ROGRAM NAUZANIA DLA ZAWODU TEHNIK TRANSORTU KOLEJOWEGO 311928 O STRUKTURZE MODUŁOWEJ wersja przed recenzją (wersja robocza) z dn.30.06.2012 Warszawa 2012 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.
SIS TREŚI 1. TY ROGRAMU: MODUŁOWY... 2 2. RODZAJ ROGRAMU: LINIOWY... 2 3. AUTORZY, REENZENI I KONSULTANI ROGRAMU NAUZANIA:... 2 4. ODSTAWY RAWNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO... 2 5. ELE OGÓLNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO... 2 6. RZEDMIOTY ROZSZERZONE W TEHNIKUM... 3 7. KORELAJA ROGRAMU NAUZANIA DLA ZAWODU TEHNIK TRANSORTU KOLEJOWEGO Z ODSTAWĄ ROGRAMOWĄ KSZTAŁENIA OGÓLNEGO 4 8. INFORMAJA O ZAWODZIE TEHNIK TRANSORTU KOLEJOWEGO... 4 9. UZASADNIENIE OTRZEY KSZTAŁENIA W ZAWODZIE TEHNIK TRANSORTU KOLEJOWEGO... 5 10. OWIĄZANIA ZAWODU TEHNIK TRANSORTU KOLEJOWEGO Z INNYMI ZAWODAMI... 5 11. ELE SZZEGÓŁOWE KSZTAŁENIA W ZAWODZIE TEHNIK TRANSORTU KOLEJOWEGO... 5 12. LAN NAUZANIA DLA ZAWODU TEHNIK TRANSORTU KOLEJOWEGO... 6 13. ROGRAMY NAUZANIA DLA OSZZEGÓLNYH MODUŁÓW... 10 311928.M1 Sterowanie ruchem kolejowym... 11 311928.M2 Obsługiwanie urządzeń sterowania ruchem kolejowym i łączności... 25 311928.M3 Organizowanie pracy stacji kolejowej... 33 311928.M4 Wykonywanie działalności usługowej kolei... 40 raktyki zawodowe... 53 ZAŁĄZNIKI... 65 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 1
TY SZKOŁY: technikum 1. TY ROGRAMU: modułowy 2. RODZAJ ROGRAMU: liniowy 3. AUTORZY, REENZENI I KONSULTANI ROGRAMU NAUZANIA: Autorzy: mgr inż. Grażyna Górniak, mgr inż. Agnieszka Krupa Recenzenci: Konsultanci: mgr inż. Teresa Jaszczyk 4. ODSTAWY RAWNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO rogram nauczania dla zawodu technik transportu kolejowego opracowany jest zgodnie z poniższymi aktami prawnymi: Ustawa z dnia 7 września 1991 o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.) Rozporządzenie MEN z dnia 23 grudnia 2011r. w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego (Dz. U. z 2012r. poz. 7) Rozporządzenie MEN z dnia 7 lutego 2012r. w sprawie podstawy programowej kształcenia w zawodach (Dz. U. poz. 184) Rozporządzenie MEN z dnia 7 lutego 2012r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych (Dz. U. poz. 204) Rozporządzenie MEN z dnia 30 kwietnia 2007r. w sprawie warunków i sposobów oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. Nr 83, poz. 562 z późn. zm.) Rozporządzenie MEN z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz.U. Nr 228, poz. 1487) Rozporządzeniem MENiS z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz. U. z 2003r. Nr 6, poz. 69 z późn. zm.) Rozporządzenie MEN z dnia 15 grudnia 2010 r. w sprawie praktycznej nauki zawodu (Dz. U. Nr 244, poz. 1626) Rozporządzenie MEN z dnia 8 czerwca 2009 r. w sprawie dopuszczania do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania oraz dopuszczania do użytku szkolnego podręczników. (Dz. U. z 2009r. nr 89 poz.730 z późn. zm.) Ustawa z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym (Dz. U. z 2007r. Nr 16 poz. 94 z późn. zm.) rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 2
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 18 lutego 2011 r. w sprawie pracowników zatrudnionych na stanowiskach bezpośrednio związanych z prowadzeniem i bezpieczeństwem ruchu kolejowego, prowadzeniem określonych rodzajów pojazdów kolejowych oraz pojazdów metra (Dz.U. z 2011, Nr59, poz.301) 5. ELE OGÓLNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO Opracowany program nauczania pozwoli na osiągnięcie co najmniej następujących celów ogólnych kształcenia zawodowego: elem kształcenia zawodowego jest przygotowanie uczących się do życia w warunkach współczesnego świata, wykonywania pracy zawodowej i aktywnego funkcjonowania na zmieniającym się rynku pracy. Zadania szkoły i innych podmiotów prowadzących kształcenie zawodowe oraz sposób ich realizacji są uwarunkowane zmianami zachodzącymi w otoczeniu gospodarczo-społecznym, na które wpływają w szczególności: idea gospodarki opartej na wiedzy, globalizacja procesów gospodarczych i społecznych, rosnący udział handlu międzynarodowego, mobilność geograficzna i zawodowa, nowe techniki i technologie, a także wzrost oczekiwań pracodawców w zakresie poziomu wiedzy i umiejętności pracowników. W procesie kształcenia zawodowego ważne jest integrowanie i korelowanie kształcenia ogólnego i zawodowego, w tym doskonalenie kompetencji kluczowych nabytych w procesie kształcenia ogólnego, z uwzględnieniem niższych etapów edukacyjnych. Odpowiedni poziom wiedzy ogólnej powiązanej z wiedzą zawodową przyczyni się do podniesienia poziomu umiejętności zawodowych absolwentów szkół kształcących w zawodach, a tym samym zapewni im możliwość sprostania wyzwaniom zmieniającego się rynku pracy. W procesie kształcenia zawodowego są podejmowane działania wspomagające rozwój każdego uczącego się, stosownie do jego potrzeb i możliwości, ze szczególnym uwzględnieniem indywidualnych ścieżek edukacji i kariery, możliwości podnoszenia poziomu wykształcenia i kwalifikacji zawodowych oraz zapobiegania przedwczesnemu kończeniu nauki Elastycznemu reagowaniu systemu kształcenia zawodowego na potrzeby rynku pracy, jego otwartości na uczenie się przez całe życie oraz mobilności edukacyjnej i zawodowej absolwentów ma służyć wyodrębnienie kwalifikacji w ramach poszczególnych zawodów wpisanych do klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego. 6. RZEDMIOTY ROZSZERZONE W TEHNIKUM W programie nauczania dla zawodu uwzględniono przedmioty ogólnokształcące: geografia i matematyka, których nauka odbywać się będzie na poziomie rozszerzonym oraz uwzględniono przedmiot historia i społeczeństwo jako przedmiot uzupełniający. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 3
7. KORELAJA ROGRAMU NAUZANIA DLA ZAWODU TEHNIK TRANSORTU KOLEJOWEGO Z ODSTAWĄ ROGRAMOWĄ KSZTAŁENIA OGÓLNEGO rogram nauczania dla zawodu technik transportu kolejowego uwzględnia aktualny stan wiedzy o zawodzie ze szczególnym zwróceniem uwagi na nowe technologie i najnowsze koncepcje nauczania. rogram uwzględnia także zapisy zadań ogólnych szkoły i umiejętności zdobywanych w trakcie kształcenia w szkole ponadgimnazjalnej umieszczonych w podstawach programowych kształcenia ogólnego, w tym: 1) umiejętność rozumienia, wykorzystania i refleksyjnego przetworzenia tekstów, prowadząca do osiągnięcia własnych celów, rozwoju osobowego oraz aktywnego uczestnictwa w życiu społeczeństwa; 2) umiejętność wykorzystania narzędzi matematyki w życiu codziennym oraz formułowania sądów opartych na rozumowaniu matematycznym; 3) umiejętność wykorzystania wiedzy o charakterze naukowym do identyfikowania i rozwiązywania problemów, a także formułowania wniosków opartych na obserwacjach empirycznych dotyczących przyrody lub społeczeństwa; 4) umiejętność komunikowania się w języku ojczystym i w językach obcych; 5) umiejętność sprawnego posługiwania się nowoczesnymi technologiami informacyjno-komunikacyjnymi; 6) umiejętność wyszukiwania, selekcjonowania i krytycznej analizy informacji; 7) umiejętność rozpoznawania własnych potrzeb edukacyjnych oraz uczenia się; 8) umiejętność pracy zespołowej. W programie nauczania dla zawodu technik transportu kolejowego uwzględniono korelację treści z kształceniem ogólnym polegające na wcześniejszym osiąganiu efektów kształcenia w zakresie przedmiotów ogólnokształcących. Dotyczy to przede wszystkim takich przedmiotów jak: geografia i matematyka, a także podstawy przedsiębiorczości i edukacja dla bezpieczeństwa. 8. INFORMAJA O ZAWODZIE TEHNIK TRANSORTU KOLEJOWEGO Technik transportu kolejowego organizuje oraz prowadzi ruch pociągów na szlakach i posterunkach ruchu, obsługuje urządzenia sterowania ruchem kolejowym i łączności, nadzoruje i koordynuje pracę przewoźników na stacji kolejowej, planuje przewozy pasażerskie i towarowe, zarządza taborem kolejowym, organizuje pracę stacji kolejowej, nadzoruje zestawianie, rozrządzanie i obsługę pociągów, dokonuje odprawy i przewozu przesyłek, ładunków oraz osób. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 4
9. UZASADNIENIE OTRZEY KSZTAŁENIA W ZAWODZIE TEHNIK TRANSORTU KOLEJOWEGO Zgodnie z koncepcją rozwoju transportu kolejowego w olsce zakładającą zdobywanie i utrzymanie zaufania klientów i pasażerów, poprawę jakości usług, wykorzystanie nowoczesnej infrastruktury i technologii informatycznych istnieje potrzeba odpowiednio wykwalifikowanych pracowników. roblemem jest obecnie tzw. luka pokoleniowa, czyli przewaga pracowników starszych. Konieczna jest zatem potrzeba szkolenia nowych kadr między innymi techników transportu kolejowego, którzy mogą być zatrudniani w przedsiębiorstwach transportowych, zakładach transportu kolejowego między innymi na następujących stanowiskach: dyżurny ruchu, nastawniczy, manewrowy, konduktor, kasjer biletowo-bagażowy, kierownik pociągu, dyspozytor. 10. OWIĄZANIA ZAWODU TEHNIK TRANSORTU KOLEJOWEGO Z INNYMI ZAWODAMI odział zawodów na kwalifikacje czyni system kształcenia elastycznym, umożliwiającym uczącemu się uzupełnianie kwalifikacji stosownie do potrzeb rynku pracy, własnych potrzeb i ambicji. Zawód technik transportu kolejowego nie ma wspólnych kwalifikacji z innymi zawodami. osiada efekty kształcenia w ramach obszaru administracyjno-usługowego stanowiące podbudowę kształcenia w zawodzie KZ(A.t). 11. ELE SZZEGÓŁOWE KSZTAŁENIA W ZAWODZIE TEHNIK TRANSORTU KOLEJOWEGO Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik transportu kolejowego powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych: 1) organizowania oraz prowadzenia ruchu pociągów na szlakach i posterunkach ruchu; 2) obsługiwania urządzeń sterowania ruchem kolejowym i łączności; 3) nadzorowania i koordynowania pracy przewoźników na terenie stacji kolejowej; 4) planowania i organizowania pasażerskich i towarowych przewozów kolejowych oraz zarządzania taborem; 5) przygotowania do przewozu, odprawy i przewozu przesyłek, ładunków oraz osób; 6) zestawiania, rozrządzania i obsługi pociągów. Do wykonywania zadań zawodowych niezbędne jest osiągnięcie efektów kształcenia określonych w podstawie programowej kształcenia w zawodzie technik transportu kolejowego: efekty kształcenia wspólne dla wszystkich zawodów (H, DG, JOZ, OMZ); efekty kształcenia wspólne dla zawodów w ramach obszaru administracyjno-usługowego stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie KZ(A.t); efekty kształcenia właściwe dla kwalifikacji wyodrębnionych w zawodzie: A.44. Organizacja i prowadzenie ruchu pociągów i A.45. lanowanie i realizacja przewozów kolejowych. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 5
12. LAN NAUZANIA DLA ZAWODU TEHNIK TRANSORTU KOLEJOWEGO Zgodnie z Rozporządzeniem MEN w sprawie ramowych planów nauczania w 4-letnim technikum minimalny wymiar godzin na kształcenie zawodowe wynosi 1470 godzin, z czego na kształcenie zawodowe teoretyczne zostanie przeznaczonych minimum 735 godzin, a na kształcenie zawodowe praktyczne 735 godzin. raktyka zawodowa 280 godzin. W podstawie programowej kształcenia w zawodzie technik transportu kolejowego minimalna liczba godzin na kształcenie zawodowe została określona dla efektów kształcenia i wynosi: na kształcenie w ramach kwalifikacji A.44. Organizacja i prowadzenie ruchu pociągów przeznaczono minimum 430 godzin, na kształcenie w ramach kwalifikacji A.45. lanowanie i realizacja przewozów kolejowych przeznaczono minimum 440 godzin. na kształcenie w ramach efektów wspólnych dla wszystkich zawodów i wspólnych dla zawodów w ramach obszaru kształcenia przeznaczono minimum 480 godzin. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 6
Tabela 3. lan nauczania dla programu o strukturze modułowej Szkoła zawodowa szkołą pozytywnego wyboru Kod modułu Nazwa modułu Klasa I II III IV I II I II I II I II Liczba godzin tygodniowo w czteroletnim okresie nauczania Liczba godzin w czteroletnim okresie nauczania 311928.M1 Sterowanie ruchem kolejowym 5 5 10 10 15 450 311928.M2 Obsługiwanie urządzeń sterowania ruchem kolejowym i łączności 4 4 4 4 8 240 311928.M3 Organizowanie pracy stacji kolejowej 5 5 10 10 300 311928.M4 Wykonywanie działalności usługowej kolei 9 9 8 13 390 Łączna liczba godzin 9 9 14 14 14 14 18 0 46 1380 RAKTYKI ZAWODOWE** 4 4 4 120 Łączna liczba godzin kształcenia zawodowego 9 9 14 14 18 18 18 0 50 1500 **w przypadku praktyk realizowanych w wymiarze ponad 4 tygodnie Egzamin potwierdzający pierwszą kwalifikację (A.44.) odbywa się pod koniec klasy drugiej. Egzamin potwierdzający drugą kwalifikację (A.45.) odbywa się pod koniec pierwszego semestru klasy czwartej. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 7
WYKAZ MODUŁÓW I JEDNOSTEK MODUŁOWYH Kod modułu/jednostki modułowej Nazwa modułu/ jednostki modułowej Liczba godzin w cyklu kształcenia 311928.M1 Sterowanie ruchem kolejowym 450 311928.M1.J1 Stosowanie sygnalizacji kolejowej 60 311928.M1.J2 rowadzenie ruchu pociągów 240 311928.M1.J3 rzygotowanie pociągów do jazdy 90 311928.M1.J4 rowadzenie ruchu pociągów z wykorzystaniem programów komputerowych 60 311928.M2 Obsługiwanie urządzeń sterowania ruchem kolejowym i łączności 240 311928.M2.J1 Ocenianie stanu technicznego torów kolejowych 90 311928.M2.J2 Użytkowanie urządzeń sterowania ruchem kolejowym 90 311928.M2.J3 Użytkowanie urządzeń łączności 60 311928.M3 Organizowanie pracy stacji kolejowej 300 311928.M3.J1 Zarządzanie taborem kolejowym 120 311928.M3.J2 Wykonywanie pracy na stacji kolejowej 180 311928.M4 Wykonywanie działalności usługowej kolei 390 311928.M4.J1 Realizowanie przewozu osób i ładunków 270 311928.M4.J2 odejmowanie działalności gospodarczej w zakresie usług przewozowych 30 311928.M4.J3 osługiwanie się językiem obcym w działalności kolei 90 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 8
Mapa dydaktyczna rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 9
1. ROGRAMY NAUZANIA DLA OSZZEGÓLNYH MODUŁÓW W programie nauczania dla zawodu technik transportu kolejowego zastosowano taksonomię celów A. Niemierko 1. 311928.M1 Sterowanie ruchem kolejowym 450 godzin 2. 311928.M2 Obsługiwanie urządzeń sterowania ruchem kolejowym i łączności 240 godzin 3. 311928.M3 Organizowanie pracy stacji kolejowej 300 godzin 4. 311928.M4 Wykonywanie działalności usługowej kolei 390 godzin 5. raktyki zawodowe 280 godzin rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 10
1. 311928.M1 Sterowanie ruchem kolejowym 1.1. 311928.M1.J1 Stosowanie sygnalizacji kolejowej 1.2. 311928.M1.J2 rowadzenie ruchu pociągów 1.3. 311928.M1.J3 rzygotowanie pociągów do jazdy 1.4. 311928.M1.J4 rowadzenie ruchu pociągów z wykorzystaniem programów komputerowych 1.1. 311928.M1.J1 Stosowanie sygnalizacji kolejowej Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: oziom wymagań programowyc h ( lub ) Kategoria taksonomiczna Materiał nauczania H(1)1. wyjaśnić pojęcia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy; H(1)2. wyjaśnić pojęcia związane z ochroną odstawowe pojęcia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy, ochroną przeciwpożarową, ochroną środowiska przeciwpożarową oraz ochroną środowiska; i ergonomią. H(1)3. wyjaśnić pojęcia związane z ergonomią; Zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia i środowiska związane z prowadzeniem ruchu pociągów H(4)1. określić zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka oraz wykonywaniem działalności usługowej na kolei. związane z wykonywaniem zadań zawodowych; Rodzaje i budowa urządzeń sygnalizacji kolejowej. H(4)2. określić zagrożenia dla mienia i środowiska związane Zasady umieszczania semaforów, tarcz ostrzegawczych i z wykonywaniem zadań zawodowych; wskaźników. KZ(A.t)(11)1. sklasyfikować urządzenia sygnalizacji kolejowej; Dokumenty techniczne i instrukcje dotyczące sygnalizacji KZ(A.t)(11)2. rozróżnić urządzenia sygnalizacji kolejowej; kolejowej. Sygnały na semaforach kształtowych KZ(A.t)(11)3. określić zasady umieszczania semaforów, tarcz i świetlnych. ostrzegawczych i wskaźników; Sygnały na tarczach ostrzegawczych KZ(A.t)(12)1. zastosować dokumentację techniczną i przejazdowych. i instrukcje podczas obsługi sygnalizacji kolejowej; Sygnały zatrzymania i zmniejszenia prędkości podawane A.44.1(17)1. odczytać sygnały na semaforach; przenośnymi tarczami. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 11
A.44.1(17)2. zinterpretować sygnały na tarczach Sygnały zamknięcia toru. ostrzegawczych; A.44.1(17)3. zastosować sygnały zatrzymania i zmniejszenia Wskaźniki ogólnoeksploatacyjne i dotyczące zelektryfikowanych linii kolejowych. prędkości podawane przenośnymi tarczami; Sygnały ręczne i dźwiękowe. A.44.1(17)4. zinterpretować sygnały zamknięcia toru; Sygnały dawane przy odjeździe pociągu pasażerskiego. Sygnał podawany przez dyżurnego ruchu. A.44.1(17)5. odczytać polecenia, nakazy i informacje Sygnały dawane przy próbie hamulców zespolony. przekazywane za pomocą wskaźników; Sygnały na pociągach i taborze kolejowym. A.44.1(15)1. zastosować sygnały ręczne i dźwiękowe Sygnały dawane gwizdawką lub syreną pojazdu zatrzymania; kolejowego; A.44.1(15)2. przekazać sygnały ręczne i dźwiękowe sposobu Sygnały dawane przez dróżnika przejazdowego. jazdy; Sygnały alarmowe ogólne i pożarowe. A.44.1(15)3. podawać sygnały przy wyprawianiu i przepuszczaniu pociągów; A.44.1(16)1. odczytać sygnały na taborze kolejowym, pociągach i innych pojazdach kolejowych; A.44.1(16)2. zinterpretować sygnały dawane gwizdawką lub D syreną pojazdu kolejowego; A.44.1(16)3. odczytać sygnały dawane przez dróżnika przejazdowego; A.44.1(16)4. zastosować sygnały alarmowe; KS(8)1. ocenić ryzyko podejmowanych działań; OMZ(6)1. słuchać argumentów i wyjaśnień współpracowników; lanowane zadania Otrzymałeś polecenie zinterpretowania sygnałów podawanych na urządzeniach sygnalizacji kolejowej. Zadanie wykonujesz w grupie 2 osobowej korzystając z dostępnych w pracowni sterowania ruchem kolejowym urządzeń i instrukcji kolejowych. Opracowane zadanie będziesz prezentował na forum grupy oraz przekażesz w wersji elektronicznej i drukowanej do oceny. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne W pracowni sterowania ruchem kolejowym, w której prowadzone będą zajęcia edukacyjne powinny się znajdować : stanowisko komputerowe dla nauczyciela podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, z drukarką i projektorem multimedialnym, stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia) podłączone do sieci lokalnej z rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 12
dostępem do Internetu, oprogramowanie symulacyjne do prowadzenia ruchu kolejowego (jedno stanowisko dla dwóch uczniów), stanowiska składające się z urządzeń sterowania ruchem kolejowym, urządzeń łączności telefonicznej, radiotelefonicznej i dyspozytorskiej, informacji audiowizualnej i informacji sygnalizacyjnych (jedno stanowisko dla dwóch uczniów), instrukcje kolejowe, wzory dokumentów techniczno-ruchowych. Środki dydaktyczne Urządzenia sterowania ruchem kolejowym, instrukcje kolejowe. Zestawy ćwiczeń, instrukcje do ćwiczeń, karty pracy ucznia. Zalecane metody dydaktyczne Dominującą metodą będą ćwiczenia. Uczniowie będą otrzymywać zróżnicowane pomoce dydaktyczne do ćwiczenia umiejętności odczytywania sygnałów na urządzeniach sygnalizacji kolejowej. Ćwiczenia będą poprzedzone pokazem z objaśnieniem. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone w grupach do 15 osób. Dominująca forma organizacyjna pracy uczniów: indywidualnie, lub praca w grupie. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Sprawdzanie efektów kształcenia będzie przeprowadzone na podstawie prezentacji zinterpretowanych sygnałów. W ocenie należy uwzględnić następujące kryteria ogólne: zawartość merytoryczna (prawidłowość odczytania sygnałów) oraz sposób prezentacji (czytelność i czas). Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. 1.2. 311928.M1.J2 rowadzenie ruchu pociągów Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna Materiał nauczania H(2)1. wymienić instytucje oraz służby działające w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w olsce; H(3)1. wskazać prawa i obowiązki pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; H(3)2. wskazać prawa i obowiązki pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; H(4)3. zapobiegać zagrożeniom dla zdrowia i życia człowieka związanym z wykonywaniem zadań zawodowych; A A A rzepisy dotyczące prawnej ochrony pracy i ochrony środowiska. rawa i obowiązki pracownika oraz pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. Zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia i środowiska związane z prowadzeniem ruchu pociągów rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 13
H(5)1. rozpoznać źródła i czynniki szkodliwe występujące w oraz wykonywaniem działalności usługowej na kolei. środowisku pracy; Rodzaje czynników szkodliwych. H(5)2. scharakteryzować zagrożenia związane z rzepisy bezpieczeństwa i higieny pracy występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy; H(6)1. wskazać skutki oddziaływania czynników A w organizacji stanowiska pracy technika transportu kolejowego. szkodliwych na organizm ludzki; H(6)2. scharakteryzować skutki oddziaływania czynników Rodzaje środków ochrony indywidualnej i zbiorowej. szkodliwych na organizm człowieka; Zasady udzielania pierwszej pomocy. H(7)1. zorganizować stanowisko pracy zgodnie D odstawowe elementy sieci kolejowej. z obowiązującymi wymaganiami ergonomii, przepisami harakterystyki techniczne linii kolejowych. bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i Klasyfikacja linii kolejowych. ochrony środowiska; H(7)2. dokonać analizy wszystkich zaprezentowanych zasad D osterunki ruchu i ich przeznaczenie. organizacji stanowiska pracy technika transportu kolejowego; osterunki techniczne. H(8)1. rozróżnić środki ochrony indywidualnej i zbiorowej udowle i urządzenia przeznaczone do prowadzenia podczas wykonywania zadań zawodowych; ruchu kolejowego. H(10)1. powiadomić system pomocy medycznej Tory stacyjne i rozjazdy. w przypadku sytuacji stanowiącej zagrożenie zdrowia i życia; Numeracja torów i rozjazdów. H(10)2. zapobiegać zagrożeniom życia i zdrowia w miejscu Obsada i wyposażenie posterunków ruchu. wykonywania czynności zawodowych technika transportu kolejowego; Ogólne obowiązki personelu obsługującego posterunki ruchu. H(10)3. zidentyfikować stany zagrożenia zdrowia i życia; rzyjęcie i przekazanie dyżuru. Elementy dokumentacji technicznej infrastruktury H(10)4. udzielać pierwszej pomocy w stanach zagrożenia i życia i zdrowia; kolejowej. KZ(A.t)(12)2. zastosować dokumentację techniczną lany i rysunki schematyczne posterunków ruchu i instrukcje podczas prowadzenia ruchu kolejowego; kolejowego. KZ(A.t)(1)1. wymienić podstawowe elementy sieci kolejowej; A Dokumenty techniczne i instrukcje dotyczące KZ(A.t)(1)2. rozróżnić podstawowe elementy sieci kolejowej; prowadzenia ruchu kolejowego. Określenie i rodzaje rozkładów jazdy pociągów. KZ(A.t)(1)3. sklasyfikować linie kolejowe; rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 14
KZ(A.t)(8)1. scharakteryzować elementy dokumentacji Korzystanie z rozkładów jazdy pociągów. technicznej infrastruktury kolejowej; KZ(A.t)(8)2. analizować plany i rysunki schematyczne stacji; D A.44.1(1)1. sklasyfikować posterunki ruchu i posterunki techniczne; A.44.1(1)2. rozpoznać przeznaczenie posterunków ruchu, posterunków technicznych i budowli; A.44.1(2)1. określić zasady numeracji torów i rozjazdów; A.44.1(2)2. zastosować zasady numeracji torów i rozjazdów; A.44.1(3)1. wymienić pracowników zajmujących się A prowadzeniem ruchu pociągów; A.44.1(3)2. rozpoznać zadania i obowiązki pracowników zajmujących się prowadzeniem ruchu pociągów; A.44.1(4)1. zdefiniować rozkład jazdy pociągów; A A.44.1(4)2. wymienić rodzaje rozkładów jazdy pociągów; A A.44.1(4)3. posłużyć się rozkładem jazdy pociągów; A.44.1(5)1. zastosować zasady i sposoby zapowiadania pociągów; A.44.1(5)2. prowadzić ruch pociągów na szlakach na podstawie telefonicznego zapowiadania pociągów; A.44.1(5)3. prowadzić ruch pociągów na szlakach na podstawie półsamoczynnej i samoczynnej blokady liniowej, na odcinkach zdalnego sterowania i przy wykorzystaniu urządzeń komputerowych; A.44.1(5)4. prowadzić ruch w warunkach szczególnych; A.44.1(5)5. zastosować szczególne sposoby prowadzenia ruchu pociągów; Ogólne zasady prowadzenia ruchu pociągów na szlaku. Zasady i sposoby zapowiadania pociągów. rowadzenie ruchu pociągów na szlakach na podstawie zapowiadania telefonicznego, półsamoczynnej i samoczynnej blokady liniowej, na odcinku zdalnego sterowania i przy wykorzystaniu urządzeń komputerowych. rowadzenie ruchu pociągów na szlaku w warunkach szczególnych. Zamykanie i otwieranie posterunków ruchu. rzygotowanie i rozwiązanie drogi przebiegu pociągu. odawanie na semaforze sygnału zezwalającego na jazdę, nastawienie sygnału stój na semaforze. Zamknięcie i otwarcie toru szlakowego i stacyjnego. rowadzenie ruchu jednotorowego dwukierunkowego po torze czynnym w czasie zamknięcia jednego toru szlaku dwutorowego. Zasady organizacji zamknięć torowych. rzepisy prawne dotyczące systemu zarządzania bezpieczeństwem w przedsiębiorstwie kolejowym. odstawowe wymagania i elementy sytemu zarządzania bezpieczeństwem. System zarządzania jakością, podstawowe zasady i warunki funkcjonowania sytemu. Zasady postępowania w sytuacji wypadku kolejowego. Zasady prowadzenia dokumentacji ruchowej. Rozkazy pisemne i ich rodzaje. olecenia, zezwolenia i informacje przekazywane drużynom pociągowym i manewrowym za rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 15
A.44.1(5)6. przygotować drogę przebiegu pociągów i podać sygnał zezwalający na jazdę; pośrednictwem rozkazów pisemnych. A.44.1(5)7. nastawić sygnał stój na semaforze i rozwiązać drogę przebiegu; A.44.1(6)1. wymienić przyczyny zamknięcia toru; A A.44.1(6)2. zastosować zasady zamknięcia i otwarcia toru; A.44.1(6)3. prowadzić ruchu jednotorowy dwukierunkowy po torze czynnym w czasie zamknięcia jednego toru szlaku dwutorowego; A.44.1(6)4. prowadzić ruchu po torze zamkniętym; A.44.1((6)5. przestrzegać zasad organizacji zamknięć torowych; A.44.1(7)1. określić podstawy prawne systemu zarządzania bezpieczeństwem; A.44.1(7)2. scharakteryzować elementy systemu bezpieczeństwa oraz zarządzania jakością; A.44.1(7)3. zastosować system zarządzania bezpieczeństwem w prowadzeniu ruchu pociągów; A.44.1(8)1. zdefiniować pojęcia związane z wypadkami A kolejowymi; A.44.1(8)2. sklasyfikować wypadki kolejowe; A.44.1(9)1. wyjaśnić zasady postępowania obowiązujące w sytuacji wypadku kolejowego; A.44.1(9)2. zastosować zasady postępowania obowiązujące w sytuacji wypadku kolejowego; A.44.1(10)1. wymienić dokumentację prowadzoną na posterunku ruchu; A.44.1(10)2. opisać zasady prowadzenia dokumentacji ruchowej; A Wprowadzanie, odwołanie i rejestracja ostrzeżeń doraźnych. Zasady wypełniania i doręczania rozkazów pisemnych drużynom pociągowym. Zadania i organizacja ionu Dyspozytorskiego. rowadzenie wykresu rzeczywistego biegu pociągów. Zatrzymanie lub przepuszczenie pociągu nie przewidziane w rozkładzie jazdy. Wjazd, wyjazd lub przejazd pociągu bez podania sygnału zezwalającego na semaforze. Nieprawidłowości przy podawaniu sygnałów na semaforze. Gaśnice, hydronetki i sprzęt tłumiący. Formułowanie treści telefonogramów alarmowych. rzekazywanie meldunków dotyczących zagrożenia bezpieczeństwa ruchu. ostępowanie w razie szczególnych wydarzeń podczas prowadzenia ruchu pociągów. Obostrzone procedury prowadzenia ruchu pociągów. Stosowanie środków pomocniczych (zabezpieczających i ostrzegawczych). rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 16
A.44.1(10)3. prowadzić dokumentację związaną z prowadzeniem ruchu pociągów; A.44.1(11)1. wymienić rodzaje rozkazów pisemnych; A A.44.1(11)2. rozpoznać rozkazy pisemne; A.44.1(11)3. dobrać rodzaj rozkazu w zależności do treści przekazywanej informacji lub polecenia; A.44.1(11)4. zastosować zasady wprowadzania, odwołania oraz rejestracji ostrzeżeń; A.44.1(12)1. wypełnić rozkaz pisemny zgodnie z treścią przekazywanej informacji lub polecenia; A.44.1(12)2. zastosować zasady doręczania rozkazów pisemnych; A.44.1(12)3. przekazać treść rozkazów pisemnych za pomocą urządzeń radiołączności pociągowej; A.44.1(13)1. określić zadania i organizację ionu Dyspozytorskiego; A.44.1(13)2. zaplanować uruchamianie pociągów; D A.44.1(13)3. nadzorować i kierować ruchem pociągów; A.44.1(13)4. prowadzić wykres rzeczywistego biegu pociągów; A.44.1(14)1. zastosować zasady postępowania w przypadku wjazdu, wyjazdu lub przejazdu pociągu bez podania sygnału zezwalającego ; A.44.1(14)2. określić zasady postępowania w przypadku nieprawidłowości przy podawaniu sygnałów na semaforze; A.44.1(14)3. przestrzegać procedur w sytuacji konieczności zatrzymania pociągu lub przepuszczenia innego pociągu nie przewidzianego w rozkładzie jazdy; rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 17
A.44.1(19)1. rozpoznać podręczny sprzęt gaśniczy; A.44.1(19)2. obsłużyć podręczny sprzęt gaśniczy; A.44.1(21)1. sformułować treść telefonogramów alarmowych; A.44.1(21)2. zastosować zasady przekazywania ostrzeżeń dotyczących zagrożenia bezpieczeństwa ruchu; A.44.2(9)1. określić zasady postępowania w razie szczególnych wydarzeń podczas prowadzenia ruchu pociągów; A.44.2(9)2. zastosować zasady postępowania w razie szczególnych wydarzeń podczas prowadzenia ruchu pociągów; A.44.2(9)3. przestrzegać obostrzonych procedur prowadzenia ruchu pociągów; A.44.2(9)4. zastosować zamknięcia pomocnicze; KS(3)1. analizować rezultaty działań; KS(5)1. przewidywać sytuacje wywołujące stres; KS(8)2. przyjąć na siebie odpowiedzialność za podejmowane działania; KS(10)1. doskonalić swoje umiejętności komunikacyjne; KS(10)2. uwzględniać opinie i pomysły innych członków zespołu; OMZ(1)1. dokonywać analizy przydzielonych zadań; OMZ(3)1. mobilizować współpracowników do wykonywania zadań; OMZ(6)1. słuchać argumentów i wyjaśnień współpracowników; rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 18
lanowane zadania Otrzymałeś zadanie opracowania organizacji ruchu kolejowego w przypadku zamknięcia toru szlakowego i prowadzenia ruchu jednotorowego dwukierunkowego po torze czynnym. Zadanie wykonujesz w grupach 2-osobowych, z których każda grupa dostaje inne zadanie dotyczące: zamknięcia i otwarcia toru szlakowego; prowadzenia ruchu jednotorowego dwukierunkowego po torze czynnym; prowadzenia ruchu po torze zamkniętym; prowadzenia ruchu dwukierunkowego po torze szlaku dwutorowego przy czynnych obu torach. Rozwiązanie powinno zawierać postępowanie dyżurnego ruchu oraz zapisy w dokumentacji techniczno-ruchowej oraz sposób osygnalizowania przeszkody na szlaku oraz zamkniętego toru szlakowego. Do dyspozycji masz instrukcje ruchowe, plan schematyczny stacji i przyległych szlaków, dokumenty techniczno-ruchowe. rzygotowane zadanie zaprezentujesz oraz przekażesz w wersji napisanej i/lub drukowanej do oceny. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne W pracowni sterowania ruchem kolejowym, w której prowadzone będą zajęcia edukacyjne powinny się znajdować : stanowisko komputerowe dla nauczyciela podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, z drukarką i projektorem multimedialnym, stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia) podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, oprogramowanie symulacyjne do prowadzenia ruchu kolejowego (jedno stanowisko dla dwóch uczniów), stanowiska składające się z urządzeń sterowania ruchem kolejowym, urządzeń łączności telefonicznej, radiotelefonicznej i dyspozytorskiej, informacji audiowizualnej i informacji sygnalizacyjnych (jedno stanowisko dla dwóch uczniów), instrukcje kolejowe, wzory dokumentów techniczno-ruchowych. Środki dydaktyczne Komputer z dostępem do Internetu, urządzenia multimedialne, oprogramowanie symulacyjne do prowadzenia ruchu kolejowego, stanowiska składające się z urządzeń sterowania ruchem kolejowym, urządzeń łączności telefonicznej, filmy dydaktyczne, instrukcje kolejowe, plany schematyczne stacji i przyległych szlaków, dokumenty techniczno-ruchowe, zestawy ćwiczeń, instrukcje do ćwiczeń, karty pracy uczniów. Zalecane metody dydaktyczne. Dominującą metodą będą aktywizujące metody kształcenia, ze szczególnym uwzględnieniem metody ćwiczeń praktycznych, tekstu przewodniego i projektów z wykorzystaniem komputerów. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie oraz grupowo. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Sprawdzanie efektów kształcenia będzie przeprowadzone na podstawie prezentacji oraz wykonanego zadania. W ocenie należy uwzględnić zawartość merytoryczną oraz prawidłowość prowadzonej dokumentacji techniczno-ruchowej. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 19