KRYZYS DEMOKRACJI W EUROPIE 1. Faszyzm włoski - cechy. - B. Mussolini - duce - "czarne koszule" - polityka zewnętrzna Mussoliniego (Albania, Etiopia, Watykan) 2. Republika Weimarska - traktaty z Locarno i Rapallo 3. Nazizm w Niemczech - Adolf Hitler i Mein Kampf - fuhrer - Żydzi w ideologii nazistów 1 / 27
- NSDAP - pucz w Monachium 4. Adolf Hitler przy władzy - okoliczności przejęcia władzy przez A. Hitlera (wybory parlamentarne - Hitler kanclerzem) - noc długich noży - polityka Hitlera po przejęciu władzy (delegalizacja KPN, walka z opozycją, rola SA i SS 5. Rządy nazistów - indoktrynacja - rola Hitlerjugend - rola propagandy (Goebbels) - początki łamania postanowień traktatu wersalskiego - ustawy norymberskie i "nac kryształowa" - walka z Żydami - obozy koncentracyjne i ich znaczenie 2 / 27
ZSRR W OKRESIE MIĘDZYWOJENNYM 1. Ekspansja terytorialna ROSJI BOLSZEWICKIEJ - podporządkowanie Zakaukazia (Gruzja, Armenia, Azerbejdźan) - uniezależnienie się Litwy,Łotwy, Estonii i Finlandii - XII 1922 - powstanie Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich - ZSRR 2. Pojęcie komunizmu wojennego i Nowwej Polityki Ekonomicznej (NEP) 3. Droga Stalina do władza - likwidacja przeciwników politycznych po śmierci Lenina (1924) - czystki w WKP(b) - rola NKWD w utrzymaniu przez Stalina władzy 4. Industrializacja i kolektywizacja (wytłumaczyć pojęcia) 3 / 27
- sowchozy i kołchozy - rola kułaków - pojęcie gospodarki planowej - przyczyny Wielkiego Głodu na Ukrainie 5. Komunistyczny terror - ofiary systemu komunistycznego, postać Pawlika Morozowa - łagry i Gułagi - wielka czystka w l. 1936-38 6. Polityka zagraniczna ZSRR - rola układu w Rapallo - 1922 r. - pojęcie Kominternu 4 / 27
KULTURA OKRESU MIĘDZYWOJENNEGO 1. Zmiana roli i znaczenia kobiet w okresie międzywojennym 2. Rozwój techniki - główne wynalazki i ich społeczne znaczenie 3. Kultura masowa - pojęcie kultury masowej - rola filmu i telewizji (Charlie Chaplin, Rudolf Valentino, Greta Garbo, Pola Negri) 4. Rozwój mass mediów - pojęcie mass media - socrealizm i kino totalitarne 5. Architektura 5 / 27
- pojęcia: modernizm, funkcjonalizm 6. Sztuka - pojęcia: katastrofizm, egzystencjalizm - ekspresjonizm, abstrakcjonizm, kubizm POLITYKA ZAGRANICZNA II RP 1. Polska i jej sąsiedzi (podłoże konfliktu z ZSRR, Litwą, Czechosłowacją) 2. Znaczenie układów sojuszniczych Polski z Rumunią i Francją 3. Układy w Rapallo i Locarno - znaczenie dla pozycji Polski 6 / 27
4. Polityka równowagi wobec Niemiec i ZSRR a. rola traktatu o nieagresji z ZSRR (VII 1932) b. rola deklaracji o niestosowaniu przemocy z Niemcami (I 1934) c. pojęcie polityki równych odległości POLSKA W PRZEDEDNIU II WOJNY ŚWIATOWEJ 1. Konflikt o Zaolzie: zajęcie przez Polskę spornych terenów po konferencji w Monachium (2 X 1938) 2. Stosunki z Litwą - III 1938 3. Okoliczności niemieckich żądań wobec Polski 4. Brytyjsko - francuskie gwarancje dla Polski - IV 1939r. 7 / 27
5. Pakt Ribbentrop - Mołotow (tajny protokół) 6. 25 VIII 1939 - sojusz polsko - brytyjski 7. Aktywizacja polskiego społeczeństwa. II WOJNA ŚWIATOWA 1. Początek II wojny światowej a. okoliczności ataku Niemiec i Słowacji na Polskę b. obrona Westerplatte, bombardowanie Wielunia- symbole września c. pojęcie Blitzkriegu 2. Dziwna wojna na zachodzie - działania Francji i Wielkiej Brytanii 3. Przebieg kampanii wrześniowej 8 / 27
a. bitwa graniczna: Mokra, Wizna b. bitwa nad Bzurą i jej znaczenia c. 17 IX - wkroczenie wojsk radzieckich, przebieg sowieckiej agresji d. ewakuacja polskich władz e. oblężenie Warszawy, bitwa pod Kockiem, kapitulacja Polski 4. Bilans września 1939 - strany ludności. PODBÓJ EUROPY PRZEZ STALINA I HITLERA 1. Agresja ZSRR (1939-1940) a. atak na Polskę 9 / 27
b. przebieg wojny z Finlandią (wojna zimowa (1939-40), sytuacja polityczna w Finlandii c. agresja na Litwę, Łotwę i Estonię (1939-40) d. odebranie Besarabii Rumunii (1940) 2. Atak Niemiec na Danię i Norwegię - sytuacja w tych krajach 3. Atak Niemiec na Francję a. linia Maginota b. okoliczności ataku Niemiec na Francję c. przebieg wojny i klęska Francji d. Komitet Wolnej Francji i Charles de Gaulle 4. Bitwa o Anglię a. przygotowania brytyjskie do wojny b. przebieg bitwy (rola Polaków) 10 / 27
5. Wojna na Bałkanach a. X 1940 atak wojsk Włoskich na Grecję, przyczyny klęski Włochów b. sojusze Niemiec na Bałkanach (szczególnie rola Jugosławii) c. IV 1941: agresja Niemiec na Grecję i Jugosławię, ustasze w Chorwacji NIEMCY PO DRUGIEJ WOJNIE ŚWIATOWEJ 1. Decyzje zwycięskich mocarstw w sprawie Niemiec (Poczdam) - 5xd: denazyfikacja, demokratyzacja, demilitaryzacja, dekartelizacja, decentralizacja 11 / 27
- 4 strefy okupacyjne, pojęcie Bizonii i Tryzonii 2. Procesy norymberskie 3. Kryzys berliński - przyczyny konfliktu - blokada Berlina - VI 1948 - most powietrzny dla mieszkańców Berlina - zakończenie blokady - V 1949 4. Powstanie RFN - przeprowadzenie wyborów w strefach zachodnich 1946-47 - przyjęcie planu Marshalla przez zachodnie Niemcy - proklamowanie RFN z K. Adenauerem jako kanclerzem, stolica - Bonn - zakończenie okupacji i wchodzenie RFN do struktur europejskich 12 / 27
5. Powstanie NRD: - 1948-49 - powstawanie w Niemczech wschodnich władz podporządkowanych komunistom - X 1949 - powstanie Niemieckiej Republiki Demokratycznej - prezydent: Wilhelm Pieck, premier Otto Grotewohl - uznanie przez NRD wschodniej granicy z Polską 5. Powstanie berlińskie: - przyczyny złej sytuacji ekonomicznej we wschodnich Niemczech, ucieczki na zachód - VI 1953 - zamieszki w Berlinie po śmierci Stalina - konsekwencje rozruchów 6. Mur berliński - ucieczki na zachód - przyczyny 13 / 27
- 12-13 VIII 1963 - początki budowy zasiek, następnie muru oddzielającego Berlin wschodni od zachodniego. KONIEC STALINIZMU 1. ZSRR po wojnie - żdanowszczyzna - represje po II wojnie - zmiana nazwy partii komunistycznej na: Komunistyczną Partię Związku Radzieckiego (KPZR) 2. Rola XX Zjazdu KPZR - śmierć Stalina i jej konsekwencje (III 1953 r.) - przejęcie władzy przez Nikitę Chruszczowa: rola tajnego raportu na XX zjeździe KPZR: 14 / 27
krytyka kultu jednostki i zbrodni stalinowskich - pojęcia: destalinizacja, odwilż 3. Jugosławia w systemie komunistycznym - stosunki z ZSRR 4. Powstanie Układu Warszawskiego - okoliczności powstania Układu Warszawskiego - założenia polityki ZSRR do państw satelickich 5. Powstanie na Węgrzech - polityka Imre Nagy, próby demokratyzacji - X 1956 - demonstracje w Budapeszcie - pierwsze walki z wojskami ZSRR - wystąpienie Węgier z Układu Warszawskiego - rząd Janosa Kadara - wezwanie na pomoc Armię Czerwoną - stłumienie powstania przez Sowietów 15 / 27
- skutki powstania dla Węgrów 6. Odprężenie ZSRR - państwa zachodnie - stosunki z Jugosławią i Austrią - odprężenie z zachodem - rola zestrzelenia amerykańskiego samolotu U2 POLSKI PAŹDZIERNIK 1. Kryzys władzy komunistycznej w Polsce po śmierci Stalina - zmiana sposobu rządzenia, odchodzenie od kierownictwa jednoosobowego - załamanie się gospodarczego planu 6-letniego, pogarszanie się warunków życia, niekorzystna dla obywateli wymiana pieniędzy 16 / 27
- walka z Kościołem katolickim - uzależnienie się od ZSRR (Konstanty Rokossowski) 2. Wydarzenia czerwca 1956 r. Poznań, - rola XX zjazdu KPZR w Moskwie dla polskich komunistów - puławianie i natolińczycy - frakcje w PZPR - elementy odwilży - 28-30 czerwca 1956 - protest w Zakładach Cegielskiego w Poznaniu, żądania strajkujących robotników - stłumienie przez władzę protestów przy użyciu wojska - ok 70 zabitych - stanowisko władz wobec społeczeństwa 3. Rządy Władysława Gomółki - okoliczności przejęcia władzy przez Gomółkę (stanowisko ZSRR, "polska droga do socjalizmu") 17 / 27
- poprawa stosunku władz z Kościołem Katolickim - ułożenie na nowo relacji z ZSRR w dziedzinie gospodarczej, powrót Polaków z łagrów - Katowice - Stalinogród - sprawa czasopisma "Po prostu - 1957 r. - koniec ustępstw Gomółki DROGA KU WSPÓLNEJ EUROPIE 1. Organizacje wspólnej Europy a. rola planu Marschalla (integracja ekonomiczna): powstanie OEEC i OECD b. pierwsze organizacje polityczne: Benelux i Rada Europy (1949) c. Ojcowie Wspólnej Europy: K. Adenauer, A. de Gaspari, R. Schuman, W Churcihl d. pierwszy etap jednoczenia: plan Schumana i EWWiS (1952) 18 / 27
2. Integracja Europejska a. traktaty rzymskie i powstanie EWG oraz EWEA (1957 i 1958) b. kształtowanie się instytucji europejskich: Komisja Europejska, Parlament Europejski c. rozszerzenia wspólnot europejskich (rola EFTA) d. traktat z Schengen - znaczenie!985, 1995) e. Traktat z Maastricht - powstanie Unii Europejskiej (1992-1993) 3. Rozszerzenie struktur europejskich: 1973 - Wlk Brytania, Irlandia, Dania; 1981 - Grecja, 1986 - Hiszpania i Portugalia 4. Państwa komunistyczne - współpraca a. Powstanie RWPG b. polityka RWPG 1949-1991 19 / 27
DALEKI WSCHÓD PO II WOJNIE ŚWIATOWEJ 1. Chiny a. wojna domowa: Czang Kaj-szek - Mao Tse-tung, powstanie ChRL b. budowa komunistycznych Chin: pojęcia "wielkiego skoku" oraz rewolucji kulturalnej 2. Japonia po II wojnie światowej - zmiany terytorialne i ustrojowe po wojnie 3. Wojna koreańska a. podział Korei po wojnie: przyczyny b. powstanie dwóch państw koreańskich (Kim Ir Sen - KRLD- Korea Płn. i Korea Płd.) c. VI 1950 - atak KRLD na Koreę Płd., początki interwencji amerykańskiej d. decyzja ONZ o interwencji w Korei, udział ochotników chińskich po stronie Korei Płn. e. koniec wojny- VII 1953 20 / 27
4. Wojna w Wietnamie a. Wietnam w l. 50tych - wyparcie Francuzów b. podział Wietnamu na Północny - komunistyczny i Płd. - pod wpływami USA c. przebieg interwencji amerykańskiej 1968-75 5. Proces dekolonizacji Indochin a. pojęcie geograficzne Indochin b. państwo Czerwonych Khmerów w Kambodży (reżim Pol Pota) c. usamodzielnienie się kolonii brytyjskich ROZPAD SYSTEMU KOLONIALNEGO 1. Indie po II wojnie światowej 21 / 27
a. metoda biernego oporu w walce z Brytyjczykami: Mahatma Ghandi b. powstanie Indii, Pakistanu i Bangladeszu c. konflikt Pakistańsko - Indyjski 2. Dekolonizacja Afryki a. pojęcie dekolonizacji b. kolonie europejskie i przekształcanie się ich w niepodległe państwa c. pojęcie: rok Afryki i Organizacja Jedności Afrykańskiej 3. Kraje Trzeciego Świata - pojęcie KONFLIKTY NA BLISKIM WSCHODZIE 1. Okoliczności powstania państwa Izrael a. deklaracja Balfoura - znaczenie 22 / 27
b. pierwsze konflikty polestyńsko - żydowskie (lata 30te XX w.) c. 14 V 1948 - proklamowanie państwa Izrael 2. Konflikty izraelsko - arabskie: a. 1956 r. konflikt o kanał Sueski z Egiptem (Izrael w sojuszu z Francją i Wlk. Brytanią) b. 1967 r. - wojna sześciodniowa, konflikt z Egiptem, Syrią i Jordanią c. 1973 r. - wojna Jom Kippur - konflikt z Egiptem i Syrią 3. Konflikt izraelsko - palestyński pod koniec XX w. a. 1978 r. porozumienie w Camp Davidmiędzy Izraelem a Egiptem b. powstanie Organizacji Wyzwolenia Palestyny (OWP) - Jasir Arafat c. pojęcie intifady 4. Rewolucja w Iranie 23 / 27
a. sytuacja iranu za rządów szacha Reza Pahlaviego b. przejęcie władzy przez fundamentalistów islamskich - ajatollach Chomeini c. wojna irańsko - iracka 1980-88. 5. Wojna w Zatoce Perskiej a. przyczyny zajęcia Kuwejtu przez Irak VIII 1990 r. b. operacja Pustynna Burza i interwencja w imieniu ONZ państw koalicji na czele z USA c. sprawa Kurdów BLOK WSCHODNI W LATACH 60 I 70. 1. Polityka Nikity Chruszczowa a. relacje z Jugosławią b. negocjacje rozbrojeniowe z USA 24 / 27
2. Wyścig w kosmos pojęcia, daty: 1957,1961, 1969, 1972, 1974, 1998, sputnik, J. Gagarin, N. Armstrong, Sojuz, Apollo 3. Kryzys kubański a. rola Fidela Castro b. inwazja w Zatoce Świń c. sojusz kubańsko - radziecki, radzieckie rakiety na Kubie d. morska blokada wyspy przez USA e. rozwiązanie konfliktu (w tym pojęcie "gorącej linii") 4. Upadek Chruszczowa - rządy Leonida Breżniewa a. polityka Breżniewa oraz znaczenie "doktryny Breżniewa) 5. Interwencja w Czechosłowacji 25 / 27
a. Czechosłowacja na początku lat 60 b. Aleksander Dubczek i "praska wiosna" c. sierpień 1968 - interwencja wojsk Układu warszawskiego w Czechosłowacji d. konsekwencje interwencji 6. Wyścig zbrojeń ZSRR-USA a. układy SALT I i SALT II b. pojęcie gwiezdnych wojen PRZEMIANY SPOŁECZNE I KULTUROWE LAT 60. 1. Rewolucja obyczajowa a. rewolucja naukowo - techniczna (rola telewizji) b. rewolucja seksualna 26 / 27
c. wpływ zespołów rockowych (The Roling Stones, The Beatles) 2. Ruchy kontestatorskie - subkultury a. hipisi b. pacyfiści c. lewacki terroryzm d. feminizm 3. Walka z segregacją rasową w USA a. pozycja ludności czarnoskórej w USA po II wojnie światowej b. Martin Luther King - polityka biernego oporu i jej skutki 4. Sobór watykański II a. reformy soborowe (rola Jana XXIII i Pawła VI) 27 / 27