Prezentacja opracowania - klasyfikacja typów danych medycznych CSIOZ, 21 stycznia 2010r
Tytuł projektu Identyfikacja, analiza i klasyfikacja typów danych medycznych oraz określenie modeli ich gromadzenia i udostępniania na potrzeby leczenia oraz prowadzenia polityki ochrony zdrowia z uwzględnieniem aspektów syntaktycznych i semantycznych oraz ilościowych tych danych w kontekście doświadczeń krajowych i międzynarodowych
Zakres projektu Klasyfikacja (model) danych obejmująca: indywidualne dane medyczne, rozszerzone dane medyczne, zbiorcze dane medyczne o charakterze statystycznym, syntetyczne wskaźniki stanu zdrowia pacjenta i grupy pacjentów, techniczne, dane niezwiązane z pacjentem. Modele gromadzenia danych medycznych - analiza i ocena. Modele udostępniania danych medycznych. Kryteria jakości (wymagania) dla systemów informatycznych zasilających bazy danych danymi medycznymi. Ilościowe oszacowanie danych medycznych.
Produkty projektu Opracowanie w postaci dokumentu, obejmujące zakres projektu. Repozytorium projektu - zawiera komplet modeli opracowanych na potrzeby niniejszego dokumentu: opracowane w narzędziu Enterprise Architect (Sparx Systems http://www.sparxsystems.com/), w formacie pliku EAP., modele zrealizowane w notacjach: UML (Object Management Group - UML, http://www.uml.org/) ArchiMate (ArchiMate Version 1.0 Technical Standard, http://www.archimate.org/).
Klasyfikacja typów danych medycznych Analiza aktów prawnych z dziedziny słuŝby zdrowia (str. 15 opracowania): Diagnostyka laboratoryjna Diagnostyka obrazowa i jądrowa Farmacja i apteki Leczenie uzdrowiskowe i sanatoryjne Opieka zdrowotna realizowana ze środków publicznych Profilaktyka Ratownictwo medyczne Świadczenia medyczne Dokumentacja medyczna Medycyna pracy Medycyna orzecznicza (poza medycyną pracy) Psychiatria Zgon Zaświadczenia lekarskie
Klasyfikacja typów danych medycznych - kryteria Kryteria wyodrębniania klas danych - (str. 20 opracowania) Za podstawę do opracowania klasyfikacji typów danych medycznych przyjęto zaproponowaną w Studium Wykonalności strukturę klasyfikacyjną. Głównym kryterium klasyfikacyjnym jest uwzględnienie potrzeby zagwarantowania dostępu do wszystkich wymaganych danych medycznych dla uŝytkowników (aktorów) systemu SIOZ, celem świadczenia usług w ramach obszaru ochrony zdrowia. Klasyfikacja danych nie jest oczywiście dostatecznym warunkiem spełnienia tego celu, niemniej jednak rzutuje w zasadniczy sposób na wiele aspektów korzystania z systemu, na przykład na sposób implementacji gromadzenia danych, udostępniania danych, zapewnienia bezpieczeństwa dostępu do danych.
Klasyfikacja typów danych medycznych opis modelu Model zawiera klasyfikację danych medycznych. Model ma charakter logiczny (konceptualny). Model zawiera dokumentację klas danych. Klasy zostały wyodrębnione na podstawie analizy aktów prawnych odnoszących się do obszaru słuŝby zdrowia oraz na podstawie doświadczenia wykonawcy w realizacji projektów z obszaru zdrowia z wykorzystaniem publikacji zrealizowanych w ramach projektu P1. Referencje: do rejestrów medycznych do źródłowych aktów prawnych do procesów przewidzianych do wspierania w ramach projektu P1 Klasy modelu danych posiadają udokumentowane atrybuty, ich wymagalność, opisane zostały relacje pomiędzy klasami oraz krotności związków klas.
Klasyfikacja typów danych medycznych - notacja Notacja zastosowana do opracowania modelu (str. 38 opracowania): stereotypy klas: entity - encje (klasy) danych group - stereotyp wykorzystywany do definiowania grupy właściwości (atrybutów) attribute - stereotyp wykorzystywany jest do opisu właściwości (atrybutu) encji lub stanowi element grupy stereotypy artefaktów statute - stereotyp artefaktu, który oznacza akt prawny (ustawę, rozporządzenie itp.), publication - stereotyp artefaktu, który oznacza innego rodzaju publikację niŝ akt prawny standard - stereotyp artefaktu, który reprezentuje specyfikację normy lub innego rodzaju standardu de facto lub de jure, classification - stereotyp artefaktu, który reprezentuje specyfikację klasyfikacji, w odróŝnieniu od stereotypu vocabulary, który reprezentuje zawartość informacyjną klasyfikacji. inne stereotypy: externalentity - stereotyp dla encji zewnętrznej, pochodzącej z rejestru, spisu, ewidencji lub innej klasyfikacji zewnętrznej w stosunku do modelu, enumeration - stereotyp wykorzystywany do modelowania słownika zawierającego skończoną liczbę obiektów, vocabulary - stereotyp wykorzystywany do modelowania słownika zawierającego skończoną liczbę obiektów, w odróŝnieniu od enumeration słuŝy do oznaczenia słownika z klasyfikacji zewnętrznej w stosunku do modelu, związki i zaleŝności: asocjacja (związki N:M) - association agregacja - aggregation kompozycja - composition generalizacja/specjalizacja - generalization zaleŝność w celu uzyskania identyfikowalności (trasowania) - dependency <<trace>>
Klasyfikacja typów danych medycznych - przykłady Przykłady: str. 352 - model klas powiązanych z Rejestrem świadczeń str. 372 - opis atrybutów i związków klasy Skierowanie/Zlecenie
Modele gromadzenia danych medycznych - zakres Analiza i ocena modeli gromadzenia informacji: Lokalny u pacjenta Lokalny u lekarza POZ Rozproszony u świadczeniodawców Centralnie składowane (str. 645)
Modele gromadzenia danych medycznych elementy modelu Elementy modelu (przykład str. 629 opracowania): Opis modelu Perspektywa biznesowa Perspektywa aplikacji Perspektywa technologiczna Zakres gromadzonej informacji Opcje realizacji Interoperacyjność, standardy Analiza SWOT Wnioski
Modele gromadzenia danych medycznych profile IHE Opis wybranych profili integracyjnych IHE (str. 649 opracowania): CT Consistent Time synchronizacja czasu ATNA Audit Trail and Node Authentication - Uwierzytelnianie węzłów i audyt dostępu do danych PDQ Patient Demographic Query - zapytanie z parametrami demograficznymi o id pacjenta PIX - Patient Identifier Cross-reference - zarządzanie międzydomenowym identyfikatorem pacjenta PWP Personel White Pages - Baza Personelu Medycznego RID Retrieve Information for Display - pobieranie informacji do prezentacji wizualnej XCA - Cross Community Access wymiana dokumentów klinicznych pomiędzy domenami XDM - Cross-enterprise Document Media Interchange - wymiana zawartości dokumentów poprzez media standardowe XDS - Cross-enterprise Document Sharing wymiana dokumentów klinicznych XPHR - Exchange of Personal Health Record Content - wymiana zawartości rekordu zdrowotnego pacjenta XUA - Cross-Enterprise User Assertion - Zapewnienie toŝsamości uŝytkownika pomiędzy domenami
Modele gromadzenia danych medycznych - zabezpieczenia Zabezpieczenia na wypadek awarii i niedostępności głównego źródła danych Zabezpieczenie na wypadek zdarzeń uniemoŝliwiających korzystanie z systemów informatycznych, w tym klęsk Ŝywiołowych, aktów terrorystycznych i wojen: Okresowy brak dostępu do systemu SIOZ Zniszczenie danych i związana z nim potrzeba odtworzenia bazy danych SIOZ
Modele udostępniania danych medycznych - podstawy Wszystkie modele uwzględniają wybrany w rozdziale 3.1.5.6 centralno-rozproszony model gromadzenia danych. W modelu tym róŝne komponenty oraz systemy zewnętrzne są integrowane w oparciu o profil integracyjny IHE Cross-Enterprise Document Sharing (XDS). Zgodnie z tym profilem w centralnym systemie gromadzenia danych będzie funkcjonował rejestr dokumentów, zapewniający usługi wyszukiwania i identyfikacji dokumentów z danymi medycznymi oraz z pozostałymi danymi niezwiązanymi z pacjentem. Rejestr będzie zawierał informacje o miejscach przechowywania poszczególnych dokumentów oraz metadane dokumentów umoŝliwiające ich efektywne wyszukiwanie. Dane osobowe pacjentów oraz informacje umoŝliwiające weryfikację ich toŝsamości i uprawnień do danych będą udostępniane odpowiednio przez centralny System Obsługi Rejestrów (SOR) oraz System Administracji (SA). Podstawowe dane medyczne pacjenta będą gromadzone w centralnym Systemie Gromadzenia Danych Medycznych. \ Dane rozszerzone, obejmujące historię zdrowia i choroby pacjenta, wyniki jego badań laboratoryjnych oraz dane multimedialne będą przechowywane w lokalnych systemach usługodawców, w których będą pierwotnie zarejestrowane. W przypadku, gdy usługodawca zakończy działalność lub z innego powodu nie będzie mógł dalej przechowywać danych swoich pacjentów, dane będą przenoszone do centralnej Pomocniczej Bazy EMR. W przedstawionych modelach udostępniania danych medycznych dopuszcza się równieŝ moŝliwość funkcjonowania Regionalnych Baz EMR, których zadaniem jest gromadzenie i udostępnianie rozszerzonych danych medycznych pacjentów, zarejestrowanych w systemach usługodawców z regionu. Taki model gromadzenia danych wprowadza redundancję rozszerzonych danych medycznych pacjentów, zabezpieczając w ten sposób przed utratą danych zgromadzonych w pojedynczym systemie usługodawcy, na przykład w przypadku wystąpienia lokalnej klęski Ŝywiołowej, w wyniku której zniszczone zostaną fizyczne nośniki danych. Funkcjonowanie Regionalnych Baz EMR zapewnia wyŝszą dostępność danych oraz skraca czas dostępu do nich.
Modele udostępniania danych medycznych - zakres Na potrzeby (kontynuacji) leczenia Dla pacjenta Dla lekarza POZ Na potrzeby świadczeń w środowisku nauczania i wychowania Dla lekarzy specjalistów Dla farmaceutów Dla diagnostyki medycznej Dla sanatoriów i uzdrowisk Na potrzeby płatnika Na potrzeby prowadzenia polityki zdrowotnej Na potrzeby naukowe Na potrzeby statystyczne Na potrzeby edukacji zdrowotnej W nagłych wypadkach (w celu ratowania Ŝycia) Dla zapewnienia zabezpieczenia opieki zdrowotnej na terenie działania samorządu Dla celów monitorowania zagroŝeń Dla realizacji i oceny efektów programów zdrowotnych
Modele udostępniania danych medycznych elementy modelu Model w notacji ArchiMate Zakres danych oraz tryb dostępu do danych Wyszczególnienie systemów, źródeł danych Przykład - model udostępniania na potrzeby kontynuacji leczenia dla lekarza POZ (str. 663 opracowania)
Kryteria jakości dla systemów informatycznych Bezpieczeństwo danych medycznych: podstawy prawne standaryzacja w zakresie bezpieczeństwa danych medycznych aspekt bezpieczeństwa systemu informatycznego, w którym przechowywane są, przetwarzane oraz przesyłane są elektroniczne dokumenty medyczne aspekt zapewnienia prywatności i poufności informacji zawartych w dokumentach medycznych
Kryteria jakości dla systemów informatycznych Trwałość i zabezpieczenie przed utrata danych medycznych Techniczne wskazówki dla definicji baz danych i formatów XML Wskazówki techniczne dla definicji baz danych Prosta serializacja z dodatkowym indeksowaniem Serializacja hybrydowa Podejście gałąź/ścieŝka Wskazówki techniczne dla formatów XML Struktura i walidacja Wersjonowanie schematów XSD Komunikacja w oparciu o standard XML Bezpieczeństwo (podpis elektroniczny, bezpieczeństwo komunikacji) Zawartość informacyjna
Ilościowe oszacowanie danych medycznych Wyodrębnienie typów danych mających zasadniczy wpływ na wolumen danych (wielkość i dynamikę przyrostu) - str. 704 opracowania: Zdarzenia medyczne Kontrakty NFZ Podmioty ochrony zdrowia Dane osobowe Świadczenia Dane z badań aparaturą medyczną (rozszerzone dane medyczne)
Ilościowe oszacowanie danych medycznych ZałoŜenia rocznego, miesięcznego, dziennego strumienia danych dla kaŝdego typu. Sumaryczna ilość danych zgromadzonych do 2012, 2020, 2030, 2050 roku dla kaŝdego typu. Przeliczenie ilościowego rozmiaru danych na megabajty danych. Przypływ danych pomiędzy poszczególnymi uczestnikami rynku (ilościowy). Maksymalna ilość danych przesyłanych w czasie największego obciąŝenia. Oszacowanie wielkości zbiorów danych niezbędnych do przechowywania danych na poziomie centralnym, z uwzględnieniem zabezpieczeń i nadmiarowości w celu zapewnienia trwałości danych. Oszacowanie kosztów przechowywania danych.
Koniec Dziękuję za uwagę Mariusz Michalski (M.Michalski@max.com.pl)