firmy mikro (77,9% średniej krajowej). W ich przypadku odnotowano znaczący spadek o 34 p.p. i to głównie ten słaby wynik spowodował ogólny spadek poziomu wartości inwestycji na jedno przedsiębiorstwo w regionie z 78,5 tys. PLN w roku 2011 do 71 tys. PLN w roku 2012 (odpowiednio z 86,9% do 82,3% średniej krajowej) (tabela 3.2.). Ciekawe jest to, że największe wahania w zakresie nakładów na działalnośd inwestycyjną (rok do roku) można zaobserwowad wśród mikroprzedsiębiorstw. W 2011 r. to właśnie ich aktywnośd inwestycyjna spowodowała ogólny wzrost poziomu wartości inwestycji na jedno przedsiębiorstwo w regionie z 66,5 tys. PLN w roku 2010 do 78,5 tys. PLN. W 2012 r. zmniejszył się (o ok. 5 p.p.) potencjał inwestycyjny na pracującego w przedsiębiorstwach w regionie osiągając poziom 94,7% średniej krajowej. Największy spadek nastąpił w mikroprzedsiębiorstwach z ponad 111% średniej dla kraju w roku 2011 do niecałych 80% w 2012 r. Podobnie jak w przypadku inwestycji na przedsiębiorstwo, tak w przypadku inwestycji na pracującego w przedsiębiorstwach słabsze wyniki mikrofirm zaważyły na spadku tej kategorii wydatków ogółem, gdyż na zbliżonym do poprzedniego roku poziomie utrzymały się inwestycje w pozostałych grupach przedsiębiorstw, przeliczając je na pracującego w przedsiębiorstwie (tabela 3.2.). Tabela 3.3. Przedsiębiorstwa sektora MSP ranking wybranych kategorii Lubelskie Wartośd wskaźnika Miejsce w Polsce Liczba MSP na 1 000 mieszkaoców 35,15 15 Przychody MSP na 1 podmiot w mln PLN 0,93 12 Przeciętne wynagrodzenie miesięczne brutto ogółem w PLN* 3 052 10 Inwestycje na przedsiębiorstwo w MSP w tys. PLN 32,53 15 Inwestycje na pracującego w MSP w tys. PLN 9,82 15 *dotyczy wszystkich przedsiębiorstw Sektor MSP województwa lubelskiego, który w 2011 r. generował czwarte pod względem wartości przychody w kraju w przeliczeniu na jeden podmiot, w roku 2012 zajął pod tym 7

względem zaledwie 12. miejsce w rankingu. W przypadku pozostałych wskaźników region plasuje się także na odległych pozycjach. Pod względem liczby MSP w przeliczeniu na 1 000 mieszkaoców, wartości inwestycji na przedsiębiorstwo i na pracującego zajmuje 15. miejsce, wyprzedzając jedynie województwo warmiosko-mazurskie. 8

Województwo lubuskie Struktura podmiotowa przedsiębiorstw aktywnych W 2012 r. w województwie funkcjonowało ponad 45 tys. aktywnych przedsiębiorstw, tj. prawie 1 tys. mniej niż w roku poprzednim (tabela 4.1.). Nie wpłynęło to jednak znacząco na zmianę udziału regionu w ogóle aktywnych firm w skali kraju (2,6% w 2011 r. i 2,5% w 2012 r.). Nie zmienił się także udział poszczególnych grup przedsiębiorstw regionu w skali kraju (wszystkie grupy posiadały ok. 2 2,5% udział). Kolejny rok z rzędu utrzymuje się niekorzystna tendencja spadkowa, jeśli chodzi o liczbę pracujących w sektorze przedsiębiorstw (ok. 6 tys. osób), chod nie zmienia się znacząco jej struktura. W roku 2012 w mikroprzedsiębiorstwach pracowało 43,6% pracujących, w firmach małych - 15,9%, w średnich przedsiębiorstwach 21,4%, a w dużych podmiotach 19%. Przychody przeciętnego przedsiębiorstwa w regionie utrzymały się na takim samym poziomie jak w roku 2011, ale w odniesieniu do średniej krajowej nieznacznie spadły o ok. 1 p.p.) do poziomu 62,1% (tabela 4.2.). Najsłabiej względem średniej dla kraju wypadły firmy duże (51,6%), najlepiej firmy mikro (85%). Struktura przychodów również nie zmieniła się znacząco w porównaniu z rokiem ubiegłym. Przeciętne wynagrodzenie miesięczne brutto w regionie stanowiło ok. 79,1% średniej dla kraju i jest to wynik zbliżony do wyniku z roku ubiegłego (tabela 4.2.). Nadal najlepiej prezentują się mikroprzedsiębiorstwa z wynikiem 93% średniej krajowej, drugie miejsce zajmują małe przedsiębiorstwa (88%). Przedsiębiorstwa średnie osiągnęły poziom 84,5% średniej krajowej, zaś duże podmioty już jedynie jej 76,6%. Tabela 4.1. Przedsiębiorstwa aktywne w 2012 r. wg liczby pracujących Lubuskie Ogółem 0-9 10-49 50-249 >249 Liczba aktywnych przedsiębiorstw 45 142 43 242 1 444 391 65 Udział regionu w Polsce (%) 2,51 2,52 2,53 2,53 2,03 Struktura pracujących (%) Liczba: 194 575 43,60 15,92 21,35 19,13 Przychody na 1 podmiot w mln PLN 1,30 0,38 7,70 35,23 270,98 Struktura przychodów (%) 100 27,75 18,90 23,42 29,94 Przeciętne wynagrodzenie miesięczne brutto w PLN 2 871 2 030 2 366* 3 130 3 394 Inwestycje na przedsiębiorstwo w tys. PLN 49,54 17,45 199,72 1 391,41 9 990,74 Inwestycje na pracującego w przedsiębiorstwach w tys. PLN 11,49 8,89 9,31 13,10 17,44 9

Tabela 4.2. Przedsiębiorstwa aktywne w 2012 r., gdy przeciętna dla Polski = 100 Lubuskie Ogółem 0-9 10-49 50-249 >249 Liczba aktywnych przedsiębiorstw na 1000 mieszkaoców 94,70 94,71 95,27 95,09 76,46 Przychody na 1 podmiot 62,15 85,12 79,21 71,12 51,64 Przeciętne wynagrodzenie miesięczne brutto 79,13 93,46 87,50* 84,46 76,61 Inwestycje na przedsiębiorstwo 57,42 123,09 65,77 65,71 39,79 Inwestycje na pracującego w przedsiębiorstwach 66,33 126,24 64,69 64,02 57,99 Kwotowo na podobnym poziomie co w roku poprzednim utrzymał się poziom inwestycji w regionie w przeliczeniu na przedsiębiorstwo aktywne (tabela 4.2.), ale już w odniesieniu do średniej krajowej wzrósł o 2,8 p.p. Warta odnotowania jest bardzo duża aktywnośd firm mikro, w której to grupie przeciętne inwestycje na przedsiębiorstwo wzrosły z 12,08 tys. PLN do 17,45 tys. PLN, co daje wynik ponad 123% średniej krajowej (wobec 73% w roku 2011). Najsłabiej w tym zakresie radzą sobie firmy średnie, które osiągają 65,7% średniej dla kraju i w porównaniu z rokiem 2011 odnotowały spadek o prawie 23 p.p. Firmy małe i duże odnotowały pewien wzrost w porównaniu z rokiem 2011 (odpowiednio 3,9 p p. i 1,7 p.p.). Wzmożona aktywnośd mikrofirm widoczna jest także, gdy rozpatruje się wysokośd ich nakładów inwestycyjnych w przeliczeniu na pracownika przedsiębiorstw wzrosła ona z 76,1% w 2011 r. do 126,2% średniej krajowej w roku 2012. Przełożyło się to na ogólny wzrost poziomu inwestycji na pracującego w przedsiębiorstwie regionu o blisko 4 p.p. (chod nadal jest to zaledwie 66,3% średniej dla Polski). Tabela 4.3. Przedsiębiorstwa sektora MSP ranking wybranych kategorii Lubuskie Wartośd wskaźnika Miejsce w Polsce Liczba MSP na 1 000 mieszkaoców 44,05 9 Przychody MSP na 1 podmiot w mln PLN 0,91 14 Przeciętne wynagrodzenie miesięczne brutto ogółem w PLN* 2 871 15 Inwestycje na przedsiębiorstwo w MSP w tys. PLN 35,20 12 Inwestycje na pracującego w MSP w tys. PLN 10,09 12 *dotyczy wszystkich przedsiębiorstw W roku 2012 sektor MSP województwa lubuskiego, w porównaniu z rokiem 2011, poprawił swoje wyniki, w szczególności w kategoriach związanych z inwestycjami. Z przedostatniej pozycji w przypadku inwestycji w przeliczeniu na przedsiębiorstwo i z ostatniej pozycji w przypadku inwestycji na pracującego awansował na miejsce 12. Awans w tych kategoriach zawdzięcza w dużej mierze inwestycjom poczynionym przez grupę mikroprzedsiębiorstw. O jeden stopieo poprawiła się też pozycja lubuskiego w kategorii przychodów pojedynczego MSP (obecnie 15. lokata). W odniesieniu do liczby MSP w przeliczeniu na 1000 mieszkaoców lubuskie spadło o jedną pozycję z 8. na 9. Podobnie jeśli chodzi o wynagrodzenia przy czym w tym przypadku spadek nastąpił z 14. na 15. miejsce. Warto też zauważyd, że praktycznie we wszystkich kategoriach są to jedne z najniższych pozycji w rankingu (tabela 4.3.). 10

Województwo łódzkie Struktura podmiotowa przedsiębiorstw aktywnych W 2012 r. w województwie funkcjonowało ponad 121 tys. aktywnych przedsiębiorstw, prawie o 2 tys. więcej niż w roku poprzednim (tabela 5.1.). Aktywne przedsiębiorstwa regionu stanowiły 6,8% aktywnych podmiotów w skali kraju. Podobnie jak w roku ubiegłym, zarówno mikroprzedsiębiorstwa, jak i firmy małe i średnie, miały w skali kraju porównywalny udział, oscylujący wokół 6,5%. Udział firm dużych w skali kraju był nieco mniejszy ok. 5,5%. W porównaniu z rokiem poprzednim o ponad 13 tys. osób spadła liczba pracujących w sektorze przedsiębiorstw w regionie. Struktura pracujących nie uległa zmianie i nadal najwięcej pracujących (prawie 43%) zanotowano w mikroprzedsiębiorstwach, najmniej zaś w małych firmach (14,5%). Wzrosły przychody przeciętnego przedsiębiorstwa w regionie (z 1,43 mln PLN w 2011 r. do 1,49 mln PLN w 2012 r.) (tabela 5.1.) i stanowią one nieco ponad 71% średniej krajowej (w 2011 r. 69,4%) (tabela 5.2.). Przychody we wszystkich grupach przedsiębiorstw były niższe od średniej krajowej. Najbliżej niej kształtowały się przychody w mikroprzedsiębiorstwach (89,2%). Pozostałe grupy przedsiębiorstw mają zbliżony poziom przychodów i wynosi on ok. 75% średniej krajowej. Struktura przychodów nie zmieniła się znacząco w porównaniu z rokiem 2011, największy udział procentowy odnotowały firmy duże (38,2%), a na drugim miejscu znalazły się mikroprzedsiębiorstwa z udziałem 25,4%. Przeciętne wynagrodzenie miesięczne brutto w przedsiębiorstwach regionu wynosiło 88,5% średniej krajowej, przy czym najbliższe jej było w przedsiębiorstwach dużych (96%), a następnie w mikroprzedsiębiorstwach (92,8%) (tabela 5.2.). Wyniki te nie odbiegają znacznie od wyników z 2011 roku. Tabela 5.1. Przedsiębiorstwa aktywne w 2012r. wg liczby pracujących Łódzkie Ogółem 0-9 10-49 50-249 >249 Liczba aktywnych przedsiębiorstw 121 334 116 392 3 790 977 175 Udział regionu w Polsce (%) 6,76 6,77 6,64 6,31 5,47 Struktura pracujących (%) Liczba: 547 169 42,64 14,50 17,94 24,92 Przychody na 1 podmiot w mln PLN 1,49 0,40 7,75 37,29 394,61 Struktura przychodów (%) 100 25,44 16,24 20,14 38,18 Przeciętne wynagrodzenie miesięczne brutto w PLN 3 209 2 015 2 384* 3 117 4 253 Inwestycje na przedsiębiorstwo w tys. PLN 73,70 12,73 284,99 1 719,28 26 861,31 Inwestycje na pracującego w przedsiębiorstwach w tys. PLN 16,34 6,35 13,61 17,11 34,47 11

Tabela 5.2. Przedsiębiorstwa aktywne w 2012 r., gdy przeciętna dla Polski = 100 Łódzkie Ogółem 0-9 10-49 50-249 >249 Liczba aktywnych przedsiębiorstw na 1000 mieszkaoców 103,17 103,33 101,36 96,30 83,44 Przychody na 1 podmiot 71,09 89,15 79,73 75,27 75,20 Przeciętne wynagrodzenie miesięczne brutto 88,45 92,77 88,17* 84,11 96,00 Inwestycje na przedsiębiorstwo 85,43 89,84 93,84 81,20 106,99 Inwestycje na pracującego w przedsiębiorstwach 94,33 90,19 94,56 83,63 114,60 W przeliczeniu na jeden podmiot inwestycje przedsiębiorstw regionu wyniosły w 2012 roku 73,7 tys. PLN i były niższe niż w 2011 r. o 6,8 tys. PLN (80,5 tys. PLN). W porównaniu ze średnią krajową wypadają one również słabiej 85,4% wobec ubiegłorocznego 89,1% (tabela 5.1. i 5.2.). Największe zmiany zaszły w grupie mikroprzedsiębiorstw, które zmniejszyły poziom inwestycji w przeliczeniu na przedsiębiorstwo z 16,9 tys. PLN do 12,7 tys. PLN (co poskutkowało również spadkiem z 102,1% do 89,8% średniej krajowej).w tym samym czasie poprawił się wynik firm małych z 68,5% na 93,8% średniej krajowej. Pod względem nakładów inwestycyjnych w przeliczeniu na jednego pracującego najlepiej wypadają firmy duże (114,6% średniej krajowej), chod w tej grupie firm odnotowano spadek względem roku poprzedniego o ok. 10 p.p. Poprawił się też wynik przedsiębiorstw małych z 68,8% w r. 2011 do 94,6% średniej dla kraju w roku 2012 oraz firm średnich odpowiednio z 75,5% do 83,6%. Spadek odnotowano w mikroprzedsiębiorstwach z 99,6% w 2011 r. do 90,2% w roku 2012 średniej dla kraju. Tabela 5.3. Przedsiębiorstwa sektora MSP ranking wybranych kategorii Łódzkie Wartośd wskaźnika Miejsce w Polsce Liczba MSP na 1 000 mieszkaoców 47,99 7 Przychody MSP na 1 podmiot w mln PLN 0,92 13 Przeciętne wynagrodzenie miesięczne brutto ogółem w PLN* 3 209 8 Inwestycje na przedsiębiorstwo w MSP w tys. PLN 35,01 13 Inwestycje na pracującego w MSP w tys. PLN 10,33 10 *dotyczy wszystkich przedsiębiorstw Spadła istotnie pozycja regionu w odniesieniu do przychodów MSP na 1 podmiot. W 2011 r. województwo łódzkie znajdowało się w czołówce kraju (2. lokata), natomiast w roku 2012 była to już pozycja 13. W przypadku, gdy rozpatruje się poziom inwestycji w przeliczeniu na pojedyncze MSP, region awansował o 1 pozycję (z 14. na 13.). Natomiast po przeliczeniu na pracującego w MSP łódzkie zajmuje 10. pozycję i jest to awans z pozycji 15. (tabela 5.3.). Region utrzymał się w rankingu na niezmienionych pozycjach (odpowiednio 8. i 7.) w kategoriach: przeciętne wynagrodzenie miesięczne brutto i liczba aktywnych MSP na 1 000 mieszkaoców. 12

Województwo małopolskie Struktura podmiotowa przedsiębiorstw aktywnych W 2012 r. w województwie funkcjonowało ponad 163 tys. aktywnych przedsiębiorstw (tabela 6.1.). Aktywne przedsiębiorstwa regionu stanowiły ponad 9% aktywnych podmiotów w skali kraju. Wszystkie grupy przedsiębiorstw zachowały podobny jak w 2011 r. udział w ogólnej liczbie przedsiębiorstw sektora w Polsce, w przypadku firm mikro i małych udział ten oscylował wokół 9%, natomiast firm średnich i dużych wokół 8%. W porównaniu z 2011 r. spadła liczba pracujących w regionie o ponad 24 tys. osób. Najwięcej pracujących, podobnie jak w latach ubiegłych, zanotowano w grupie mikroprzedsiębiorstw (ok. 43%), a następnie w dużych firmach 25%. Przychody przeciętnego przedsiębiorstwa w regionie wyniosły ponad 1,7 mln PLN i jest to wynik poniżej średniej krajowej o ponad 18% (tabela 6.2.). Najbardziej odchylone od średniej krajowej były przychody dużych firm (o ok. 16,6%), ale również przychody mikroprzedsiębiorstw i firm małych były od niej niższe (odpowiednio o ok. 13,8 % i 14% ). Jedynie przychody firm średnich przekroczyły średnią krajową osiągając poziom 105,52%. Niższe przychody przekładają się na przeciętne wynagrodzenie, które kształtowało się na poziomie 92,4% średniej dla kraju (tabela 6.2.). Wyniki dla poszczególnych grup w tym wypadku są zbliżone, ale najlepiej wypadają firmy średnie (prawie 96% średniej dla kraju), najgorzej zaś firmy duże, w których wynagrodzenie jest niższe od średniej krajowej o ponad 8%. Natomiast warto zauważyd, że w odniesieniu i do przychodów przeciętnego przedsiębiorstwa i przeciętnego wynagrodzenia odnotowano pewien wzrost w porównaniu z rokiem 2011. Tabela 6.1. Przedsiębiorstwa aktywne w 2012 r. wg liczby pracujących Małopolskie Ogółem 0-9 10-49 50-249 >249 Liczba aktywnych przedsiębiorstw 163 176 156 239 5 366 1 330 241 Udział regionu w Polsce (%) 9,09 9,09 9,40 8,59 7,53 Struktura pracujących (%) Liczba:746 753 40,91 15,10 18,25 25,74 Przychody na 1 podmiot w mln PLN 1,71 0,38 8,35 52,28 437,48 Struktura przychodów (%) 100 21,35 16,04 24,88 37,73 Przeciętne wynagrodzenie miesięczne brutto w PLN 3 352 2 045 2 581* 3 557 4 083 Inwestycje na przedsiębiorstwo w tys. PLN 74,00 12,12 287,92 1 698,86 26 462,80 Inwestycje na pracującego w przedsiębiorstwach w tys. PLN 16,17 6,20 13,70 16,58 33,18 Źródło: opracowanie własne na podstawie Działalnośd przedsiębiorstw niefinansowych w 2012 roku, GUS, 13

Tabela 6.2. Przedsiębiorstwa aktywne w 2012 r., średnia dla Polski = 100 Małopolskie Ogółem 0-9 10-49 50-249 >249 Liczba aktywnych przedsiębiorstw na 1000 mieszkaoców 104,44 104,41 108,02 98,68 86,50 Przychody na 1 podmiot 81,67 86,13 85,96 105,52 83,37 Przeciętne wynagrodzenie miesięczne brutto 92,39 94,15 95,45* 95,98 92,17 Inwestycje na przedsiębiorstwo 85,78 85,50 94,81 80,23 105,40 Inwestycje na pracującego w przedsiębiorstwach 93,33 87,99 95,18 81,02 110,31 Inwestycje przeprowadzone w województwie w 2012 r. wyniosły 74 tys. PLN na aktywne przedsiębiorstwo, jest to o 14% mniej od średniej krajowej (tabela 6.1. i 6.2.), natomiast wynik ten jest lepszy o 3,8 p.p. w porównaniu z 2011 r. Najsłabiej wypadły średnie firmy, których inwestycje na przedsiębiorstwo wyniosły nieco ponad 80% średniej krajowej dla tej klasy firm, najlepiej zaś firmy duże, które osiągnęły 105,4% średniej dla kraju. Analizując poziom inwestycji na pracującego w przedsiębiorstwach, to jest on w regionie niższy od średniej krajowej o 9,6% i podobnie jak w przypadku inwestycji na przedsiębiorstwo najlepiej wypadają tu firmy duże, które osiągnęły 110,3% średniej dla kraju, najsłabiej zaś firmy średnie 81% średniej w Polsce. Tabela 6.3. Przedsiębiorstwa sektora MSP ranking wybranych kategorii Małopolskie Wartośd wskaźnika Miejsce w Polsce Liczba MSP na 1 000 mieszkaoców 48,58 6 Przychody MSP na 1 podmiot w mln PLN 1,07 7 Przeciętne wynagrodzenie miesięczne brutto ogółem w PLN* 3 352 5 Inwestycje na przedsiębiorstwo w MSP w tys. PLN 34,97 14 Inwestycje na pracującego w MSP w tys. PLN 10,27 11 *dotyczy wszystkich przedsiębiorstw Sektor MSP województwa małopolskiego dobrze sobie radzi tle kraju jeśli chodzi o takie wskaźniki jak liczba aktywnych MSP na 1 000 mieszkaoców, przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto czy przychody na jeden podmiot. Gorzej wypada we wskaźnikach takich jak inwestycje na przedsiębiorstwo w MSP (nieco ponad 34 tys. PLN) oraz na pracującego w MSP (nieco ponad 10 tys. PLN), które plasują województwo odpowiednio na 14. i 11. miejscu i jest to spadek w porównaniu z rokiem 2011, w którym zajmowały odpowiednio 12. i 10. lokatę (tabela 6.3.). 14

Województwo mazowieckie Struktura podmiotowa przedsiębiorstw aktywnych W 2012 r. w województwie mazowieckim funkcjonowało ponad 305 tys. aktywnych przedsiębiorstw, tj. co szósta firma w kraju. Warte podkreślenia jest to, że występuje tu także największe skupisko największych pracodawców na Mazowszu działa blisko jedna czwarta dużych firm. W porównaniu z 2011 r. zmniejszyła się liczba pracujących w przedsiębiorstwach w regionie (o ponad 8 tys.). Największe niekorzystne zmiany zaobserwowano w sektorze dużych przedsiębiorstw, w których liczba pracujących zmniejszyła się o 26,5 tys. pracujących. Podobną tendencję zaobserwowano w sektorze przedsiębiorstw średnich liczba pracujących zmniejszyła się o ponad 6 tys. pracujących. Prawdopodobnie konsekwencją zmian wśród średnich i dużych firm był wzrost pracujących wśród mikroprzedsiębiorstw (o 21,6 tys.) oraz w małych firmach (wzrost o 2,7 tys.). Wciąż jednak najwięcej pracujących znajdowało miejsce pracy w dużych firmach (44%), a następnie w mikroprzedsiębiorstwach, gdzie pracowała prawie co trzecia osoba. Przychody przeciętnego przedsiębiorstwa w regionie wyniosły 3,8 mln PLN, tj. o ponad 81% więcej niż średnia krajowa (tabela 7.4. i tabela 7.5.). Również przychody poszczególnych klas wielkości przedsiębiorstw były wyższe w porównaniu ze średnią krajową dla poszczególnych grup. Jeśli chodzi o strukturę przychodów, to dominowały firmy duże z udziałem na poziomie blisko 54%, następnie średnie i mikro podmioty z udziałem odpowiednio na poziomie 19% i 14,8%, a na koocu małe przedsiębiorstwa z udziałem w wysokości 12,4%. Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto na Mazowszu było wyższe od średniej krajowej o ok. 27% (tabela 7.2.). Najbliższe średniej są wynagrodzenia w przedsiębiorstwach dużych (blisko 112%), zaś największe odchylenia w wynagrodzeniach zanotowano w firmach średnich (ponad 138%). Tabela 7.1. Przedsiębiorstwa aktywne w 2012 r. wg liczby pracujących Mazowieckie Ogółem 0-9 10-49 50-249 >249 Liczba aktywnych przedsiębiorstw 305 998 293 790 8 757 2 684 767 Udział regionu w Polsce (%) 17,05 17,09 15,34 17,33 23,96 Struktura pracujących (%) Liczba: 1 918 311 31,03 9,69 14,87 44,41 Przychody na 1 podmiot w mln PLN 3,81 0,59 16,49 82,52 817,05 Struktura przychodów (%) 100 14,79 12,39 19,01 53,80 Przeciętne wynagrodzenie miesięczne brutto w PLN 4 611 2 653 3 521* 5 146 4 960 Inwestycje na przedsiębiorstwo w tys. PLN 146,22 18,77 351,12 3 154,18 36 099,18 Inwestycje na pracującego w przedsiębiorstwach w tys. PLN 23,32 9,26 16,55 29,68 32,50 15

Tabela 7.2. Przedsiębiorstwa aktywne w 2012 r., średnia dla Polski = 100 Mazowieckie Ogółem 0-9 10-49 50-249 >249 Liczba aktywnych przedsiębiorstw na 1000 mieszkaoców 123,90 124,20 111,52 125,98 174,15 Przychody na 1 podmiot 181,54 132,24 169,66 166,56 155,70 Przeciętne wynagrodzenie miesięczne brutto 127,09 122,15 130,21* 138,86 111,96 Inwestycje na przedsiębiorstwo 169,49 132,42 115,62 148,96 143,79 Inwestycje na pracującego w przedsiębiorstwach 134,62 131,51 114,96 145,04 108,04 W 2012 r. wartośd nakładów inwestycyjnych na przedsiębiorstwo aktywne w województwie mazowieckim była o 10 tys. PLN niższa niż w 2011 r. i wyniosła 146,22 tys. PLN. Jednocześnie była znacząco wyższa od średniej krajowej (prawie o 70%) (tabela 7.1. i 7.2.). Najbardziej odbiegające od przeciętnego wyniku w Polsce inwestycje podejmowały średnie i duże podmioty (odpowiednio 149% i 144% średniej krajowej). Podobnie jak inwestycje na przedsiębiorstwo aktywne, tak i inwestycje przypadające na pracującego znacznie się zmniejszyły w porównaniu z poprzednim rokiem. Niemniej ich poziom wciąż jest wyższy o 34% od średniej dla Polski Tabela 7.3. Przedsiębiorstwa sektora MSP ranking wybranych kategorii Mazowieckie Wartośd wskaźnika Miejsce w Polsce Liczba MSP na 1 000 mieszkaoców 57,57 1 Przychody MSP na 1 podmiot w mln PLN 1,76 1 Przeciętne wynagrodzenie miesięczne brutto ogółem w PLN* 4 611 1 Inwestycje na przedsiębiorstwo w MSP w tys. PLN 55,88 1 Inwestycje na pracującego w MSP w tys. PLN 15,99 1 *dotyczy wszystkich przedsiębiorstw Analizując takie wskaźniki jak liczba MSP na 1000 mieszkaoców, przychody MSP na 1 podmiot, przeciętne wynagrodzenie miesięczne brutto ogółem, inwestycje na przedsiębiorstwo w MSP czy inwestycje na pracującego w MSP, sektor MSP województwa mazowieckiego jest zdecydowanym krajowym liderem. 16

Województwo opolskie Struktura podmiotowa przedsiębiorstw aktywnych W 2012 r. w województwie funkcjonowało ponad 36,5 tys. aktywnych przedsiębiorstw (tabela 8.1.). Jeśli chodzi o udział poszczególnych grup przedsiębiorstw w Polsce to jest on na bardzo niskim poziomie i oscyluje wokół 2%. Liczba pracujących w regionie jest o ok. 9 tys. mniejsza niż w 2011 r. Pracujących ubyło w każdej z klas wielkości przedsiębiorstw, przy czym największy spadek notujemy w sektorze mikroprzedsiębiorstw (4 671) oraz w firmach dużych (2 872). Taki stan najprawdopodobniej był wynikiem licznych upadłości firm w województwie opolskim, jak również zwolnieo grupowych 1. Przychody przeciętnego przedsiębiorstwa w regionie wyniosły 1,55 mln PLN i były wyższe średnio o 51 tys. w porównaniu z 2011 r. Jednocześnie stanowiły 73% średniej krajowej (tabela 8.2.). Przychody we wszystkich grupach wedug wielkości przedsiębiorstw były niższe od średniej krajowej. Największa różnica wystąpiła w dużych przedsiębiorstwach (o blisko 50% mniej), natomiast najbliższe średniej krajowej były średnie przedsiębiorstwa (ok. 5% poniżej średniej). W 2012 r. mikroprzedsiębiorstwa miały 25-procentowy udział (tabela 8.1.) w przychodach przedsiębiorstw regionu, co oznacza spadek w porównaniu z rokiem 2011, w którym udział ten wyniósł niemal 27%. W 2012 r. przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w przedsiębiorstwach w woj. opolskim było niższe o 10,6% od średniej krajowej (tabela 8.2.). Najniższe w stosunku do średniej krajowej wartości wynagrodzenia odnotowano w przedsiębiorstwach małych (91% średniej), a najwyższe w podmiotach mikro (ponad 98,4% średniej dla Polski). Wartości te nie odbiegały istotnie od uzyskanych w 2011 r. Tabela 8.1. Przedsiębiorstwa aktywne w 2012 r. wg liczby pracujących Opolskie Ogółem 0-9 10-49 50-249 >249 Liczba aktywnych przedsiębiorstw 36 548 34 828 1 320 341 59 Udział regionu w Polsce (%) 2,04 2,03 2,31 2,20 1,84 Liczba: Struktura pracujących (%) 167 819 43,60 16,38 21,38 18,64 Przychody na 1 podmiot w mln PLN 1,55 0,41 7,95 47,19 264,32 Struktura przychodów (%) 100 25,35 18,57 28,47 27,60 Przeciętne wynagrodzenie miesięczne brutto w PLN 3 245 2 137 2 476* 3 508 4 291 Inwestycje na przedsiębiorstwo w tys. PLN 64,09 9,41 276,37 2 402,58 14 076,14 Inwestycje na pracującego w przedsiębiorstwach w tys. PLN 13,96 4,48 13,27 22,84 26,55 1 http://wiadomosci.onet.pl/opole/upadlo-18-firm-w-regionie-najtrudniejsza-sytuacja-w-budownictwie/sezl9 17

Tabela 8.2. Przedsiębiorstwa aktywne w 2012 r., średnia dla Polski = 100 Opolskie Ogółem 0-9 10-49 50-249 >249 Liczba aktywnych przedsiębiorstw na 1000 mieszkaoców 77,67 77,27 88,22 84,00 70,31 Przychody na 1 podmiot 73,74 92,76 81,83 95,25 50,37 Przeciętne wynagrodzenie miesięczne brutto * 89,44 98,39 91,57* 94,66 96,86 Inwestycje na przedsiębiorstwo 74,29 66,39 91,00 113,47 56,07 Inwestycje na pracującego w przedsiębiorstwach 80,56 63,59 92,19 111,61 88,26 W 2012 r. wartośd nakładów inwestycyjnych na przedsiębiorstwo aktywne w województwie wyniosła ponad 64 tys. PLN, co stanowiło niecałe 74% średniej krajowej (tabela 8.1. i 8.2.). Najbardziej oddalone od średniej dla Polski, jeśli chodzi o wielkośd przeprowadzonych inwestycji, są firmy duże, których inwestycje stanowiły zaledwie 56,7% średniej krajowej. Tabela 8.3. Przedsiębiorstwa sektora MSP ranking wybranych kategorii Opolskie Wartośd wskaźnika Miejsce w Polsce Liczba MSP na 1 000 mieszkaoców 36,12 13 Przychody MSP na 1 podmiot w mln PLN 1,12 4 Przeciętne wynagrodzenie miesięczne brutto ogółem w PLN* 3 245 6 Inwestycje na przedsiębiorstwo w MSP w tys. PLN 41,43 5 Inwestycje na pracującego w MSP w tys. PLN 11,07 7 *dotyczy wszystkich przedsiębiorstw Najlepiej wypadały przedsiębiorstwa średnie, które zarówno w przeliczeniu na jeden podmiot, jak i na jednego pracownika, zainwestowały kwoty przekraczające 113% średniej dla kraju (tabela. 8.2.), notując jednocześnie wzrost o odpowiednio ok. 3 i 5 p.p. w każdej z tych kategorii w stosunku do roku 2011. Sektor MSP województwa opolskiego znacznie poprawił swoje wyniki na tle kraju w porównaniu z 2011 r. w następujących wskaźnikach: liczba MSP na 1 000 mieszkaoców (z wynikiem 36,12 przedsiębiorstw na 1 000 mieszkaoców awans z 14. na 13. pozycję), przychody MSP na 1 podmiot w mln PLN (1,12 mln PLN skok z 12. na 4 miejsce), przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto ogółem 3 245,00 przesunięcie z 7. na 6. miejsce). Pod względem inwestycji na przedsiębiorstwo w MSP województwo utrzymało 5. lokatę, ale już wskaźnik inwestycje na pracującego (11,07 tys. PLN) dał w 2012 r. województwu 7. miejsce wobec 8. w 2011 r. (tabela 8.3.). 18

Województwo podkarpackie Struktura podmiotowa przedsiębiorstw aktywnych W 2012 r. w województwie funkcjonowało ponad 70 tys. aktywnych przedsiębiorstw, tj. prawie 4% podmiotów w skali kraju. W porównaniu z 2011 r. o ponad 12 tys. spadła liczba pracujących w przedsiębiorstwach w regionie. Najwięcej pracujących miało miejsce pracy w grupie mikroprzedsiębiorstw (37%), a następnie w dużych firmach (24%). Najmniej pracujących znalazło się w grupie przedsiębiorstw małych (16,24%) (tabela 9.1.). Podobnie sytuacja wyglądała w latach 2009-2011. Tabela 9.1. Przedsiębiorstwa aktywne w 2012 r. wg liczby pracujących Podkarpackie Ogółem 0-9 10-49 50-249 >249 Liczba aktywnych przedsiębiorstw 70 430 66 796 2 757 740 137 Udział regionu w Polsce (%) 3,92 3,89 4,83 4,78 4,28 Struktura pracujących (%) Liczba: 354 206 37,12 16,24 22,33 24,31 Przychody na 1 podmiot w mln PLN 1,62 0,34 6,82 37,42 328,94 Struktura przychodów (%) 100 19,71 16,49 24,28 39,52 Przeciętne wynagrodzenie miesięczne brutto w PLN* 2 877 1 896 2 247 2 890 3 614 Inwestycje na przedsiębiorstwo w tys. PLN 67,21 9,39 303,66 1 656,57 14 910,45 Inwestycje na pracującego w przedsiębiorstwach w tys. zł 13,36 4,77 14,55 15,50 23,73 Tabela 9.2. Przedsiębiorstwa aktywne w 2012 r., średnia dla Polski = 100 Podkarpackie Ogółem 0-9 10-49 50-249 >249 Liczba aktywnych przedsiębiorstw na 1000 mieszkaoców 70,99 70,29 87,40 86,46 77,43 Przychody na 1 podmiot 77,22 75,88 70,20 75,53 62,69 Przeciętne wynagrodzenie miesięczne brutto * 79,30 87,29 83,10 77,98 81,58 Inwestycje na przedsiębiorstwo 77,90 66,27 99,99 78,23 59,39 Inwestycje na pracującego w przedsiębiorstwach 77,13 67,75 101,10 75,74 78,87 Przychody przeciętnego przedsiębiorstwa w regionie wyniosły 1,62 mln PLN, co stanowi 77,2% średniej krajowej (tabela 9.4. i tabela 9.5.). Podobnie jak w ubiegłym roku, najlepiej wypadły mikroprzedsiębiorstwa (blisko 76% średniej), a najsłabiej duże firmy (62,7%). Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w przedsiębiorstwach ogółem w woj. podkarpackim było o ok. 20% niższe od średniej krajowej (tabela 9.6.). Najmniejsze różnice 19

występowały w przypadku mikroprzedsiębiorstw (87% średniej krajowej), największe zaś firm średnich 78% średniej dla kraju. Inwestycje na przedsiębiorstwo aktywne przeprowadzone w 2012 r. w województwie podkarpackim wyniosły 67,2 tys. PLN i były niższe od średniej dla kraju o 22,1% (tabela 9.1. i 9.2.). Jedynie firmy małe osiągnęły średnią krajową. Dużo gorzej, w porównaniu z rokiem ubiegłym, wyglądają inwestycje w średnich przedsiębiorstwach. W roku 2011 poziom ich inwestycji był zbliżony do średniej krajowej, natomiast w roku 2012 stanowi jedynie 78,2%. Najsłabiej wypadają duże firmy ich inwestycje stanowiły niecałe 59,4% średniej krajowej, ale trzeba zauważyd pewną tendencję wzrostową w tej aktywności, gdyż wynik z 2012 r. jest wynikiem lepszym niż w latach ubiegłych (w roku 2010 - niecałe 41% średniej krajowej, w roku 2011 47,7%). Natomiast już w przeliczeniu na pracującego, ich wyniki względem średniej poprawiły się w porównaniu z rokiem 2011, stanowiąc 79% średniej dla kraju, podczas gdy w 2011 r. było to zaledwie 60,7%. Najlepiej wypadły firmy małe, których wyniki inwestycji na pracującego nieco przekroczyły średnią dla kraju (101,1%). Pogorszył się natomiast poziom inwestycji na pracującego w mikroprzedsiębiorstwach, które inwestując 4,8 tys. PLN osiągnęły zaledwie 67,8% średniej krajowej. Tabela 9.3. Przedsiębiorstwa sektora MSP ranking wybranych kategorii Podkarpackie Wartośd wskaźnika Miejsce w Polsce Liczba MSP na 1 000 mieszkaoców 33,00 16 Przychody MSP na 1 podmiot w mln PLN 0,98 9 Przeciętne wynagrodzenie miesięczne brutto ogółem w PLN* 2 877 14 Inwestycje na przedsiębiorstwo w MSP w tys. PLN 38,28 9 Inwestycje na pracującego w MSP w tys. PLN 10,04 13 *dotyczy wszystkich przedsiębiorstw W województwie podkarpackim zanotowano, podobnie jak w roku ubiegłym, najniższy wskaźnik liczby MSP na 1 000 mieszkaoców tj. 33 przedsiębiorstwa na 1 000 mieszkaoców. Nie najlepiej wygląda również poziom wynagrodzeo z kwotą 2 877 PLN województwo plasuje się na dalekim 14. miejscu, (awans o jedną pozycję w porównaniu z rokiem ubiegłym). W zestawieniu z wynikami z 2011 r. we wszystkich pozostałych kategoriach, przedstawionych w tabeli 9.3., region notuje spadki, w szczególności jest to widoczne w odniesieniu do poziomu poniesionych inwestycji w przeliczeniu na pracującego spadek o 6 pozycji: z 7. miejsca w 2011 r. na 13.). 20

Województwo podlaskie Struktura podmiotowa przedsiębiorstw aktywnych W 2012 r. w województwie funkcjonowało ponad 43 tys. aktywnych przedsiębiorstw i jest to ponad 1,3 tys. mniej niż w roku 2011 (tabela 10.1.). W porównaniu z 2011 r. spadła też liczba pracujących w regionie o ponad 3,5 tys., natomiast nie zmieniła się znacząco struktura pracujących. Nadal najwięcej pracujących znajduje się w mikroprzedsiębiorstwach (45,4%), najmniej zaś w firmach małych (16,6%). Przychody przeciętnego przedsiębiorstwa w regionie wyniosły 1,48 mln PLN, co stanowiło nieco ponad 70% średniej krajowej (tabela 10.1. i 10.2.). Jedynie przychody w grupie mikroprzedsiębiorstw nieznacznie przekroczyły średnią krajową (101,6%), natomiast przychody we wszystkich pozostałych grupach przedsiębiorstw były niższe niż średnia krajowa. Największa różnica w odniesieniu do średniej dla kraju wystąpiła w dużych przedsiębiorstwach (o 40% mniej), natomiast blisko średniej były firmy małe (92,2%) (tabela 10.3.). Tabela 10.1. Przedsiębiorstwa aktywne w 2012 r. wg liczby pracujących Podlaskie Ogółem 0-9 10-49 50-249 >249 Liczba aktywnych przedsiębiorstw 43 197 41 439 1 353 344 61 Udział regionu w Polsce (%) 2,41 2,41 2,37 2,22 1,91 Struktura pracujących (%) Liczba: 174 721 45,38 16,61 19,10 18,91 Przychody na 1 podmiot w mln PLN 1,48 0,45 8,96 40,41 314,07 Struktura przychodów (%) 100 29,25 18,98 21,77 30,00 Przeciętne wynagrodzenie miesięczne brutto w PLN 2 910 2 008 2 378* 3 103 3 629 Inwestycje na przedsiębiorstwo w tys. PLN 59,01 11,96 415,76 1 853,28 13 992,49 Inwestycje na pracującego w przedsiębiorstwach w tys. PLN 14,59 6,25 19,38 19,11 25,83 Tabela 10.2. Przedsiębiorstwa aktywne w 2012 r., średnia dla Polski = 100 Podlaskie Ogółem 0-9 10-49 50-249 >249 Liczba aktywnych przedsiębiorstw na 1000 mieszkaoców 77,36 77,48 76,21 71,42 61,26 Przychody na 1 podmiot 70,50 101,64 92,17 81,57 59,85 Przeciętne wynagrodzenie miesięczne brutto 80,21 92,45 87,94* 83,73 81,92 Inwestycje na przedsiębiorstwo 68,41 84,38 136,90 87,52 55,73 Inwestycje na pracującego w 84,21 88,75 134,61 93,39 85,86 W 2012 r. przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w przedsiębiorstwach woj. podlaskiego było niższe o 19,8% od średniej dla kraju (tabela 10.2.). Najmniej w porównaniu 21

ze średnią zarabiali pracownicy dużych przedsiębiorstw (81,9% średniej), a najwięcej 92,5% średniej dla Polski mikroprzedsiębiorstw. W 2012 r. wartośd nakładów inwestycyjnych na przedsiębiorstwo aktywne w województwie wyniosła ok. 59 tys. PLN, co stanowiło zaledwie 68,4% średniej krajowej i był to wynik gorszy w porównaniu z 2011 rokiem, w którym wartośd tych nakładów stanowiła 81,3% średniej krajowej. Co ciekawe, w 2011 roku we wszystkich grupach podmiotów, oprócz przedsiębiorstw dużych, wartośd inwestycji przekroczyła średnią krajową w przypadku firm średnich aż o 58%. To przedsiębiorstwa duże zaniżały wynik regionu, ich inwestycje na przedsiębiorstwo stanowiły zaledwie 55,8% średniej dla kraju. Natomiast w roku 2012 jedynie firmy małe wyraźnie przekroczyły średnią krajową 136,9%, natomiast nakłady inwestycyjne na przedsiębiorstwo w pozostałych grupach przedsiębiorstw były niższe od średniej krajowej, przy czym najsłabiej inwestowały firmy duże, osiągając jedynie 55,7% średniej dla kraju. W 2012 w przypadku firm dużych również wynik w przeliczeniu na pracującego nie zbliżył się do średniej (zaledwie 85,9%), podobnie było w przypadku mikroprzedsiębiorstw (88,8%). Nieco lepiej wypadły firmy średnie, osiągając 93,4% średniej dla kraju, jednakże porównując z rokiem 2011, w którym to ich inwestycje w przeliczeniu na pracującego stanowiły 165% średniej dla kraju, to jest wynik bardzo słaby. Zdecydowanym liderem są tu ponownie, jak w przypadku inwestycji na przedsiębiorstwo, firmy małe, których inwestycje w przeliczeniu na pracującego w przedsiębiorstwie stanowiły 134,6% średniej krajowej. Tabela 10.3. Przedsiębiorstwa sektora MSP ranking wybranych kategorii Podlaskie Wartośd wskaźnika Miejsce w Polsce Liczba MSP na 1 000 mieszkaoców 35,99 14 Przychody MSP na 1 podmiot w mln PLN 1,04 8 Przeciętne wynagrodzenie miesięczne brutto ogółem w PLN* 2 910 13 Inwestycje na przedsiębiorstwo w MSP w tys. PLN 39,31 7 Inwestycje na pracującego w MSP w tys. PLN 11,97 5 *dotyczy wszystkich przedsiębiorstw Podlaskie zajmuje odległą 14. pozycję w krajowym rankingu województw, jeśli chodzi o liczbę MSP na 1 000 mieszkaoców (i jest to spadek o 2 miejsca w porównaniu z rokiem ubiegłym) i jednym z niższych poziomów wynagrodzeo kwota 2 910 PLN plasuje województwo ponownie na odległej 13. pozycji. Jeśli chodzi o wielkośd inwestycji, zarówno na przedsiębiorstwo, jak i na pracującego, region zajmuje odpowiednio 7. i 5. pozycję, co nie jest złym wynikiem, dopóki jednak nie spojrzy się na rok 2011, w którym to Podlaskie było liderem w kategorii inwestycji na pracującego, a w przeliczeniu ich na przedsiębiorstwo zajmowało drugie miejsce. Przychody MSP na jeden 22

podmiot z wartością wskaźnika 1,04 mln PLN uplasowały region na 8. miejscu w kraju (w roku 2011 była to 5. pozycja) (tabela 10.3.). 23

Województwo pomorskie Struktura podmiotowa przedsiębiorstw aktywnych W 2012 r. w województwie pomorskim funkcjonowało ponad 116 tys. aktywnych przedsiębiorstw, co stanowiło blisko 6,5% aktywnych podmiotów w kraju (tabela 11.1.). W 2012 r. liczba pracujących w przedsiębiorstwach aktywnych w regionie zmniejszyła się o ok. 9,5 tys. w porównaniu z 2011 r. Najwięcej pracujących zanotowano w grupie mikroprzedsiębiorstw (45%), a następnie w przedsiębiorstwach średnich 21% i dużych 19%. Są to dane zbliżone do tych z lat 2009-2011. Przychody przeciętnego przedsiębiorstwa w regionie wyniosły ponad 2,08 mln PLN (tabela 11.1.) - stanowiły ok. 99,4% średniej krajowej (tabela 11.2.). W przypadku mikro i średnich przedsiębiorstw, przychody na jeden podmiot były niższe od średniej krajowej (odpowiednio o ok. 5,4% i 9%). W grupach przedsiębiorstw małych były niemal identyczne ze średnią krajową (98%), a w dużych przychody te przekroczyły średnią krajową o 25%. W 2011 r. w porównaniu z poprzednimi latami struktura przychodów w poszczególnych grupach przedsiębiorstw nie różniła się znacząco. Tabela 11.1. Przedsiębiorstwa aktywne w 2012 r. wg liczby pracujących Pomorskie Ogółem 0-9 10-49 50-249 >249 Liczba aktywnych przedsiębiorstw 116 185 111 484 3 550 972 179 Udział regionu w Polsce (%) 6,47 6,48 6,22 6,28 5,59 Liczba: 489 Struktura pracujących (%) 464 45,00 15,21 20,42 19,38 Przychody na 1 podmiot w mln PLN 2,08 0,42 9,54 45,05 657,60 Struktura przychodów (%) 100 19,32 13,98 18,09 48,62 Przeciętne wynagrodzenie miesięczne brutto w PLN 3 576 2 234 2 837* 3 785 4 517 Inwestycje na przedsiębiorstwo w tys. zł 82,22 20,01 380,32 2 312,60 20 801,41 Inwestycje na pracującego w przedsiębiorstwach w tys. PLN 19,52 10,13 18,14 22,50 39,25 Tabela 11.2. Przedsiębiorstwa aktywne w 2012 r., średnia dla Polski = 100 Pomorskie Ogółem 0-9 10-49 50-249 >249 Liczba aktywnych przedsiębiorstw na 1000 mieszkaoców 108,91 109,11 104,66 105,63 94,09 Przychody na 1 podmiot 99,38 94,59 98,12 90,93 125,32 Przeciętne wynagrodzenie miesięczne brutto 98,57 102,85 104,92* 102,13 101,96 Inwestycje na przedsiębiorstwo 95,30 141,17 125,24 109,22 82,85 Inwestycje na pracującego w 112,64 143,80 126,00 109,95 130,48 24