ABC Biznesu. Jak produkować brykiet ze słomy

ABC Biznesu Jak produkować brykiet ze słomy

Spis treści 2 Pomysł na firmę / 3 1. Klienci firmy produkującej brykiet ze słomy / 4 2. Cele i zasoby osobiste / 4 3. Produkt/usługa / 4 3.1. Analiza potencjału firmy i otoczenia / 7 3.2. Potrzeby klientów jakie są i czy produkt je zaspokoi / 8 3.3. Kształtowanie ceny produktu/usługi / 8 3.4. Dostawcy / 9 3.5. Dystrybucja / 9 4. Rynek / 9 4.1. Konkurencja / 9 4.2. Źródła informacji o rynku / 10 4.3. Rynek docelowy, klienci/odbiorcy produktów/usług / 11 4.4. Sprzedaż i marketing / 12 5. Formalności związane z założeniem firmy /15 5.1. Wybór formy prawnej działalności gospodarczej / 15 5.2. Rejestracja firmy / 15 6. Inne obowiązki związane z prowadzeniem działalności gospodarczej / 22 6.1. Kodeks pracy, przepisy sanitarne, ochrona przeciwpożarowa / 22 7. Koszty prowadzenia firmy produkującej brykiet ze słomy / 23 7.1. Budżet początkowy / 23 7.2. Budżet operacyjny / 24 8. Źródła finansowania działalności gospodarczej / 25 8.1. Kredyty / 25 8.2. Pożyczki / 26 8.3. Venture capital / 27 8.4. Aniołowie biznesu / 27 8.5. Leasing / 28 8.6. Franchising / 28 8.7. Dotacje / 29 9. Biznes plan przedsięwzięcia / 30 Literatura, źródła /32

3 Pomysł na firmę Biomasa, to cała istniejąca na Ziemi materia organiczna, substancje pochodzenia roślinnego i zwierzęcego ulegające biodegradacji, a służące pozyskaniu energii. Biomasa jest trzecim co do wielkości na świecie naturalnym źródłem energii, zaraz po gazie czy węglu. Jej produkcja to także sposób na nowe miejsca pracy. Biomasa pochodzenia roślinnego może być poddawana procesowi brykietowania to znaczy sprasowywania pod wysokim ciśnieniem bez dodatku substancji klejących. Brykiet jest bardzo wartościowym paliwem, zaś niska zawartość wilgoci sprawia, że jego wartość opałowa jest wysoka. Ponadto, jest on paliwem nieszkodliwym dla środowiska, a co więcej, pozwala zagospodarować nieużytki i spożytkować odpady. Koszty ogrzewania takim paliwem są obecnie niższe od kosztów ogrzewania olejem opałowym. Kraje zachodnioeuropejskie kładą duży nacisk na wykorzystywanie biomasy i odnawialnych źródeł energii. W Polsce możliwości wykorzystania brykietu, jako paliwa zostały dostrzeżone w momencie wejścia do Unii Europejskiej. Zgodnie z dyrektywami Unii Europejskiej oraz rozwojem krajowej energetyki, a także w świetle aktualnych trendów ochrony środowiska, powoli będzie się odchodzić od zużywania paliw kopalnych na rzecz odnawialnych źródeł energii. Ekologiczne podejście do kwestii energetyki daje ogromne szanse rozwoju branży związanej z produkcją brykietu z biomasy. Obecnie odnotowuje się dostatecznie dużą podaż biomasy, o odpowiedniej jakości i cenie. Według założeń Unii Europejskiej, wzrost wykorzystania biomasy do 2013 roku sięgnie poziomu 6%. Wykorzystanie biomasy ma także pozytywne skutki społeczne, ponieważ wzrastający popyt na produkty wytwarzane w rolnictwie przyczynia się do tworzenia nowych miejsc pracy na wsi. Doświadczenia producentów brykietu wskazują na ogromny potencjał lokalnych rynków i wzrastające zainteresowanie dotychczasowych użytkowników węglowych kotłów grzewczych. Stosunkowo niewielkie nakłady inwestycyjne, perspektywy rosnącego zapotrzebowania na tego rodzaju paliwo na lokalnych rynkach oraz zgodność z trendami ochrony środowiska, powinny nas zachęcić do rozpoczęcia produkcji brykietu.

1. Klienci firmy produkującej brykiet Naszymi klientami są zarówno osoby indywidualne, właściciele domków jednorodzinnych posiadających kotłownie indywidualne i kominki, jak również elektrociepłownie, kotłownie zasilające sieci grzewcze i firmy zajmujące się energią zawodową. 2. Cele i zasoby osobiste Celem naszej firmy jest zwiększenie lokalnego bezpieczeństwa energetycznego, zapewnienie dodatkowego dochodu mieszkańcom okolicznych miejscowości oraz stworzenie nowych miejsc pracy. Firma zagospodarowując i przetwarzając nieużyteczny surowiec roślinny w paliwo energetyczne o wysokiej wartości opałowej, nie zawierającej szkodliwych substancji, o niskiej emisji dwutlenku siarki i innych substancji szkodliwych podczas spalania, dostarcza atrakcyjne, alternatywne źródło energii grzewczej wielu potencjalnym odbiorcom oraz przyczynia się znacząco do ochrony środowiska. Do produkcji brykietu potrzebny jest specjalistyczny sprzęt i praktyczna wiedza. Musimy wiedzieć jakiego surowca najlepiej użyć, jaką powinien mieć wilgotność. Jeśli surowiec jest zbyt mokry, wymaga suszenia, czyli dodatkowej pracy. Trzeba też wiedzieć, jakie są kolejne etapy wytwarzania brykietu. Wytwarzając brykiet ze słomy, przyczynimy się nie tylko do ochrony środowiska, ale również będziemy mogli wykorzystać miejscowy, powszechnie dostępny surowiec do celów grzewczych i zapewnić dochód mieszkańcom okolicznych miejscowości. 4 3. Produkt Przedmiotem działalności naszej firmy jest produkcja brykietu ze słomy, surowca występującego powszechnie, w odpowiedniej ilości, zapewniającej ciągłość produkcji oraz dostępnego w niewielkiej odległości od lokalizacji naszej firmy. Surowcem do produkcji brykietu z biomasy może być każdy rodzaj rośliny lub odpadów pochodzenia roślinnego, takich jak: słoma, wierzba energetyczna, odpady po produkcji wyrobów z drewna, drewno, trzcina porastająca nadrzeczne łąki. Zalety brykietu ze słomy: jest paliwem ekologicznym ze źródeł odnawialnych, nie zawiera szkodliwych substancji, niska emisja dwutlenku siarki (który jest jedną z przyczyn kwaśnych deszczy) i innych substancji szkodliwych podczas spalania, niewielka emisja gazów (do 20 % w porównaniu z paliwem kopalnym, o emisji CO2 w bilansie asymilacji i spalania), podczas spalania wydziela się niewielka ilość dymu, niska zawartość popiołu 3-4%, możliwość wykorzystania popiołu jako nawozu rolniczego, wysoka wartość opałowa - porównywalna z gorszej jakości węglem kamiennym (1,5 tony brykietu zastępuje tonę węgla),

konkurencyjny cenowo w stosunku do lepszych gatunków węgla, a dużo tańszy od gazu i oleju opałowego, możliwość spalania w tradycyjnych kotłach grzewczych i stosowania w kotłowniach z automatycznym podawaniem paliwa, szerokie spektrum zastosowania: w kotłowniach indywidualnych, kotłowniach zasilających sieci grzewcze, kominkach, duża gęstość możliwość długiego przechowywanie w suchych pomieszczeniach, łatwość dystrybucji (transport luzem, w workach, workach typu big-bag), bezpieczeństwo samozapłonu. Brykiety wytwarzane ze słomy można wykorzystywać i w spalaniu indywidualnym lub współspalaniu z innymi paliwami stałymi. Opał ten sprawdza się w przypadku pieców z zasypem ręcznym, jak i tych, które są przystosowane do automatycznego podawania paliwa. Do ogrzania domu o powierzchni 120 m2 przez cały sezon zimowy, w przypadku pieca tradycyjnego, zużyje się do 6 ton takiego opału. Jeżeli budynek o takiej powierzchni ma piec z automatycznym podajnikiem paliwa, wówczas w podobnym okresie zużyje się 4 tony brykietów. Tona takiego produktu kosztuje ok. 450 zł. Do produkcji brykietu ze słomy potrzebujemy odpowiedniej maszyny brykietującej. Wykorzystuje się do tego celu maszyny typu BTM-60. Musimy również posiadać odpowiednie dla maszyn pomieszczenie. Pomieszczenie do zamontowania maszyn musi mieć wystarczającą powierzchnię. Maszyny mogą być montowane pod wiatą częściowo odkrytą. Pomieszczenie do produkcji brykietu musi posiadać wysokość co najmniej 4,5 m, musi być wybetonowane i wypoziomowane. Posadzka pod zespołem pieca i suszarni musi być wypoziomowana dokładnie. Pomieszczenie magazynowe na produkt, do jego dłuższego składowania luzem czy w workach, musi być suche i zamknięte ze względu na dużą higroskopijność produktu. Należy przewidzieć niezbędną moc elektryczną dla zainstalowanych urządzeń. Wcześniej jednak warto zapoznać się z procesem produkcji. Proces brykietowania to ciąg zabiegów techniczno technologicznych, w trakcie których ze słomy (biomasy) powstaje paliwo stałe, w formie cylindra o średnicy 50-60 mm, dowolnej długości, o ciężarze nasypowym ca 700 kg/m3. Brykiet jest higroskopijnym paliwem o wartości opałowej 16-19 GJ. Pierwszym etapem produkcji jest zdobycie surowca, który musi posiadać odpowiednią wilgotność. Jeżeli dostarczany przez rolników surowiec będzie miał wilgotność na poziomie 10-12% nie będziemy musieli instalować suszarni. Produkując brykiet ze słomy musimy się zaopatrzyć w sieczkarnię. Etapy procesu brykietowania ze słomy: 1. Rozdrabnianie wstępne słomy do frakcji 5-7 cm2. Wyróżniamy dwie fazy rozdrabniania sprasowanej słomy. Odbywa się ono w specjalnych urządzeniach zwanych zespołem rozdrabniającym. Pierwsza faza polega na rozerwaniu, rozluźnieniu sprasowanej słomy, druga na pocięciu słomy do frakcji 5-7 cm2. Zespół rozdrabniający posiada wydajność do 3 t na godzinę. 2. Suszenie surowca o wilgotności powyżej 12% (jeśli konieczne). 5

6 Suszenie surowca wstępnie rozdrobnionego powinno odbywać się w suszarni bębnowej. Mokry materiał zostaje załadowany podajnikiem do bębna suszarni, gdzie następuje właściwy proces suszenia. Bęben suszarni obraca się powodując dzięki ślimakowej budowie, przesuwanie się suszonego materiału w kierunku wylotu. Utrata wilgotności następuje poprzez bezpośredni styk suszonego surowca z gorącym powietrzem. Suchy surowiec (10-12 % wilgotności ) wpada do komory rozprężnej, gdzie po wytraceniu prędkości spada na dno komory skąd transportowany jest do rozdrabniacza wtórnego. Wydajność suszarni w zależności od typu wynosi 1-4 t/h, maksymalna temperatura powietrza wychodzącego z pieca do bębna suszarni to 450 oc. Powietrze do suszarni podgrzewane jest w piecu, zaopatrzonym w automatyczny system podawczy paliwa (stoker). Do spalania może być użyte każde paliwo, najczęściej jednak są to odpady z produkcji brykietu lub surowiec zanieczyszczony nie nadający się do brykietowania. 3. Rozdrabnianie surowca do frakcji kilku mm. Wysuszony do 10-12% wilgotności surowiec jest rozdrabniany na rozdrabniaczu wtórnym do frakcji kilku mm. Rozdrabniacz ma wydajność do 4 t/h. Jest on urządzeniem bijakowym. Po rozdrobieniu, surowiec jest transportowany przenośnikami do zbiornika buforowego, który stanowi zapas surowca dla pras brykietujących. Z uwagi na dużą wydajność systemu rozdrabniania i suszenia zbiornik buforowy umożliwia ciągłą pracę pras brykietujących, bez konieczności pracy suszarni i systemu rozdrabniania. Suszarnia i system rozdrabniania pracuje np. na jedną zmianę a prasa brykietująca na trzy zmiany. Dzięki temu zainstalowanie następnej prasy brykietującej nie powoduje konieczności zmian systemu rozdrabniania i suszenia. 4. Brykietowanie. Brykietowanie surowca odbywa się na prasach brykietujących w sposób mechaniczny. Surowiec w sposób ciągły podawany jest na prasę, gdzie jest zgniatany pod dużym naciskiem (bez dodatkowych substancji zlepiających). Prasy brykietujące mogą być o dwóch wydajnościach: do 400 kg/h i 800 kg/h. Brykietowanie dodatkowo obniża wilgotność brykietu, zwiększając w ten sposób wartość opałową, w stosunku do wartości opałowej surowca. 5. Pakowanie i przechowywanie. Brykiet może być pakowany w worki (5-10 kg), w opakowania tak zwane big-bagi (do 1000 kg), na palety lub luzem w kontenery i skrzynie załadunkowe samochodów, i tak transportowany do odbiorców. Przechowywany musi być w pomieszczeniach suchych, gdyż po pewnym czasie absorbuje wilgoć i może się rozwarstwić, a przy dużej wilgoci i w dłuższym czasie, może się rozsypać do postaci surowca przed zbrykietowaniem. Do produkcji brykietu mogą być stosowane następujące rodzaje maszyn: brykieciarki mechaniczne Jest to najliczniejsza grupa brykieciarek. Brykieciarki te zbijają kolejne warstwy podawanego surowca, przesuwając gotowy brykiet w ciągu stabilizacyjnym, na końcu którego są łamane specjalnym łamaczem lub łamią się same pod własnym ciężarem. Brykiety produkowane tą metodą, mają najczęściej kształt walca o bardzo różnych długościach. Przy stosowaniu właściwego surowca są bardzo efektywnym paliwem, pomijając ich własności estetyczno-wizualne.

brykieciarki hydrauliczne Brykiety produkowane przez tę grupę maszyn mają kształt walca lub kostki RUF (nazwa pochodzi od producenta maszyn) o całkowicie powtarzalnych wymiarach. W związku z dużo większymi ciśnieniami, brykiety tego typu są bardziej zwarte i w zasadzie nie kruszą się. Są optymalnym paliwem do kominków, ale nic nie stoi na przeszkodzie w stosowaniu ich w innych urządzeniach grzewczych. brykieciarki ślimakowe Aby stosować te maszyny trzeba posiadać odpowiednie umiejętności. Jeśli już się je posiada, otrzymuje się produkt najwyższej klasy brykiet Pinikay (obiegowa nazwa ołówek ).W brykieciarce ślimakowej surowiec jest poddawany ogromnym ciśnieniom, wytwarzanym przez ślimak w tulei zagęszczającej. Następnie tej sprasowanej masie jest nadawany ostateczny kształt w tulei kształtowej, a na koniec powierzchnia brykietu jest zapiekana przez grzałki elektryczne, uwalniając przy tym duże ilości pary wodnej z już wcześniej suchego surowca. Później jeszcze brykiet jest łamany lub cięty na równe odcinki i szybko sezonuje się, uzyskując dużą twardość i wytrzymałość mechaniczną. 3.1. Analiza potencjału firmy i otoczenia Zakładając firmę produkującą brykiet ze słomy należy przeanalizować sytuację i warunki, w jakich będzie działać, jakie są plusy i minusy jej prowadzenia(mocne i słabe strony naszego przedsięwzięcia), co można uznać za cechy sprzyjające, (szansa rozwoju firmy), a co stanowi barierę rozwoju (zagrożenia dla firmy). Atuty naszej firmy i szansa, jaką stwarza otoczenie, sprzyjające osiągnięciu sukcesu: wysoka jakość oferty, przy zachowaniu przystępnych cen, dobre kontakty z dostawcami słomy, gwarantującymi dostawę dobrej jakości surowca oraz korzystne ceny, dobre kontakty z odbiorcami produktu, możliwość pozyskiwania klientów spoza rejonu działania, dobre maszyny produkujące wysokiej jakości brykiet, dobrze wykwalifikowani pracownicy z wiedzą i umiejętnościami z zakresu produkcji brykietu, współpraca z podmiotami i instytucjami z branży, wzrost zamożności i zmiana świadomości społeczeństwa w kierunku proekologicznym, odchodzenie od wykorzystywania w energetyce paliw kopalnych, możliwość korzystania z funduszy pomocowych na lata 2007-2013 i programów pro-ekologicznych stabilność i klarowność przepisów prawnych dotyczących małych i średnich przedsiębiorstw, wzrost gospodarczy kraju. Słabe strony naszego przedsięwzięcia i zagrożenia ze strony otoczenia: brak wypracowanej renomy, słaba rozpoznawalność na rynku, 7

mała liczba klientów, brak stałych klientów, brak odpowiednich dostawców surowca, zbyt małe moce produkcyjne, założenie podobnego przedsięwzięcia przez konkurencję, niewystarczające własne środki finansowe, problemy finansowe firmy, brak zdolności kredytowej, zagrożenia związane z rozwojem nowych potrzeb klientów, zmienność przepisów prawnych dotyczących małych i średnich przedsiębiorstw, gwałtowne załamanie się rynku, kryzys finansowy - ubożenie społeczeństwa, niestabilna polityka państwa. 3.2. Potrzeby klientów jakie są i czy produkt je zaspokoi Oczekiwania klientów brykietu będą się kształtować w zależności od ich rodzaju. Klienci indywidualni będą oczekiwać zarówno produktu dobrej jakości, czyli o wysokiej kaloryczności (gęstości), odpowiednim stopniu sprasowania ( bez osypywania się brykietu), jak również istotna będzie dla nich forma zapakowania (łatwiejsze do użycia będą brykiety zapakowane np. w worki do 10 kg lub big-bagi (do 1000 kg) oraz cena. Elektrociepłownie, kotłownie czy firmy zajmujące się energetyką zawodową będą przede wszystkim liczyć na towar dobrej jakości, o dużej kaloryczności i mocnym sprasowaniu oraz przystępnej cenie. 8 3.3. Kształtowanie ceny obliczenie ceny sprzedaży Przedsiębiorstwa stosują różne metody ustalania cen. Jednak niezależnie od przyjętej metody, należy dysponować pewnymi informacjami, które ułatwiają podjęcie właściwej decyzji. Najważniejsze z tych informacji dotyczą: poziomu ceny akceptowanego przez nabywcę, cen konkurentów, kosztów ponoszonych przez firmę. Większość z tych informacji jest uzyskiwana w rezultacie prowadzonych analiz rynku. Pierwsza z nich powinna odpowiadać na pytanie: jaką cenę nabywca jest gotowy zapłacić za produkt? Informacje dotyczące konkurencji powinny udzielić odpowiedzi, w jakiej cenie firmy konkurencyjne sprzedają podobny towar. Informacje dotyczące kosztów ponoszonych przez przedsiębiorstwo uzyskujemy analizując szacunkowe koszty działalności, na które składają się: bezpośrednie koszty zakupu - są to takie koszty, które mogą być bezpośrednio odniesione do poszczególnych partii nabywanych materiałów, można je przypisać bez dodatkowych kalkulacji poszczególnym wyrobom - zaliczamy do nich: - zakup surowców do produkcji, paliwo, transport, opakowania, koszty stałe - przy prowadzeniu działalności ponosimy również koszty stałe, które są niezależne od ilości sprzedanych towarów - zaliczamy do nich: - wynagrodzenia wraz z narzutami (jeśli zatrudniamy pracowników), ogrzewa-

nie, energia elektryczna i gaz, wywóz nieczystości, woda, obsługa finansowoksięgowa, ubezpieczenia, ochrona i monitoring, telefon i Internet, materiały biurowe, promocja i reklama, czynsz za lokal. Za tonę brykietu ze słomy klienci indywidualni mogą zapłacić ok. 450 zł, natomiast elektrociepłownie, kotłownie czy -firmy zajmujące się energetyką zawodową od 300-do 400 zł. 3.4.Dostawcy Dostawcami surowca potrzebnego do produkcji brykietu, czyli słomy są okoliczni rolnicy, którzy zajmują się uprawą zboża, rzepaku, lnu czy roślin strączkowych. 3.5. Dystrybucja Dystrybucja to wszelkie czynności związane z pokonywaniem przestrzennych i czasowych różnic występujących między produkcją, a konsumpcją. Chodzi tu o takie czynności jak: transport, magazynowanie, konserwacja, uszlachetnienie. W naszej firmie produkcyjnej możemy zastosować następujące rodzaje dystrybucji: mailing wybrani klienci otrzymują ulotki reklamowe/informacyjne pocztą lub drogą elektroniczną, internet stosunkowo nowy kanał dystrybucyjny, za pośrednictwem, którego można dotrzeć do bardzo dużej liczby klientów ponosząc minimalne koszty, bezpośredni dowóz do klienta lub bezpośredni odbiór przez klienta produktu z naszego magazynu. 4. Rynek Firma może być prowadzona wszędzie. Dobrze jest jednak zlokalizować zakład produkcyjny w miejscu, gdzie najłatwiej będzie nam zdobyć słomę, surowiec potrzebny do produkcji brykietu. 9 4.1. Konkurencja Mimo rosnącego zainteresowania produkcją brykietu konkurencja na rynku nadal nie jest duża. Część firm zajmujących się produkcją brykietu wytwarza go z innych surowców. Bardzo popularna jest obecnie produkcja brykietu z wierzby energetycznej, a także poprzemysłowych odpadów z drewna. Nasz produkt powinien się różnić od produktów konkurencji lepszą jakością (o wysokiej wartości energetycznej) oraz przystępniejszą ceną. Przy produkcji brykietu do głównych czynników konkurencyjnych możemy zaliczyć: umiejętność sprzedawania produktu, zagwarantowanie odpowiedniej jakości produktu, umiejętność dostosowania się do zmieniających się warunków rynkowych, eksponowanie i wykorzystywanie różnic w porównaniu z konkurencją, skuteczna promocja.

4.2. Źródła informacji o rynku Badanie rynku polega na tym, aby zdobyć możliwie najwięcej informacji o przedsięwzięciu, zanim poniesiemy koszty, ale jest ono także konieczne przez cały czas istnienia firmy, ponieważ nie możemy zakładać, że rynek, w którym działamy jest niezmienny. Preferencje klientów zmieniają się, podobnie jak moda, a kiedy o tym zapomnimy, konkurenci odbiorą nam rynek. Mała firma jest znacznie bliżej swoich klientów niż duża korporacja. Dlatego jako mały przedsiębiorca możemy szybciej rozpoznawać zmiany preferencji klientów i dostosowywać się do nich, niż duże firmy, których zarządzający podejmują decyzje wolniej i ostrożniej, zgodnie z rozbudowanymi procedurami obowiązującymi w hierarchicznych organizacjach. Bez rozeznania rynku firma nie ma szans na sprzedaż swoich produktów/usług, toteż niezbędne jest przeprowadzenie badań na trzech płaszczyznach: 1. Analizy otoczenia i warunków działania firmy. 2. Elementów marketingu mix. 3. Analizy rezultatów działania firmy. 10 Ad.1. Pierwszy obszar działania sprowadza się do rozpoznania warunków działania firmy i postawienia sobie pytań: Jaka jest chłonność i pojemność rynku docelowego. Jakie są kierunki zmian na tym rynku i jakie zewnętrzne czynniki je determinują. Jaki jest udział firmy w rynku. Kim są nasi najwięksi konkurenci, jakie są ich atuty i słabości. Kto kupuje nasze produkty/usługi (wiek, grupa dochodowa). Gdzie mieszkają potencjalni nabywcy naszych produktów/usług. ile i jak często kupują. W jakim stopniu nasza oferta satysfakcjonuje odbiorców. Ad.2. Drugim obszarem są badania narzędzi (instrumentów), za pomocą których firma oddziałuje na rynek, a więc elementów marketingu mix. Należy odpowiedzieć sobie na następujące pytania: Czy jakość naszych produktów/usług będzie satysfakcjonować odbiorców. Czy produkty/usługi mają wszystkie niezbędne cechy korzystne dla odbiorców. Czy sprzedajemy po właściwej cenie. W jaki sposób można je porównać do produktów/usług konkurencji. W przypadku innowacji: - czym nowy produkt/usługa powinien różnić się od już oferowanych na rynku, aby mógł być zaakceptowany - dla jakich grup odbiorców innowacja może być atrakcyjna

- jakie są szanse rynkowe nowego produktu/usługi (jakiej wielkości sprzedaży można oczekiwać) - jakie koszty poniesie firma wprowadzając na rynek nowy produkt/usługę - jaką strategię cenową zastosować dla nowego produktu/usługi - jakie są wyobrażenia rynku o nowym produkcie/usłudze i usłudze konkurentów. Czy dystrybucja produktów/usług będzie właściwa. Czy jest lepszy, atrakcyjniejszy sposób dystrybucji. Czy nasze wysiłki promocyjne (np. reklama za pośrednictwem lokalnych mediów) jest efektywna i dociera do odbiorców, wpływając na ich decyzje. Ad.3. Trzeci obszar badań marketingowych to analiza rezultatów działania firmy. Obejmuje on przede wszystkim badania: Wyników (efektów) sprzedaży (zbytu) w różnych przekrojach czasowym, asortymentowym, przestrzennym, kategorii obsługiwanych odbiorców, z uwzględnieniem przyczyn ewentualnych zmian obrotów (najczęściej w powiązaniu z bieżącą analizą kosztów). zmian udziału firmy w rynku. Wizerunku (image) firmy w oczach odbiorców (na tle wizerunku naszych największych konkurentów). Zlecenie nawet prostego badania rynku może nas sporo kosztować, jeżeli zrealizuje je wyspecjalizowana agencja. Jako mały przedsiębiorca na pewno jesteśmy w stanie zbadać rynek własnymi siłami. Badanie może mieć zasięg lokalny lub krajowy. Jeżeli nasi klienci to głównie ludzie z sąsiedztwa, badanie nie powinno zająć wiele czasu. Im większy jest zasięg terytorialny firmy, tym więcej pracy i czasu trzeba zainwestować. O aktualnej sytuacji na rynku o produktach, klientach i konkurentach dowiemy się studiując literaturę branżową. Doskonałym źródłem informacji jest też Internet najlepiej korzystać z najbardziej popularnych wyszukiwarek. Warto też zaprenumerować branżowe czasopisma, w których można znaleźć informacje o najnowszych produktach i trendach. Powinniśmy również poświęcić czas na udział w targach i wystawach branżowych, gdzie zdobędziemy nowe informacje o rozwoju branży i różnych rozwiązaniach wynikających z nowych technologii. 11 4.3. Rynek docelowy, klienci/odbiorcy produktów/usług Wybór określonej grupy odbiorców, stanowiących dla firmy rynek docelowy, następuje przez segmentację rynku. Wyselekcjonowana grupa odbiorców stanowi segment rynku. Co łączy wszystkich odbiorców, którzy tworzą taki segment? Łączy ich przede wszystkim duże podobieństwo potrzeb oraz preferencji dotyczących danego dobra lub usługi. Odbiorcy należący do tego samego segmentu rynku, mają zwykle bardzo zbliżone potrzeby, gusty i upodobania. Poszukują usług o zbliżonych cechach. Szczególnie ważne jest pojęcie niszy rynkowej, stanowiącej wąsko zdefiniowaną grupę szukającą ściśle określonych korzyści. Zaletą niszy jest to, iż zazwyczaj ma niewielu konkurentów, co pozwala firmie stać się liderem sprzedaży na tym rynku.

12 Dokonując wyboru obsługiwanego segmentu rynku, należy odpowiedzieć na kilka pytań: Czy w danym segmencie występuje luka (potrzeby, które nie są zaspokojone). Jaka część odbiorców jest zadowolona z produktów/usług oferowanych przez konkurentów, a jaka poszukuje czegoś innego. Czy firma jest w stanie zaoferować coś, czego odbiorcy rzeczywiście poszukują. Czy przewidywany popyt jest na tyle duży, aby stwarzał firmie szansę na opłacalną działalność. Czy firma będzie w stanie skutecznie przedstawiać i promować swoją ofertę potencjalnym odbiorcom. Należy pamiętać, iż rynek sprzedaży może dzielić się na mniejsze rynki w tym samym segmencie, na jeszcze mniejsze rynki, mini-rynki itd. Jest to właśnie proces wyszukiwania nisz rynkowych, a więc rynków, na których nie działa żaden konkurent i występuje popyt ze strony odbiorców. Dokonując wyboru rynku docelowego, firma powinna kierować się pewnymi zasadami, a mianowicie: Koncentrować działalność w takim obszarze, który daje jej możliwość uzyskania przewagi konkurencyjnej. Wybierać taki obszar rynku, który firma zna. Wybierać taki segment rynku, który jest zgodny z długofalowymi planami jej działania. Koncentrować się na segmentach o odpowiedniej wielkości oraz rosnącym potencjale. unikać segmentów związanych z ostrą walką konkurencyjną. starannie oceniać bariery wejścia na rynek. upewnić się, czy działanie w wybranym segmencie zapewnia osiąganie zysku. niektóre segmenty należy pozostawić w rezerwie. Segmentacja rynku nie jest nieograniczona w czasie, segmenty nie są kategorią stabilną i muszą być rozpatrywane w ujęciu dynamicznym, dlatego tak ważna jest ciągła obserwacja zjawisk zachodzących na interesujących nas rynkach. 4.4. Sprzedaż i marketing Warunkiem sprzedaży każdego produktu/usługi jest dotarcie do odbiorcy z informacją o produkcie/usłudze i zachęcenie go do zakupu, a więc skuteczna promocja. Działania można prowadzić poprzez następujące narzędzia: reklama, czyli bezosobowa, płatna i adresowana do masowego odbiorcy forma prezentacji i promocji usługi, promocja sprzedaży, obejmująca zespół materialnych bodźców zwiększających atrakcyjność sprzedaży danej usługi oraz chęć zakupu, sprzedaż osobista, polegająca na prezentowaniu usług firmy przez bezpo-

średnie kontakty osobiste z potencjalnymi odbiorcami, propaganda marketingowa, stanowiąca kompleks działań związanych z wypracowaniem odpowiednich relacji z otoczeniem, w celu zbudowania pozytywnego wizerunku firmy na rynku, marketing bezpośredni, wykorzystujący listy, telefony, pocztę elektroniczną i inne nieosobiste narzędzia kontaktu z przyszłymi potencjalnymi odbiorcami. Celem działań promocyjnych dla naszej firmy powinno być: dostarczenie informacji o naszej ofercie i o tym co ją wyróżnia, kreowanie lojalności klientów i zachęcania ich do regularnego zakupu naszego produktu, zmniejszanie skutków sezonowości, poprzez motywowanie do korzystania z oferty poza sezonem. Ważna dla promocji naszej firmy jest jej nazwa. W początkowym okresie funkcjonowania firmy trudno liczyć na szybkie zbudowanie własnej pozycji. Wymaga to nie tylko czasu, ale i pieniędzy. Budowanie pozycji to szereg działań rozłożonych w czasie. Nazwa firmy musi być tak skomponowana, aby w łatwy sposób była identyfikowana z rodzajem prowadzonej przez nas działalności. Wizytówką kreującą wizerunek firmy jest własna strona internetowa. To znakomite źródło informacji o firmie, jej produktach/usługach, promocjach. Do zalet tej formy przekazu należy możliwość zamieszczenia pełnej oferty dostępnych towarów i usług wraz z cenami oraz dokonywania szybkich aktualizacji danych. Na stronie internetowej możemy zamieścić zdjęcia, filmy, dodatkowe informacje, ilustrujące obszernie zalety naszej oferty, uwiarygodniając ją, a których nie możemy zmieścić na przykład w ulotkach. To także obustronny kontakt, z jednej strony umożliwiający klientom składanie zapytań, dokonywanie zamówień, z drugiej zaś, pozwalający na zbieranie informacji na temat oferty naszej firmy (pocztą elektroniczną, poprzez forum dyskusyjne strony www, czy ankiety zamieszczane na stronie). Statystycznie to obecnie najtańszy sposób reklamy, stosowany na świecie powszechnie, ze względu na łatwy dostęp przez całą dobę, praktycznie z każdego miejsca. Pamiętajmy jednak, by zadbać o to, aby prezentowane na naszej stronie ilustracje, obrazujące ofertę, odzwierciedlały faktycznie towary i usługi, jakie oferujemy do sprzedaży w danej cenie. Najpowszechniejszą formą promocji, jaką zwykle stosują firmy, jest reklama. Celem reklamy jest zbliżenie odbiorcy do produktu/usługi, wywieranie na niego wpływu oraz zachęcenie do zakupu. Do podstawowych funkcji reklamy należą: funkcja informacyjna informująca o produktach/usługach wprowadzanych na rynek, funkcja nakłaniająca (perswazyjna) - polegająca na przekonaniu odbiorców, że produkt/usługa najlepiej zaspokoi ich potrzeby i nakłonieniu ich do dokonania zakupu, funkcja utrwalająca - polegająca na osiągnięciu pożądanej liczby odbiorców i utrwaleniu wśród nich przekonania, że nasz produkt/usługa jest lepszy niż konkurencji. 13

14 Zadaniem reklamy jest więc: przyciąganie uwagi potencjalnych odbiorców, którzy powinni zauważyć nasz produkt/usługę pośród innych, zainteresowanie produktem i skupienie uwagi na jego głównych aspektach (funkcji, korzyściach płynących z zakupu itp.), wywołanie u odbiorców chęci posiadania produktu/usługi, spowodowanie, że nastąpi reakcja na reklamę czyli zakup. Reklama nie ogranicza się zwykle do wskazania cech rzeczowych produktu/ usługi, takich jak cena czy jakość. Zastosowane w niej środki starają się budować, bądź nawiązywać do określonych stanów emocjonalnych człowieka. Żeby zapobiegać nadużywaniu tego rodzaju metod wpływających na decyzje klientów, polski ustawodawca zabronił produkowania reklam wykorzystujących uczucia przez wywoływanie lęku, wykorzystywanie przesądów lub łatwowierności dzieci. Podstawą dobrej reklamy jest fakt, że zwraca ona uwagę odbiorców. Można wpłynąć na jej atrakcyjność między innymi przez zamieszczenie w publikowanych materiałach intrygującego nagłówka lub stwierdzenia, ciekawego zdjęcia, grafiki. Najtańszą i najbardziej rozpowszechnioną formą drukowanej reklamy jest ulotka. Aby odnieść zamierzony skutek, ulotka powinna zawierać tylko najbardziej istotne informacje, takie jak: logo firmy, slogan, oferowane produkty/usługi lub zasady ich promocji, informacje adresowe, telefoniczne, mapa dojazdowa do firmy, godziny jej otwarcia. Jeśli zabraknie któregoś z elementów, ulotka straci wiele na swojej sile oddziaływania i informowania. Ważne jest, aby ulotka była dobrze wydana - wydrukowana na dobrej jakości papierze. Nie powinna być czarno-biała, a tym bardziej w postaci czarno-białych kserokopii. Wprawdzie tego typu reklama zwraca uwagę odbiorcy na bardzo krótki czas, jednak wrażenie, jakie wywoła pozostaje bardzo długo. Graficznie ulotka powinna być wykonana w stylu takim, jak plakat, tablice informacyjne oraz reklamy zamieszczane w prasie. Stosunkowo tanim, wygodnym i efektywnym środkiem przekazu wizualnego jest plakat. Dobry plakat informujący o produkcie/usłudze, powinien być czytelny, komunikatywny i estetyczny. Nie należy przesadzać z ilością elementów zamieszczanych na plakacie, gdyż nadmiernie wzbogacony, może bardziej zaszkodzić wizerunkowi firmy niż jej pomóc. Inne powszechne formy reklamy, które powinniśmy zastosować, to uczestnictwo w targach branżowych, tablice informacyjne przy drodze, ogłoszenia w prasie. Istnieją dwie zasady reklamy w prasie, które wpływają na odbiór reklamy prasowej przez czytelników. Pierwsza z nich nazywa się zasadą prawej strony. Zgodnie z nią, reklama zamieszczana na prawym arkuszu gazety jest częściej zauważana przez odbiorców niż ta, zamieszczona na stronie lewej. Warto o tym pamiętać, tym bardziej, jeżeli cena druku reklamy na obu arkuszach jest taka sama, co zdarza się w przypadku prasy lokalnej. Drugą zasadą jest prawo litery Z, zgodnie z którą oglądający stronę gazety wodzi po niej wzrokiem, wykonując ruch zbliżony do litery Z. Z tego względu warto zamieszczać reklamy w górnym lub dolnym wierszu strony, najlepiej w narożnikach. Sam tekst reklamy powinien mieć charakter narracyjny. Duże znaczenie dla promocji naszej firmy ma także przekaz zadowolonego klienta.

5. Formalności związane z założeniem firmy 5.1.Wybór formy prawnej działalności gospodarczej Wybór formy prawnej działalności jest decyzją uznaniową założyciela. Może to być jednoosobowa działalność gospodarcza albo udział w spółce osobowej lub kapitałowej. Decyzja uzależniona jest od ponoszenia ryzyka i skali działalności, na jaką decyduje się właściciel. Jednoosobowa działalność gospodarcza pozwala na samodzielne podejmowanie decyzji i jest odpowiednia dla małych i średnich rozmiarów działalności. Przy czym, założyciel odpowiada całym swoim majątkiem firmowym i osobistym za zobowiązania firmy. Spółki osobowe zawiązywane są przez osoby fizyczne, które kumulują własne wkłady pieniężne na rzecz spółki lub wnoszą wiedzę (know- how), przez co rozmiar spółek jest większy i mają szerszy zakres działania. Wspólnicy dzielą się zyskami, ale również i ryzykiem działalności, odpowiadają za zobowiązania spółki całym swoim majątkiem osobistym. W przypadku spółek kapitałowych, przepisy prawne regulują w ścisły sposób wielkości kapitałów założycielskich oraz zasady podejmowania kluczowych decyzji w spółce. Inny jest również sposób rejestracji spółki, gdzie wymagany jest wpis do Krajowego Rejestru Sądowego, zaś dane finansowe spółki są jawne. Wielkość kapitału założycielskiego dla spółki z ograniczoną odpowiedzialnością wynosi 5 000 zł, zaś dla spółki akcyjnej 100 000 zł. Założenie firmy nie jest trudne. Zwłaszcza, jeśli myślimy o jednoosobowej działalności gospodarczej. Ta forma pozwoli uniknąć spełnienia wielu skomplikowanych procedur, a daje to, co najważniejsze niezależność od przełożonego, możliwość realizacji własnych pomysłów, szansę na szybki sukces i wysoki poziom życia. Jeśli biznes się powiedzie... 5.2. Rejestracja firmy 15 5.2.1. Rejestracja działalności gospodarczej Od dnia 1 lipca 2011 r. rejestrujemy własną firmę na formularzu CEIDG-1 (wniosek do rejestracji działalności gospodarczej osób fizycznych). Wniosek CEIDG-1 jest jednocześnie: wnioskiem o wpis do krajowego rejestru urzędowego podmiotów gospodarki narodowej (REGON), zgłoszeniem identyfikacyjnym albo aktualizacyjnym (NIP), oświadczeniem o wyborze formy opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych, zgłoszeniem albo zmianą zgłoszenia płatnika składek do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, oświadczeniem o kontynuowaniu ubezpieczenia społecznego rolników. Aby zarejestrować działalność gospodarczą jako osoba fizyczna możemy obecnie wybrać jeden z trybów postępowania: zalogowanie się do CENTRALNEJ EWIDENCJI I INFORMACJI O DZIAŁAL-

NOŚCI GOSPODARCZEJ (CEIDG), wypełnienie wniosku on-line i złożenie go elektronicznie. Bez logowania się do CEIDG, wypełnienie wniosku on-line, wydrukowanie i zaniesienie go do dowolnego urzędu gminy. Pobranie i złożenie wniosku papierowego w urzędzie gminy. Gmina przekształca go na wniosek elektroniczny. Przesłanie wniosku listem poleconym do wybranej gminy. Podpis musi być notarialnie potwierdzony. Jeżeli wybierzemy sposób polegający na zalogowaniu się do CEIDG, to przy pierwszym logowaniu należy założyć konto na Elektronicznej Platformie Usług Administracji Publicznej epuap (https://prod.ceidg.gov.pl) i aktywować je po otrzymaniu potwierdzenia mailowego. Podstawą do złożenia wniosku w CEIDG jest identyfikacja tożsamości osoby, której wniosek dotyczy oraz podpisanie wniosku. W celu rejestracji konta można skorzystać z podpisu elektronicznego z certyfikatem kwalifikowanym lub nieodpłatnego profilu zaufanego na platformie epuap. Profil zaufany jest bezpłatną metodą potwierdzania naszej tożsamości w systemach elektronicznej administracji to odpowiednik bezpiecznego podpisu elektronicznego, weryfikowanego certyfikatem kwalifikowanym. Wykorzystując profil zaufany możemy załatwić sprawy administracyjne (np. wnoszenie podań, odwołań, skarg) drogą elektroniczną bez konieczności osobistego udania się do urzędu. Aby uzyskać profil zaufany należy: 16 I sposób dla wszystkich obywateli: 1. zalogować się na platformie epuap (wymagane posiadanie konta na epuap), 2. wypełnić wniosek o założenie profilu, 3. udać się do punktu potwierdzającego profil, celem potwierdzenia tożsamości (lista instytucji potwierdzających na stronie internetowej http://epuap.gov.pl II sposób dla osób posiadających podpis elektroniczny: 1. zalogować się na platformie epuap (wymagane posiadanie konta na epuap), 2. wypełnić wniosek o założenie profilu, 3. potwierdzić swoje dane za pomocą podpisu elektronicznego z kwalifikowanym certyfikatem. Wypełniając wniosek CEIDG-1 musimy podać rodzaj działalności w oparciu o Polską Klasyfikację Działalności 2007 (PKD). Dokonując rejestracji firmy możemy podać dowolną ilość kodów PKD. Ważne informacje: rejestracja firmy zwolniona jest z opłat,

przedsiębiorca może podjąć działalność gospodarczą w dniu złożenia wniosku o wpis, wpis jest dokonywany nie później, niż następnego dnia roboczego po dniu wpływu do CEIDG poprawnego wniosku, zaświadczeniem o wpisie w CEIDG jest wydruk ze strony internetowej CE- IDG, organy administracji publicznej nie mogą domagać się od przedsiębiorców okazywania, przekazywania lub załączania do wniosków zaświadczeń o wpisie w CEIDG, numerem identyfikacyjnym przedsiębiorcy w CEIDG jest numer identyfikacji podatkowej (NIP). 5.2.2. REGON Wpis lub zmiana wpisu w rejestrze REGON przedsiębiorców będących osobami fizycznymi następuje na podstawie danych z wniosku o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG). Osoby wpisane do rejestru REGON na podstawie danych z wniosku CEIDG-1 otrzymują informację o numerze identyfikacyjnym REGON za pomocą wyszukiwarki CEIDG. W przypadku konieczności posiadania zaświadczenia o numerze identyfikacyjnym REGON jesteśmy zobowiązani do złożenia żądania wydania zaświadczenia w urzędzie statystycznym właściwym ze względu na adres zamieszkania. Urzędy statystyczne wydają na żądanie zaświadczenia o nadanym nam numerze identyfikacyjnym, nie później niż w terminie 7 dni roboczych od dnia otrzymania żądania. Ważne informacje: Nie mamy obowiązku przedkładania w kontaktach z organami administracji publicznej zaświadczeń o nadaniu numeru NIP i REGON w sytuacji, gdy odpowiednie numery znalazły się we wniosku CEIDG, w innych przypadkach zaświadczenie zamieniono na oświadczenie. 5.2.3. Pieczątka Posiadanie pieczątki nie wynika z żadnych przepisów prawa, jednak jej wykonanie może się okazać niezbędne w trakcie załatwiania formalności, związanych z założeniem własnej firmy i jest przydatne w czasie jej funkcjonowania na rynku. Pieczątka powinna zawierać: nazwę firmy, adres siedziby, NIP, dane kontaktowe - nr telefonu, faksu, adres poczty elektronicznej (e-mail), adres serwisu internetowego (strony www). 17 5.2.4. Bank Przy wyborze banku, który będzie obsługiwał nasze konto, powinniśmy brać pod uwagę koszt obsługi rachunku. Ważne są też: opłaty za przelewy, prowizje od wypłat gotówkowych, karty płatnicze, obsługa telefoniczna bądź internetowa konta, czy nawet odległość do banku. Posiadanie konta firmowego nie jest obowiązkowe, jednak są sytuacje kiedy musimy je założyć (np. urząd skarbowy będzie wymagał od nas płatności bezgotówkowych w przypadku zwrotu podatku VAT). Firmowego rachunku bankowego mamy obowiązek używać również, gdy stroną

transakcji, z której wynika płatność, jest inny przedsiębiorca a jednorazowa wartość transakcji przekracza 15 000 euro. 5.2.5. Zakład Ubezpieczeń Społecznych W terminie 7 dni od rozpoczęcia działalności gospodarczej musimy dokonać w swoim oddziale ZUS zgłoszenia siebie i pracowników do ubezpieczenia. Jeżeli prowadzenie firmy jest naszym jedynym zajęciem wówczas składamy formularz ZUS ZUA (zgłoszenie do ubezpieczenia osoby ubezpieczonej). Kiedy natomiast przedsiębiorca wykonuje inną pracę płatną powyżej minimalnej pensji krajowej, wówczas należy zgłosić się tylko do ubezpieczenia zdrowotnego na formularzu ZUS ZZA. Po zgłoszeniu do ZUS, należy pamiętać o opłacaniu składek w następujących terminach: jeśli tylko za siebie - to do 10 dnia następnego miesiąca, jeśli za siebie i za zatrudnionych pracowników - to do 15 dnia następnego miesiąca. 18 Jeżeli rozpoczynamy prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej to przez okres 24 miesięcy możemy opłacać składki na ubezpieczenia społeczne od kwoty stanowiącej 30% minimalnego wynagrodzenia za pracę. Z preferencyjnych zasad opłacania składek nie mogą skorzystać osoby, które: w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej prowadziły pozarolniczą działalność, wykonują działalność gospodarczą na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywały w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej. Wysokość preferencyjnych składek ( od stycznia 2013 r.): 93,70 zł (tj. 19,52%) na ubezpieczenie emerytalne, 38,40 zł (tj. 8%) na ubezpieczenia rentowe, 11,76 zł (tj. 2,45%) na ubezpieczenie chorobowe, 9,26 zł (tj. 1,93%) na ubezpieczenie wypadkowe - przy założeniu, że osoba prowadząca pozarolniczą działalność zgłasza do ubezpieczenia wypadkowego nie więcej niż 9 osób. Dodatkowo wszyscy przedsiębiorcy opłacają za siebie składkę na ubezpieczenie zdrowotne, która obecnie wynosi 261,73 zł. 5.2.6. Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Zgodnie z przepisem art. 5a ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, rolnik lub domownik, który rozpoczyna prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej lub rozpoczyna współpracę przy prowadzeniu tej działalności, może nadal podlegać ubezpieczeniu społecznemu rolników, jeśli:

podlegał temu ubezpieczeniu w pełnym zakresie z mocy ustawy nieprzerwanie przez co najmniej 3 lata i nadal prowadzi działalność rolniczą lub stale pracuje w gospodarstwie rolnym, obejmującym obszar użytków rolnych powyżej 1 ha przeliczeniowego, lub w dziale specjalnym w rozumieniu ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, złoży w KRUS oświadczenie o kontynuowaniu tego ubezpieczenia w terminie 14 dni od rozpoczęcia wykonywania pozarolniczej działalności gospodarczej lub rozpoczęcia współpracy przy prowadzeniu tej działalności, Oświadczenie to można złożyć na wniosku o wpis do centralnej ewidencji i informacji o działalności gospodarczej CEIDG -1- złożenie wniosku w tej formie do organu ewidencyjnego traktowane jest jak dotrzymanie terminu złożenia oświadczenia w KRUS. nie jest pracownikiem i nie pozostaje w stosunku służbowym, nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty albo do świadczeń z ubezpieczeń społecznych. 5.2.7. Urząd Skarbowy Rozpoczynając działalność gospodarczą mamy do wyboru następujące formy opodatkowania: kartę podatkową, ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, zasady ogólne podatkowa księga przychodów i rozchodów, pełną księgowość księgi handlowe. Wybór formy rozliczeń podatkowych dla celów obliczenia podatku dochodowego uzależniony jest od wielu czynników, między innymi ustawowo dopuszczalnych form opodatkowania, rodzaju przedmiotu działalności, skali działalności i planowania podatkowego. W tym celu należy dokonać analizy wysokości przychodów i kosztów działalności, wielkości planowanych nakładów inwestycyjnych, obowiązku prowadzenia innych ewidencji do potrzeb naliczenia podatku dochodowego, między innymi: kosztów wynagrodzeń, środków trwałych, wyposażenia, ewidencji przebiegu pojazdów, rozliczeń z budżetem państwa i samorządu terytorialnego. Karta podatkowa to najprostsza forma opodatkowania i jedyna, w której podatek jest ustalany wg stałych stawek miesięcznych (pomniejszony o składkę zdrowotną) i wpłacany do dnia 7-go następnego miesiąca. Ta forma opodatkowania nie wymaga prowadzenia ksiąg i składania zeznań podatkowych, prowadzenia wykazu środków trwałych. Musimy jednak prowadzić uproszczoną ewidencję sprzedaży po to, by wiedzieć, kiedy przekroczymy limit 150 000 zł obowiązujący w roku 2013 (od chwili jego przekroczenia, stajemy się płatnikiem podatku VAT). Opodatkowanie w formie karty podatkowej jest jednak dostępne tylko dla określonych zawodów i na zasadach ustalonych ustawą (Ustawa z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne). Stawki podatku w formie karty podatkowej podlegają corocznie podwyższeniu, w stopniu odpowiadającym wskaźnikowi wzrostu cen konsumpcyjnych towarów i usług. Ich wysokość uzależniona jest między innymi, od rodzaju i zakresu prowadzonej działalności, liczby zatrudnionych pracowników, licz- 19

20 by mieszkańców miejscowości, w której prowadzona jest działalność gospodarcza. Aktualne stawki karty podatkowej możemy sprawdzić pod adresem:http://isap. sejm.gov.pl Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych - z tej formy opodatkowania możemy korzystać tylko do momentu przekroczenia obrotów 150 000 euro. Jest ona opłacalna wtedy, kiedy spodziewamy się, że koszty działalności nie przekroczą około 50% przychodu (ponieważ w przypadku tej formy opodatkowania nie możemy odpisać kosztów uzyskania przychodów). Mamy jednak prawo odliczyć opłacone składki ZUS: od dochodu w całości ubezpieczenie społeczne i od podatku składkę na ubezpieczenie zdrowotne (7,75% podstawy). Stawka podatku zależy od rodzaju prowadzonej działalności i może wynieść: 20% przychodów, 17% przychodów, 8,5% przychodów, 5,5% przychodów, 3,0% przychodów. Szczegółowe informacje na temat ryczałtu można znaleźć w Ustawie z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne. (Dz. U. z 1998, nr 144, poz. 930 z poźn. zm.) Kwotę podatku wpłacamy do dnia 20-tego następnego miesiąca, natomiast deklarację składamy tylko jedną, w styczniu roku następującego po roku podatkowym, wykazując swoje przychody na formularzu PIT-28. Zasady ogólne podatkowa księga przychodów i rozchodów, opodatkowanie na zasadach ogólnych reguluje ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych (ustawa z dnia 26 lipca 1991 r., Dz. U. z 2012, poz. 361 t. j. z późn. zm.). Podatek płacimy od dochodu, który stanowią uzyskane przez podatnika przychody pomniejszone o poniesione koszty (pod warunkiem, że ustawodawca nie zabrania zaliczenia ich do kosztów podatkowych). Podatek obliczamy według skali podatkowej, która w roku 2013 wynosi: do 85 528 zł 18% minus 556,02 zł(kwota wolna od podatku), ponad 85 528 zł 14 839,02 zł plus 32% nadwyżki ponad 85 528 zł. Tak wyliczony podatek mamy obowiązek wpłacić do 20-tego następnego miesiąca. Po zakończeniu roku podatkowego składamy zeznanie roczne na deklaracji PIT 36. Forma opodatkowania na zasadach ogólnych jest korzystna w przypadku, kiedy ponosimy wysokie koszty działalności. Katalog odliczeń jest długi i warto zapoznać się z ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych. Musimy pamiętać, że w okresie uruchamiania działalności gospodarczej mamy dużo wydatków, a więc także odliczeń kosztów uzyskania przychodu. Może się więc okazać, że przez kilka miesięcy unikniemy kontaktów z urzędem skarbowym. Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych oprócz możliwości obliczania wielkości podatku na zasadach ogólnych, według skali podatkowej, daje możliwość wyboru stawki liniowej podatku (podatek wynosi 19% bez względu na wysokość osiągniętego dochodu). Decydując się na tę formę opodatkowania tracimy możliwość korzystania z odliczeń i ulg (Internet i 1%podatku) oraz rozliczania się ze