System Ubezpieczeń Społecznych- wprowadzenie ORGANIZACJA POLSKIEGO SYSTEMU ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO Ustawa z dnia 4 września 1997 roku o działach administracji rządowej (Dz.U. z 2007 r. nr 65, poz. 437 z późn. zm.) określa zadania i kompetencje właściwych ministrów, m.in. w sferze zabezpieczenia społecznego.
Organizacja ZAKŁADU UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH Centrala Oddziały ( 43) Punkty informacyjne ( 22) Biura terenowe (68) Inspektoraty (216)
Ministerstwo pracy i Polityki Społecznej Ministerstwo pracy i Polityki Społecznej Ministerstwo rolnictwa i rozwoju wsi Ministerstwo zdrowia bezrobocie Świadczenia rodzinne Pomoc społeczna Emerytury i renty Wypadki przy pracy i choroby zawodowe Choroba i macierzyństwo Ochrona zdrowia Wojewódzkie Urzędy Pracy (16) Powiatowe ( miejskie) Urzędy Pracy (341) Wydziały Polityki Społecznej Urzędów Wojewódzkich (16) oraz Regionalne Ośrodki Polityki Społecznej (16) Powiatowe Centra Pomocy Rodzinie (379) Dla pracowników i osób zrównanych Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) Oddziały (43) Dla rolników Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (KRUS) Oddziały Regionalne (16) Narodowy Fundusz Zdrowia Powiatowe (NFZ) Oddziały Wojewódzkie NFZ (16) Ośrodki Pomocy Społecznej (2494) Biura Terenowe (68) Placówki Terenowe (256) Delegatury Oddziałów Wojewódzkich
Na system zabezpieczenia społecznego w Polsce składają się: system ubezpieczenia i zaopatrzenia społecznego, system ubezpieczenia zdrowotnego, świadczenia z tytułu bezrobocia oraz świadczenia rodzinne. Zadania z zakresu zabezpieczenia społecznego realizują liczne podmioty, do których należą m.in.: Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) świadczenia pieniężne z ubezpieczenia spo- łecznego, Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (KRUS) świadczenia z ubezpieczenia spo- łecznego rolników, Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej (MPiPS) świadczenia na wypadek bezrobocia, świadczenia rodzinne i świadczenia socjalne (z pomocy społecznej), Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ) świadczenia rzeczowe z ubezpieczenia zdrowotnego, otwarte fundusze emerytalne (OFE) gromadzą i inwestują środki na sfinansowanie części nowej emerytury w ramach II filaru, pracownicze programy emerytalne (PPE) gromadzą i inwestują środki na sfinansowanie uzupełniającej (dobrowolnej) części nowej emerytury w ramach III filaru.
Szczegółowe regulacje dotyczące poszczególnych obszarów zabezpieczenia społecznego określają odrębne ustawy, z których najważniejsze to: ustawa z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2009 r. nr 205, poz. 1585 z późn. zm.), ustawa z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2009 r. nr 153, poz. 1227 z późn. zm.), ustawa z dnia 21 listopada 2008 roku o emeryturach kapitałowych (Dz.U. nr 228, poz. 1507 z późn. zm.), ustawa z dnia 28 sierpnia 1997 roku o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych (Dz.U. z 2010 r. nr 34, poz. 189 z późn. zm.), ustawa z dnia 19 grudnia 2008 roku o emeryturach pomostowych (Dz.U. nr 237, poz. 1656 z późn. zm.),
ustawa z dnia 25 czerwca 1999 roku o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. z 2010 r. nr 77, poz. 512 z późn. zm.), ustawa z dnia 30 października 2002 roku o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz.U. z 2009 r. nr 167, poz. 1322 z późn. zm.), ustawa z dnia 28 listopada 2003 roku o świadczeniach rodzinnych (Dz.U. z 2006 r. nr 139, poz. 992 z późn. zm.), ustawa z dnia 27 czerwca 2003 roku o rencie socjalnej (Dz.U. nr 135, poz. 1268 z późn. zm.), ustawa z dnia 30 kwietnia 2004 roku o świadczeniach przedemerytalnych (Dz.U. nr 120, poz. 1252 z późn. zm.), ustawa z dnia 20 grudnia 1990 roku o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz.U. z 2008 r. nr 50, poz. 291 z późn. zm.).
Zadania ZUS określa ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Należą do nich m.in.: a) realizacja przepisów o ubezpieczeniach społecznych, a w szczególności: - stwierdzanie i ustalanie obowiązku ubezpieczeń społecznych, - ustalanie uprawnień do świadczeń z ubezpieczeń społecznych oraz wypłacanie tych świadczeń, chyba że na mocy odrębnych przepisów obowiązki te wykonują płatnicy składek, - wymierzanie i pobieranie składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, - prowadzenie rozliczeń z płatnikami składek z tytułu należnych składek i wypłacanych przez nich świadczeń podlegających finansowaniu z funduszy ubezpieczeń społecznych lub innych źródeł, - prowadzenie indywidualnych kont ubezpieczonych i kont płatników składek, - orzekanie przez lekarzy orzeczników Zakładu oraz komisje lekarskie Zakładu dla potrzeb ustalania uprawnień do świadczeń z ubezpieczeń społecznych; b) opiniowanie projektów aktów prawnych z zakresu zabezpieczenia społecznego; c) realizacja umów i porozumień międzynarodowych w dziedzinie ubezpieczeń społecznych; d) wystawianie osobom uprawnionym do emerytur i rent z ubezpieczeń społecznych imiennych legitymacji emeryta-rencisty, potwierdzających status emeryta-rencisty;
e) dysponowanie środkami finansowymi funduszów ubezpieczeń społecznych oraz środkami Funduszu Alimentacyjnego; f) opracowywanie aktuarialnych analiz i prognoz w zakresie ubezpieczeń społecznych; g) kontrola orzecznictwa o czasowej niezdolności do pracy; h) kontrola wykonywania przez płatników składek i przez ubezpieczonych obowiązków w zakresie ubezpieczeń społecznych oraz innych zadań zleconych Zakładowi; i) wydawanie Biuletynu Informacyjnego; j) popularyzacja wiedzy o ubezpieczeniach społecznych.
UMOWA O PRACĘ - rozliczanie wynagrodzeń 1. Rodzaje umów zawieranych z pracownikami. Umowa o pracę Najczęściej stosowaną podstawą nawiązania stosunku pracy jest umowa o pracę reguluje Kodeks Pracy.Umowy te mogą być zawarte na : - czas próbny, - czas określony, - czas wykonania określonej pracy - czas nieokreślony 2. Umowy cywilno prawne
Składki ubezpieczenia społecznego przy umowach o pracy Rodzaj ubezpieczenia Finansuje pracodawca Finansuje pracownik Ubezpieczenie emerytalne 9,76% 9,76% Ubezpieczenie rentowe 6,50% 1,50% Ubezpieczenie chorobowe - 2,45% Ubezpieczenie zdrowotne - 9% (7,75% z podatku) Ubezpieczenie wypadkowe* 0,67% do 3,86% ( 50% 1,93) - Fundusz Pracy 2,45% - Fundusz Gwarant. Św. Pracow. 0,10
Skala podatkowa podatku dochodowego od osób fizycznych 1. Skala podatku dochodowego ponad Podstawa obliczenia podatku w złotych do Podatek wynosi 85.528 18% minus kwota zmniejszająca podatek 556 zł 02 gr 85.528 14.839 zł 02 gr + 32% nadwyżki ponad 85.528 zł Kwota zmniejszająca podatek Roczny dochód niepowodujący obowiązku zapłaty podatku Miesięczna Roczna 46 zł 33 gr 556 zł 02 gr 3.091 zł
Koszty uzyskania przychodu Z jednego stosunku pracy Miesięcznie Rocznie 111 zł 25 gr 1.335 zł Z kilku stosunków pracy Nie może przekroczyć rocznie 2.002 zł 05 gr Z jednego stosunku pracy dla dojeżdżających Z kilku stosunków pracy dla dojeżdżających Miesięcznie Rocznie Nie może przekroczyć rocznie 139 zł 06 gr 1.668 zł 72 gr 2.502 zł 56 gr
Płatnicy składek i wysokość ubezpieczenia wypadkowego Płatnik Płatnik składek zgłaszający do ubezpieczenia wypadkowe comniej niż 9 ubezpieczonych Płatnik zgłaszający do ubezpieczenia co najmniej 10 ubezpieczonych Stopa procentowa 50% najwyższej stopy procentowej ( najwyższa 3,33%) ustalonej dla grup działalności na dany rok składkowy. Dla obecnego roku jest to stopa 1,67% Wysokość stopy jest zróżnicowana w zależności od kategorii ryzyka ustalonej dla danego płatnika składek.ustalana przez ZUS na podstawie informacji składanych przez płatników za kolejne lata kalendarzowe tzw. ZUS IWA
Wyliczanie wynagrodzenia z tyt. umowy o pracę Sposób wliczania wynagrodzenia dla pracownika z tyt. umowy o pracę : Składki finansowane przez pracownika PB płaca brutto, jest kosztem pracodawcy PB x emerytalne rentowe chorobowe ZUS PB ZUS = P (płaca) Wyliczenie składek ubezpieczenia zdrowotnego (FZ) P x 9% = FZ ( odprowadzany do ZUS ) P x 7,75% = FZ ( potrącenia z podatku )
Wyliczenie podatku dochodowego od osób fizycznych czyli podatku opłacanego przez pracowników P koszty uzyskania przychodu * = PN (płaca netto ) Koszty uzyskania przychodu dla miejscowych 111,25 dla dojeżdżających 139,06 PN x np. 18% = Podatek obliczony - kwota wolna od podatku ( 46,33 miesięcznie ) = Podatek naliczony, który należy pomniejszyć o FZ ( 7,75% ) = Podatek do odprowadzenia (NP) Do wypłaty: PB- ZUS- FZ9%- NP - inne potrącenia Składki finansowane przez pracodawcę PB x emerytalne rentowe wypadkowe FP FGŚP