Rozstrzenie oskrzeli wczoraj i dziś Katarzyna Krenke Klinika Chorób Pneumonologii i Alergologii Wieku Dziecięcego Warszawski Uniwersytet Medyczny
Rozstrzenie oskrzeli - definicja Nieodwracalne poszerzenie światła oskrzeli
Przyczyny zmniejszenia zapadalności na rozstrzenie oskrzeli 1. Poprawa warunków sanitarnych 2. Poprawa stanu odżywienia dzieci 3. Szczepienia przeciwko krztuścowi i odrze 4. Antybiotykoterapia Eastham KM Thorax 2004;59:324-327
Objawy rozstrzeni oskrzeli wilgotny kaszel rzężenia, świsty krwioplucie duszność wysiłkowa utrata łaknienia niedobór masy ciała duszność spoczynkowa palce pałeczkowate BTS guidelines Thorax 2010;65:i1-i58
Objawy rozstrzeni oskrzeli Wilgotny kaszel i odkrztuszanie
Rozstrzenie oskrzeli przebieg naturalny Protracted bacterial bronchitis Przewlekające się bakteryjne zapalenie oskrzeli Chronic suppurative lung disease Rozstrzenie oskrzeli Douros K et al. Chest 2011;140:317-323
Przewlekające się bakteryjne zapalenie oskrzeli Thorax 2008;63(Suppl III):iii1 iii15
Wilgotny kaszel > 4 tygodni antybiotykoterapia TK Czułość 93,6%; swoistość 51,4% LR+ 1,92; LR- 0,12 Goyal H et al. Arch Dis Child 2014;99:522-525
Skala Bhalla 6 tyg 3 mc 3 mc 1 rok > 1 roku Długość trwania wilgotnego kaszlu Douros K et al. Chest 2011;140:317-323
93 dzieci w rozstrzeniami oskrzeli, M/K 2:1 Średni czas do rozpoznania 3 lata (0,1-14,8 lat) 45 (49%) dzieci miało rozpoznaną astmę - difficult to control U 39 dzieci (87%) wykluczono rozpoznanie astmy W 6 przypadkach w kontrolnym TKWR wykazano całkowitą regresję zmian, w 1 przypadku poprawę
Rozstrzenie oskrzeli choroby predysponujące Choroby predysponujące 989 dzieci Odsetek??? 308 34% Zakażenia 174 19% Pierwotne niedobory odporności 158 17% Zespoły aspiracyjne/ciała obce 91 10% Pierwotna dyskineza rzęsek 66 7% Wady wrodzone 34 4% Wtórne niedobory odporności 29 3% Astma 16 2% Wady układu kostnego 11 1% Inne 7 <1% Brower KS et al. BMC Pediatrics 2014;14:299
Rozstrzenie oskrzeli choroby predysponujące Zakażenia Liczba dzieci Odsetek Zapalenia płuc 66 61% Odra 15 14% Gruźlica 12 11% Śródmiąższowe zapalenie płuc 3 3% Ospa wietrzna 3 3% Zapalenie płuc <6 m-ca życia 1 1% ABPA 2 2% Krztusiec 5 5% Zakażenie adenowirusowe 1 1% Brower KS et al. BMC Pediatrics 2014;14:299
Rozstrzenie oskrzeli niedobory odporności BMC Pediatrics 2014;14:299
Rozstrzenie oskrzeli badania diagnostyczne 1. Bronchoskopia (ocena drożności oskrzeli, odessanie wydzieliny, posiewy bakteriologiczne) 2. Stężenie immunoglobulin, w tym podklasy IgG 3. Ocena odpowiedzi immunologicznej na toksynę tężcową i polisacharydy otoczkowe H. influenzae i S. pneumoniae 4. Wymaz szczoteczkowy nabłonka nosa w celu oceny ruchomości i ultrastruktury rzęsek 5. Posiew plwociny 6. Oznaczanie stężenia chloru w pocie Eastham KM Thorax 2004;59:324-327
Liczba dzieci Rozstrzenie oskrzeli kolonizacja układu oddechowego Eastham KM Thorax 2004;59:324-327
Badania obrazowe
Objawy rozstrzeni oskrzeli w TKWR 1. Oskrzela nie zwężają się ku obwodowi (objaw szyn tramwajowych) 2. Poszerzenie światła oskrzeli wskaźnik oskrzelowo-naczyniowy >1,5 (objaw sygnetu) 3. Oskrzela widoczne obwodowo do 1 cm od opłucnej obwodowo lub oskrzela przylegające do opłucnej śródpiersiowej 4. Poszerzenie światła oskrzeli 5. Zaleganie wydzieliny (mucoid impaction)
Leczenie
Rozstrzenie oskrzeli - leczenie Fizykoterapia Techniki oczyszczania drzewa oskrzelowego Nebulizacje z hipertonicznej soli przed zabiegami rehabilitacyjnymi Respir Med Jan 2005;99:27 31 Czas trwania zabiegów 20-30 min, 1-2 razy dziennie BTS guidelines Thorax 2010;65:i1-i58
Rozstrzenie oskrzeli - leczenie Leki mukoaktywne 4 badania z randomizacją Dornaza alfa nie powinna być stosowana u chorych z rozstrzeniami oskrzeli (poza mukowiscydozą) Bromheksyna + antybiotyki a w zaostrzeniu korzystne działanie Erdosieina + fizykoterapia korzystne działanie Cochrane Database Syst Rev. 2014 May 2;5:CD001289
Rozstrzenie oskrzeli - leczenie 2014;9:e90047 Liczba zaostrzeń Częstość zaostrzeń
Rozstrzenie oskrzeli - leczenie Badania u dorosłych Poprawa jakości życia Poprawa wyników badań spirometrycznych Bez wpływu na wynik 6 minutowego testu chodu 2014;9:e90047
Rozstrzenie oskrzeli - leczenie Leki rozkurczowe U chorych z objawami obturacyjnymi wskazane jest ustalenie odwracalności obturacji BTS guidelines Thorax 2010;65:i1-i58
Rozstrzenie oskrzeli - leczenie Glikokortykosteroidy Nie zaleca się stosowania wziewnych ani systemowych steroidów w leczeniu rozstrzeni oskrzeli BTS guidelines Thorax 2010;65:i1-i58
Rozstrzenie oskrzeli - leczenie Leczenie chirurgiczne Leczenie chirurgiczne wskazane gdy leczenie zachowawcze nie kontroluje objawów choroby - częste zaostrzenia, stałe objawy (możliwe w przypadku rozstrzeni ograniczonych) BTS guidelines Thorax 2010;65:i1-i58
Rozstrzenie oskrzeli leczenie zaostrzeń 1. Wybór antybiotyku zależny od wyniku posiewu z dróg oddechowych 2. Czas trwania leczenia 10-14 dni 3. Amoksycylina 4. Amoksycylina/kwas klawulanowy BTS guidelines Thorax 2010;65:i1-i58 Expert Rev Anti Infect Ther 2014;12:1277-96
Podsumowanie 1. Przewlekły, wilgotny kaszel wymaga pogłębionej diagnostyki 2. Stwierdzenie rozstrzeni oskrzeli jest wskazaniem do wykonania badań w kierunku chorób predysponujących do ich wystąpienia 3. Dzieci z rozstrzeniami oskrzeli wymagają stałego i kompleksowego leczenia