ŚWIADOMY ZAWSZE UBEZPIECZONY

Transkrypt

1 1 9

2 z 2 10

3 w Europie Lata to czasy eksperymentu i poszukiwań w polityce społecznej najlepszych sposobów ingerencji państwa w sprawy socjalne. Istotną rolę odegrał kanclerz II Rzeszy Otto von Bismarck. Wprowadził on trzy rodzaje obowiązkowego ubezpieczenia: na wypadek choroby (1883 r.), od wypadków przy pracy (1884 r.), w razie starości i inwalidztwa (1889 r.). Ustawy niemieckie dały impuls do zmian innym państwom europejskim. Wiele z nich uznało niemieckie rozwiązania za modelowe i warte naśladowania. 3 11

4 Gdy Polska odzyskała niepodległość, trzeba było stworzyć jednolity i nowoczesny system ubezpieczeń społecznych. Na terenie odrodzonego kraju obowiązywało ustawodawstwo państw zaborczych. Ujednolicenie systemu ubezpieczeń w II Rzeczypospolitej trwało kilkanaście lat. Uchwalona 28 marca 1933 r. ustawa o ubezpieczeniu społecznym scaliła ubezpieczenia społeczne i dlatego nazywana jest ustawą scaleniową. Objęła wszystkie rodzaje ubezpieczeń społecznych: chorobowe i macierzyńskie, na wypadek niezdolności do zarobkowania lub śmierci osoby ubezpieczonej, wskutek wypadku przy pracy lub chorób zawodowych, a także wszelkich przyczyn oraz emerytalne robotników i pracowników umysłowych. Rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z 24 października 1934 r. o zmianie ustawy o ubezpieczeniu społecznym połączono pięć odrębnych instytucji: Izbę Ubezpieczeń Społecznych, Zakład Ubezpieczenia na Wypadek Choroby, Zakład Ubezpieczenia od Wypadków, Zakład Ubezpieczeń Pracowników Umysłowych, Zakład Ubezpieczenia Emerytalnego Robotników, w jedną Zakład Ubezpieczeń Społecznych z siedzibą w Warszawie. ZUS zarządzał pięcioma funduszami ubezpieczeniowymi połączonymi administracyjnie, ale wyodrębnionymi finansowo. 4 12

5 Emerytura: świadczenie dla osoby, która z powodu wieku nie może już pracować, a opłacała składki na ubezpieczenia. Renta: świadczenie dla: osoby, która jest niezdolna do pracy (renta z tytułu niezdolności do pracy), członka rodziny (m.in. dziecka) zmarłej osoby ubezpieczonej albo zmarłego emeryta czy rencisty (renta rodzinna), osoby, której niezdolność powstała: 1) przed ukończeniem 18 lat, 2) w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej przed ukończeniem 25 lat, 3) w trakcie studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej (renta socjalna). Zasiłek chorobowy: świadczenie dla osoby, która nie może pracować, bo jest chora, wypłacane na podstawie zwolnienia wystawionego przez lekarza. 5 Zasiłek macierzyński: świadczenie dla osoby, która nie może pracować, bo opiekuje się m.in. dzieckiem, które urodziła albo przyjęła na wychowanie. Zasiłek opiekuńczy: świadczenie dla osoby, która nie może pracować, bo opiekuje się chorym bliskim członkiem rodziny. Zasiłek pogrzebowy: świadczenie dla osoby, która pokryła koszty pogrzebu. Fundusz Pracy (FP): jego środkami dysponują urzędy pracy, które m.in. finansują zasiłki dla bezrobotnych, prace interwencyjne, roboty publiczne, szkolenia dla bezrobotnych. Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (FGŚP): zapewnia m.in. wypłatę zaległych wynagrodzeń pracownikom, których pracodawca jest niewypłacalny. 13

6 Fundusz Emerytur Pomostowych (FEP): finansuje emerytury pomostowe. Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ): finansuje świadczenia zdrowotne i refunduje leki. Indywidualne konto ubezpieczonego: konto, na którym ZUS zapisuje wszystkie składki wpłacane za daną osobę. Konto płatnika składek: konto, na którym ZUS zapisuje wszystkie składki odprowadzane przez danego przedsiębiorcę, a także informacje, za kogo je opłaca. ZUS realizuje zadania z zakresu: prewencji rentowej, w tym kieruje na rehabilitację leczniczą (m.in. w schorzeniach narządu głosu) do ośrodków rehabilitacyjnych, prewencji wypadkowej, w tym m.in. upowszechnia wiedzę o zagrożeniach, które powodują wypadki przy pracy i choroby zawodowe oraz o tym, jak przeciwdziałać tym zagrożeniom; dofinansowuje działania płatników składek, które mają zapobiegać wypadkom przy pracy i chorobom zawodowym oraz utrzymywać zdolność do pracy przez cały okres aktywności zawodowej pracowników. 14

7 m.in. pracowników zleceniobiorców emerytów i rencistów o m.in. pracodawców, zleceniodawców, osób, które W Polsce są jeszcze inne systemy ubezpieczenia społecznego, które obejmują rolników (Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, KRUS), służby mundurowe, prokuratorów i sędziów. ZUS nie obsługuje tych systemów. 6 15

8 - Fundusz Ubezpieczeń Społecznych (FUS) jego budżet tworzą składki na ubezpieczenia społeczne i dotacje z budżetu państwa. FUS może także zaciągać kredyty. Środkami Funduszu dysponuje Zakład Ubezpieczeń Społecznych, który wypłaca m.in. emerytury, renty, zasiłki pogrzebowe, chorobowe, opiekuńcze, macierzyńskie. Dlaczego różnica między ZUS a FUS jest tak istotna? Bo ZUS jest jedynie instytucją, którą państwo polskie powołało, by zbierała składki na Fundusz Ubezpieczeń Społecznych i wypłacała świadczenia. ZUS jest instytucją, która realizuje politykę państwa w zakresie ubezpieczeń społecznych. 16

9 8 17

10 9 18

11 w 10 19

12 , i Tutaj możemy wykorzystać wiedzę uczniów z lekcji WOS o władzy ustawodawczej