Opracowanie: Julia Barlińska Konsultacja: Łukasz Wojtasik Sieciaki

Lisa F. Young/fotolia Główny partner: Opracowanie: Julia Barlińska Konsultacja: Łukasz Wojtasik Sieciaki Scenariusze zajęć na temat bezpieczeństwa dzieci w Internecie dla uczniów klas I-III SP

Niniejszy podręcznik powstał jako pomoc dla nauczycieli w realizacji zajęć na temat bezpiecznego korzystania z Sieci w szkołach podstawowych wśród uczniów klas I-III. Podręcznik zawiera obok scenariuszy zajęć, informacje dotyczące zagrożeń dzieci w Internecie oraz pakiet materiałów dydaktycznych pomocnych w realizacji zajęć na temat bezpiecznego korzystania z Sieci. Opracowanie: Julia Barlińska Konsultacja: Łukasz Wojtasik FDN 2008 1

O zagrożeniach dzieci w Internecie Coraz więcej, coraz młodszych dzieci korzysta z Internetu. Wraz ze wzrostem dostępności nowoczesnych technologii zwiększa się także skala zagrożeń internetowych, które mogą mieć negatywny wpływ na prawidłowy rozwój i funkcjonowanie dzieci. Korzystanie z Internetu przez dzieci może wiązać się z następującymi kategoriami zagrożeń: Kontakt z niebezpiecznymi treściami Dzieci korzystające z Internetu narażone są na kontakt z materiałami, które mogą mieć szkodliwy wpływ na ich psychikę. Do niebezpiecznych treści zalicza się filmy, zdjęcia lub teksty o charakterze pornograficznym, prezentujące przemoc, promujące niezdrowe postawy i zachowania tj. hazard, używki, anoreksję, uczestnictwo w sektach, itp. Cześć tych materiałów publikowanych jest w Sieci nielegalnie (pornografia dziecięca, rasizm) inne, pomimo wysokiej szkodliwości dla najmłodszych internautów, publikowane są zgodnie z prawem. Niebezpieczne treści występują w Internecie w ogromnej liczbie. Materiały pornograficzne to najczęstsza kategoria treści publikowanych w Internecie, na które młodzi internauci trafiają coraz częściej zazwyczaj przypadkowo! Powszechność kontaktów dzieci z niebezpiecznymi treściami potwierdzają badania. Skala zagrożenia (wg badań przeprowadzonych przez: Gemius, Fundacja Dzieci Niczyje, 2006, na grupie 2559 dzieci w wieku 12-17 lat) 71% dzieci trafiło w Internecie na materiały pornograficzne (63% przypadkowo). 51% dzieci trafiło na materiały z brutalnymi scenami przemocy (61% przypadkowo). 28% dzieci trafiło na materiały propagujące przemoc i nietolerancję (74% przypadkowo). Co czwarte dziecko deklaruje, że rodzice nigdy nie interesują się tym, w jaki sposób korzysta z Internetu. Jedynie 10% dzieci deklaruje regularną opiekę rodziców podczas korzystania z Sieci. 2

Niebezpieczne kontakty Zdecydowana większość młodych internautów korzysta z komunikatorów, czatów i portali społecznościowych. Dzieci zawierają w ten sposób nowe znajomości, co naraża je na możliwość kontaktów z niebezpiecznymi osobami. Przez swoją niewiedzę i łatwowierność młodzi internauci niejednokrotnie stają się ofiarami przestępstw z użyciem Sieci: oszustw, wyłudzeń, włamań komputerowych i in. Dzieci często podają obcym w Sieci prywatne informacje, tj. dane osobowe oraz umawiają się z osobami poznanymi w Sieci na spotkania w rzeczywistym świecie. O internetowych znajomościach dzieci zazwyczaj nie informują nikogo udając się na nie w pojedynkę lub z inną osobą nieletnią. Jest to szczególnie niebezpieczne w związku z coraz częstszym uwodzeniem dzieci w Sieci. Skala zagrożenia (wg badań przeprowadzonych przez: Gemius, Fundacja Dzieci Niczyje, 2006, na grupie 1779 dzieci w wieku 12-17 lat i 687 rodziców) Ponad 90% dzieci korzysta z serwisów komunikacyjnych. 68% dzieci otrzymało propozycję spotkań od osób poznanych w Sieci. 44,6% dzieci korzysta z propozycji spotkań. Jedynie 23,6% dzieci informuje rodziców o spotkaniach z osobami poznanymi w Sieci. Połowa dzieci spotyka się w pojedynkę. 28,4% rodziców nie dostrzega żadnych zagrożeń dla dzieci korzystających z Internetu. Cyberprzemoc (Cyberbullying) Cyberprzemoc to nowe oblicze przemocy rówieśniczej z wykorzystaniem różnych technologii informacyjnych i komunikacyjnych, jak np.: poczta elektroniczna, czaty, komunikatory, strony internetowe, blogi, serwisy społecznościowe, itd. Akty cyberprzemocy przyjmują różne formy: nękanie, straszenie, szantażowanie z użyciem Sieci, publikowanie lub rozsyłanie ośmieszających, kompromitujących zdjęć, filmów oraz podszywanie się w Sieci pod kogoś wbrew jego woli. 3

Skala zagrożenia (wg badań przeprowadzonych przez: Gemius, Fundacja Dzieci Niczyje, 2007, na grupie 891 dzieci w wieku 12-17 lat) 57% osób stała się przynajmniej raz obiektem zdjęć lub filmów wykonanych wbrew swojej woli. 52% dzieci miało do czynienia z przemocą werbalną w Internecie lub poprzez telefon komórkowy. 47% dzieci doświadczyło wulgarnego wyzywania. 29% badanych deklaruje, że ktoś w Sieci podawał się za nie wbrew ich woli. 21% dzieci doznało poniżania, ośmieszania i upokarzania. 16% osób doświadczyło straszenia i szantażowania. 14% dzieci zgłasza przypadki rozpowszechniania za pośrednictwem Internetu lub GSM kompromitujących je materiałów. Postęp w rozwoju nowoczesnych technologii oprócz skutków pozytywnych wiąże się także z powstawaniem zagrożeń, których ofiarami stają się coraz młodsi internauci. Powszechność dostępu oraz coraz większa intuicyjność nowoczesnych mediów sprawiła bowiem, że już 7, 8-latkowie surfują po Sieci. Z tego względu edukacja dotycząca bezpiecznego korzystania z Internetu przez dzieci staje się zadaniem priorytetowym. 4

Helpline.org.pl W lutym 2007 roku w ramach programu Safer Internet w Polsce uruchomiony został projekt Fundacji Dzieci Niczyje i Fundacji Grupy TP - Helpline.org.pl. Celem projektu jest pomoc dzieciom w sytuacjach zagrożenia w Internecie oraz podczas korzystania z telefonów komórkowych. Dostępne są 3 sposoby kontaktu z konsultantami Helpline.org.pl: pod bezpłatnym numerem telefonu 0 800 100 100 e-mail: helpline@helpline.org.pl poprzez rozmowa online livechat z poziomu strony www.helpline.org.pl Pomoc jest kierowana do dzieci i młodzieży w sytuacjach gdy: ktoś je ośmiesza, szantażuje, wysyła wulgarne wiadomości, ktoś na czacie czy komunikatorze zadaje im krępujące pytania, prosi o zdjęcie, namawia na spotkanie, mają kontakt z szkodliwymi treściami (np. prezentującymi pornografię, przemoc, propagującymi narkotyki, faszyzm, sekty) mają objawy uzależnienia od Internetu W zależności od specyfiki zgłaszanego przypadku, konsultanci Helpline.org.pl podejmują odpowiednie działania, jak: porada dla ofiary kontakt ze szkołą ofiary i/lub sprawcy kontakt z rodzicami ofiary i/lub sprawcy kontakt z dostawcami usług i treści internetowych kontakt z policją, prokuraturą oraz innymi instytucjami Konsultanci Helpline.org.pl udzielają porad również rodzicom i profesjonalistom pracującym z dziećmi. Szczegóły oferty Helpline.org.pl pod adresem www.helpline.org.pl 5

Charakterystyka zajęć Na potrzeby realizacji zajęć zostały opracowane scenariusze zajęć w dwóch wersjach: pełnej (2 x 45 min) oraz skróconej (45 min). Ideą przyświecającą zajęciom jest propagowanie bezpiecznego korzystania z Sieci przy wykorzystaniu popularnych i lubianych przez dzieci metod: konkursów, kolorowanek i innych form edukacji poprzez zabawę. W obydwu scenariuszach główny element zajęć stanowi kreskówka pt. Sieciaki przekazująca dzieciom podstawowe zasady bezpiecznego korzystania z Sieci. Odbiorcy: Zajęcia adresowane są do uczniów klas I-III szkoły podstawowej. Cele: Głównym celem zajęć jest poprawa bezpieczeństwa dzieci w Internecie poprzez podnoszenie świadomości dzieci na temat tego, jak bezpiecznie i efektywnie korzystać z Sieci. Dlatego podczas zajęć chcemy: Przekazać wiedzę o zagrożeniach, jakie niesie Internet. Pokazać, jak zachować się w krytycznej sytuacji, przekazać kontakty do specjalistów (Helpline.org.pl). Nauczyć zasad bezpiecznego używania Internetu: jak zachować się w sytuacjach ryzykownych, jakich danych o sobie nie podawać, zwrócić uwagę na to, że nie można ufać osobom znanym wyłącznie z Internetu, przekazać wiedzę o tym, jakie są niezbędne programy do ochrony komputera przed zagrożeniami w Sieci (firewall oraz program antywirusowy). 6

Forma zajęć: Proponowana jest forma edukacji przez zabawę. Dzięki temu dzieci łatwiej i lepiej przyswoją ważne treści. Dlatego wykorzystamy: Burzę mózgów Kreskówki Konkursy Ćwiczenia Czas zajęć: W niniejszym podręczniku znajdują się 2 scenariusze lekcji: wersja 90 minutowa oraz wersja 45 minutowa. Scenariusz zajęć 90 minutowych stanowi wersją pełną, którą szczególnie polecamy do realizacji. W tej wersji prezentacja kreskówki jest przeplatana konkursami oraz ćwiczeniami pomocnymi dzieciom w lepszym zrozumieniu i zapamiętaniu zasad bezpiecznego korzystania z Internetu. Scenariusz zajęć 45 minutowych to wersja skrócona. Kreskówka prezentowana jest bez podziału na części, jako całość. Ta wersja scenariusza może być realizowana w sytuacji grup liczących więcej niż 30 osób oraz w razie ograniczonego czasu na realizację zajęć. Przy kolejnych elementach proponowanego scenariusza podajemy czas, jaki będzie potrzebny na ich realizację. Prowadzenie zajęć: Zajęcia mogą być prowadzone w ramach godziny wychowawczej, zajęć informatycznych lub w innym dogodnym czasie. Wymagana wiedza: Do prowadzenia zajęć wymagana jest jedynie podstawowa znajomość specyfiki Internetu. Ważne, byś przed zajęciami dokładnie zapoznał się z niniejszym podręcznikiem. Pomocne będzie również odwiedzenie serwisów internetowych: www.helpline.org.pl, www.dzieckowsieci.pl. 7

Wymagany sprzęt: Integralnym elementem zajęć jest projekcja kreskówki DVD. Do przeprowadzenia zajęć będzie potrzebny sprzęt umożliwiający odtworzenie filmu z płyty DVD. Mogą to być: odtwarzacz DVD podłączony do telewizora, komputer lub odtwarzacz DVD podłączony do projektora multimedialnego oraz głośników. Materiały potrzebne do realizacji zajęć Materiały dydaktyczne należy wydrukować z poziomu strony www.dzieckowsieci.pl (w sekcji dla profesjonalistów - materiały do wydrukowania). Potrzebne pomoce dydaktyczne, które należy wydrukować zostały zaprezentowane w podręczniku na stronach 20-26. Kreskówka Sieciaki Kreskówka Sieciaki jest dostępna do pobrania z poziomu strony www.dzieckowsieci.pl (w sekcji dla profesjonalistów - materiały multimedialne). Kreskówka składa się z trzech części poświęconych podstawowym zasadom bezpiecznego korzystania z Sieci: cz. I: Nie podawaj swoich danych, cz. II: Zabezpiecz swój komputer, cz. III: Mów, jeśli coś jest nie tak. W kreskówce przez pryzmat przygód Sieciaków (drużyny dbającej o bezpieczeństwo dzieci w Internecie) prezentowane są zagrożenia internetowe (symbolicznie przedstawione, jako złe Sieciuchy) oraz podstawowe zasady bezpiecznego korzystania z Sieci, od których pochodzą tytuły poszczególnych części. Prezentacja helpline.org.pl Prezentacja służy zapoznaniu uczestników z zajęć ze stroną www.helpline. org.pl, sytuacjami, w których należy skontaktować się z konsultantami oraz formami kontaktu. Ankieta ewaluacyjna Bardzo prosimy o rozdanie dzieciom uczestniczącym w zajęciach wydrukowanych ankiet ewaluacyjnych (s.26). Poznanie ich opinii będzie bardzo pomocne przy opracowywaniu kolejnych narzędzi edukacyjnych. Wynikami ankiety a także opinią własną na temat scenariuszy zajęć będę się mogli Państwo z nami podzielić wypełniając sprawozdanie z realizacji zajęć. 8

Zgłoszenie realizacji zajęć Po realizacji wszystkich zajęć planowanych na terenie szkoły lub innej placówki realizatorzy proszeni są o wypełnienie sprawozdania z realizacji zajęć na stronie www.dzieckowsieci.pl (w sekcji kampania kampania edukacyjna). Na podstawie formularza realizatorzy zajęć mogą otrzymać zaświadczenie o czynnym udziale w kampanii Dziecko w Sieci. Schemat zajęć Poniżej prezentujemy ogólny schemat zajęć zastosowany w obydwu scenariuszach. 1. Wstęp Stanowi wprowadzenie do lekcji służące nawiązaniu pierwszego kontaktu z grupą oraz naprowadzeniu na tematykę zajęć. Polega na zadawaniu dzieciom pytań otwartych na temat używania komputera oraz Internetu. Proponujemy burzę mózgów z zapisywaniem pomysłów na tablicy. Nie omawiamy tu zagrożeń, nie wypracowujemy rad na to będzie czas później. 2. Prezentacja kreskówki Sieciaki Jest to centralna część realizacji zajęć. W pełnej wersji scenariusza kreskówka jest prezentowana z podziałem na części. Kolejne pokazy przeplatane są serią konkursów uatrakcyjniających formę zajęć i wzmacniających ich wartość edukacyjną. W wersji skróconej kreskówka jest prezentowana jako całość, bez zastosowania przerw i dodatkowych ćwiczeń. 3. Podsumowanie Na koniec spotkania warto podsumować czego uczniowie się nauczyli. Twoim zadaniem będzie przypomnienie i utrwalenie zasad bezpieczeństwa zaprezentowanych w kreskówce i uzupełnienie o czwartą, ważną zasadę: Nie ufaj osobom poznanym w Sieci. Na koniec lekcji rozdaj uczniom materiały edukacyjne. W zależności od możliwości czasowych materiały mogą być wykorzystane podczas realizowanych zajęć lub przekazane nauczycielowi do wykorzystania na kolejnych lekcjach. Poniżej przedstawiamy szczegółowe dwie wersje scenariusza zajęć, z którymi koniecznie zapoznaj się przed realizacją lekcji: SCENARIUSZ ZAJĘĆ - 2 x 45 min. SCENARIUSZ ZAJĘĆ - 45 min. 9

Scenariusz zajęć 2 x 45 minut Liczba uczestników: max. 30 osób Materiały potrzebne do realizacji zajęć: Kreskówka, Ołówki / długopisy, kredki, Postacie Sieciaków (s. 20-21) 4 sztuki, Sieciuchowa Łamigłówka (s. 22) po jednym egzemplarzu dla każdego uczestnika, Sieciakowe Zasady (s. 23) po jednym egzemplarzu dla każdego uczestnika, Umowa z rodzicami (s. 24) po jednym egzemplarzu dla każdego uczestnika, Kolorowanka (s. 25) po jednym egzemplarzu dla każdego uczestnika, Ankieta ewaluacyjna (s. 26) po jednym egzemplarzu dla każdego uczestnika. 1. Wstęp 10 min. Przygotowanie do ćwiczenia: Narysuj na tablicy komputer, tak by po bokach tablicy zostało miejsce. Tam wpiszesz propozycje zgłaszane przez dzieci w trakcie ćwiczeń opisywanych we wstępie. Powitanie i krótki wstęp: W trakcie dzisiejszych zajęć porozmawiamy o komputerach. Kto z Was używa komputera niech podniesie rękę. Do czego go używacie? Zapisz propozycje dzieci na tablicy. Jeśli nie pojawi się wśród nich Internet, powinieneś naprowadzić ich na tę odpowiedź. Mając komputer możemy również korzystać z Internetu. Co możemy robić dzięki Internetowi? Zapisz propozycje dzieci na ekranie narysowanego komputera. Ważne jest, aby znalazły się tam takie pozycje, jak: 10 komunikowanie się z innymi osobami, zdobywanie informacji, poznawanie nowych ludzi, pobieranie plików. Jeśli dzieci ich nie zgłoszą, spróbuj je na te tematy naprowadzić.

2. Prezentacja Sieciaków 5 min. Przygotowanie do ćwiczenia: Przed lekcją wydrukuj i wytnij postacie Sieciaków (s. 20-21) służące do prezentacji bohaterów kreskówki, których przygody dzieci zaraz poznają. Poznajcie drużynę Sieciaków. To Wasi rówieśnicy, którzy posiadają specjalne umiejętności i dbają o bezpieczeństwo wszystkich dzieci w Internecie. Oto AjPi dziewczynka, która potrafi odnaleźć każdy komputer, którego ktoś używa korzystając z Sieci. Oto Spociak który umie zablokować dostęp do Sieci każdej osobie. To jest Netka która w kilka sekund znajduje w Internecie potrzebne informacje. Oto Kompel - mistrz w dziedzinie zabezpieczeń komputerowych. Podział na grupy: Podziel uczniów na trzy grupy, każdej przydziel do pomocy innego patrona spośród Sieciaków. Daj każdej z drużyn planszę prezentującą ich bohatera. Postać, która zostanie będzie Twoim pomocnikiem. 11

3. Prezentacja I cz. kreskówki Sieciaki + konkurs 15 min. Prezentacja kreskówki 8 min. A teraz zapraszam Was do obejrzenia pierwszej części przygód Sieciaków. pod tytułem Nie podawaj swoich danych. Oglądajcie uważnie, gdyż po obejrzeniu tej części czeka Was konkurs. Puść pierwszą część kreskówki pt. Nie podawaj swoich danych. Konkurs 5 min. Zaproś na środek wybraną przez siebie grupę (np. grupę Spociaka). Przeprowadź quiz zadając dzieciom z grupy kolejno po jednym prostym pytaniu. Pytania: 1. Jaki tytuł nosiła obejrzana przed chwilą kreskówka? 2. Co to są dane osobowe? 3. Czy imię i nazwisko oraz adres zamieszkania to dane osobowe? 4. Czy w Internecie jest bezpiecznie podawać imię i nazwisko? 5. Czy w Internecie można podawać swój Nick, czyli wymyślone imię np. Reksio? 6. Czy w Internecie można podawać adres zamieszkania? 7. Czy w Internecie można podawać swój wiek? 8. Czy możemy podać nr telefonu? 9. Czy bezpiecznie jest podać adres szkoły, do której chodzisz? 10. Jaką zasadę bezpieczeństwa w Sieci przekazują Sieciaki w tej części kreskówki? Jeśli dziecko nie umie odpowiedzieć, można je naprowadzić lub poprosić o wsparcie cały zespół. 12

4. Prezentacja II cz. kreskówki Sieciaki + konkurs 15 min. Prezentacja kreskówki 8 min. Zapraszam na kolejną część kreskówki. Ten film ma tytuł Zabezpiecz swój komputer. Po prezentacji następna grupa odpowie na pytania. Wyświetl drugą część kreskówki Zabezpiecz swój komputer. Konkurs 5 min. Zaproś na środek drugą grupę (wybierając spośród tych dwóch grup, których członkowie jeszcze nie odpowiadali na pytania np. grupę Netki). Przeprowadź quiz zadając dzieciom z grupy kolejno po jednym prostym pytaniu. Pytania: 1. Jaki tytuł nosiła obejrzana przed chwilą kreskówka? 2. Co się stało z komputerem AjPi? 3. Kto spośród Sieciaków jest specjalistą od komputerów? Kompel czy Spociak? 4. Co mogą zrobić wirusy z naszym komputerem? 5. Czy program antywirusowy niszczy wirusy? 6. Czy programem antywirusowym można zabezpieczyć swój komputer? 7. Czy program antywirusowy należy aktualizować? 8. Jak się nazywa drugi program, który należy zainstalować na swoim komputerze? 9. Czy mając zainstalowany program antywirusowy oraz firewall nasz komputer będzie bezpieczny? 10. Jaką zasadę bezpieczeństwa w Sieci przekazują Sieciaki w tej części kreskówki? Przerwa Po przerwie zaproś dzieci do dalszej zabawy, poznawania zasad bezpiecznego korzystania z Internetu i przygód Sieciaków oraz złych Sieciuchów. 13

5. Ćwiczenie Sieciuchowa Łamigłówka 10 min. Materiały: Powielone dla każdego uczestnika zajęć arkusze Sieciuchowa Łamigłówka (s. 22) oraz ołówki lub długopisy. Rozdaj kartki dzieciom. Przeczytam Wam cztery opisy złych Sieciuchów. Zastanówcie się, który opis najlepiej pasuje do Kłamacza, który do Śmieciucha, który do Bełkota, a który do Kradzieja. Następnie wstawcie odpowiednią cyferkę przy każdej postaci, której opis najlepiej pasuje do danego imienia Sieciucha. Przeczytaj opisy Sieciechów zawarte w Siechiuchowej Łamigłówce (s. 22). Po odczytaniu zapytaj dzieci, jakie cyferki powstawiały przy danym Sieciuchu. Dzieci odpowiadają razem. 6. Prezentacja III cz. kreskówki Sieciaki + konkurs 15 min. Prezentacja kreskówki 10 min. A teraz obejrzymy trzecią, ostatnią część kreskówki, która ma tytuł Mów, jeśli coś jest nie tak. Poznaliście już nie tylko Sieciaki, ale także złe Sieciuchy. Teraz dowiecie się, kto wygra batalię o Internet. Zobaczcie sami. Wyświetl trzecią część kreskówki Mów, jeśli coś jest nie tak. Zanim przystąpimy do konkursu poznacie jeszcze stronę www.helpline. org.pl. Jeżeli dzieje się coś złego w Internecie należy wejść na stronę www.helpine.org.pl lub zadzwonić pod bezpłatny numer 0-800-100-100. Pokaz prezentacji helpline.org.pl. Konkurs 5 min. Zaproś na środek ostatnią grupę - tę, która jeszcze nie odpowiadała na pytania (np. grupę AjPi). Przeprowadź quiz zadając dzieciom z grupy kolejno po jednym pytaniu. Pytania: 1. Jaki tytuł nosiła obejrzana przed chwilą kreskówka? 2. Z kim rozmawiamy o rzeczach i sytuacjach, które nas zaniepokoją w Sieci? 3. Czy warto mówić mamie i tacie o czymś, co zaniepokoiło lub wystraszyło Cię w Internecie? 14

4. Z kim możemy w szkole porozmawiać o Internecie? 5. Czy powiesz swojemu wychowawcy (nauczycielowi), jeżeli coś zaniepokoi Cię podczas korzystania z Internetu? 6. Czy jeżeli dzieje się coś złego w Internecie, to należy skontaktować się z Helplinem? 7. Czy z Helplinem można się skontaktować telefonicznie? 8. Podaj numer, pod który razem z mamą i tatą zadzwonisz, jeśli coś zaniepokoi Was w Sieci. (ODP: Numer do Helpline: 0 800 100 100) 9. Czy z Helplinem można się skontaktować za pomocą maila lub komunikatora? 10. Jaką zasadę bezpieczeństwa w Sieci przekazują Sieciaki w tej części kreskówki? 7. Podsumowanie 25 min Zasady bezpieczeństwa 10 min. Zapytaj dzieci, jakie podstawowe zasady bezpieczeństwa poznały oglądając kreskówki. Zapisz na tablicy trzy zasady: Nie podawaj swoich danych. Zabezpiecz swój komputer. Mów, jeśli coś jest nie tak. Uzupełnij kodeks o czwartą zasadę naprowadzając na nią dzieci. Czy w Internecie możemy poznać tylko dobre i miłe osoby? Czy możemy ufać osobom znanym wyłącznie z Internetu? Wytłumacz, że nie gdyż nigdy nie wiemy, kto jest po drugiej stronie. Zapisz na tablicy czwartą Sieciakową zasadę: Nie ufaj osobom poznanym w Sieci. Po zapisaniu na tablicy wszystkich czterech zasad rozdaj dzieciom karty Sieciakowe Zasady (s. 23) do podpisania. 15

Konkurs na kolorowankę 15 min. Materiały: Kolorowanki powielone w odpowiedniej liczbie dla każdego uczestnika zajęć (s. 25), kredki. Rozdaj kolorowanki oraz kredki dzieciom prosząc o pokolorowanie w 10 min. Ogłoś konkurs na najpiękniejszą kolorowankę. Najpiękniejsze prace zostają zaprezentowane w gazetce szkolnej. W razie braku czasu na to ćwiczenie możesz przeprowadzić je na kolejnych lekcjach lub jako pracę domową. Zakończenie Na zakończenie poproś dzieci, żeby powtórzyły za Tobą cztery Sieciakowe zasady: Nie ufaj osobom poznanym w Sieci. Nie podawaj swoich danych. Zabezpiecz swój komputer. Mów, jeśli coś jest nie tak. Podziękuj dzieciom za udział w zajęciach. Na zakończenie rozdaj uczniom umowy dotyczące zasad korzystania z Internetu (s. 24) do podpisania w domu z rodzicami dla każdego z przeszkolonych uczniów. Umowy mogą także zostać rozdane rodzicom na najbliższej wywiadówce. Rozdaj dzieciom także ankiety ewaluacyjne (s. 26). 16

Scenariusz zajęć 45 minut Liczba uczestników: dowolna Materiały potrzebne do realizacji zajęć: Kreskówka, Długopisy / ołówki Sieciakowe Zasady (s. 23) po jednym egzemplarzu dla każdego uczestnika, Umowa z rodzicami (s. 24) po jednym egzemplarzu dla każdego uczestnika, Ankieta ewaluacyjna (s. 26) po jednym egzemplarzu dla każdego uczestnika. Materiały do wykorzystania poza zajęciami: Sieciuchowa Łamigłówka (s. 21) po jednym egzemplarzu dla każdego uczestnika, Umowa z rodzicami (s. 23) po jednym egzemplarzu dla każdego uczestnika, Kolorowanka (s. 24) po jednym egzemplarzu dla każdego uczestnika. 1. Wstęp 5 min. Przygotowanie do ćwiczenia: Narysuj na tablicy komputer. Powitanie i krótki wstęp: W trakcie dzisiejszych zajęć porozmawiamy o komputerach i Internecie. Kto z Was używa komputera niech podniesie rękę. Co możemy robić dzięki komputerowi podłączonemu do Internetu? Ważne jest, aby znalazły się tam takie pozycje, jak: komunikowanie się z innymi osobami, zdobywanie informacji, poznawanie nowych ludzi, pobieranie plików. Zapisz propozycje dzieci na ekranie narysowanego komputera. Jeśli nie pojawi się, któraś z powyżej wymienionych, powinieneś naprowadzić je na tę odpowiedź. 17

2. Prezentacja kreskówki Sieciaki 30 min. Zapraszam Was do obejrzenia kreskówki o przygodach Sieciaków. Oglądajcie uważnie. Wyświetl kreskówkę bez podziału na części. Poznajcie jeszcze stronę www.helpline.org.pl. Jeżeli dzieje się coś złego w Internecie należy wejść na stronę www.helpine.org.pl lub zadzwonić pod bezpłatny numer 0-800-100-100. Pokaz prezentacji helpline.org.pl. 3. Podsumowanie 10 min. Zasady bezpieczeństwa Zapytaj dzieci, jakie podstawowe zasady bezpieczeństwa poznały oglądając kreskówkę. Zapisz na tablicy trzy zasady: Nie podawaj swoich danych. Zabezpiecz swój komputer. Mów, jeśli coś jest nie tak. Uzupełnij kodeks o czwartą zasadę naprowadzając na nią dzieci. Czy w Internecie możemy poznać tylko dobre i miłe osoby? Czy możemy ufać osobom znanym wyłącznie z Internetu? Wytłumacz, że nie - gdyż nigdy nie wiemy, kto jest po drugiej stronie. Zapisz na tablicy czwartą Sieciakową zasadę: Nie ufaj osobom poznanym w Sieci. Po zapisaniu na tablicy wszystkich czterech zasad rozdaj dzieciom karty Sieciakowe Zasady (s. 23) do podpisania. 18

Zakończenie Na zakończenie poproś dzieci, żeby powtórzyły za Tobą cztery Sieciakowe zasady: Nie ufaj osobom poznanym w Sieci. Nie podawaj swoich danych. Zabezpiecz swój komputer. Mów, jeśli coś jest nie tak. Podziękuj dzieciom za udział w zajęciach. Na zakończenie rozdaj uczniom umowy dotyczące zasad korzystania z Internetu (s. 24) do podpisania w domu z rodzicami dla każdego z przeszkolonych uczniów. Umowy mogą także zostać rozdane rodzicom na najbliższej wywiadówce. Rozdaj dzieciom także ankiety ewaluacyjne (s. 26). Dodatkowe materiały Sieciuchowa Łamigłówka (s. 22) oraz Kolorowanka (s. 25) mogą zostać wykorzystane na kolejnych lekcjach lub jako praca domowa. Materiały dydaktyczne: Postacie Sieciaków (AjPi, Netka) s. 20 Postacie Sieciaków (Spociak, Kompel) s. 21 Sieciuchowa Łamigłówka s. 22 Sieciakowe Zasady s. 23 Umowa z rodzicami s. 24 Kolorowanka s. 25 Ankieta ewaluacyjna s. 26 19

Netka Ajpi 20

Spociak Kompel 21

22

Sieciakowe Zasady Chcę być Sieciakiem i przestrzegać sieciakowych zasad według których: Nigdy nie będę w 100% ufać komuś poznanemu w Sieci. Internetowy znajomy może być Sieciuchem. Sieciuch udaje kogoś, kim naprawdę nie jest, żeby zrobić nam krzywdę lub nas oszukać. Bez wiedzy rodziców nie będę spotykać się w prawdziwym świecie z nikim poznanym w Internecie. W Internecie będę posługiwać się tylko nickiem, czyli pseudonimem. Nie będę podawać swoich danych, takich jak imię lub nazwisko, numer telefonu, adres, czy numer szkoły, bo mogę rozmawiać z Sieciuchem, który będzie chciał je wykorzystać w zły sposób. W sytuacji, kiedy ktoś lub coś mnie w Internecie zaniepokoi lub wystraszy, opowiem o tym rodzicom lub skontaktuję się z helpline.org.pl dzwoniąc pod bezpłatny numer 0-800-100-100. Poproszę kogoś dorosłego o zainstalowanie na moim komputerze programu antywirusowego i firewall. Dzięki temu mój komputer i dane będą bezpieczne przed atakami Sieciuchów...................... 23

24

25

Odpowiedz na pytania stawiając krzyżyk w kratce 1.Jak Ci się podobały zajęcia? nudne takie sobie fajne 2.Czy dowiedziałeś się czegoś nowego? nie trudno powiedzieć tak 3. Czy wykorzystasz to, czego się nauczyłaś/-eś? nie trudno powiedzieć tak 26

Główny partner: