NIEOCZYM Aleksander 1 KRZYWONOS Leszek 2 Analiza funkcjonowania Portu Lotniczego Lublin WSTĘP Port lotniczy Lublin (kod IATA: LUZ, kod ICAO: EPLB), (rys. 1), administracyjnie znajduje się w mieście Świdnik powiat świdnicki. Położony jest on w odległości około 15 km od centrum Lublina, a usytuowany obok przyfabrycznego trawiastego lotniska Świdnik, istniejącego od 1938 roku i obsługującego wytwórnię śmigłowców PZL Świdnik. Airport Lublin zajmuje on ok. 250 ha i dysponuje pasem startowym o łącznej długości.2,5 km. Jego budowa rozpoczęła się jesienią 2010 roku, a została ukończona pod koniec roku 2012. Dnia 12 grudnia 2012 roku Port Lotniczy w Lublinie otrzymał certyfikat lotniska użytku publicznego. Rys.1. Port Lotniczy Lublin [1] 1 POŁĄCZENIA KOMUNIKACYJNE Z LOTNISKIEM Jednym z atutów Portu Lotniczego Lublin jest jego centralne położenie geograficzne w odniesieniu do wszystkich miast w regionie (rys. 2). Bardzo łatwy jest również dojazd do centrum Lublina, podróż zajmuje zaledwie 25-30 minut. Wraz z budową Portu Lotniczego rozbudowana została infrastruktura drogowa i kolejowa zapewniająca komunikację z lotniskiem. Obecnie dojazd do lotniska zapewnia droga wojewódzka nr 822 oraz droga ekspresowa S-17 Warszawa Hrebenne. Ponadto na potrzeby lotniska wybudowano nową zelektryfikowaną linię kolejową nr 581 łącząca stację Świdnik Miasto ze stacją Świdnik Port Lotniczy przylegającą do terminala. Obsługiwany jest on przez elektryczne zespoły trakcyjne typu EN57AL należące do województwa lubelskiego. Należy tu również podkreślić iż przez powiat świdnicki przebiegają ważne szlaki krajowe i międzynarodowe, tj. międzynarodowa trasa (E 372) Warszawa Kijów, a także ważne odcinki dróg krajowych (17, 19), wojewódzkich (813, 815, 822, 835) i powiatowych tworzące otwarcie komunikacyjne całego obszaru powiatu we wszystkich kierunkach. Bardzo istotne dla całego powiatu i ośrodka powiatowego jest położenie przy linii kolejowej łączącej Lublin i Świdnik z Warszawą, a przez Dęblin i Radom także z zachodnią częścią kraju. 1 Politechnika Lubelska, Wydział Mechaniczny, Katedra Podstaw Konstrukcji Maszyn i Mechatroniki, ul. Nadbystrzycka 36, 20-618 Lublin a.nieoczym@pollub.pl, 2 Politechnika Lubelska, Wydział Mechaniczny, Katedra Podstaw Konstrukcji Maszyn i Mechatroniki, ul. Nadbystrzycka 36, 20-618 Lublin l.krzywonos@pollub.pl 7825
Rys. 2. Położenie geograficzne Portu Lotniczego Lublin i przybliżone czasy podróży na lotnisko [2] Jednym z najprostszych sposobów dotarcia na lotnisko jest szynobus, który wyjeżdża z Dworca Głównego w Lublinie. Szynobus kursuje regularnie sześć razy dziennie, podróż zajmuje około kwadransa, a bilety można kupić u konduktora lub w kasie dworca kolejowego Lublin Główny. Stacja końcowa szynobusu znajduje się w terminalu i jest jedynym takim rozwiązaniem w Polsce. Z centrum miasta do portu można również dotrzeć autobusem, którego rozkład zsynchronizowany jest z rozkładem lotu. Port Lotniczy Lublin posiada bezpośrednie połączenie autobusowe z centrum Lublina, Tomaszowa Lubelskiego, Zamościa, Krasnegostawu. Autobus podjeżdża pod Halę Odlotów, natomiast odjazdy odbywają się spod Hali Przylotów. Bilety są do nabycia u kierowcy autobusu. Połączenia autobusowe obsługuje firma Garden Service. Szczegółowy rozkład i mapka trasy znajdują się na stronie internetowej Portu Lotniczego. Pasażerowie przyjeżdżający własnym samochodem mają do wyboru dwie trasy: prowadzącą przez drogę S17 oraz wojewódzką drogę nr 822. Jednak dojazd do Portu co dla niektórych może stać się pewnym wyzwaniem. Dla mieszkańców regionu, którzy wiedzą, że lotnisko jest w Świdniku i tam się trzeba kierować, nie stanowi to problemu. Jednak dla kogoś, kto kojarzy tylko oficjalną nazwę Airport Lublin, dojazd do portu może być kłopotem. O ile oznakowanie w Świdniku nie budzi żadnych zastrzeżeń to w Lublinie brak jest drogowskazów prowadzących na lotnisko. Dla osób korzystających z dojazdu własnym samochodem Port Lotniczy Lublin dysponuje dwoma parkingami o łącznej pojemności 450 miejsc (rys. 3). Parking A dobowy, zlokalizowany jest przed wejściem do hali odlotów i jest przeznaczony do postoju długoterminowego. Pasażerowie mogą pozostawić swój samochód na Parkingu A korzystając z pakietu tygodniowego (80 PLN) lub dwutygodniowego (100 PLN). Parking B godzinowy, zlokalizowany jest przed wejściem do hali przylotów i jest przeznaczony do postoju krótkoterminowego. Każdy parking posiada zatokę szybki dowóz / szybki odwóz z bezpłatnym postojem do 10 minut. Płatność za parking dokonywana jest w kasach samoobsługowych zlokalizowanych wewnątrz terminalu i przy wyjściach z terminalu. 7826
Rys. 3. Usytuowanie parkingów przed terminalem lotniczym [2] Ostatnią możliwością jest dojazd taksówką. Oprócz komfortu przejazdu samochodem podróżujący nie musi martwić się o to, gdzie pozostawić samochód w okolicach portu lotniczego. Czas przejazdu jest porównywalny z czasem przejazdu prywatnym samochodem. Największym minusem jest koszt, który wynosi około 50 zł. Obsługę TAXI w zakresie indywidualnego przewozu osób zapewnia rekomendowana przez Port Lotniczy Lublin korporacja taksówkowa - Damel TAXI. Przed budynkiem terminalu nie ma tradycyjnego postoju taxi. Pasażer, który będzie chciał odjechać z lotniska taksówką rekomendowanej korporacji powinien zgłosić się do stanowiska przywoławczego w terminalu. Na teren lotniska są wpuszczane jedynie samochody należące do wyłonionych w konkursie korporacji oraz taksówki, które zostały zamówione indywidualnie przez pasażerów. Te ostatnie, podjeżdzają jedynie na chwilę pod terminal, żeby zabrać pasażerów. Nie mogą natomiast oczekiwać na potencjalnych klientów. Wyłonienie przez Port Lotniczy Lublin rekomendowanej korporacji gwarantuje stałą cenę za kilometr. Tabela 1 przedstawia porównanie efektywności dojazdu poszczególnymi środkami transportu do Portu Lotniczego Lublin. Tab. 1. Zestawienie poszczególnych środków transportu. Źródło: opracowanie własne Środek transportu Czas przejazdu z centrum Lublina Cena przejazdu [PLN] [min] Autobus 35 8 Szynobus 15 5,3 Samochód osobowy 25 10 Taxi 25 50 2 KIERUNKI LOTÓW Lotnisko obsługiwane jest głównie przez tanie linie lotnicze: Wizz Air, Ryanair, Carpatair, Eurolot. Jedyny rejsowy przewoźnik to Lufthansa. Przedstawiona na Rysunku 4 siatka połączeń została stworzona na początku 2014 roku w wyniku porozumień z powyższymi przewoźnikami. Dodatkowo od maja 2015 roku planowane jest otwarcie linii Lublin Sztokholm Skavsta obsługiwanej przez Wizz Air. Szczegółowe informacje o przewoźniku i obsługiwanej linii zamieszczono w Tabeli 2. 7827
Rys. 4. Schemat połączeń lotniczych z Portu Lotniczego Lublin [2] Tab. 2. Przewoźnicy i kierunki lotów z Portu Lotniczego Lublin. Źródło: opracowanie własne Przewoźnik Lotnisko docelowe Typ samolotu Lufthansa Frankfurt (FRA) Airbus A319 Carpatair Rzym Fiumicino (FCO) Fokker F100 Eurolot Gdańsk Lech Wałęsa (GDN) Wrocław (WRO) DH4 Bombardier-Q400 DH4 Bombardier-Q400 DH4 Bombardier-Q400 Mediolan Malpensa (MXP) Ryanair London Stansted (STN) B738 Boeing 737-800 Wizz Air London Luton (LTN) Airbus A320 Oslo Torp Sandefjord (TRF) Airbus A320 W sezonie wakacyjnym 2014 roku, z lotniska odbywały się loty czarterowe do bułgarskiego Burgas, tureckiej Antalyi, egipskiego Sharm El Sheikh, hiszpańskiego Alicante, Fuerteventury na Wyspach Kanaryjskich i Chanii na Krecie. Dodatkowo Port Lotniczy Lublin obsługuje miesięcznie około 60 prywatnych lotów. Do Świdnika przylatują samoloty ze wszystkich polskich lotnisk, nie brakuje też kursów międzynarodowych. Najwięcej lotów zanotowano z Francji, Szwajcarii i Rosji. Na liście są też: Niemcy, Szwecja, Finlandia, Ukraina, Wielka Brytania, Portugalia, Hiszpania, Włochy, Grecja, Izrael, Dania, Litwa, Rumunia, Bułgaria, a nawet USA i Australia. Mogłoby być ich więcej, ale lotnisko nie jest całodobowe. Nie ma też stałej kontroli lotów, ani stałego przejścia granicznego. Kontrolerów zatrudnia Polska Agencja Żeglugi Powietrznej, która przysyła ich do Lublina tylko na 48 godzin w ciągu tygodnia. Według PAŻP przy 24 operacjach tygodniowo (mowa o regularnych lotach obsługiwanych przez linie lotnicze) to wystarczy. Władze lubelskiego lotniska od dłuższego czasu starają się o przyznanie stałej obsługi kontrolerskiej, ale PAŻP uzależnia to od większej liczby regularnych lotów. Trwają też starania o wydłużenie godzin pracy portu [4]. 7828
3 WYNIKI EKONOMICZNE Po otwarciu lotniska w grudniu 2012 roku, planowano, że będzie ono obsługiwało corocznie około 300 tysięcy pasażerów. Jednak już po kilku miesiącach 2013 roku okazało się, że należy zweryfikować te prognozy. Ogłoszono korektę do 200 tysięcy osób, choć nieoficjalnie władze portu liczyły że będzie ich 250 tys. Spadek liczby pasażerów tłumaczono brakiem całorocznego połączenia z Gdańskiem, upadkiem linii OTL Express. Spodziewano się połączenia z takimi miastami jak Wrocław, Frankfurt, Tel Awiw, czy też Paryż, jednak rozmowy z przewoźnikami nie przyniosły skutku. W rezultacie w 2013 roku przez lotnisko przewinęło się 162 986 pasażerów [3]. Analizy statystyczne odnośnie roku 2013 przedstawiono na rys. 4 i rys. 5. Rys. 5. Operacje lotnicze w Porcie Lotniczym Lublin w 2013 roku [2] Rys. 6. Ruch pasażerski w Porcie Lotniczym Lublin w 2013 roku [2] Ruch pasażerski w pierwszych miesiącach 2014 roku wskazuje na rosnącą liczbę ruchu pasażerskiego (w tysiącach osób) w porównaniu do analogicznych miesięcy 2013 roku [2]: styczeń - 13,231 luty - 12,264 marzec - 14,322 kwiecień - 13,217 maj - 13,511 czerwiec - 15,323 lipiec - 21,940 Liczba operacji lotniczych w pierwszych miesiącach 2014 roku także wykazuje tendencję rosnącą: styczeń - 146 7829
luty - 140 marzec - 240 kwiecień - 274 maj - 302 czerwiec - 304 lipiec - 274 Mniejsza liczba pasażerów w 2013 roku spowodowała, że Port Lotniczy Lublin zamknął rok budżetowy 31,5 mln zł straty. Przychody ze sprzedaży to 4,6 mln zł netto. Brakujące pieniądze wyłożyło miasto Lublin i województwo lubelskie. Milionowe straty w pierwszym roku działalności portu były do przewidzenia. Według ekspertów PLL regionalny port lotniczy zacznie zarabiać po około siedmiu latach. Lotniska z samej swojej idei nie są spółkami, które mają wyłącznie zarabiać. Korzyści płynące z lotniska są dużo większe niż rachunkowe liczby po pierwszym roku działalności. To oszczędność na czasie podróżowania, zwiększenie mobilności społeczeństwa, okno, które łączy region ze światem. Do tego trzeba doliczyć firmy, które zainwestowały w Lublinie i okolicach ze względu na port lotniczy. Potwierdził to np. niemiecki producent silników elektrycznych z fabryką ABM Greiffenberger w Specjalnej Strefie Ekonomicznej w Lublinie [5]. Miejski wydział inwestycji w 2013 roku otrzymał o 50 procent więcej zapytań inwestycyjnych niż w latach poprzednich [5]. Lubelskie lotnisko rozpoczęło dopiero swoją działalność i nie powinien dziwić ujemny bilans finansowy. Pozostałe lotniska jeszcze nie ujawniły danych za 2013 rok (lubelskie lotnisko też formalnie tego nie zrobiło), ale patrząc na dane za 2012 rok, widać, że sytuacja jest różna. Warszawskie lotnisko Chopina było 62,4 mln zł na plusie, drugie miejsce w tym zestawieniu zajęły krakowskie Balice (43,9 mln), a trzecie były Katowice (17,5 mln). We Wrocławiu zanotowano 3,1 mln zł straty. Lotniska obsługujące mniej niż milion pasażerów rocznie były na minusie. To Szczecin (minus 4 mln zł), Bydgoszcz (minus 4,6 mln), Rzeszów (minus 15 mln) i Łódź (minus 37,7 mln). [3] Streszczenie W artykule zamieszczono podstawowe informacje dotyczące położenia Portu Lotniczego Lublin względem głównych szlaków komunikacyjnych województwa. Scharakteryzowano podstawowe środki transportu, którymi można dojechać na lotnisko. Podano głównych przewoźników oraz trasy ich lotów. Zamieszczono analizę operacyjną i ekonomiczną portu lotniczego oraz podano przyczyny ujemnego wyniku finansowego za 2013 rok. Analysis of functioning of the Lublin Airport Abstract Vital statistics concerning putting the airport of Lublin were placed in the article relative to main communications trails of the province. Basic means of transport, with which it is possible to reach to the airport were characterised. Chief carriers and routes of their flights were passed. Operation and economic analysis was placed of airport and causes of the loss were stated for 2013. BIBLIOGRAFIA 1. http://architektura.muratorplus.pl 2. www.airport.lublin.pl 3. www.prtl.pl 4. www.dziennikwschodni.pl/ Lublin: Lotnisko Lublin. Nocą nie latamy 5. http://lublin.gazeta.pl/lublin/1,48724,16209857,lotnisko_ma_31_5_mln_zl_straty, 7830