Ogromną zaletą tworzenia podatkowych grup kapitałowych jest możliwość natychmiastowego pokrycia straty jednych spółek z dochodów innych spółek. Czym jest podatkowa grupa kapitałowa oraz dlaczego pojęcie to znamy tylko z regulacji prawnych? Czy warunki stawiane przez ustawodawcę są zbyt rygorystyczne, aby w Polsce tworzyć takie właśnie grupy? Ustawa z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych definiuje podatkową grupę kapitałową (zwaną dalej pgk) jako grupę, która składa się z co najmniej dwóch spółek prawa handlowego mających osobowość prawną, które to spółki pozostają w związkach kapitałowych. Pgk jest podatnikiem podatku CIT, jeśli spełnia łącznie następujące warunki określone w art. 1a pkt 2 wspomnianej ustawy. Pierwszym warunkiem jest utworzenie grupy, w skład której wejdą wyłącznie spółki kapitałowe mające siedzibę na terytorium Polski. Kapitał poszczególnych spółek wchodzących w skład pgk musi wynosić co najmniej 1 mln zł lub z sumy kapitałów wszystkich spółek wynika, że przeciętny kapitał przypadający na każdą z nich nie jest niższy niż 1 mln zł. Istotne znaczenie ma fakt, iż spółka dominująca posiada bezpośredni 95% udział w kapitale zakładowym lub w tej części kapitału zakładowego spółek zależnych, która na podstawie przepisów o komercjalizacji i prywatyzacji nie została nieodpłatnie lub na zasadach preferencyjnych nabyta przez pracowników, rolników lub rybaków, albo która nie stanowi rezerwy mienia Skarbu Państwa na cele reprywatyzacji. Spółki zależne nie mogą posiadać udziałów w kapitale zakładowym innych spółek tworzących pgk oraz spółki te nie mogą posiadać zaległości we wpłatach podatków stanowiących dochód budżetu państwa. 1 / 7
Następnym warunkiem stawianym przez ustawodawcę jest zawarcie umowy o utworzeniu pgk w formie aktu notarialnego, której stronami są spółka dominująca i spółki zależne na okres co najmniej 3 lat podatkowych. Umowa ta musi zostać zarejestrowana przez Urząd Skarbowy. Kolejnym wymogiem utworzenia podatkowej grupy kapitałowej jest niepozostawanie podmiotów tworzących grupę w związkach z osobami lub przedsiębiorcami nie wchodzącymi w skład pgk powodujących zaistnienie okoliczności przewidzianych ustawą. Innym wymogiem, jakiemu muszą podporządkować się podmioty tworzące pgk jest warunek, aby nie korzystały one ze zwolnień od podatku dochodowego na podstawie odrębnych ustaw lub zwolnień od podatku od towarów i usług. Bardzo istotnym warunkiem dla funkcjonowania podatkowej grupy kapitałowej jest obowiązek osiągnięcia przez spółki tworzące grupę za każdy rok podatkowy udziału dochodów w przychodach w wysokości co najmniej 3%. Bardzo istotne znaczenie przy tworzeniu pgk ma wskazanie jej przedmiotu i podstawy opodatkowania. Przedmiotem podatku dochodowego zgodnie z art. 7a ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych jest osiągnięty w roku podatkowym dochód, stanowiący nadwyżkę sumy dochodów poszczególnych spółek tworzących grupę nad sumą strat pozostałych spółek. Jeżeli za rok podatkowy suma strat przekracza sumę dochodów poszczególnych spółek, to różnica stanowi stratę pgk. Straty tej nie można pokryć z dochodu z poszczególnych spółek w razie upływu okresu obowiązywania umowy lub po utracie statusu pgk. Należy zaznaczyć, iż z dochodu pgk nie pokrywa się również strat spółek wchodzących w skład grupy, poniesionych przez nie w okresie przed powstaniem grupy. 2 / 7
Ogromną zaletą tworzenia pgk jest możliwość natychmiastowego pokrycia straty jednych spółek z dochodów innych spółek, podczas gdy na ogólnych zasadach spółki, które poniosły stratę mogłyby ją pokryć z dochodów osiągniętych w kolejnych pięciu latach podatkowych. Utworzenie takiej grupy ma jedynie sens, gdy tworzą ją spółki osiągające dochody i spółki ponoszące straty. Należy jednak pamiętać, żeby planowane straty jednych spółek nie były tak duże, aby uniemożliwiły osiągnięcia wymaganego wskaźnika przez pgk. Poniższy przykład przedstawia różnicę między wysokością odprowadzenia podatku CIT każdej spółki oddzielnie wchodzącej w skład grupy kapitałowej, a wysokością odprowadzenia podatku CIT podatkowej grupy kapitałowej. Spółka Alfa S.A. ma 100% udziałów w spółkach Beta Sp.zo.o., Gamma Sp.zo.o. oraz Delta Sp.zo.o. Nazwa Spółki Dochód (strata) tys. zł Obciążenie podatkowe (19%) w tys. zł Alfa S.A. 3 / 7
200 38 Beta Sp. z o.o. 100 19 Gamma Sp. z o.o. -100 Delta Sp. z o.o. -50 4 / 7
Łącznie Spółki odprowadzą podatku 57 Nazwa Spółki Dochód (strata) tys. zł Obciążenie podatkowe (19%) w tys. zł Alfa S.A. 200 Beta Sp. z o.o. 5 / 7
100 Gamma Sp. z o.o. -100 Delta Sp. z o.o. -50 Łączne dochody pgk 150 6 / 7
Pgk odprowadzi podatku (150*19%) 28,5 Wysokość odprowadzenia podatku CIT każdej spółki oddzielnie wchodzącej w skład grupy kapitałowej wynosi 57 tys. zł. Wysokość odprowadzenia podatku CIT dla podatkowej grupy kapitałowej wynosi 28,5 tys. zł. Biorąc pod uwagę wszystkie opisane warunki, jakie łącznie muszą zostać spełnione przez podatnika podatku CIT uznanego za podatkową grupę kapitałową mogę stwierdzić, że są dość rygorystyczne. Najbardziej ograniczającym warunkiem ustawodawcy jest spełnienie wymogu powiązań kapitałowych. Dlatego też w Polsce podatkowe grupy kapitałowe są nadal bardzo nieliczne, a regulacje prawne w tym zakresie - jeszcze zbyt ogólne. 7 / 7