dr Tomasz Bakalarz Zakład Prawa Pracy WPAiE UWr Problem kierownictwa pracodawcy

Transkrypt

1 dr Tomasz Bakalarz Zakład Prawa Pracy WPAiE UWr Problem kierownictwa pracodawcy

2 Cechy stosunku pracy Niepracownicze stosunki zatrudnienia Czym jest kierownictwo pracodawcy? Czym jest ryzyko pracodawcy? Rozróżnienie stosunku pracy od stosunków cywilnoprawnych? Koszty zatrudnienia pracowniczego i niepracowniczego. Możliwość ustalenia istnienia stosunku pracy

3 Definicja ustawowa: Przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca - do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem. Jako stosunku o charakterze zobowiązaniowym: Dwustronność Wzajemność Odpłatność Ciągłość świadczenia i osobisty charakter jego wykonania Świadczenie należytego działania

4 Swoiste cechy stosunku pracy

5 Coraz częściej wskazuje się także:

6 Dla stwierdzenia, że podporządkowanie pracownika występuje w treści stosunku prawnego z reguły wskazuje się na takie elementy, jak: określony czas pracy i określone miejsce wykonywania czynności, podpisywanie list obecności, podporządkowanie pracownika regulaminowi pracy oraz poleceniom kierownictwa co do miejsca, czasu i sposobu wykonywania pracy, a także obowiązek przestrzegania norm pracy

7 Uprawnienia Reglamentacyjne Uprawnienia Dyrektywne Uprawnienia Sankcyjno- Kontrolne Uprawnienia kierownicze

8

9 niemożliwości określenia szczegółowo przy nawiązaniu stosunku pracy treści zobowiązania pracownika (co kontretnie pracownik ma robić np. jako czynności faktyczne) Konieczność zarządzania zakładem pracy Możliwość zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy

10 Podstawą relacji prawnych wiążących pracodawcę i pracownika jest współdziałanie w realizacji kontraktu. Kierownictwo można uznać za przejaw współdziałania. Szerzej jest to prawny instrument zarządzania zakładem pracy (kierowania pracownikami) Nie należy jednak utożsamiać kierownia w rozumieniu organizacyjnym z kierownictwem prawnym.

11 Ryzyko normatywne wynikające z przepisów prawa pracy Ponoszenie negatywnych konsekwencji pewnych zachowań bądź zdarzeń. Rodzaje ryzyka: OSOBOWE GOSPODARCZE PRODUKCYJNO-TECHNICZNE SOCJALNE

12 dochody pracownika zależą prawie wyłącznie (w przeważającej części) od podmiotu zatrudniającego, który osiąga korzyści z pracy wykonywanej w ramach stosunku pracy Taki sposób pojmowania tej instytucji de lege lata nie mieści się bowiem w zakresie pojęciowym kierownictwa pracodawcy w rozumieniu art KP.

13 Umowy cywilnoprawne Umowa o świadczenie usług do której stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu Umowa o dzieło Umowa agencji Samozatrudnienie Najczęściej powiązane z wykonywaniem umowy o współpracę z jednym zasadniczym podmiotem Stosunki mundurowe Oparte na relacji administracyjno-prawnej

14 Kryteria przydatne przy rozróżnieniu: Odpłatność Zobowiązanie do starannego działania (wina kryterium odpowiedzialności) Kierownictwo pracodawcy / możliwość udzielania wskazówek przez zleceniodawcę Osobisty charakter świadczonej pracy (brak substytuta) Prawo do odpłatnego urlopu lub wynagrodzenia z powodu choroby

15 Zasada swobody umów (art k.c. w zw. art. 300 k.p.) polega na możliwości wyboru przez strony rodzaju stosunku prawnego, który będzie je łączył. Dotyczy to także wykonywania stale i za wynagrodzeniem określonych czynności, a więc stosunku prawnego określanego jako wykonywanie zatrudnienia w szerokim tego słowa znaczeniu.

16 Świadcząc pracę na podstawę umowy cywilnej Brak ochrony wynagrodzenia z pracę (np. potrącenia) Brak urlopu płatnego wypoczynkowego Nienormowany czas pracy (limity czasu pracy dotyczą tylko pracowników) Brak ochrony trwałości zatrudnienia (choć KC wymaga istotnych powodów) Brak wynagrodzenia chorobowego Brak odprawy

17 Art Zatrudnienie w warunkach określonych w 1 (czyli na warunkach stosunku pracy) jest zatrudnieniem na podstawie stosunku pracy, bez względu na nazwę zawartej przez strony umowy Nie jest dopuszczalne zastąpienie umowy o pracę umową cywilnoprawną przy zachowaniu warunków wykonywania pracy, określonych w 1.

18 Powództwo o ustalenie art. 189 KPC Zgodnie z art. 10 ust. 1 pk1 11 ustawy z 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (tekst jedn. Dz. U z 2012 r., poz. 404) PIP ma prawo wnosić powództwa, a za zgodą osoby zainteresowanej uczestniczyć w postępowaniu przed sądem pracy w sprawach o ustalenie istnienia stosunku pracy.

19 Odpowiedzialność wykroczeniowa: Kto, będąc pracodawcą lub działając w jego imieniu zawiera umowę cywilnoprawną w warunkach, w których zgodnie z art powinna być zawarta umowa o prace, podlega karze grzywny od zł do zł.

20 W myśl przepisów podatkowych za pozarolniczą działalność gospodarczą nie uznaje się czynności, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki: odpowiedzialność wobec osób trzecich za rezultat tych czynności oraz ich wykonywanie, z wyłączeniem odpowiedzialności za popełnienie czynów niedozwolonych, ponosi zlecający wykonanie tych czynności, są one wykonywane pod kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonych przez zlecającego te czynności, wykonujący te czynności nie ponosi ryzyka gospodarczego związanego z prowadzoną działalnością.

21 Konsekwencje dla podatnika: Dochód wynikający z tego typu działalności podlegają opodatkowaniu jak dochody ze stosunku pracy. osoba wykonująca tylko taką umowę powinna podlegać obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym jako pracownik