INSTYTUCJE FINANSOWE W SCHEMACIE GOSPODARKI Produkt krajowy brutto jest główną kategorią w systemie rachunków narodowych. Obrazuje końcowy rezultat działalności wszystkich podmiotów gospodarki narodowej. Zasadniczym składnikiem produktu krajowego brutto, od strony jego tworzenia, jest suma wartości dodanej brutto wszystkich sekcji gospodarki narodowej. W związku ze zmianą w systemie rachunków narodowych zasady wyceny produkcji globalnej i wartości dodanej brutto, tj. zastąpieniem kategorii ceny producenta kategorią ceny bazowej - różne są składniki stanowiące różnicę między produktem krajowym brutto a wartością dodaną brutto. Od 1995 r. PKB równa się sumie wartości dodanej brutto (w cenach bazowych) powiększonej o podatki od produktów, tj. cła i inne opłaty importowe, podatek od towarów i usług (VAT) do zapłacenia oraz inne podatki od produktów i niektórych usług, pomniejszonej o dotacje do produktów. PRODUKCJA GLOBALNA (równa sumie produkcji globalnej wyrobów i usług wszystkich sekcji gospodarki narodowej) - ZUŻYCIE POŚREDNIE (wartość zużytych materiałów, paliw, surowców, energii, usług obcych, kosztów reklamy itd.) = Wartość Dodana Brutto + PODATKI OD PRODUKTÓW - DOTACJE DO PRODUKTÓW = PKB
Szacunki elementów rozdysponowania PKB opracowywane są oddzielnie dla: spożycia (indywidualnego w sektorze gospodarstw domowych oraz zbiorowego, tj. spożycia w sektorach instytucji rządowych i samorządowych oraz instytucji niekomercyjnych działających na rzecz gospodarstw domowych) oraz akumulacji (nakładów brutto na środki trwałe oraz przyrostu rzeczowych środków obrotowych). Końcowym etapem opracowań PBK jest doprowadzenie do zgodności oszacowanej wartości PBK od strony tworzenia z sumą elementów jego rozdysponowania z uwzględnieniem salda wymiany produktów z zagranicą. PKB = SPOŻYCIE + AKUMULACJA + SALDO WYMIANY PRODUKTÓW Z ZAGRANICĄ Ruch okrężny gospodarki C ZAGRANICA S Td B G Ti Nx I GOSP.DOM. RZĄD FIRMY Y PKB może być mierzony na trzy różne sposoby, tj, od strony: I. produkcji: Y = G + C + I - Ti II. wydatków: Y = C + S + Td - B III. dochodów: Y = Y
Sektory instytucjonalne i ich powiązania kredyty INSTYTUCJE FINANSOWE podatki, kredyty oszczędności PRZEDSIĘBIORSTWA podatki zakupy produktów wynagrodzenia, dywidendy podatki, opłaty GOSPODARSTWA DOMOWE dotacje zakładowy fundusz świadczeń socjalnych INSTYTUCJE RZĄDOWE I SAMORZĄDOWE transfery socjalne transfery socjalne INSTYTUCJE NIEKOMERCYJNE IMPORT EXPORT
Klasyfikacja finansów Przedmiotowa klasyfikacja finansów strumienie finansowe NAZWA STRUMIENIA ekwiwalentny, rynkowy redystrybucyjny, transferowy kredytowy OPIS Powiązanie wydatku pieniężnego z przychodem drugiego Strumienie regulowane w dużej mierze przez mechanizmy rynkowe Brak wzajemnego świadczenia ze strony podmiotu otrzymującego środki pieniężne od innego podmiotu (podatki, renty, emerytury, zasiłki, subsydia, ) Płatności nie są regulowane przez mechanizmy rynkowe a przez normy prawne Strumienie związane z operacjami kredytowymi banków (pożyczki prywatne to transfery) Bank nie występuje jako strona w przepływie strumieni kredytowych (byłby to wówczas strumień ekwiwalentny lub transferowy) a jedynie jako instytucja kreująca pieniądz Depozyty mogą być traktowane nie jak strumienie a zawieszenie płynności własnych zasobów Płatność odsetek może być traktowana jako transferowa, lub (zdaniem niektórych) ekwiwalentna zapłata za użyczenie funduszy
Podmiotowa klasyfikacja finansów NAZWA PODMIOTU Przedsiębiorstw Ludności Publiczne Banków Ubezpieczycieli STRUMIENIE ekwiwalentny procesy realne w wyniku których powstaje PKB, zakupy i sprzedaż, zatrudnienie redystrybucyjny podatki, subsydia,, wypłaty dywidend, składki na ubezpieczenie kredytowy pożyczki bankowe ekwiwalentny wynagrodzenie za pracę, zakupy redystrybucyjny emerytury, renty, zasiłki, dywidendy, kredytowy kredyty mieszkaniowe i konsumpcyjne ekwiwalentny wynagrodzenia dla zatrudnionych, zakupy towarów i usług redystrybucyjny podatki, opłaty, grzywny, dochody z posiadanych przedsiębiorstw, emisja obligacji kredytowy pożyczki bankowe ekwiwalentny wynagrodzenie za pracę, wydatki rzeczowe redystrybucyjny od kredytów i depozytów, podatki, opłaty kredytowy pożyczki międzybankowe ekwiwalentny wynagrodzenie za pracę, wydatki redystrybucyjny przychody ze składek, wypłaty odszkodowań kredytowy pożyczki bankowe