Aby pracować w okresie wakacji, możesz podpisać jedną z następujących umów: umowę o pracę: na czas określony, na czas wykonania określonej pracy, na zastępstwo, umowę z agencją pracy tymczasowej, umowę o dzieło, umowę zlecenia. W czasie wakacji możesz pracować na podstawie krótkich umów o pracę: umowa na czas określony to umowa podpisywana na z góry określony czas, np. na dwa miesiące, umowa na czas wykonania określonej pracy zawierana jest na czas wykonania określonego zadania (np. budowy, remontu określonego obiektu), bez podania terminu jej zakończenia, umowa na zastępstwo zawierana jest na czas nieobecności w pracy innego pracownika, np. na czas jego urlopu wypoczynkowego. Zalety umowy o pracę: Należy ci się płatny urlop. Niezależnie od tego czy jesteś zatrudniony na umowę terminową, czy też bezterminową, Firma płaci za ciebie wszystkie obowiązkowe ubezpieczenia, a staż twojej pracy liczy się do uprawnień pracowniczych oraz do emerytury, Masz zagwarantowaną płacę minimalną - obecnie wynosi ona 936 zł brutto. Ale uwaga! Szef ma prawo wymagać od ciebie dyspozycyjności oraz zlecić ci gdzie, kiedy i jak masz pracować. Musisz także pracować osobiście, co oznacza że nie może cię nikt zastąpić. Ważne! Pracodawca ma obowiązek potwierdzić ci warunki umowy najpóźniej w dniu rozpoczęcia pracy. W umowie musi się znaleźć m.in.: rodzaj pracy, miejsce jej wykonywania, termin rozpoczęcia pracy, wysokość wynagrodzenia (art. 29 kp) oraz na jaki okres została zawarta. Jeśli pracodawca tego nie zrobi popełnia wykroczenie za co grozi mu grzywna. Fakt nie wydanie umowy możesz zgłosić do inspekcji pracy. 1
Od 2004 r. działają w Polsce agencje pracy tymczasowej zatrudniające pracowników, którzy wykonują pracę u innych pracodawców. Praca tymczasowa nie jest to pracą na stałe, ale na jakiś czas. Zazwyczaj chodzi o sytuację w której dana firma ma dużo zleceń i potrzebuje kogoś do pomocy (często dzieje się tak w wakacje). Może to być zarówno praca fizyczna (np. pakowanie towarów), jak i umysłowa (obsługa sprzętu komputerowego itp.). Pracownikiem tymczasowym można zostać tylko za pośrednictwem agencji pracy tymczasowej. To agencja cię zatrudnia, i za twoją zgodą wysyła na określony czas albo na wykonanie jakiegoś zadania do określonego pracodawcy. Agencja zatrudnia tylko na podstawie: umowy o pracę tj.: umowy na czas określony, umowy na czas wykonania określonej pracy. W przypadku osób będących uczniami w wieku 16 18 lat także w ramach umów cywilno-prawnych np.: umowy zlecenia, umowy o dzieło. Uwaga! Studenci, którzy ukończyli 18 rok życia mogą podjąć pracę za pośrednictwem agencji pracy tymczasowej również na podstawie umów cywilno-prawnych, jeżeli charakter tej pracy nie wyczerpuje znamion stosunku pracy, zgodnie z art. 22 kodeksu pracy (prace pomocnicze, dorywcze). Jeśli pracujesz na podstawie umowy o pracę podpisanej z agencją pracy tymczasowej, Twoim właściwym pracodawcą jest agencja, a więc to agencja wypłaca Ci wynagrodzenie i udziela urlopu. Pracodawca korzystający z Twojej pracy: ma obowiązek zapewnić Ci odpowiednie warunki jej wykonywania, ma prawo wydawać Ci polecenia dotyczące sposobu wykonywania pracy. 2
W przeciwieństwie do umowy o dzieło będącej umową rezultatu, umowa zlecenia jest, tak jak umowa o pracę, umową starannego działania, a więc nie jest ważny rezultat Twojej pracy, lecz to, żebyś wykonywał powierzone Ci zadania sumiennie, rzetelnie i starannie. Najważniejsze cechy: Może być rozwiązana zgodnie z zasadami zawartymi w umowie, nawet z dnia na dzień, To, ile będziesz zarabiał, zależy od umowy ze zleceniodawcą, w tym wypadku nie ma pensji minimalnej. Możesz się umówić, że przy wykonywaniu pracy zastąpi cię ktoś inny. W sytuacji, gdy np. zachorujesz, masz prawo przekazać zlecenie komuś innemu, nawet gdy taki zapis nie znalazł się w umowie. Ale uwaga! Za pracę takiej osoby odpowiadasz jak za własną. Ważne! Jeżeli nie jesteś studentem, a podpisałeś umowę na co najmniej 15 dni, jest to twoja jedyna praca i wykonujesz ją w siedzibie pracodawcy - jesteś objęty ubezpieczeniem społecznym. Składkę opłacacie po połowie razem ze zleceniodawcą. Tak samo jak przy umowie o dzieło nie jesteś podporządkowany osobie, z którą podpisałeś umowę, a więc nie podlegasz jej kierownictwu i poleceniom. W razie sporów co do wysokości zapłaty sprawę rozstrzyga sąd cywilny, a nie sąd pracy. Zawierając umowę o dzieło, zobowiązujesz się do osiągnięcia określonego rezultatu, czyli wykonania jakiegoś zadania, np. pomalowania mieszkania. W przypadku takiej umowy nie jesteś podporządkowany osobie, która dzieło zamawia, i nie masz obowiązku stosować się do jej poleceń. Ważny jest natomiast rezultat Twojej pracy, czyli wykonanie dzieła zgodnie z zawartą umową. Najważniejsze cechy tej umowy: W przeciwieństwie do umowy zlecenia odpowiadasz za rezultat swojego działania, Podobnie jak w zleceniu, także i przy wykonaniu dzieła umowa pisemna nie jest 3
wymagana (ale dla pewności wypłaty wynagrodzenia warto o nią poprosić), Czas trwania umowy zależy od ustaleni między tobą a pracodawcą,. Jeśli zgodzisz się na konkretną kwotę, nie możesz żądać podwyżki, nawet jeśli napracowałeś się więcej, niż przypuszczałeś. Uwaga! Spory przy takich umowach rozstrzyga sąd cywilny. Postępowanie przed tym sądem jest płatne, jednak możesz napisać wniosek o zwolnienie cię z kosztów. Podejmując pracę na podstawie umowy zlecenia, albo umowy o dzieło nie stajesz się pracownikiem, a co za tym idzie nie korzystasz z ochrony przepisów prawa pracy. Nie oznacza to jednak, że pracodawca nie ma obowiązku zapewnienia ci bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa - ma taki obowiązek! Ważne! Stwierdzone przez Ciebie nieprawidłowości w tym względzie możesz zgłosić do Okręgowego Inspektoratu Pracy. Jeśli ukończyłeś 16 lat, ale nie przekroczyłeś 18, jesteś pracownikiem młodocianym. Podpisując umowę o pracę lub umowę z agencją pracy tymczasowej jako pracownik młodociany, możesz być zatrudniony tylko przy wykonywaniu prac lekkich i pod warunkiem, że: ukończyłeś przynajmniej gimnazjum, posiadasz zaświadczenie lekarskie stwierdzające, że praca, którą chcesz wykonywać, nie zagraża Twojemu zdrowiu. A w trakcie pracy: w czasie wakacji nie możesz pracować dłużej niż 7 godz. dziennie i 35 godzin w tygodniu, jeśli pracujesz dziennie co najmniej 4,5 godz. Przysługuje ci półgodzinna przerwa wliczana do czasu pracy, nie możesz pracować w nocy (od 22.00 do 6.00)! masz prawo do 14-godzinnego wypoczynku między zakończeniem a 4
rozpoczęciem pracy, przysługują ci dwa wolne dni w tygodniu, w tym niedziela. Ważne! Istnieje wykaz prac, których nie możesz wykonywać jako osoba młodociana. Nie możesz m.in. pracować przy załadunku i rozładunku, przewożeniu ciężarów, na wysokości powyżej 3 m, w temperaturze powyżej 30 st. C, w wykopach itp. Pracodawca u którego pracujesz winien cię z nim zapoznać przed rozpoczęciem pracy. Pracodawca ma obowiązek zapewnić Ci opiekę i pomoc niezbędne, abyś wykonywał powierzoną Ci pracę w sposób właściwy i bezpieczny. Prace lekkie możesz wykonywać nie tylko w czasie wakacji, ale również dorywczo w ciągu roku szkolnego. Praca lekka nie może powodować zagrożenia dla Twojego życia, zdrowia i rozwoju psychofizycznego, a także nie może utrudniać wypełniania obowiązku szkolnego. Uwaga! Każdy pracodawca zatrudniający pracowników młodocianych posiada zatwierdzony przez inspekcję pracy wykaz prac lekkich, z którym powinien Cię zapoznać przed rozpoczęciem pracy. Jeśli nie ukończyłeś 16 Jeśli nie ukończyłeś 16 roku życia oku Jeśli nie ukończyłeś 16 roku życia, zgodnie z przepisami jesteś dzieckiem. Musisz wiedzieć, że: Dzieci mogą być zatrudniane tylko przez pracodawców prowadzących działalność kulturalną, artystyczną, sportową lub reklamową. Zatrudnienie dziecka wymaga zgody jego przedstawiciela ustawowego (np. rodzica) lub opiekuna oraz zezwolenia Państwowej Inspekcji Pracy. Pamiętaj, że w przypadku pytań i wątpliwości dotyczących twoich uprawnień i obowiązków w związku z podjęciem pracy, możesz zasięgnąć bezpłatnej porady prawnej: Okręgowy Inspektorat Pracy w Opolu W poniedziałki w godz. 10.00-15.00 oraz 15.30 18.00 Od wtorku do czwartku w godz. 10.00 15.00 i 15.30 17.00 5
Piątki w godz. 10.00 15.00 osobiście: Pl. Piłsudskiego 11a 45-706 Opole parter, pokój 1, 2 telefonicznie: (0-77)-457-40-61 Dodatkowe informacje na stronie internetowej: http://www.opole.oip.pl/ 6