Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej Opis modelu kalkulacji kosztów sieci NGA dla wybranych miast w Polsce

Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej Opis modelu kalkulacji kosztów sieci NGA dla wybranych miast w Polsce Warszawa, sierpień 2009.

Spis treści Zastosowane skróty... 3 1. Wstęp... 4 2. ZałoŜenia modelu sieci NGA... 6 2.1. Klastry...6 2.2. Sieć miedziana...7 2.3. Sieć światłowodowa...8 2.4. Pozostałe załoŝenia...8 3. Ogólna koncepcja modelu sieci NGA... 10 4. Wymiarowanie sieci NGA... 13 4.1. Wymiarowanie odcinka sieci miedzianej...13 4.2. Wymiarowanie odcinka sieci światłowodowej...14 5. Koszt sieci NGA... 18 6. Wyniki modelu NGA... 20 2

Zastosowane skróty BSA - (ang. Bitstream Access) dostęp do strumienia bitów DP - (ang. Distribution Point) głowica abonencka, puszka, skrzynka lub słupek FTTC - (ang. Fiber to the Cabinet) światłowód do szafki ulicznej GRC - (ang. Gross Replacement Cost) koszt odtworzenia środka trwałego brutto HCC - (ang. Homogenous Costs Categories) jednorodne kategorie kosztowe IP - (ang. Internet Protocol) protokół komunikacyjny warstwy sieciowej modelu OSI, powszechnie stosowany w sieci Internet i sieciach lokalnych LLU - (ang. Local Loop Unbundling) uwolnienie lokalnej pętli abonenckiej LRIC - (ang. Long Run Incremental Costs) długookresowe koszty przyrostowe NGA - (ang. Next Generation Access) sieć dostępowa następnej generacji OLT - ONU - (ang. Optical Line Termination) miejsce zakończenia kabla światłowodowego (ang. Optical Network Unit) urządzenie optyczne sieci telekomunikacyjne umieszczone w ulicznej szafie kablowej PCP - (ang. Primary Connection Point) główny punkt agregujący abonentów VDSL - WACC - (ang. Very high speed Digital Subscriber Line) cyfrowe łącze abonenckie o bardzo duŝej przepływności (ang. Weighted Average Cost of Capital) wskaźnik określający średniowaŝony koszt kapitału 3

1. Wstęp Celem budowy przedmiotowego modelu jest zaprojektowanie i oszacowanie kosztów zarówno wybudowania, eksploatacji, jak i utrzymania sieci NGA, w oparciu o metodologię długookresowych kosztów przyrostowych (LRIC). Pozwoli to, na oszacowanie kosztów inwestycyjnych, związanych z budową i eksploatacją sieci NGA w Polsce, co moŝe okazać się przydatne zarówno dla potencjalnych inwestorów, operatorów sieci, jak równieŝ umoŝliwi Prezesowi UKE dostosowanie polityki regulacyjnej w tym zakresie. Model NGA umoŝliwi zatem racjonalną politykę regulacji kosztowych i pochodnych, a takŝe będzie podstawą do analiz zmiany trendów na rynku sieci NGA w okresie jego rozwoju i późniejszym. Budowa modelu poprzedzona została analizami dotyczącymi zasadności przyjęcia konkretnego scenariusza budowy sieci NGA w Polsce, z punktu widzenia obecnie istniejących moŝliwości technicznych operatorów oraz konkurencyjności rynku telekomunikacyjnego. Na tej podstawie zaprojektowana została sieć, która stanowi proponowane rozwiązanie, celem świadczenia usług w oparciu z wykorzystaniem wariantu FTTC w oparciu o technologię VDSL. PowyŜsze oznacza, Ŝe model zakłada wykorzystanie sieci światłowodowej od węzła agregującego IP do szafy ONU (w której znajduje się m.in. przełącznica główna), a następnie sieci miedzianej od szafy ONU do zakończenia sieci rozdzielczej. Wybór technologii VDSL uzasadniony jest jej moŝliwościami technicznymi, a mianowicie zdolnością do świadczenia usług o przepływności co najmniej 30 Mb/s do uŝytkowników końcowych. Model sieci NGA w duŝej mierze wzorowany jest na dostępnych Prezesowi UKE modelach bottom-up kalkulacji usług LLU, BSA oraz usług sieci transportowej. Wynika to z faktu, Ŝe wskazane modele zbudowane zostały w oparciu o metodologię LRIC i szacują koszty efektywnego operatora, a dodatkowo ich zakres jest zbieŝny z modelem sieci NGA. Z modeli LLU i BSA wykorzystane zostały informację, które posłuŝyły do zaprojektowania i wyceny sieci miedzianej wraz ze sprzętem telekomunikacyjnym, niezbędnym do zapewnienia pełnej funkcjonalności sieci szerokopasmowej, natomiast model usług sieci transportowej wykorzystany został do celów zaprojektowania sieci światłowodowej w modelu sieci NGA. Celem niniejszego dokumentu jest szczegółowy opis załoŝeń oraz funkcjonowania modelu NGA oraz podjęcie dialogu ze środowiskiem telekomunikacyjnym na temat przyjętych rozwiązań technicznych oraz wyceny zaprojektowanej sieci. Wobec powyŝszego, Prezes UKE zwraca się do wszystkich zainteresowanych o wyraŝenie opinii oraz zgłaszanie uwag i sugestii merytorycznych, zarówno co do kształtu, załoŝeń, funkcjonowania, jak i wartości urządzeń telekomunikacyjnych, do dnia 8 stycznia 2010 r. Dla celów weryfikacji danych kosztowych zawartych w modelu, Prezes UKE zwraca się wszystkich biorących udział w konsultacjach z uprzejmą prośbą o informacje dotyczące bieŝącej wartości kategorii kosztowych wskazanych w zakładce Wartość HCC. Uwagi prosimy przedstawiać w następującym formacie: szczegółowe wskazanie treści w dokumencie lub zakładek/kolumn/wierszy/komórek lub formuł w aplikacji MS Excel, do których odnosi się uwaga; szczegółowe przedstawienie uwagi; 4

propozycja alternatywnego względem przedstawionego w niniejszym dokumencie lub aplikacji MS Excel rozwiązania; szczegółowe uzasadnienie przedstawionej propozycji; inne uwagi. W przypadku braku wiarygodnego i przekonywującego uzasadnienia przedstawianych przez Państwa propozycji, istnieje duŝe prawdopodobieństwo, Ŝe nie zostaną one uwzględnione w dalszych pracach nad modelem sieci NGA. Wszelkie stanowiska i dane naleŝy przekazać elektronicznie na adres e-mail: d.roslon@uke.gov.pl oraz a.stawinska@uke.gov.pl, jak równieŝ w formie papierowej na adres Urzędu Komunikacji Elektronicznej w Warszawie: Departament Hurtowego Rynku Telekomunikacyjnego Urząd Komunikacji Elektronicznej ul. Kasprzaka 18/20 01-211 Warszawa 5

2. ZałoŜenia modelu sieci NGA Niniejszy model NGA oparty jest na dwóch rodzajach załoŝeń, które mają wpływ na jego funkcjonowanie. Pierwszy rodzaj załoŝeń to załoŝenia twarde, tzn. takie, których uŝytkownik modelu nie moŝe zmienić. Znajdują się one w zakładce Input, a ich komórka ma szary kolor. Drugi rodzaj załoŝeń to załoŝenia miękkie, które moŝna modyfikować, na przykład na potrzeby analizy wraŝliwości modelu NGA. ZałoŜenia miękkie znajdują się w zakładkach Input, HCC i Wartość HCC, a ich komórki mają kolor biały. PoniŜej opisano poszczególne załoŝenia, w podziale na główne grupy elementów modelu. 2.1. Klastry Jak wskazano we Wstępie, przedmiotowy model sieci NGA, w zakresie wymiarowania sieci miedzianej, w duŝej mierze wzorowany był na dostępnym Prezesowi UKE modelu kalkulacji kosztów usług LLU. Analogicznie do wskazanego modelu, obszary analizowanych miast zostały podzielone na klastry o jednorodnym geotypie (rodzaju zabudowy). Geotypy te stanowią: (1) kamienice, (2) bloki, (3) domy powierzchniowe (domki jednorodzinne) i (4) domy liniowe (wzdłuŝ drogi). Dla kaŝdego z powyŝszych rodzajów zabudowy określone zostały pomocnicze parametry, dzięki którym moŝliwe było wyznaczenie kształtu danego klastra oraz zwymiarowanie sieci, będącej w stanie zapewnić podaŝ odpowiadającą popytowi w danym klastrze. Popyt stanowi ilość abonentów, którzy korzystają obecnie z usług telefonii stacjonarnej i/lub z usług szerokopasmowych, przy czym zaprojektowana w modelu sieć NGA została zaprojektowania tak, aby warunki techniczne zapewniały podłączenie nowych uŝytkowników (przewymiarowanie sieci). Dla danego rodzaju zabudowy przyjęto następujące parametry: 1. Kamienice i bloki Przyjęto załoŝenie, Ŝe szerokość kamienicy wynosi 25 m. (zakładka Input, komórka G9). Stosunek szerokości kwartału (zbioru czterech kamienic) do jego długości wynosi 100% i jest kwadratem, co implikuje równieŝ kształt całego klastra (zakładka Input, komórki G12 i G13). Dodatkowo przyjęto, Ŝe w kaŝdej kamienicy do pierwszej głowicy/puszki/szafki lub słupka agregowanych jest po 12 abonentów (zakładka Input, komórka G10). Dla uproszczenia, parametry te zostały zagregowane w zakładce Input, w komórkach G26-G32, przy czym ilość abonentów agregowanych do DP ze względu na gęstość zaludnienia jest stała i wynosi 12. 2. Domy powierzchniowe Przyjęto załoŝenie o prostokątnym kształcie działki, której długość jest czterokrotnie większa od szerokości (zakładka Input, komórka G22), jednakŝe stosunek szerokości do długości klastra składającego się kilku kwartałów wynosi 100% (zakładka Input, komórka G23). 3. Domy liniowe 6

ZałoŜono, Ŝe do jednego DP agregowanych jest 16 abonentów (zakładka Input, komórka G35), a następnie 30 DP agregowanych jest do PCP (zakładka Input, komórka G36). Druga z powyŝszych zaleŝności wynika z zasięgnięta została z modelu LLU, a na potrzeby tego modelu sieci NGA, w których PCP nie wstępuje, kable sieci miedzianej są prowadzone z DP bezpośrednio do szafy ONU. Następnie przyjęto kształt geotypu jako kwadrat, co oznacza, Ŝe stosunek długości boku równoległego do drogi do długości boku prostopadłego do niej wynosi 100%. W modelu LLU Prezesa UKE, terytorium Polski podzielono na obszary według dwóch kryteriów: gęstości zaludnienia oraz typu zabudowy, przy czym zgodnie ze standardem budowy modeli bottom-up przyjmuje się, Ŝe w kaŝdym ze zdefiniowanych obszarów występuje jednolity rozkład abonentów. Taki podział umoŝliwia oszacowanie wymiarów kaŝdego z klastra oraz odległości pomiędzy poszczególnymi elementami sieci dostępowej, a tym samym zwymiarowanie długości kabli i kanalizacji kablowej. W modelu sieci NGA, dla kaŝdego z wyznaczonych do analizy miast, obszary te zostały wprost zaczerpnięte z modelu LLU. Obszary te określane są jako klastry i pierwotnie, w modelu LLU kaŝdy z nich był obsługiwanych przez jedną szafę ONU lub jeden host. PowyŜsze informacje znajdują się w zakładce ONU w kolumnach B-F. Liczba abonentów dla kaŝdego z klastrów określona została na podstawie informacji przekazanych przez operatorów do budowy modeli bottom-up LLU i BSA. Dodatkowo, obszary te zostały zmapowane tak, aby Ŝaden z nich się nie powtarzał (zakładka Input, komórka B34). 2.2. Sieć miedziana Jednym z głównych załoŝeń przyjętych w trakcie realizacji projektu NGA polega na tym, Ŝe modelowana sieć ma być w stanie dostarczyć kaŝdemu szerokopasmowy dostęp do sieci Internet o przepływności co najmniej 30 Mbit/s. W chwili obecnej umoŝliwia to zastosowanie w stacjonarnych sieciach telefonicznych technologii VDSL. Aby warunek ten został spełniony, określono maksymalną długość sieci miedzianej od gniazdka abonenckiego do najbliŝszej szafy ONU. Długość ta wynosi 500 m. PoniewaŜ status prawny tzw. przyłącza abonenckiego (odcinek sieci od zakończenia sieci dystrybucyjnej do gniazdka abonenckiego) nie jest jednoznaczny, dlatego nie został on wliczony do kalkulacji (zakładka Input, komórka B28). Podobne załoŝenie przyjęte zostało w modelu top-down, przygotowanym przez TP w ramach realizacji nałoŝonego na nią przez Prezesa UKE m.in. na rynku dostępu do lokalnej pętli abonenckiej czy dostępu szerokopasmowego, obowiązku, o którym mowa w art. 39 Pt. W związku z koniecznością zapewnienia odpowiedniej jakości dostarczanych usług, Prezes UKE wprowadził w modelu sieci NGA korektę maksymalnej długości miedzianej sieci dostępowej do 430 m., zakładając tym samym średnią długość przyłącza abonenckiego na poziomie 70 m. Szczegółowy opis przedmiotowej korekty znajduje się w pkt 4.1. Wymiarowanie odcinka sieci miedzianej. Parametr określający maksymalną długość pętli miedzianej moŝna w modelu zmienić, wstawiając odpowiednią wartość w zakładce Input, w komórce B4. 7

Modele bottom-up opierają się albo na podejściu spalonego węzła (ang. scorched node approach), które zakłada rzeczywistą lokalizację węzłów sieci telekomunikacyjnej (zazwyczaj są to węzły sieci operatora zasiedziałego), albo na podejściu spalonej ziemi (ang. scorched earth approach), które zakłada zwymiarowanie całej sieci telekomunikacyjnej od nowa. W przedmiotowym modelu sieci NGA zastosowane zostało podejście hybrydowe, w którym lokalizacje hosta lub szafy ONU obsługujących dany obszar (klaster) pochodzą z informacji uzyskanych przez Prezesa UKE od TP. Na potrzeby tego modelu, a przede wszystkim dokonywanej w nim korekty sieci miedzianej, w centralnym punkcie klastra zamiast hosta lub szafy ONU umiejscowiona została mufa agregująca kable światłowodowe doprowadzone od zamodelowanych szaf ONU, umiejscowionych w mniejszej odległości (do 430 m.) od lokalizacji abonentów w tym klastrze (patrz pkt 4.2. Wymiarowanie odcinka sieci światłowodowej, poniŝej). Dodatkowo, modele bottom-up słuŝą do obliczania kosztu odtworzenia sieci telekomunikacyjnej, co determinuje konieczność oparcia kalkulacji na kosztach bieŝących (CCA). Oznacza to, Ŝe modeluje się sieć w taki sposób, aby była ona w stanie zapewnić podaŝ na poziomie danego popytu, a wycena infrastruktury telekomunikacyjnej opiera się na najbardziej aktualnych danych rynkowych. W związku z powyŝszym, konsultowany model sieci NGA zakłada, Ŝe cała sieć miedziana jest budowana od nowa, jednakŝe aplikacja umoŝliwia zmianę tego stanu rzeczy poprzez parametr wskazujący na udział sieci wymagającej modernizacji lub odbudowy (zakładka Input, komórka B8), czy teŝ modyfikację stanu umorzenia sieci telekomunikacyjnej (zakładka Wycena HCC, kolumna I). Jeśli przyjmie się, Ŝe udział sieci odtwarzanej wynosi 100%, to oznacza to tyle, Ŝe cała sieć miedziana jest modelowana (zakłada się wybudowanie sieci miedzianej od początku, czyli nie jest brana pod uwagę rzeczywista sieć telekomunikacyjna), natomiast jeśli wartość tego parametru ustali się na poziomie 0%, to oznacza to, Ŝe wykorzystuje się obecnie istniejącą miedzianą sieć dostępową. W tym drugim przypadku, do wyników modelu sieci NGA (zakładka Wyniki, komórka F5) dodaje się koszt utrzymania rzeczywistego łącza abonenckiego, który odpowiada kosztom pełnego dostępu do lokalnej podpętli abonenckiej (zakładka Input, komórka B36). 2.3. Sieć światłowodowa Jedno z załoŝeń przyjętych dla sieci światłowodowej dotyczy kanalizacji kablowej w danym klastrze i polega na tym, Ŝe jej długość jest stała, niezaleŝnie od długości sieci miedzianej wskazuje na (patrz pkt 4.2. Wymiarowanie odcinka sieci światłowodowej, poniŝej). Dzięki temu znana jest długość odcinka kanalizacji po miedzianej pętli abonenckiej do długości 430 m. dla kaŝdego klastra. Drugim z załoŝeń jest moŝliwość kaskadowania szaf ONU, dzięki czemu kilka szaf ONU moŝna połączyć ze sobą szeregowo, co implikuje relatywnie niŝsze koszty związane z długością kabli światłowodowych w klastrze. ZałoŜenie to moŝe być modyfikowane przez uŝytkownika modelu i znajduje się w zakładce Input, w komórce B10). 2.4. Pozostałe załoŝenia Pozostałe załoŝenia znajdujące się w zakładce Input, stanowią: 8

1. ilość węzłów eliminowanych z analizy, poniewaŝ agregują one mniejszą niŝ zadana liczbę abonentów w danym klastrze (zakładka Input, komórka B6); 2. wskaźnik trasowy, który koryguje długość liniową kanalizacji i kabli, dzięki czemu model wyznacza drogową długość kabli i kanalizacji, co lepiej odzwierciedla rzeczywiste warunki budowy sieci telekomunikacyjnej (zakładka Input, komórka B14) wskaźnik ten moŝe przyjmować wartości od 1 do pierwiastka kwadratowego z 2 włącznie; 3. wskaźnik WACC, określający oczekiwaną wartość zwrotu z inwestycji wyraŝony w procentach (zakładka Input, komórka B12) w modelu sieci NGA załoŝono wskaźnik WACC na poziomie 10,13%, czyli wskaźnik identyczny, jak ustalony w decyzji Prezesa UKE z dnia 2 kwietnia 2008 r. nr DHRT-WKO-6042-4/08(5) dla TP, jednakŝe jest to parametr zmienny, co ma szczególnie duŝe znaczenie przy dyskusjach na temat ewentualnego uwzględniania dodatkowego ryzyka inwestycyjnego (ang. project-specific risk premium); 4. wartość odszkodowań wskaźnik określający udział odszkodowań dla właścicieli działek, przez które prowadzona jest sieć telekomunikacyjna (zakładka Input, komórka B16) wartość 1,64% pochodzi z informacji uzyskanych przez Prezesa UKE w trakcie budowy modeli LLU, BSA i innych, jednakŝe jest to parametr zmienny (wartość ta stanowi narzut na koszt odtworzenia sieci zob. zakładka Wycena sieci, kolumna F); 5. bezpośrednie koszty operacyjne koszty, które trzeba ponieść, aby zapewnić poprawne funkcjonowanie sieci. Model zakłada, Ŝe moŝna je oszacować jako procentowy narzut na zannualizowany koszt odtworzenia sieci. (zakładka Input, komórka B18) przyjęta wartość wskaźnika równa 4,6% pochodzi z informacji uzyskanych przez Prezesa UKE w trakcie budowy modeli LLU, BSA i innych, jednakŝe jest to parametr zmienny zakładka Wycena sieci, kolumna H); 6. pośrednie koszty operacyjne i kapitałowe wskaźniki określające wysokość narzutów pośrednich kosztów operacyjnych (zakładka Input, komórka B20) i pośrednich kosztów kapitałowych (zakładka Input, komórka B22) wartości odpowiednio 24,5% oraz 1,7% pochodzą z informacji uzyskanych przez Prezesa UKE w trakcie budowy modeli LLU, BSA i innych, jednakŝe jest to parametr zmienny (wartości te stanową narzut na zannualizowany koszt odtworzenia sieci; zakładka Wycena sieci, kolumna I); 7. kurs walutowy przyjęty do kalkulacji kurs walutowy stanowi średni kurs z lipca 2009 r., obliczony na podstawie danych Narodowego Banku Polskiego i wynosi 1 = 4,3053 PLN (zakładka Input, komórka B24); 8. pozostałe załoŝenia mają dla uŝytkownika modelu informacyjny charakter i wskazują: rodzaj annualizacji kosztów (zakładka Input, komórka B30), ilość analizowanych miast (zakładka Input, komórka B26) oraz rodzaj abonentów wyznaczonych do analizy (abonenci usług telefonii stacjonarnej, zakładka Input, komórka B32); 9. dodatkowo w zakładce Input, w komórkach J2:L18 określono kable sieci miedzianej przyjęte do analizy, ich przypisanie do danej ilości abonentów (tabela pierwsza) oraz przekrój i średnicę kabli ze względu na ilość par miedzianych (tabela druga). 9

3. Ogólna koncepcja modelu sieci NGA Jak wspomniano wcześniej, model sieci NGA w zakresie wymiarowania sieci miedzianej bazuje na modelu LLU posiadanym przez Prezesa UKE, a w szczególności na jego elementach dotyczących wymiarowania sieci miedzianej (podpętli lokalnej). Zatem koncepcja budowy modelu w tym zakresie zdeterminowana została w duŝej mierze przez załoŝenia, na których oparty był model LLU. Do analizy wyznaczono 25 losowo wybranych miast w Polsce. Model sieci NGA wymiaruje i szacuje koszty sieci dla wszystkich wytypowanych miast, natomiast na potrzeby bardziej szczegółowych analiz nad modelem wdroŝenia sieci NGA w Polsce, model ten został równieŝ podzielony na trzy mniejsze submodele, grupujące duŝe miasta (ang. urban), mniejsze miasta (ang. suburban) i tereny mało zurbanizowane (ang. rural), w zaleŝności od ilości mieszkańców. Do analizy w modelu sieci NGA zostały wybrane następujące miasta: DuŜe miasta Mniejsze miasta Tereny mało zurbanizowane Warszawa, Kraków, Poznań, Łódź, Gdańsk, Bydgoszcz, Lublin, Tarnów, Rzeszów i Opole Zamość, Pruszków, Gniezno, Sanok, Olkusz, GiŜycko, Ustrzyki Dolne, Gorzów Wielkopolski i Sandomierz Śmigiel, Stary Sącz, Łobez, Kolbuszowa, Barlinek i Miastko KaŜde z miast podzielone zostało na klastry, dla których następnie zwymiarowano sieć NGA (FTTC/VDSL) i oszacowano koszt jej budowy. Przedmiotowy model wycenia sieć sumarycznie dla wszystkich analizowanych miast, a dodatkowe aplikacje (pochodne modelu) kalkulują koszty dla kaŝdej z grup miast, przedstawionych powyŝej. Ujęcie któregokolwiek z miast w innej grupie niŝ ta, do której jest obecnie przypisane, nie wpływa w Ŝaden sposób na wyniki sumaryczne. koszty sieci i jej koszt. Uproszczoną, pierwotną koncepcję sieci miedzianej, wyznaczonej na bazie modelu LLU, prezentuje rysunek znajdujący się na następnej stronie: 10

Rysunek nr 1. Koncepcja wymiarowania sieci miedzianej na bazie modelu LLU, dla typu zabudowy - kamienice Klaster Kwartał Sieć miedziana Host / ONU Źródło: opracowanie własne UKE. PowyŜsza struktura charakteryzuje się umiejscowieniem w centrum kaŝdego z klastrów hosta lub szafy ONU (dla klastrów poniŝej 1 tys. abonentów), w której znajduje się przełącznica główna, do której z kolei przypięci są abonenci. Sieć prowadzona jest w sposób zaprezentowany na Rysunku nr 1. PowyŜsza sieć została skorygowana w sposób uwzględniający załoŝenia przedstawione we wcześniejszym fragmencie niniejszego dokumentu (pkt 2.2. niniejszego dokumentu). Wprowadzenie m.in. korekty długości sieci miedzianej tak, aby zapewniona była techniczna moŝliwość świadczenia usług w technologii VDSL oraz wymiarowanie sieci światłowodowej wymuszają modyfikację struktury sieci przedstawionej na Rysunku nr 1, tak, Ŝe struktura przyjęta na potrzeby modelu sieci NGA przedstawia się następująco: 11

Rysunek nr 2. Koncepcja sieci dostępowej w modelu NGA, dla typu zabudowy kamienice Klaster Kwartał ONU Światłowód ONU mufa / ONU Sieć miedziana Źródło: opracowanie własne UKE. W odniesieniu do powyŝszego naleŝy wskazać, Ŝe korekta długości sieci miedzianej nie została wprowadzona w klastrach, w których jej długość nie przekraczała 430 m., przyjętych w modelu sieci NGA ze względów technicznych. 12

4. Wymiarowanie sieci NGA W modelu wymiarowanie sieci NGA zostało przeprowadzone dwuetapowo. W pierwszym etapie zwymiarowana została dla kaŝdego z analizowanych miast sieć miedziana, a w drugim sieć światłowodowa. Wymiarowanie odcinków obu rodzajów sieci odbyło się w sposób opisany poniŝej. 4.1. Wymiarowanie odcinka sieci miedzianej Miedziana część sieci NGA obejmuje odcinek od zakończenia sieci rozdzielczej do szafy ONU. Dla kaŝdego z klastrów, opisanych w części dokumentu mówiącej o załoŝeniach do modelu sieci NGA, wyznaczone zostały parametry pomocnicze związane z danym obszarem (zakładka Wymiarowanie sieci, kolumny F-Y), a następnie na ich podstawie wyznaczono długość kabli miedzianych (zakładka Wymiarowanie sieci, kolumny AD-AE), niezbędnych do przyłączenia abonentów do hosta lub szafy ONU znajdującego się w środku klastra, co jest optymalnym rozwiązaniem z kosztowego punktu widzenia, a jednocześnie zapewnia funkcjonalność techniczną. Na tej samej podstawie wyznaczono takŝe ilość urządzeń agregujących pętli abonenckie z danego klastra. Sposób wymiarowania sieci dla kaŝdego klastrów jest analogiczny jak w modelu LLU, a jego opis moŝna znaleźć w dokumencie konsultacyjnym do modelu LLU z listopada 2006 r. (Część 5, Etap 1 Wymiarowanie sieci), na stronie internetowej UKE 1. Ilustrował to Rysunek nr 1, wyŝej. Następnie, mając na uwadze uwarunkowania techniczne świadczenia usług w technologii VDSL, dokonano korekty długości sieci miedzianej (zakładka Wymiarowanie sieci, kolumny AF-AM). Korekta ta została przeprowadzona w następujący sposób: 1. na podstawie długości kabli miedzianych mniejszych niŝ stuparowe (zakładka Wymiarowanie sieci, kolumna AD) oraz stuparowych (zakładka Wymiarowanie sieci, kolumna AE), wyznaczono sumaryczną ich długość dla kaŝdego z klastrów i podzielono przez ilość abonentów w danym klastrze (zakładka Wymiarowanie sieci, kolumna AF); 2. wyznaczono średnią długość kabli na jednego abonenta w danym klastrze jeŝeli wartość ta była mniejsza niŝ załoŝone 430 m., to w danym klastrze niedokonywano korekty sieci, jeŝeli natomiast wartość ta była większa od przyjętych 430 m., to wprowadzono maksymalna dopuszczalną długość sieci miedzianej, czyli 430 m. (zakładka Wymiarowanie sieci, kolumna AG); 3. dla kaŝdego klastra obliczona została róŝnica pomiędzy średnią długością kabli na jednego abonenta a ich skorygowaną długością (zakładka Wymiarowanie sieci, kolumna AH); 4. obliczony został iloczyn powyŝszej róŝnicy i ilości abonentów, co dało wartość określającą sumaryczną długość skorygowanej sieci (zakładka Wymiarowanie sieci, kolumna AI); 5. na podstawie proporcji kabli mniejszych niŝ stuparowe i stuparowych przed korektą wyznaczona została długość odpowiednio kabli mniejszych niŝ stuparowe (zakładka 1 http://www.uke.gov.pl/uke/index.jsp?place=lead01&news_cat_id=241&news_id=1515&layout=3&page=text. 13

Wymiarowanie sieci, kolumna AJ) oraz długość kabli stuparowych (zakładka Wymiarowanie sieci, kolumna AK); 6. powyŝsze wartości, jak równieŝ wymiary danego obszaru, posłuŝyły do wyznaczenia całkowitej długość kabli miedzianych mniejszych niŝ stuparowe i stuparowych, agregowanych w szafie ONU (zakładka Wymiarowanie sieci, odpowiednio kolumny AL i AM). W klastrach, w których nie była dokonywana korekta długości sieci miedzianej, przyjęto, Ŝe optymalne jest pozostawienie szafy ONU w centrum danego klastra (zgodnie z wcześniejszymi modelem LLU i przyjętymi załoŝeniami). Natomiast, w klastrach, w których konieczne było wprowadzenia korekty, dawny host lub szafa ONU zastąpione zostały mufą agregującą włókna światłowodowe (patrz pkt 4.2. Wymiarowanie odcinka sieci światłowodowej), a szafy ONU zostały umiejscowione przy budynkach występujących w danym klastrze. Na skutek opisanej korekty i dokonanych modyfikacji, modelowana sieć uzyskała strukturę taką, jak na Rysunku nr 2. Na podstawie wyznaczonych wcześniej pomocniczych parametrów dotyczących danego klastra, obliczona została długość kanalizacji (zakładka Wymiarowanie sieci, kolumna AN), niezbędnej do doprowadzenia kabli (zarówno miedzianych jak i światłowodowych) od abonentów do centralnie połoŝonej mufy lub szafy ONU (pierwotnie przed korektą do hosta lub szafy ONU) oraz jej pojemność (zakładka Wymiarowanie sieci, kolumna AO). Jak wspomniano wcześniej, dzięki zastosowanej metodzie korygowania sieci, długość kanalizacji do punktu centralnego w klastrze jest stała. Wobec tego w klastrach, w których zastosowana została korekta sieci miedzianej, a w konsekwencji zmienione zostało połoŝenie szaf ONU w klastrze, niezbędna była korekta długości kanalizacji o średnią długość sieci miedzianej w przeliczeniu na jednego abonenta. Długość kanalizacji w zaleŝności od jej pojemności, jak równieŝ wskazana korekta długości, obliczone zostały w zakładce Wymiarowanie sieci, w kolumnach AP-AS. Długość, o którą skorygowano kanalizację zaliczona została do kanalizacji przeznaczonej dla sieci światłowodowej. Na koniec została wyliczona długość róŝnych rodzajów kabli, w zaleŝności od ilości agregowanych przez nie ilości skrętek miedzianych (zakładka Wymiarowanie sieci, kolumny AT-AY), jak równieŝ ilość DP o odpowiadającej im pojemności (zakładka Wymiarowanie sieci, kolumny AZ-BB). 4.2. Wymiarowanie odcinka sieci światłowodowej Jak zostało wskazane powyŝej, długość kanalizacji od szaf ONU do mufy agregującej kable światłowodowe jest równa długości korekty kanalizacji przeznaczonej pierwotnie dla sieci miedzianej, ale skróconej na skutek wprowadzenia korekty średniej długości pętli miedzianej (wartość ta określona w zakładce Wymiarowanie sieci, kolumna AH). PowyŜsze znajduje zastosowanie jedynie dla klastrów, w których dokonywana była korekta długości sieci miedzianej. W pozostałych przypadkach w centrum klastra znajduje się juŝ szafa ONU, a cała kanalizacja do niej jest kanalizacją wykorzystywaną przez sieć miedzianą. Model sieci NGA zakłada moŝliwość kaskadowania szaf ONU, do 8 szaf w jednej kaskadzie. Ilość szaf ONU w danym klastrze została więc podzielona przez 8, w wyniku czego 14

otrzymano ilość kaskad w danym klastrze (zakładka Wymiarowanie sieci, kolumna BE) oraz ilość ONU tworzących niepełne kaskady mniej niŝ 8 szaf ONU, z których stworzono jedną kaskadę (zakładka Wymiarowanie sieci, kolumna BF). Następnie wyznaczono ilość kaskad dla kaŝdego z klastrów (zakładka Wymiarowanie sieci, kolumna BG). ZałoŜono, Ŝe ostatnia szafa ONU w pełnej kaskadzie połączona jest z OLT za pomocą kabla światłowodowego z 24 włóknami. Dla kaskad niepełnych ostatnia szafa ONU połączona została z OLT odpowiednio mniejszym kablem: dla jednej szafy ONU lub kaskady z dwoma szafami ONU kabel 4-włóknowy, dla kaskady od 3 do 4 ONU kabel 12-włóknowy, dla kaskady od 5 do 7 ONU kabel 24-włóknowy. Następnie, w zaleŝności od ilości włókien światłowodowych, wyznaczono ilość kabli dla kaŝdej z kaskad w klastrze (zakładka Wymiarowanie sieci, kolumny BH-BJ). KaŜdą z kaskad połączono kablem światłowodowym, prowadzonym we wcześniej wyznaczonej kanalizacji, z mufą agregującą te kable, umiejscowioną w centrum danego klastra. Na podstawie ilości i rodzaju kabli, a takŝe ilości kaskad w danym klastrze, wyznaczona została liczba włókien światłowodowych, prowadzonych do mufy (zakładka Wymiarowanie sieci, kolumny BN-BO). Na tej podstawie obliczono ilość i wielkość muf, niezbędnych do budowy w danym klastrze (zakładka Wymiarowanie sieci, kolumny BP-BW). Takie rozwiązanie implikuje powstanie nadmiaru włókien lub teŝ niewykorzystywanej przepływności (załoŝenie o przepływności 30 Mbit/s na abonenta), co pozwala zapewnić ciągłość świadczenia usług w razie uszkodzenia lub awarii któregoś z aktywnych włókien światłowodowych lub moŝliwość szybkiego uruchomienia usługi w danym obszarze w razie nagłego wzrostu popytu. W kolejnym kroku, w mniejszych miejscowościach wyznaczono klaster, w którym umiejscowiono OLT, agregujące kable światłowodowe z tego klastra, a dla większych miast wyznaczono kilka OLT pierwszego stopnia, agregujących pozostałe klastry w danym mieście oraz jeden OLT drugiego stopnia, agregujący sieć od OLT pierwszego stopnia (patrz: zakładka Wymiarowanie sieci, kolumny BX-BY). Na podstawie danych adresowych posiadanych przez Prezesa UKE, dla kaŝdego klastra wyznaczono liniową odległość, stanowiącą długość kanalizacji teletechnicznej prowadzonej od mufy kaŝdego z klastrów do OLT pierwszego lub drugiego stopnia (zakładka Wymiarowanie sieci, kolumna BC). Długość ta została skorygowana o wskaźnik trasowy, w wyniku czego otrzymano urealnioną wartość długości tej kanalizacji (zakładka Wymiarowanie sieci, kolumna BD). Na podstawie zwymiarowania muf oraz długości kanalizacji między mufami a OLT, wyznaczona została kolejno liczba kabli w zaleŝności od ilości włókien oraz ich długość, stanowiąca iloczyn ilości i długości kanalizacji (zakładka Wymiarowanie sieci, kolumny BZ-CO). Konstrukcja modelu zapewnia, Ŝe policzona została długość sieci zarówno od mufy do pierwszego OLT, jak równieŝ od tego OLT do OLT drugiego stopnia (patrz: zakładka Wymiarowanie sieci, kolumny BX-BY 1 dla OLT pierwszego stopnia oznacza, Ŝe z tego klastra prowadzona jest sieć do najbliŝszego OLT; 1 dla OLT drugiego stopnia oznacza, Ŝe jest to OLT agregujące wszystkie klastry w danym mieście lub sieć od klastrów pierwszego stopnia). Schemat tak zwymiarowanej sieci wygląda następująco: 15

Rysunek nr 3. Sieć światłowodowa dla mniejszych miejscowości Miasto Klaster Mufa / ONU OLT Źródło: Opracowanie własne UKE. Rysunek nr 4. Sieć światłowodowa dla większych miast O O O O O O O O Źródło: Opracowanie własne UKE. 16

PoniewaŜ sieć NGA była wymiarowana dla kaŝdego z analizowanych miast odrębnie, nie było potrzeby łączenia OLT w ring. 17

5. Koszt sieci NGA Dane kosztowe zwymiarowanej sieci miedzianej i światłowodowej, pochodzą głównie z informacji uzyskanych i wykorzystanych przez Prezesa UKE przy budowie modeli bottom-up LLU, BSA i modelu usług świadczonych w sieci transportowej. W zakładce HCC wskazane zostały wartości takie, jak rozpiętość studni kanalizacyjnych czy udziały głowic, puszek, skrzynek i słupków abonenckich w sieci dostępowej (zakładka HCC, do komórki D40). Dodatkowo, z dostępnych modeli bottom-up zaczerpnięte zostały informacje na temat udziałów procentowych poszczególnych rodzajów nawierzchni (zakładka HCC, komórki D44-D62), zarówno dla sieci miedzianej, jak i światłowodowej oraz udziały procentowe przepustów i przecisków pod danym rodzajem powierzchni (zakładka HCC, komórki D65-D82). Z modeli tych pochodzi równieŝ informacja na temat udziału odtworzenia nawierzchni i przepustów w całkowitej długości kanalizacji (zakładka HCC, komórki D85-D86). Dalej w zakładce HCC wyznaczone zostały kategorie kosztowe i ich wielkości związane z funkcjonowaniem szaf ONU oraz OLT (zakładka HCC, komórki D89-D94), jak równieŝ na podstawie wcześniej zwymiarowanej sieci światłowodowej długości kabli światłowodowych, kanalizacji teletechnicznej oraz muf (zakładka HCC, komórki D97-D115). W zakładce Wartość HCC wyznaczone zostały koszty dla kaŝdej kategorii HCC (zakładka Wartość HCC, kolumny D-E), zdefiniowanej w tej zakładce. Dla kaŝdej z nich określony został całkowity okres uŝytkowania (zakładka Wartość HCC, kolumna G) oraz stopień umorzenia (zakładka Wartość HCC, kolumna I). PoniewaŜ ogólne zasady budowy modeli bottom-up zakładają, szczególnie w podejściu scorched earth, całkowite odtworzenie sieci (jej budowę od nowa) na potrzeby budowy tego modelu przyjęto, Ŝe zwymiarowana sieć jest nowa (brak umorzenia). Do celów analitycznych, szczególnie określenia zmian wartości sieci NGA poprzez implementację podejścia zorientowania przyszłościowego (FL ang. Forward Looking), dodano równieŝ moŝliwość wskazania trendu zmiany cen urządzeń i infrastruktury telekomunikacyjnej (zakładka Wartość HCC, kolumna H). Konsultowany model zakłada bieŝącą wycenę sieci po cenach bieŝących i dlatego wskaźniki zmian cen wynoszą w nim zero. Na podstawie danych zawartych w zakładkach Wymiarowanie sieci, HCC oraz Wartość HCC, w zakładce Wycena sieci znajduje się wycena poszczególnych HCC składających się na sieć NGA, w podziale, w przypadku kabli, na poszczególne rodzaje aktywów (zakładka Wycena sieci, kolumny D-E). Następnie do wartości danego HCC dodawany jest w formie narzutu koszt związany z odszkodowaniami dla właścicieli terenu, przez który prowadzona jest sieć (zakładka Wycena sieci, kolumna F; zob. równieŝ: zakładka Input, komórka B16). Wyznaczone w ten sposób wartości stanowią koszt odtworzenia danej grupy środków trwałych (GRC), co stanowi koszt nakładów, jakie przedsiębiorca telekomunikacyjny musiałby ponieść, aby wybudować tak zwymiarowaną sieć NGA. Następnie koszt ten został zaanualizowany metodą liniową, z wykorzystaniem wskaźnika WACC, określonego w zakładce Input, komórka B12 i dla celów analitycznych uwzględniono takŝe moŝliwość zmiany cen danej grupy aktywów (w konsultowanej wersji modelu zmiana 18

ta wynosi zero). Otrzymane w ten sposób wartości powiększone została o narzuty bezpośrednich kosztów operacyjnych oraz pośrednich kosztów operacyjnych i kapitałowych (zakładka Wycena sieci, kolumny H-I; zob. równieŝ: zakładka Input, komórki B18, B20, B22). W wyniku powyŝszego otrzymano roczny (zaanualizowany) koszt utrzymania sieci NGA (zakładka Wycena sieci, kolumna J). 19

6. Wyniki modelu NGA W wyniku przeprowadzenia działań opisanych w niniejszym dokumencie Prezes UKE uzyskał wyniki sieć modelu NGA stanowiące średni miesięczny koszt odtworzenia, eksploatacji i utrzymania sieci NGA, dla danej wielkości popytu, zdeterminowanej obecną liczbą uŝytkowników końcowych), jak równieŝ koszt inwestycji niezbędny do poniesienia celem wybudowania sieci o modelowanym zasięgu. Wyniki te przedstawione są w zakładce Wyniki i prezentują się one następująco: Rodzaj kosztu Jednostka Sieć miedzian a Szafa ONU Sieć światłowodowa SUMA Koszt utrzymania sieci NGA PLN/mc/abonent 30,93 6,87 6,07 43,87 GRC PLN/ abonent 1.821,90 343,30 455,23 2.620,43 PowyŜsze wyniki są aktualne dla załoŝeń przyjętych przez Prezesa UKE w konsultowanym modelu sieci NGA, opisanych w niniejszym dokumencie. Modyfikacja aplikacji, zarówno jej struktury, jak i przyjętych załoŝeń i wykorzystanych informacji moŝe spowodować zmianę wyników modelu. Tego rodzaju zmiany moŝna równieŝ wykorzystać do oceny wraŝliwości prezentowanego modelu. 20