MAŁE BIOGAZOWNIE ROLNICZE

MAŁE BIOGAZOWNIE ROLNICZE Mini poradnik Światowe zasoby ropy naftowej, węgla kamiennego i gazu ziemnego kurczą się, a zapotrzebowanie na energię z roku na rok jest coraz większe. Alternatywą dla paliw kopalnych są odnawialne źródła energii. Produkcja biogazu rolniczego może stać się nowym kierunkiem rozwoju dla polskich gospodarstw. Wykorzystanie biogazu powstałego w wyniku fermentacji beztlenowej biomasy ma, bowiem przed sobą ogromną przyszłość, zważywszy na pokaźny potencjał surowcowy istniejący w rolnictwie. Surowcem do produkcji biogazu mogą być przecież prawie wszystkie organiczne odpady produkcji rolniczej, odchody zwierzęce, ścieki, odpady przetwórstwa rolno-spożywczego tzw. biomasa. Samorząd rolniczy dostrzegając znaczenie dla rolników i rolnictwa wynikające z możliwości wykorzystania do celów energetycznych biomasy pochodzenia rolniczego, poprzez wykorzystanie surowców nie konkurujących z rynkiem żywności i nie będących dotychczas postrzeganych jak surowiec energetyczny aktywnie włącza się w propagowanie wiedzy o biogazowniach, jako istotnego elementu rozwoju odnawialnych źródeł energii na wsiach. Biogazownie mogą stać się szansą na rozwój obszarów wiejskich między innymi poprzez zwiększenie i dywersyfikację źródeł przychodów producentów rolnych poprzez zróżnicowanie działalności rolniczej. Ponadto ułatwią realizację zadań z zakresu ochrony środowiska w rolnictwie, związanych z koniecznością ograniczenia składowania odpadów ze względu na niekontrolowane emisje gazów cieplarnianych. Istotna jest również dywersyfikacja źródeł wytwarzania energii, co przyczyni się do zwiększenia bezpieczeństwa energetycznego wsi i produkcji rolniczej, a w skali globalnej kraju. Przyjazne środowisko, bezpieczeństwo energetyczne oraz zabezpieczenie potrzeb żywnościowych są to podstawowe wartości w naszym codziennym życiu. Budowa biogazowi rolniczych jest jednym z wielu działań, które należy zrealizować, aby te wartości zagwarantować. Wiktor Szmulewicz Prezes Krajowej Rady Izb Rolniczych 1

DLACZEGO TO DZIAŁA? Co to jest biogazownia rolnicza? BIOGAZOWNIE ROLNICZE zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 7. października 1997 r. Dz. U. 132, poz. 877 stanowią zespół urządzeń do wytwarzania i magazynowania biogazu rolniczego. Małe BIOGAZOWNIE ROLNICZE przeznaczone są do zagospodarowania odpadów: pochodzenia zwierzęcego w tym: gnojowica, obornik, kurzak, itp.; pochodzenia roślinnego, pozostałości po produktach rolnych (kiszonka); pozostałości po procesach przetwórstwa spożywczego, owocowo-warzywnego, i przetworzenia ich w procesie fermentacji metanowej na biogaz, z którego w procesie kogeneracji otrzymujemy energię elektryczną i cieplną. Jaka biogazownia jest odpowiednia dla mnie? Konstrukcja każdej instalacji do produkcji biogazu jest indywidualna i zależy od składu materiału wsadowego. Podobnie jak wyposażenie procesowo techniczne dla danej instalacji zależy przede wszystkim od dostępnych substratów. Ilość substratów określa rozmiar wszystkich agregatów i objętości zbiorników. Jakość substratów (zawartość suchej masy, struktura pochodzenia, itd.) określa rozplanowanie techniki procesowej. Co to jest biogaz rolniczy? BIOGAZ ROLNICZY według Ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo Energetyczne jest to paliwo gazowe otrzymywane z surowców rolniczych, produktów ubocznych rolnictwa, płynnych lub stałych odchodów zwierzęcych, produktów ubocznych lub pozostałości przemysłu rolno spożywczego lub biomasy leśnej w procesie fermentacji metanowej. Co to jest kogeneracja? Kogeneracja jest to proces wytwarzania energii, w którym jednocześnie generowana jest energia elektryczna oraz ciepło. Jest to proces wysokosprawny, w którym energia wytwarzana jest z użyciem relatywnie czystych paliw takich jak gaz ziemny czy biogaz. W agregacie kogeneracyjnym ze 100 jednostek energii pierwotnej wytworzone zostanie od 32 do 36 jednostek energii elektrycznej i od 44 do 50 jednostek ciepła (w zależności od producenta kogeneratora). Straty energii stanowią od 14 do 24%. Co to jest fermentacja metanowa? Fermentacja metanowa polega na beztlenowym rozkładzie substancji organicznych przy udziale bakterii do dwutlenku węgla i metanu. Proces fermentacji tym różni się od kompostowania, że prowadzony jest w zamkniętych komorach bez dostępu powietrza. Temperatura podczas fermentacji wynosi ok. 35 C lub ok. 55 C. W rezultacie produktami rozkładu substancji organicznych jest biogaz (mieszanina: metanu, dwutlenku węgla itd.) i naturalny nawóz. Jakie są kolejno etapy procesowe w typowej biogazowi rolniczej? W pierwszym etapie pracy biogazowni rolniczej substraty wsadowe (gnojowica, obornik, kiszonka) poddawane są procesom: rozdrabniania, mieszania. Następnie biomasa o różnym stopniu uwodnie- 2

nia przepompowywana jest do komory fermentacyjnej (zwanej też bioreaktorem lub fermentorem), w której zachodzi proces rozkładu materiału wsadowego w odpowiednich temperaturach (pomiędzy 32-42 C mezofilny zakres temperatur, pomiędzy 50-57 C termofilny zakres temperatur) przez mikroorganizmy oraz produkcja biogazu. Aby zapewnić prawidłowy przebieg procesu, reaktor powinien być szczelny oraz posiadać dobrą izolację termiczną, ograniczającą straty ciepła procesowego. Komory fermentacyjne mogą być wykonane z blachy, żelbetu lub tworzyw sztucznych. Wydajność procesu fermentacji podnosi efektywne mieszanie, które stanowią zazwyczaj mieszadła mechaniczne. Podgrzewanie materiału wsadowego odbywa się za pomocą wymienników ciepła i zapewnia odpowiednią i stabilną temperaturę procesu. Stosuje się wymienniki zewnętrzne i wewnętrzne. Wymienniki ciepła mogą być również wbudowane w ściany lub dno komory. Nawozy pozyskiwane z osadu pofermentacyjnego mogą być stosowane w postaci półpłynnej lub stałej. Jeżeli jednak przy przetwarzaniu znacznej ilości odpadów zachodzi konieczność magazynowania pofermentu, z uwagi na potrzebę zmniejszenia objętości zbiorników, niezbędny może okazać się rozdział faz na frakcję stałą nawóz i mokrą odciek, który częściowo jest zawracany do biogazowni w celu uwodnienia substratów. Rozdział frakcji odbywa się przy użyciu urządzeń takich jak prasy taśmowe, wirówki czy separatory. Schemat typowej instalacji biogazowej przedstawiono na poniższym rysunku. Powstały w fermentorze biogaz przetłaczany jest instalacją rurową do zbiornika magazynowego i poddawany jest oczyszczeniu, głównie procesom odsiarczania i odwadniania. Wyróżniamy dwa podstawowe typy zbiorników na biogaz: mokre i suche. Zbiorniki mokre, które są tańszym rozwiązaniem, instalowane są bezpośrednio nad komorą fermentacji, gdzie zbierany jest biogaz z bieżącej produkcji. Natomiast zbiorniki suche stanowią oddzielne konstrukcje, służące do wyrównania nierównomierności produkcji biogazu. Dla małej biogazowni np. 60kW mamy około 40 m3/h biogazu i możemy go zmagazynować najwyżej na kilka godzin. Dla dużych biogazowni w zbiornikach tych biogaz jest przechowywany do czasu wystąpienia zapotrzebowania na odbiór paliwa lub energii. Oczyszczony biogaz kierowany jest na układ kogeneracyjny, stanowiący wysokosprawny generator prądotwórczy, z którego w procesie spalania otrzymujemy energię elektryczną i cieplną. Co to jest fermentacja sucha? W procesie fermentacji suchej w przeciwieństwie do fermentacji mokrej, materiałom wsadowym stawiane są niższe wymagania odnośnie jakości. Metoda sucha polega na umieszczeniu rozdrobnionych substratów w specjalnej komorze fermentacyjnej z niewielkim dodatkiem odcieków. Zaletą tej metody jest mała objętość reaktora, prosta wstępna obróbka odpadów, małe zapotrzebowanie na wodę i ciepło. Produkty powstałe w wyniku suchej fermentacji mogą być wykorzystywane jako cenny nawóz organiczny. Beata Maczyszyn, Monika Zamęcka tel. 22 61 79 283, monika.z@afprojects.pl 3

SKĄD WZIĄĆ FINANSOWANIE? Za co wybudować instalację biogazową? Dotacja unijna na sfinansowanie budowy małej instalacji do wytwarzania biogazu rolniczego i energii elektrycznej z biogazu rolniczego w ramach PROW Działanie 311 Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej Rozporządzenie MRiRW z 17 sierpnia 2011 r. dotyczy; PKD 35.21.Z Wytwarzanie paliw gazowych - w zakresie ograniczonym do produkcji gazu uzyskanego jako produkt uboczny pochodzenia rolniczego lub z odpadów oraz PKD 35.11.Z Wytwarzanie energii elektrycznej Jaka może być wielkość dotacji? Na budowę instalacji do wytwarzania biogazu rolniczego (definicja - Art. 3 pkt. 20a, Prawo Energetyczne paliwo gazowe otrzymywane z surowców rolniczych, produktów ubocznych rolnictwa, płynnych lub stałych odchodów zwierzęcych, produktów ubocznych lub pozostałości przemysłu rolno-spożywczego lub biomasy leśnej w procesie fermentacji metanowej i energii elektrycznej z biogazu rolniczego można otrzymać - 50 % refundacji realnie poniesionych kosztów tzw. powodzianie do - 80 % - w przypadku wystąpienia szkody w gospodarstwie rolnym rolnika, spowodowanej co najmniej przez jedno ze zdarzeń losowych wymienionych w art. 3 ust. 2 pkt. 2-11a ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich (Dz. U. Nr 150, poz. 1249, z późn. zm.3) ale nie więcej niż - 500 tyś. złotych netto. Wniosek o przyznanie dotacji składa się w oddziale regionalnym Agencji osobiście albo przez upoważnioną osobę lub przesyłką rejestrowaną nadaną w placówce pocztowej operatora publicznego, wtedy dniem złożenia wniosku jest dzień nadania tej przesyłki. Co decyduje o kolejności przyznania dotacji? Zamiast dotychczasowej kolejności złożenia oraz tzw. kopert wojewódzkich wprowadza się punktowanie (Max. 21 pkt.) wniosków według następujących kryteriów; Średnia wielkość powierzchni gruntów rolnych w gospodarstwie rolnym w województwie, w której średnia jest niższa niż średnia krajowa (10,23 ha) 10 pkt. dla gospodarstwa 1 ha i proporcjonalnie do 5 pkt. dla gospodarstwa o średniej wojewódzkiej oraz proporcjonalnie od średniej wojewódzkiej (5 pkt.) do wielkości 50 ha (0 pkt.) Średnia wielkość powierzchni gruntów rolnych w gospodarstwie rolnym w województwie, w której średnia jest wyższa niż średnia krajowa (10,23 ha) 10 pkt. dla gospodarstwa 1 ha i proporcjonalnie do 5 pkt. dla gospodarstwa o średniej krajowej oraz proporcjonalnie od średniej krajowej (5 pkt.) do wielkości 50 ha (0 pkt.) 4

Podstawowy dochód podatkowy gminy na której realizowana jest inwestycja (wskaźnik G) od najniższego w województwie (5 pkt.) do najwyższego w województwie (0 pkt.). Grunty położone na obszarach górskich, ze specyficznymi utrudnieniami, obszary nizinne I i II strefa o niekorzystnych warunkach zagospodarowania (ONW) od 1 pkt. dla powierzchni co najmniej 50 % gruntów do (proporcjonalnie do 3 pkt. za 100 % udział gruntów ONW, poniżej 50 % - 0 pkt. Nie korzystanie z pomocy w ramach PROW; (0-3 pkt.) - Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej - Modernizacja gospodarstw rolnych - Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju Po upływie max. 40 dni od zakończenia naboru wniosków Agencja podaje do wiadomości publicznej listę kolejności przysługującej pomocy. Kto może otrzymać dotację? Warunkiem otrzymania dotacji jest: a) konieczność zlokalizowania inwestycji na terenie gminy wiejskiej, lub wiejsko-miejskiej z wyłączeniem miast powyżej 5 tyś. mieszkańców b) inwestorem może być rolnik, domownik lub małżonek rolnika - obywatel polski (lub UE) który: - jest pełnoletni i nie ukończył 60 lat - nie jest wykluczony za składanie poprzednio fałszywych oświadczeń do ARiMR - nie otrzymał lub nie złożył wniosku o rentę strukturalną - jest nieprzerwalnie i w pełni ubezpieczony w KRUS-ie przez co najmniej 12 miesięcy przed datą złożenia wniosku. - posiada nadany numer identyfikacyjny producenta c) za rok poprzedzający rok złożenia wniosku przyznano płatność do gruntów rolnych wchodzących w skład gospodarstwa rolnego posiadanego przez tego rolnika albo ten rolnik był domownikiem rolnika posiadającego takie gospodarstwo rolne albo jest jego małżonkiem. Jakie koszty mogą być przedmiotem dotacji? a) budowy, przebudowy lub remontu połączonego z modernizacją niemieszkalnych obiektów budowlanych (nie odtworzeniowych) wraz z zakupem instalacji technicznej oraz koszty rozbiórki i utylizacji materiałów szkodliwych pochodzących z rozbiórki; b) zagospodarowania terenu; niezbędna infrastruktura, przygotowania terenu do planowanej inwestycji, wyrównania i ukształtowania terenu, koszty utwardzenia terenu, grodzenia, odwodnienia, monitorowanie, place manewrowe, zjazdy itp. c) zakupu nowych maszyn, urządzeń, narzędzi, wyposażenia i sprzętu niezbędnych dla prawidłowego funkcjonowania planowanego obiektu (pierwszy użytkownik oraz zostały nabyte wyłącznie od producenta/dystrybutora). d) zakupu sprzętu komputerowego i oprogramowania systemu monitoringu i zarządzania obiektem, sterowanie produkcją (w tym AKPiA), programy księgowe, magazynowe, oprogramowanie standardowe lub autorskie. e) zakupu niezbędnych środków transportu (bez samochodów osobowych) wysokość kosztu zakupu pojazdów samochodowych służących do przewozu rzeczy, naczep lub przyczep nie może przekroczyć wartości pozostałych inwestycyjnych kosztów kwalifikowalnych operacji. Pojęcia pojazd samochodowy, przyczepa, naczepa należy rozumieć zgodnie z definicjami zawartymi w ustawie z dnia 20 czerwca 1997r. Prawo o ruchu drogowym. Zasady tej nie stosuje się w odniesieniu do pojazdów, które spełniają definicję pojazdu samochodowego np. samojezdne maszyny budowlane: np. ładowarki czołowe. Zakup pojazdów samochodowych, przyczep lub naczep nie może stanowić jedynej pozycji kosztów kwalifikowalnych. 5

SKĄD WZIĄĆ FINANSOWANIE? f) rat zapłaconych tytułem wykonania umowy leasingu, nieprzekraczających ceny netto nabycia rzeczy (bez kosztów finansowych czy ubezpieczenia), jeżeli przeniesienie własności tych rzeczy na inwestora nastąpi w okresie realizacji, lecz nie później niż do dnia złożenia wniosku o płatność ostateczną. g) kosztów ogólnych (do 10 % k.k.) w tym: I) przygotowanie dokumentacji technicznej inwestycji w szczególności: - kosztorysów, - projektów architektonicznych lub budowlanych, - ocen lub raportów oddziaływania na środowisko, - dokumentacji geologicznej lub hydrologicznej, - wypisów i wyrysów z katastru nieruchomości, - projektów technologicznych, II) opłat za patenty lub licencje udokumentowane odpowiednim wpisem urzędowym wartości niematerialne lub prawne. III) sprawowania nadzoru inwestorskiego lub autorskiego oraz koszty związane z kierowaniem budową (robotami budowlanymi) - w przypadku, gdy inwestor zleca wykonanie robót budowlanych w całości (generalny wykonawca), nie mogą być dodatkowo naliczane koszty ogólne, gdyż koszty te wliczone zostały już do wielkości narzutów na koszty pośrednie w kosztorysie inwestorskim. Wybór maszyn i urządzeń następuje w postępowaniu ofertowym (jedna oferta przy wartości nabycia od jednego dostawcy powyżej kwoty 10 tys. PLN netto oraz trzy oferty i protokół wyboru przy wartości powyżej 100 tyś PLN). Wszystkie roboty budowlane, montażowe i instalacyjne wykonuje się na podstawie Kosztorysów Inwestorskich (wraz z wymaganymi rysunkami i zestawieniami)- podstawa; Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 18 maja 2004 r. w sprawie określenia metod i podstaw sporządzania kosztorysu inwestorskiego, obliczania planowanych kosztów prac projektowych oraz planowanych kosztów robót budowlanych, określonych w programie funkcjonalno- -użytkowym Zakres inwestycji należy potwierdzić prawomocnym Pozwoleniem na budowę ewentualnie Pozwoleniem wodno-prawnym, w przypadku gdy planowane jest wykonanie studni decyzja o zatwierdzeniu projektu prac geologicznych lub Zgłoszeniem zamiaru wykonania robót budowlanych, Gdzie można uzyskać kredyt? Kredytowania instalacji biogazu rolniczego podejmuje się właściwie większość banków ale na kredytowanie inwestycyjne rolników (nawet przy wsparciu unijnym) decydują się tylko nieliczne. Podstawową kwestią jest sposób uzyskanych zabezpieczeń kredytowych a rolnicy (nawet wielkoobszarowi) dla większości instytucji bankowych nie są zbyt wiarygodni. 6

Finansowania oprócz środków własnych należy poszukiwać przede wszystkim w bankach z którymi inwestor współpracuje na bieżąco np. lokalne banki spółdzielcze lub w bankach komercyjnych mających wyspecjalizowane linie kredytowe na takie cele np. Kredyt Zielona Energia. oprocentowanie z reguły oparte o stawki 3 miesięcznego WIBOR + marża banku długi okres kredytowania nawet do 15 lat z możliwością karencji np. 2 lata niski wkład własny na poziomie 15 20 % swobodny wybór waluty kredytu i możliwość indywidualnych harmonogramów spłat alternatywne formy zabezpieczeń min. cesja wierzytelności z umowy sprzedaży energii Przy udzielaniu kredytu z reguły oprócz oceny ekonomicznej dotychczasowej działalności i podstaw biznesowych planowanej inwestycji, szczególnej ocenie podlegają: a) Możliwość zapewnienia stabilnej, odpowiedniej ilości i jakości substratu, jego dostępność b) Aktualne i przewidywane tendencje rynkowe c) Logistyka dostaw surowcowych i odbioru pofermentu d) Rezerwy ilościowe i tzw. Bufory produkcyjne e) Zastosowanie nowoczesnych i sprawdzonych technologii f) Umowne gwarancje odbioru energii, ciepła i pofermentu g) Konserwatywne podejście do potencjalnych (szacunkowych) możliwości h) Pewne źródła przychodów i to nie tylko z planowanej inwestycji Należy pamiętać o zasadzie niemożności łączenia na ten sam cel inwestycyjny różnej pomocy publicznej np. dotacji i kredytu preferencyjnego np. nip czy nnt w tym poręczeń i gwarancji z udziałem środków krajowych. Czy istnieją jeszcze jakieś dodatkowe możliwości? Istnieje możliwość otrzymania zaliczki na poczet wypłaconej dotacji (do 50%). Wysokość tej kwoty zaliczki wynika z art.56 rozporządzenia Komisji (WE) Nr1974/2006 z 15 grudnia 2006 r. Warunkiem wypłaty zaliczki jest ustanowienie dodatkowego zabezpieczenia właściwego wydatkowania zaliczki w postaci gwarancji bankowej (zgodnej z wzorem) lub równoważnej gwarancji odpowiadającej 110 % kwoty zaliczki i złożenie jej najpóźniej w dniu zawarcia z Agencją umowy przyznania pomocy. Wykaz form gwarancji wraz z wykazem gwarantów jest opublikowany na stronie internetowej Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi www.minrol.gov.pl. Rozliczenie zaliczki następuje w zależności od ewentualnego podziału inwestycji na etapy i może nastąpić: a. w ramach pierwszego wniosku o płatność b. w ramach wniosku o płatność ostateczną c. proporcjonalnie w ramach każdego wniosku o płatność Istnieje możliwość podziału inwestycji na etapy (do X) ale z realizacją nie dłuższą niż 2 lata od podpisania umowy (rozliczenie musi nastąpić najpóźniej do 30.06.2015 r.) Dopuszcza się częściowe rozbicie finansowania na część objętą dotacją np. silosy i system fermentacyjny oraz część sfinansowaną z kredytu preferencyjnego np. kogenereator. Istnieje możliwość indywidualnego doboru montażu finansowego w zależności od potrzeb i możliwości inwestora. Wiesław Wasilewski (22) 648 33 47, funduszepomocowe@wp.pl 7

JAK BUDUJEMY? Jak realizujemy inwestycję: biogazownia rolnicza, etap formalno prawny? 1. Posiadanie lub uzyskanie tytułu prawnego do terenu pod lokalizację (podpisanie umowy przedwstępnej lub zasadniczej na dzierżawę terenu na okres min. 5 lat) 2. 3. 4. 5. 6. Wypis i wyrys z Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego Określenie sposobów zagospodarowania i warunków zabudowy terenu zawarte jest w Miejscowym Planie Zagospodarowania Przestrzennego (MPZP). Planowaną inwestycją jest INSTALACJA ZAGOSPODAROWANIA SUROWCÓW ROLNICZYCH I PŁYN- NYCH LUB STAŁYCH ODCHODÓW ZWIERZĘCYCH. Jeżeli MPZP nie przewiduje prowadzenia tego typu działalności na danym terenie, Inwestor może wystąpić o jego zmianę. Wniosek o zmianę MPZP składa się do wójta lub burmistrza, który może na posiedzeniu rady gminy przedstawić wniosek o podjęcie uchwały o przystąpieniu do zmiany MPZP. Wniosek można również złożyć bezpośrednio do rady gminy, która może podjąć taką uchwałę z własnej inicjatywy. W przypadku braku MPZP na danym terenie, należy wystąpić do Urzędu Gminy o wydanie decyzji o warunkach zabudowy terenu. Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach Dla tej inwestycji nie ma konieczności uzyskiwania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Jest to zgodne z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 9.11.2010r w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz. U. 2010, Nr 213, poz. 1397). W ramach decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach należy złożyć tylko kartę informacyjną przedsięwzięcia zgodnie z ustawą z dnia 3.10.2008r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. nr 199, poz. 1227). To dokument określający rozmiar i przeznaczenie przedsięwzięcia, zajmowaną powierzchnię terenu, wykorzystywaną technologię, informacje o ilości wykorzystywanej energii elektrycznej, wody itp., produkowanych odpadów i przewidywanym rodzaju i skali oddziaływania na środowisko. Wzór karty informacyjnej dostępny na stronie internetowej Urzędu Gminy. Umowa o przyłączenie do sieci i zapewnienie odbioru wyprodukowanej energii elektrycznej pomiędzy inwestorem a operatorem sieci Należy złożyć wniosek o przyłączenie do sieci do terytorialnego zakładu energetycznego (wniosek do pobrania na stronie internetowej danego Zakładu Energetycznego) Wykonanie projektu budowlanego Projekt budowlany musi być zgodny z: Ustaleniami MPZP lub decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu Ustaleniami decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach Przepisami techniczno budowlanymi zawartymi w Prawie Budowlanym i innych aktach (Polskie Normy, Normy Branżowe itp.) Opinia Zakładu Uzgodnień Dokumentacji (ZUD) Uzgodnienia w zakresie wymagań odnośnie uzbrojenia terenu, planowania i zagospodarowania terenu wykonywane są przez ZUD mieszczący się przy Starostwie powiatowym. W celu otrzymania opinii ZUD należy złożyć następujące dokumenty: Wniosek do ZUD Naniesiony projekt przedsięwzięcia na mapę zasadniczą (załącznik do ZUD) Projekt budowlany przewidywanych instalacji (sieci: energetyczna, gazu, wodociągowa, kanalizacji sanitarnej, kanalizacji deszczowej, telekomunikacyjna, centralnego ogrzewania) Uzgodnienia z właścicielami powyższych sieci dobrze jest uzyskać przed złożeniem wniosku do ZUD Opinia ZUD wydawana jest przez Starostwo powiatowe. 7. Pozwolenie na budowę Wniosek o pozwolenie na budowę należy złożyć w Starostwie powiatowym w wydziale właściwym do spraw architektury i budownictwa 8

8. 9. Decyzję o pozwoleniu na budowę wydaje starosta. Do wniosku należy dołączyć: Decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach 4 egzemplarze projektu budowlanego wraz z opisami, uzgodnieniami, pozwoleniami i innymi dokumentami wymaganymi przepisami szczególnymi, zawarte w Prawie Budowlanym Oświadczenie o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane Decyzję o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, wymagana przy braku MPZP Decyzja o pozwoleniu na użytkowanie Przed przystąpieniem do użytkowania obiektu budowlanego należy uzyskać ostateczną decyzję o pozwoleniu na użytkowanie. Wniosek w sprawie udzielania pozwolenia na użytkowanie trzeba złożyć do właściwego organu Powiatowego lub Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego. Do wniosku należy dołączyć: Oryginał dziennika budowy, Oświadczenia kierownika budowy (o zgodności wykonania obiektu budowlanego z projektem budowlanym, warunkami pozwolenia na budowę i przepisami zawartymi w Prawie Budowlanym i o doprowadzeniu do należytego stanu i porządku terenu budowy, a także w razie korzystania drogi, ulicy itp.) Oświadczenie o właściwym zagospodarowaniu terenów przyległych, jeśli eksploatacja wybudowanego obiektu jest uzależniona od ich odpowiedniego zagospodarowania Protokoły badań i sprawdzeń Inwentaryzację geodezyjną powykonawczą Potwierdzenie, zgodnie z przepisami odrębnymi, odbioru wykonanych przyłączy Obowiązkiem Inwestora jest dołączenie do wniosku oświadczenia o braku sprzeciwu, uwag ze strony: Państwowej Inspekcji Sanitarnej Państwowej Inspekcji Pracy Państwowej Straży Pożarnej Organy te należy poinformować na piśmie, że inwestycja została zakończona. Mają one 2 tygodnie na przyjazd i na wydanie opinii sprzeciwu, naniesienia uwag odnośnie inwestycji. Wpis do rejestru Agencji Rynku Rolnego Od 1 stycznia 2011 działalność gospodarcza w zakresie wytwarzania biogazu rolniczego lub wytwarzania energii elektrycznej z biogazu rolniczego jest działalnością regulowaną i wymaga wpisu do rejestru przedsiębiorstw energetycznych zajmujących się wytwarzaniem biogazu rolniczego prowadzonego przez Prezesa Agencji Rynku Rolnego (ARR). Aby znaleźć się w rejestrze ARR należy: Być zarejestrowanym w Centralnym Rejestrze Przedsiębiorców Posiadać tytuł prawny do obiektów budowlanych, w których będzie wykonywana działalność gospodarcza Dysponować odpowiednimi urządzeniami technicznymi i obiektami budowlanymi spełniającymi wymagania określone w przepisach o ochronie przeciwpożarowej, sanitarnych, ochronie środowiska Wpis do rejestru może uzyskać przedsiębiorca, który nie był karany za przestępstwa skarbowe, przeciwko mieniu, wiarygodności dokumentów, obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi i obrotowi gospodarczemu. Do wniosku o wpis do rejestru należy dołączyć: Oświadczenie, że dane zawarte we wniosku są kompletne, zgodne z prawdą oraz, że przedsiębiorca zna i spełnia warunki wykonywania działalności gospodarczej objętej wpisem do rejestru, Dowód uiszczenia opłaty skarbowej za dokonanie czynności urzędowej Wnioski z załącznikami należy złożyć bezpośrednio w Kancelarii Ogólnej ARR lub drogą pocztową. Decyzję o wpisie do rejestru podejmuje Prezes ARR w terminie do 7 dni po złożeniu wniosku. Rozpoczęcie i prowadzenie inwestycji musi odpowiadać nakazom i rozporządzeniom wynikającym z aktów prawnych Ustawa Prawo Budowlane (Kierownik Budowy, Inspektor Nadzoru itp.). Andrzej Wailewski, Aleksandra Wiśniewska tel. 22 61 79 283, e-mail: aleksandra.w@afprojects.pl 9

CZY TO SIĘ OPŁACA? Jakie są korzyści i zagrożenia produkcji biogazu rolniczego? Korzyści: Powszechnie ocenia się że inwestowanie w instalację do wytwarzania biogazu rolniczego lub produkcję energii elektrycznej przynosi realne korzyści ekologiczne oraz niemały przychód biznesowy; Możliwość magazynowania i taniego przechowywania surowców Powszechna dostępność substratów, znane technologie uprawy i ogromny potencjał Niezależność mocy wytwórczych od warunków atmosferycznych i pór roku Wysoka sprawność układów CHP (układy kogeneracyjne) Zerowy bilans CO2, utylizacja metanu (wysoki efekt ekologiczny) Zagrożenia: Relatywnie wysokie koszty inwestycyjne Wprowadzanie monokultur w uprawach, Konkurencja dla produkcji żywności Brak jednoznacznych uregulowań prawnych (pomimo dużego postępu) Co to jest biogazodochodowość? Wielkość biogazodochodowości ocenia się poprzez wielkość tzw. centrów zysku: a. Zagospodarowanie gnojowicy czy ewentualnie obornika b. Wytworzenie metanu tłoczenie do sieci lub bezpośrednio do pieca c. Przemiana metanu (Kogeneracja CHP) w energię elektryczną i ciepło d. Poferment jako nawóz płynny lub zgranulowany nawóz sypki lub biomasa e. Czysta woda lub łatwy do obróbki ściek Podstawowym czynnikiem efektywności biogazowni rolniczej jest koszt pozyskania substratu. W klasycznej Biogazowni rolniczej zagospodarowuje się głównie gnojowicę świńską lub bydlęcą której koszt pozyskania ocenia się na poziomie kosztów transportu oraz koszt kiszonki np.. z kukurydzy czy sianokiszonki wytworzonej lub zakupionej po cenach rynkowych. Przyjmuje się że w zależności od wybranej technologii, poniesionych kosztów budowy i eksploatacji (przy uwzględnieniu wszystkich czynników kosztowo-przychodowych) średnia opłacalność z jednego hektara użytków rolnych wyniesie od 5,2 do nawet 12,7 tys. zł/ha i nie jest to przychód, lecz dochód (zysk brutto). Najbardziej efektywna ekonomicznie (ze względu na wsparcie rządowe) jest zamiana oczyszczonego biogazu w energię elektryczną i sprzedaż jej (najlepiej jako energię szczytową) do operatora sieci energetycznej. Sprzedaż lub zagospodarowanie ciepła i pofermentu nawozowo (w płynie lub jako granulatu) jest mniej efektywne. Co to są certyfikaty energetyczne? Jest to gwarancja pochodzenia energii elektrycznej - prawo majątkowe powstające w wyniku automatycznej konwersji świadectw pochodzenia wystawionych przez Urząd Regulacji Energetyki - zgodnie z Rozporządzeniem w sprawie szczegółowego zakresu obowiązków uzyskania i przedstawienia do umorzenia świadectw pochodzenia, uiszczenia opłaty zastępczej oraz zakupu energii elektrycznej i ciepła wytworzonych w odnawialnych źródłach energii. Obecnie stosowane biogazowe certyfikaty: 10

- Energia pozyskana z Odnawialnych Źródeł Energii - wszystkie biogazy (fizyczne wytwarzanie energii elektrycznej) - 274,92 zł/mwh - Biogaz rolniczy wtłaczany do sieci (ekwiwalent certyfikatu zielonego) - 274,92 zł/mwh - Energia elektryczna wyprodukowana wysokosprawnie w skojarzeniu z wytwarzaniem ciepła, dla mocy elektrycznej poniżej 1 MW - biogaz rolniczy - dowolna moc - 127,15 zł/mwh - Energia elektryczna wyprodukowana wysokosprawnie w skojarzeniu z wytwarzaniem ciepła o mocy elektrycznej powyżej 1 MW nie dla biogazu rolniczego - NIE DOTYCZY - Dla producentów energii w jednostkach kogeneracyjnychopalanych metanem pozyskiwanym w kopalniach lub biogaz - wszystkie biogazy (dowolna moc) - 59,16 zł/mwh Certyfikaty można łączyć (jedynie): a) zielony i żółty lub fioletowy b) brązowy i żółty lub fioletowy Dla rachunku ekonomicznego należy uwzględnić także: 1. Gwarantowaną cenę energii elektrycznej tzw. czarnej; 195,21 zł/mwh 2. Sprzedaż ciepła ~ 22 zł/gj, 3. Dodatek do ceny energii elektrycznej za dostawy grafikowe (szczytowe) w kwocie w zależności od operatora ~ 60 zł/mwh 4. Sprzedaż świadectw emisyjnych CO2 (Joint Implementation) ~ 60zł/t 5. Sprzedaż (ewentualnie) nawozu ~ 400 zł/t Czy są jakieś ulgi podatkowe? Podatnikom podatku rolnego przysługuje ulga inwestycyjna z tytułu wydatków poniesionych na zakup i zainstalowanie urządzeń do wykorzystywania na cele produkcyjne odnawialnych źródeł energii: wiatru, biogazu rolniczego, słońca, spadku wód. Ulga inwestycyjna przyznawana jest po zakończeniu inwestycji i polega na odliczeniu od należnego podatku rolnego od gruntów położonych na terenie gminy, w której została dokonana inwestycja - w wysokości 25 % udokumentowanych rachunkami i realnie poniesionych nakładów inwestycyjnych.. Ulga z tytułu tej samej inwestycji nie może być stosowana dłużej niż przez 15 lat. Jaka jest pewność inwestowania? Podstawą stabilności prawnej jest nowa ustawa z dnia 19.08.2011 r. (podpisana 7 września br. przez Prezydenta RP) o zmianach w Prawie Energetycznym która określa min.; definicję biogazu rolniczego obowiązek, nałożony na sprzedawców z urzędu, zakupu energii elektrycznej wytworzonej w odnawialnych źródłach energii (w tym z biogazu rolniczego), po średniej cenie jej sprzedaży w poprzednim roku kalendarzowym zwolnienie Biogazowni rolniczych z ponoszenia wszelkich opłat skarbowych za czynności urzędowe związane z prowadzeniem przez Prezesa Agencji Rynku Rolnego rejestru przedsiębiorstw energetycznych zajmujących się wytwarzaniem biogazu rolniczego. Jednocześnie ostatnio ukazało się kilka rozporządzeń regulujących szczegółowe rozwiązania związane z wytwarzaniem i obrotem biogazem rolniczym. Artur Brzeziński 22 648 33 47 funduszepomocowe@wp.pl 11

STUDIUM PRZYPADKU Przykładowa symulacja dla biogazowni rolniczej o mocy 39 kw Zespół AF Projects tel. 22 61 79 283 więcej informacji na stronie: www.afprojects.pl Wydano z inicjatywy BIG POL - FUNDUSZE POMOCOWE Zarządu Krajowej Rady Izb Rolniczych Wiesław Wasilewski 12