Droga Uczennico, drogi Uczniu Trwają egzaminy maturalne, najstarsi uczniowie szkół podstawowych i gimnazjów oczekują na wyniki swoich sprawdzianów i egzaminów. Dla wszystkich uczniów rozpocznie się wkrótce gorący okres klasyfikacji rocznej. Podstawą prawną oceniania, klasyfikowania i promowania są dwa dokumenty: rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. Nr 83, poz. 562 z późn. zm.) statut szkoły. Przepisy wymienione wyżej dotyczą wszystkich nauczycieli, dyrektorów szkół, Was uczniów i Waszych rodziców. Co podlega ocenie? Ocenianiu podlegają osiągnięcia edukacyjne i zachowanie ucznia. Ocenianie osiągnięć edukacyjnych polega na rozpoznawaniu przez nauczycieli poziomu i postępów w opanowaniu przez ucznia wiadomości i umiejętności w stosunku do wymagań edukacyjnych wynikających z podstawy programowej i realizowanych w szkole programów nauczania uwzględniających tę podstawę. Jednym słowem każda ocena z danych zajęć edukacyjnych jest informacją o poziomie Twojej wiedzy i umiejętności w stosunku do wymagań edukacyjnych określonych przez nauczyciela. Ocenianie zachowania polega na rozpoznawaniu przez wychowawcę klasy, nauczycieli oraz uczniów danej klasy stopnia respektowania przez Ciebie zasad współżycia społecznego i norm etycznych oraz obowiązków ucznia określonych w statucie szkoły. Szczegółowe warunki i sposób oceniania wewnątrzszkolnego określa statut szkoły. Odpowiedzi na pytania dotyczące zasad oceniania znajdziesz przede wszystkim w statucie szkoły, który jest dostępny w szkole, a nierzadko również na stronie internetowej szkoły. Zanim rozpoczniesz rozmowę z nauczycielem, dyrektorem szkoły, rodzicami o swoich osiągnięciach w nauce i zachowaniu w danym roku szkolnym...
I. Upewnij się, że znasz wymagania edukacyjne niezbędne do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych, a także kryteria oceniania zachowania. Trudno jest bowiem sprostać wymaganiom, jeżeli się ich nie zna lub nie pamięta, trudno również uzyskać najwyższe stopnie, jeżeli nie zna się obowiązujących zasad ich ustalania. Każdy nauczyciel na początku roku szkolnego poinformował Ciebie i Twoich rodziców o: wymaganiach edukacyjnych niezbędnych do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych, sposobach sprawdzania Twoich osiągnięć edukacyjnych, warunkach i trybie uzyskania wyższej niż przewidywana rocznej oceny klasyfikacyjnej. Wymagania edukacyjne z danych zajęć nie muszą być dla wszystkich uczniów jednakowe. Zostały dostosowane do indywidualnych potrzeb i możliwości niektórych uczniów - w szczególności tych, którzy posiadającego opinię lub orzeczenie poradni psychologicznopedagogicznej. Wychowawca klasy na początku roku szkolnego poinformował Ciebie i Twoich rodziców o: warunkach i sposobie oraz kryteriach oceniania zachowania, warunkach i trybie uzyskania wyższej niż przewidywana rocznej oceny klasyfikacyjnej zachowania skutkach ustalenia uczniowi nagannej rocznej oceny klasyfikacyjnej zachowania. Pamiętaj, że wychowawca odniesie się wyłącznie do respektowania przez Ciebie: zasad współżycia społecznego, norm etycznych, obowiązków ucznia określonych w statucie szkoły. Jeśli więc jesteś zaangażowany w życie szkoły, ale nie przestrzegasz zasad współżycia społecznego, norm etycznych lub obowiązków ucznia określonych w statucie, Twoja ocena zachowania będzie niższa, niż się spodziewasz. Przed ustaleniem oceny Twojego zachowania wychowawca zasięgnie opinii innych nauczycieli, Twoich kolegów i Twojej, a jeśli posiadasz orzeczenie lub opinię poradni psychologiczno-pedagogicznej, wychowawca uwzględni również zawarte w niej informacje. II. Upewnij się, że znasz oceny bieżące uzyskane z poszczególnych zajęć edukacyjnych i wiesz, o czym one informują. Oceny są jawne dla ucznia i jego rodziców. Na wniosek ucznia lub jego rodziców nauczyciel uzasadnia ustaloną ocenę w sposób określony w statucie szkoły. Aby się dowiedzieć, dlaczego nauczyciel ustalił daną ocenę, poproś nauczyciela o jej uzasadnienie. Uzasadniając ocenę nauczyciel poinformuje Cię, jaki jest poziom Twoich osiągnięć - które wiadomości i umiejętności były sprawdzane i oceniane, które z nich opanowałeś, a które musisz opanować lepiej, aby uzyskać ocenę wyższą. Ustalając ocenę z wychowania fizycznego, techniki, zajęć technicznych, plastyki, muzyki czy zajęć artystycznych nauczyciel w szczególności weźmie pod uwagę wysiłek wkładany przez Ciebie w wywiązywanie się z obowiązków wynikających ze specyfiki tych zajęć.
Zwolnienie z zajęć Dyrektor szkoły zwolni ucznia z zajęć wychowania fizycznego, zajęć komputerowych, informatyki lub technologii informacyjnej na podstawie opinii o ograniczonych możliwościach uczestniczenia ucznia w tych zajęciach, wydanej przez lekarza, na czas określony w tej opinii. Jeżeli okres zwolnienia z tych zajęć uniemożliwia ustalenie śródrocznej lub rocznej oceny klasyfikacyjnej, w dokumentacji przebiegu nauczania zamiast oceny klasyfikacyjnej wpisuje się zwolniony albo zwolniona. Na wniosek rodziców oraz na podstawie opinii poradni psychologiczno-pedagogicznej, dyrektor zwalnia do końca danego etapu edukacyjnego ucznia z wadą słuchu, z głęboką dysleksją rozwojową, z afazją, z niepełnosprawnościami sprzężonymi lub z autyzmem, w tym z zespołem Aspergera, z nauki drugiego języka obcego. Klasyfikacja Klasyfikacja śródroczna to okresowe podsumowanie Twoich osiągnięć z zajęć edukacyjnych i Twojego zachowania. Dokonywana jest co najmniej raz w ciągu roku szkolnego w terminach określonych w statucie szkoły. Jeżeli w wyniku klasyfikacji śródrocznej stwierdzono, że poziom Twoich osiągnięć edukacyjnych uniemożliwi lub utrudni kontynuowanie nauki w klasie programowo wyższej, szkoła, w miarę możliwości, stwarza Ci szansę uzupełnienia braków. W Twojej szkole na pewno odbywają się zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze lub organizowane są inne formy pomocy w nauce - skorzystaj z nich odpowiednio wcześnie. W mniejszej grupie łatwiej nawiązać kontakt z nauczycielem, pokonać trudności i zapobiec dalszym niepowodzeniom. Klasyfikacja roczna począwszy od klasy IV szkoły podstawowej to podsumowanie Twoich osiągnięć z zajęć edukacyjnych i Twojego zachowania w danym roku szkolnym. Oceny klasyfikacyjne z zajęć edukacyjnych nie mają wpływu na ocenę klasyfikacyjną zachowania. Ocena klasyfikacyjna zachowania nie ma wpływu na oceny klasyfikacyjne z zajęć edukacyjnych, promocję do klasy programowo wyższej lub ukończenie szkoły. Rada pedagogiczna może jednak podjąć uchwałę o niepromowaniu do klasy programowo wyższej lub nieukończeniu szkoły przez ucznia, któremu w danej szkole co najmniej dwa razy z rzędu ustalono naganną roczną ocenę klasyfikacyjną zachowania. W klasach I-III szkoły podstawowej śródroczne i roczne oceny klasyfikacyjne z zajęć edukacyjnych oraz śródroczne i roczne oceny klasyfikacyjne zachowania są ocenami opisowymi.
III. Upewnij się, że znasz i rozumiesz tryb ustalania rocznych ocen klasyfikacyjnych z zajęć edukacyjnych oraz tryb ustalania rocznej oceny klasyfikacyjnej zachowania. 1. Informowanie uczniów i rodziców o przewidywanych rocznych ocenach klasyfikacyjnych. Przed rocznym klasyfikacyjnym zebraniem rady pedagogicznej nauczyciele prowadzący poszczególne zajęcia edukacyjne oraz wychowawca klasy poinformują Ciebie i Twoich rodziców o wszystkich przewidywanych dla Ciebie rocznych ocenach klasyfikacyjnych z zajęć edukacyjnych i o przewidywanej rocznej ocenie klasyfikacyjnej zachowania. Termin (zwykle od miesiąca do tygodnia przed zebraniem rady pedagogicznej) i sposób przekazania tej informacji może być różny w różnych szkołach - znajdziesz go w statucie. Ocena przewidywana winna być jednoznaczna na przykład 4, a nie 4/5. 2. Możliwość uzyskania wyższej niż przewidywana rocznej oceny klasyfikacyjnej z zajęć edukacyjnych lub wyższej niż przewidywana rocznej oceny klasyfikacyjnej zachowania. Informację o warunkach i trybie uzyskania wyższej niż przewidywana rocznej oceny klasyfikacyjnej z zajęć edukacyjnych uzyskałeś na początku roku szkolnego od nauczycieli prowadzących dane zajęcia, a informację o warunkach i trybie uzyskania wyższej niż przewidywana rocznej oceny klasyfikacyjnej zachowania od wychowawcy klasy. Warunki i tryb uzyskiwania rocznych ocen klasyfikacyjnych wyższych niż przewidywane są różne w różnych szkołach, a odpowiednie zapisy znajdziesz w statucie. Roczne oceny klasyfikacyjne wyższe niż przewidywane ustalają nauczyciele na tym etapie nie przeprowadza się egzaminów czy sprawdzianów komisyjnych. 3. Ustalenie i wpisanie do dziennika przez nauczycieli rocznych ocen klasyfikacyjnych z zajęć edukacyjnych oraz ustalenie i wpisanie do dziennika przez wychowawcę rocznych ocen klasyfikacyjnych zachowania. Ustalenie rocznych ocen klasyfikacyjnych z zajęć edukacyjnych na podstawie egzaminów klasyfikacyjnych. Uczeń może nie być klasyfikowany z jednego, kilku albo wszystkich zajęć edukacyjnych, jeżeli brak jest podstaw do ustalenia śródrocznej lub rocznej oceny klasyfikacyjnej z powodu nieobecności ucznia na zajęciach edukacyjnych przekraczającej połowę czasu przeznaczonego na te zajęcia w szkolnym planie nauczania. Uczeń nieklasyfikowany z powodu usprawiedliwionej nieobecności może zdawać egzamin klasyfikacyjny. Na wniosek ucznia nieklasyfikowanego z powodu nieusprawiedliwionej nieobecności lub na wniosek jego rodziców zgodę na egzamin klasyfikacyjny wyraża rada pedagogiczna. Egzamin klasyfikacyjny przeprowadza się nie później niż w dniu poprzedzającym dzień zakończenia rocznych zajęć dydaktyczno-wychowawczych. Termin egzaminu klasyfikacyjnego uzgadnia się z uczniem i jego rodzicami. Uczeń, który z przyczyn usprawiedliwionych nie przystąpił do egzaminu klasyfikacyjnego w wyznaczonym terminie, może przystąpić do niego w dodatkowym terminie wyznaczonym przez dyrektora szkoły. Egzaminy klasyfikacyjne przeprowadza się w formie pisemnej i ustnej, a z niektórych zajęć ma on przede wszystkim formę zadań praktycznych.
Egzamin klasyfikacyjny, o którym mowa wyżej, przeprowadza nauczyciel danych zajęć edukacyjnych w obecności, wskazanego przez dyrektora szkoły, nauczyciela takich samych lub pokrewnych zajęć edukacyjnych. W czasie egzaminu klasyfikacyjnego mogą być obecni - w charakterze obserwatorów - rodzice ucznia. 4. Klasyfikacyjne zebranie rady pedagogicznej podjęcie uchwały w sprawie wyników klasyfikacji i promocji. Wydanie uczniom świadectw promocyjnych (świadectw ukończenia szkoły). Promocja do klasy programowo wyższej Począwszy od klasy IV szkoły podstawowej, uczeń otrzymuje promocję do klasy programowo wyższej, jeżeli ze wszystkich obowiązkowych zajęć edukacyjnych, określonych w szkolnym planie nauczania, uzyskał roczne oceny klasyfikacyjne wyższe od oceny niedostatecznej, z zastrzeżeniem skutków ustalenia nagannych ocen zachowania oraz możliwości promowania przez radę pedagogiczną ucznia, który nie zdał egzaminu poprawkowego z jednych obowiązkowych zajęć edukacyjnych. Jeśli w wyniku klasyfikacji rocznej uzyskasz z obowiązkowych zajęć edukacyjnych średnią ocen co najmniej 4,75 oraz co najmniej bardzo dobrą ocenę zachowania, otrzymasz promocję do klasy programowo wyższej z wyróżnieniem. Uczniowi, który uczęszczał na dodatkowe zajęcia edukacyjne lub religię albo etykę, do średniej ocen, o której mowa wyżej, wlicza się także roczne oceny uzyskane z tych zajęć. W dniu zakończenia rocznych zajęć dydaktyczno-wychowawczych świadectwa promocyjne otrzymują uczniowie promowani do następnej klasy oraz uczniowie niepromowani. Uczniowie, którym wyznaczono egzamin klasyfikacyjny w terminie dodatkowym lub egzamin poprawkowy, świadectwa promocyjne otrzymają po ustaleniu rocznych ocen klasyfikacyjnych na podstawie tych egzaminów. 5. Ustalenie rocznych ocen klasyfikacyjnych z zajęć edukacyjnych na podstawie wyniku sprawdzianu wiadomości i umiejętności, ustalenie rocznej oceny klasyfikacyjnej zachowania przez komisję. Uczeń lub jego rodzice mogą zgłosić zastrzeżenia do dyrektora szkoły, jeżeli uznają, że roczna ocena klasyfikacyjna z zajęć edukacyjnych lub roczna ocena klasyfikacyjna zachowania została ustalona niezgodnie z przepisami prawa dotyczącymi trybu ustalania tej oceny. Zastrzeżenia mogą być zgłoszone w terminie 7 dni od dnia zakończenia zajęć dydaktyczno-wychowawczych. W piśmie do dyrektora trzeba wskazać, które elementy trybu nie zostały zachowane (na przykład nie poinformowano Cię o wymaganiach edukacyjnych, o przewidywanej rocznej ocenie klasyfikacyjnej, itp.). W przypadku stwierdzenia, że roczna ocena klasyfikacyjna z zajęć edukacyjnych lub roczna ocena klasyfikacyjna zachowania została ustalona niezgodnie z przepisami prawa dotyczącymi trybu ustalania tej oceny, dyrektor szkoły powoła komisję, która: 1) w przypadku rocznej oceny klasyfikacyjnej z zajęć edukacyjnych - przeprowadzi sprawdzian wiadomości i umiejętności, w formie pisemnej i ustnej, oraz ustali roczną ocenę klasyfikacyjną z danych zajęć edukacyjnych; 2) w przypadku rocznej oceny klasyfikacyjnej zachowania - ustali roczną ocenę klasyfikacyjną zachowania w drodze głosowania zwykłą większością głosów.
Sprawdzian przeprowadza się nie później niż w terminie 5 dni od dnia zgłoszenia zastrzeżeń. Termin sprawdzianu uzgadnia się z uczniem i jego rodzicami. Uczeń, który z przyczyn usprawiedliwionych nie przystąpił do sprawdzianu w wyznaczonym terminie, może przystąpić do niego w dodatkowym terminie wyznaczonym przez dyrektora szkoły. Zasady przeprowadzania sprawdzianu określa rozporządzenie informację w tej sprawie uzyskasz w szkole, może ona również znajdować się w statucie. Zasady przeprowadzania sprawdzianu stosuje się także w przypadku rocznej oceny klasyfikacyjnej uzyskanej w wyniku egzaminu poprawkowego, z tym że termin do zgłoszenia zastrzeżeń wynosi 5 dni od dnia przeprowadzenia egzaminu poprawkowego. W tym przypadku ocena ustalona przez komisję jest ostateczna. 6. Ustalenie rocznych ocen klasyfikacyjnych z zajęć edukacyjnych na podstawie wyniku egzaminów poprawkowych. Począwszy od klasy IV szkoły podstawowej, uczeń, który w wyniku klasyfikacji rocznej uzyskał ocenę niedostateczną z jednych albo dwóch obowiązkowych zajęć edukacyjnych, może zdawać egzamin poprawkowy z tych zajęć. Zgoda rady pedagogicznej na egzamin poprawkowy z dwóch obowiązkowych zajęć edukacyjnych nie jest wymagana. Możliwość przystąpienia do egzaminu poprawkowego jest Twoim prawem i nie musisz kierować w tej sprawie prośby do dyrektora szkoły lub do rady pedagogicznej. Egzamin poprawkowy składa się z części pisemnej oraz części ustnej, z wyjątkiem egzaminu z plastyki, muzyki, zajęć artystycznych, techniki, zajęć technicznych, informatyki, technologii informacyjnej, zajęć komputerowych oraz wychowania fizycznego, z których egzamin ma przede wszystkim formę zadań praktycznych. Termin egzaminu poprawkowego wyznacza dyrektor szkoły do dnia zakończenia rocznych zajęć dydaktyczno-wychowawczych. Egzamin poprawkowy przeprowadza się w ostatnim tygodniu ferii letnich, czyli zawsze w ostatnim tygodniu sierpnia, a w szkole, w której zajęcia dydaktyczno-wychowawcze kończą się w styczniu - po zakończeniu tych zajęć, nie później jednak niż do końca lutego. Uczeń, który z przyczyn usprawiedliwionych nie przystąpił do egzaminu poprawkowego w wyznaczonym terminie, może przystąpić do niego w dodatkowym terminie, wyznaczonym przez dyrektora szkoły, nie później niż do końca września, a w szkole, w której zajęcia dydaktyczno-wychowawcze kończą się w styczniu - nie później niż do końca marca. Uczeń, który nie zdał egzaminu poprawkowego, nie otrzymuje promocji do klasy programowo wyższej i powtarza klasę. Uwzględniając możliwości edukacyjne ucznia szkoły podstawowej, gimnazjum i szkoły ponadgimnazjalnej, rada pedagogiczna może jeden raz w ciągu danego etapu edukacyjnego promować do klasy programowo wyższej ucznia, który nie zdał egzaminu poprawkowego z jednych obowiązkowych zajęć edukacyjnych, pod warunkiem że te obowiązkowe zajęcia edukacyjne są, zgodnie ze szkolnym planem nauczania, realizowane w klasie programowo wyższej. Pamiętaj, że rada pedagogiczna podejmując decyzję w tej sprawie zobowiązana jest uwzględnić wyłącznie możliwości edukacyjne ucznia. Oznacza to, że im wyżej rada pedagogiczna ocenia możliwości ucznia, tym większa szansa na uzyskanie promocji. Czasem uczeń powinien powtórzyć klasę, by mógł z sukcesem ukończyć szkołę. Powtarzanie klasy nie jest karą, lecz szansą na przezwyciężenie trudności w nauce oraz uzyskanie osiągnieć, które decydować będą o jego dalszej nauce.
Wyczerpałeś wszystkie możliwości? Niestety nie powiodło się? Nie otrzymałeś promocji? Zastanów się czy to już koniec świata??? Nie!!! Spróbuj pomyśleć inaczej. Nie załamuj się. Pozostając drugi rok w tej samej klasie masz szansę poprawić dotychczasowe wyniki. Nie obrażaj się na szkołę i nauczycieli zacznij jeszcze raz, od nowa, z innym zespołem kolegów i koleżanek, z innymi nauczycielami, ale z cennymi doświadczeniami. Uwierz w siebie i wykorzystaj możliwości, jakie stwarza powtarzanie klasy. I jeszcze kilka słów na zakończenie Ukończysz szkołę podstawową, gimnazjum lub szkołę ponadgimnazjalną: 1) jeżeli w wyniku klasyfikacji końcowej, na którą składają się roczne oceny klasyfikacyjne z obowiązkowych zajęć edukacyjnych uzyskane w klasie programowo najwyższej i roczne oceny klasyfikacyjne z obowiązkowych zajęć edukacyjnych, których realizacja zakończyła się w klasach programowo niższych, z uwzględnieniem uprawnień laureatów i finalistów konkursów i olimpiad, uzyskasz oceny klasyfikacyjne z zajęć edukacyjnych wyższe od oceny niedostatecznej, z zastrzeżeniem konsekwencji ustalenia nagannych ocen zachowania; 2) w przypadku szkoły podstawowej i gimnazjum - jeżeli ponadto przystąpisz odpowiednio do sprawdzianu lub egzaminu. Laureaci konkursów przedmiotowych o zasięgu wojewódzkim i ponadwojewódzkim w szkole podstawowej i gimnazjum oraz laureaci i finaliści olimpiad przedmiotowych w gimnazjach i szkołach ponadgimnazjalnych otrzymują z danych zajęć edukacyjnych celującą roczną ocenę klasyfikacyjną. Ukończysz szkołę podstawową, gimnazjum lub szkołę ponadgimnazjalną z wyróżnieniem, jeżeli w wyniku klasyfikacji końcowej, uzyskasz z obowiązkowych zajęć edukacyjnych średnią ocen co najmniej 4,75 oraz co najmniej bardzo dobrą ocenę zachowania. Uczniowi, który uczęszczał na dodatkowe zajęcia edukacyjne lub religię albo etykę, do średniej ocen wlicza się także roczne oceny uzyskane z tych zajęć.