DOKUMENTACJA GEOTECHNICZNA



Podobne dokumenty
mgr in. Barbara Ciekli ska nr upr. V 1469 in. Wojciech Łopka nr upr. XI-081/POM mgr in. Bartosz Pietrzykowski

OPINIA GEOTECHNICZNA

HYDRO4Tech PROJEKTY, OPINIE, EKSPERTYZY, DOKUMENTACJE BADANIA GRUNTU, SPECJALISTYCZNE ROBOTY GEOTECHNICZNE, ODWODNIENIA

ZAKŁAD PROJEKTOWO HANDLOWY OPINIA GEOTECHNICZNA

DOKUMENTACJA GEOTECHNICZNA DLA PROJEKTOWANEGO BUDYNKU MIESZKALNEGO W CIECHOCINKU PRZY ULICY NIESZAWSKIEJ

DOKUMENTACJA GEOTECHNICZNA warunków gruntowo-wodnych dla posadowienia kompleksu sportowego w ramach programu Moje Boisko Orlik 2012 w Pakości

OPINIA GEOTECHNICZNA Z DOKUMENTACJĄ BADAŃ PODŁOŻA GRUNTOWEGO dla projektu przebudowy drogi ROKITY - ROKICINY pow. bytowski, gm.

DOKUMENTACJA GEOTECHNICZNA

OPINIA GEOTECHNICZNA

Pracownia Projektów i Realizacji Inwestycji Geologicznych, Ekologicznych i Górniczych GEOLEH

Opracowali: Gdańsk, listopad 2014r.

DOKUMENTACJA GEOTECHNICZNA BADAŃ PODŁOŻA GRUNTOWEGO na terenie działki nr 20/9 obręb 19 w Siedlcach, ul. Kazimierzowska

BADANIA GEOTECHNICZNE TOMASZ OKTABA. Opinia geotechniczna dla określenia warunków gruntowo-wodnych dla Opery Bałtyckiej w Gdańsku

DOKUMENTACJA GEOTECHNICZNA

OPINIA GEOTECHNICZNA

Sprawozdanie z badań geologicznych

Opinia geotechniczna

OPINIA GEOTECHNICZNA

OPINIA GEOTECHNICZNA

HYDRO4Tech PROJEKTY, OPINIE, EKSPERTYZY, DOKUMENTACJE BADANIA GRUNTU, SPECJALISTYCZNE ROBOTY GEOTECHNICZNE, ODWODNIENIA

DOKUMENTACJA GEOTECHNICZNA

DOKUMENTACJA GEOTECHNICZNA

OPINIA GEOTECHNICZNA

NIP: W a r s z a w a, u l. C h e ł m s k a 2 1 REGON:

OPINIA GEOTECHNICZNA

Spis treści : strona :

CONECO-BCE GEOLOGIA/GEOTECHNIKA PROJEKTOWANIE OPROGRAMOWANIE OPINIA GEOTECHNICZNA

OLCZAK GEOL DOKUMENTACJA GEOTECHNICZNA REMONT ULICY KOŚCIELNEJ MIEJSCOWOŚĆ: WOŁOMIN WOJEWÓDZTWO: MAZOWIECKIE. opracowanie: GRUDZIEŃ, 2013r

POPRAWKA do POLSKIEJ NORMY. PN-EN :2008/Ap2. Dotyczy PN-EN :2008 Eurokod 7 Projektowanie geotechniczne Część 1: Zasady ogólne

OPINIA GEOTECHNICZNA

DOKUMENTACJA GEOTECHNICZNA

WARUNKI WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH. D f

Dokumentacja geotechniczna do projektu podziemnego pojemnika na mieci przy ul. Piastowskiej w Olsztynie

P R Z E D S IĘBIORSTWO G E O L O G I C Z N E


GEOTECHNICZNE WARUNKI POSADOWIENIA

OPINIA GEOTECHNICZNA

REMONT DROGI GMINNEJ ROLNICZEJ BUKOWINA W śabnicy km

DOKUMENTACJA BADAŃ GEOTECHNICZNYCH PODŁOŻA GRUNTOWEGO DLA PROJEKTU PRZEBUDOWY SIECI WODOCIĄGOWEJ NA MOSTACH MŁYŃSKICH we WROCŁAWIU

OPINIA GEOTECHNICZNA

Projektowanie-Nadzory-Doradztwo w Budownictwie Drogowym ul. Głogowska Kalisz

DOKUMENTACJA GEOTECHNICZNA

GeoPlus Badania Geologiczne i Geotechniczne. Dr Piotr Zawrzykraj Warszawa, ul. Alternatywy 5 m. 81, tel ,

Pracownia Bada i Ekspertyz GEOSERWIS

OKREŚLAJĄCE WARUNKI GRUNTOWO-WODNE dla potrzeb posadowienia obiektu : Przebudowa ulicy Kolektorskiej w Warszawie W A R S Z A W A. Geo.

P PROJEKT PRAC GEOLOGICZNYCH P DOKUMENTACJA GEOLOGICZNO-INŻYNIERSKA P DOKUMENTACJA HYDROGEOLOGICZNA

SZCZEGÓŁOWA SPECYFIKACJA TECHNICZNA STI ZASYPANIE WYKOPÓW WRAZ Z ZAGĘSZCZENIEM Kod według Wspólnego Słownika Zamówień

OPIS TECHNICZNY DO PROJEKTU BUDOWLANEGO SIŁOWNI TERENOWEJ

Piotr Marecik, nr 919 w a"

OPINIA GEOTECHNICZNA

1. Mapa dokumentacyjna w skali 1: Objaśnienia. 3. Legenda do przekrojów. 4. Przekroje geotechniczne. 5. Karty otworów wiertniczych.

Opracowanie materiałów do decyzji środowiskowej, projektu budowlanego i wykonawczego oraz dokumentacji przetargowej dla budowy obwodnicy miasta Lipna

Piotr Marecik, OPINIA GEOTECHNICZNA -wodne na potrzeby projektu i budowy sali gimnastycznej przy Gimnazjum nr 2 w Rybniku na ul. Grunwaldzkiej 18.

1. WSTĘP ZAKRES WYKONANYCH PRAC... 3

D TYMCZASOWE NAWIERZCHNIE Z ELEMENTÓW PREFABRYKOWANYCH

DOKUMENTACJA GEOTECHNICZNA

SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH. D h.

D Wykonywanie nasypów

BOISKO WIELOFUNKCYJNE DZ. NR 30 URZ D GMINY KRZEMIENIEWO UL. DWORCOWA KRZEMIENIEWO

OPINIA GEOTECHNICZNA (dla celów projektowych)

Procedura działania Punktu Potwierdzającego Profile Zaufane epuap w Urzędzie Miejskim w Barcinie

WARUNKI TECHNICZNE dla dokumentacji projektowo kosztorysowej robót budowlanych projektu

PROJEKT BUDOWLANY ZJAZDU WRAZ Z UKSZTAŁTOWANIEM TERENU DZIAŁKI CPV

ORLIK 2012 KOMPLEKS BOISK SPORTOWYCH W SNOWIDZY

Opinia geotechniczna, projekt geotechniczny

OPINIA GEOTECHNICZNA

OPINIA GEOTECHNICZNA

PROGRAM PRZEBUDOWY (dane wyjściowe do projektowania)

mgr MICHAŁ BIŃCZYK upr. nr VII-1661

SZCZEGÓŁOWE SPECYFIKACJE TECHNICZNE D TYMCZASOWE NAWIERZCHNIE Z ELEMENTÓW PREFABRYKOWANYCH

OPIS TECHNICZNY. do projektu wykonawczego budowy dróg i placów na terenie zaplecza turystyki wodnej w Człuchowie przy ulicy Kusocińskiego 4

Załączniki. Spis treści

Opinia geotechniczna

Andrzej Sawoszczuk, ul. Konwaliowa 22, Koronowo

PREFABRYKOWANE STUDNIE OPUSZCZANE Z ŻELBETU ŚREDNICACH NOMINALNYCH DN1500, DN2000, DN2500, DN3200 wg EN 1917 i DIN V

OPINIA GEOTECHNICZNA DLA ZADANIA: Modernizacja ul. 3-go Maja w Mys owicach wraz z budow kanalizacji

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1)

Procedura działania Punktu Potwierdzającego Profile Zaufane epuap w Urzędzie Miejskim w Łabiszynie

OPINIA GEOTECHNICZNA

1-Zakres robót dla całego zamierzenia budowlanego oraz kolejność realizacji poszczególnych obiektów:

INFORMACJA DOTYCZĄCA BEZPIECZEŃSTWA I OCHRONY ZDROWIA PLAN BIOZ

GEOTECHNICZNE WARUNKI POSADAWIANIA

Procedura działania Punktu Potwierdzającego. Profile Zaufane epuap. w Urzędzie Miejskim w Miłakowie

PRZEBUDOWA FRAGMENTU ULICY MARYSIA W CZĘSTOCHOWIE na działkach ew. o nr : 124/2; obręb: Częstochowa /2; obręb: Częstochowa 231

Procedura działania Punktu Potwierdzającego Profile Zaufane epuap w Urzędzie Miejskim w Gdańsku

Inwestor: Zleceniodawca: Temat: Rodzaj opracowania: Gmina Hyżne Hyżne Hyżne. Krzysztof Czarnik Futoma 750A Błażowa

Procedura działania Punktu Potwierdzającego Profile Zaufane epuap Urzędzie Gminy w Ułężu

PROJEKT WYKONAWCZY KONSTRUKCJI

Protokół z inspekcji gotowości operacyjnej Ochotniczej Straży Pożarnej Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego.

Rodzaj opracowania: Projekt architektoniczno - budowlany

ZAWARTOŚĆ OPRACOWANIA

TEMAT: EKSPERTYZA TECHNICZNA DLA INWESTYCJI: REMONTU BUDYNKU INFORMACJI TURYSTYCZNEJ W JURGOWIE

Warszawa, dnia 11 marca 2016 r. Poz. 327 ROZPORZĄDZENIE. z dnia 7 marca 2016 r.

Inwestor: Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. ul. Graniczna Wołomin

Dokumentacja geotechniczna dla projektowanego odcinka drogi Kistowo Chojna, gmina Sulęczyno SPIS TREŚCI

Kielce, dnia 14 kwietnia 2016 r. Poz ROZPORZĄDZENIE NR 9/2016 DYREKTORA REGIONALNEGO ZARZĄDU GOSPODARKI WODNEJ W KRAKOWIE

PROJEKT STAŁEJ ORGANIZACJI RUCHU

SPECYFIKACJE TECHNICZNE WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D PRZEPUSTY SKRZYNKOWE

Inwestor KRUS Oddział Regionalny w Krakowie, ul. Bratysławska 1A.

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ROLNICTWA I ROZWOJU WSI 1) z dnia r.

Transkrypt:

Egzemplarz nr Nr arch.: GT/739 Gdynia 08.2007r. DOKUMENTACJA GEOTECHNICZNA Zamawiający: GMINA MIASTA ŚWIECIE ul. Wojska Polskiego 124 86 100 Świecie Temat: BADANIA GEOTECHNICZNE POD POSADOWIENIE KANALIZACJI W ŚWIECIU Branża: GEOTECHNIKA P. B. Autorzy opracowania: mgr inż. Michał Kowalski nr upr. V 1461, VII 1335 mgr Magda Atraszkiewicz mgr inż. Anna Jabłońska Prezes : - mgr inż. Adam Roszczyk CONECO - BCE Sp. z.o.o. PL 81-578 Gdynia, ul. Onufrego Zagłoby 3 tel/fax +48 (0)58/624-96-00 biuro@coneco-bce.com.pl NIP: 583-26-19-089 Konto: 63 1020 1912 0000 9802 0033 7089 PKO BP SA Dział Projektowania: +48 (0)58/624-96-30 projekt@coneco-bce.com.pl Dział Geologii: +48 (0)58/624-96-62 geologia@coneco-bce.com.pl

Zawartość opracowania I. Część tekstowa 1. Wstęp. 2. Wykaz literatury, opracowań archiwalnych, przepisów i norm 3. Zakres wykonanych prac dokumentacyjnych 4. Położenie i geomorfologia terenu 5. Budowa geologiczna i warunki hydrogeologiczne 6. Charakterystyka warunków geotechnicznych 7. Wnioski geotechniczne II. Część graficzna Zał. - Mapy dokumentacyjne z rozmieszczeniem odwiertów geologicznych w skali 1 :1000 1 - Objaśnienia symboli i znaków 2 - Profile geotechniczne wykonanych otworów 3 - Zestawienie wartości parametrów geotechnicznych gruntów 4 - Wyniki analizy uziarnienia gruntów 5 2

1. Wstęp. Niniejsza dokumentacja geotechniczna została wykonana na zlecenie Urzędu Gminy Miasta Świecie, ul. Wojska Polskiego 124, 86 100 Świecie. Celem badań było rozpoznanie geotechniczne podłoża gruntowego pod projektowaną sieć wodociągową i kanalizacyjną w Świeciu. Dokumentację wykonano zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 24 września 1998 r. w sprawie ustalania geotechnicznych warunków posadawiania obiektów budowlanych Dziennik Ustaw nr 126. Ze względu na warunki gruntowe prace geotechniczne zaliczono do pierwszej kategorii geotechnicznej wg PN-B-02479. Dokumentację wykonano w 4 jednobrzmiących egzemplarzach drukowanych, z których 3 otrzymuje Zamawiający, a jeden egzemplarz wraz z materiałami archiwalnymi pozostają w archiwum Wykonawcy pod nr GT/739 2007 r. 2. Wykaz literatury, opracowań archiwalnych, przepisów i norm Przy sporządzaniu dokumentacji korzystano z następujących materiałów: Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 24.09.1998 r. w sprawie ustalania geotechnicznych warunków posadawiania obiektów budowlanych Dz. Ust. nr 126. poz. 839; Ustawa z dnia 27.04.2001 r Prawo Ochrony Środowiska Dz. Ust. nr 01.62.poz. 627, zm. Dz. Ust. 01.115.1229; Instrukcja badań podłoża gruntowego budowli drogowych i mostowych, część 1 o 2. Zarządzenie nr 2; Generalna Dyrekcja Dróg Publicznych z dn. 11.02.1998r.; Polska Norma Grunty budowlane. Określenia, symbole, podział i opis gruntów PN-86/B-02480, Polska Norma Geotechnika Dokumentowanie geotechniczne PN- 98/B-02479, Polska Norma Geotechnika Badania polowe PN-B-04452, Polska Norma Geotechnika. Roboty ziemne wymagania ogólne PN- B-06050, 3

Polska Norma Grunty budowlane. Posadowienie bezpośrednie budowli. Obliczenia statyczne i projektowanie PN-81/B-03020, 3. Zakres wykonanych prac dokumentacyjnych 3.1. Prace terenowe W ramach prac wiertniczych wykonano: 10 profilowań max gł. 6,0m łącznie 36 mb Podczas wykonywania odwiertów pobrano próby gruntu, które zbadano makroskopowo zgodnie z wymogami normy PN-88/B-04481. Przy wykonywaniu badań zastosowano sprzęt małośrednicowy nienaruszający równowagi środowiska gruntowo wodnego. Zastosowane średnice i rodzaje sprzętu pozwoliły na ciągle profilowanie przewiercanych warstw gruntów i pomiar poziomów wód gruntowych. 3.2. Nadzór geotechniczny Badania terenowe zostały wykonane pod stałym dozorem geotechnicznym Pawła Michalskiego oraz Mariana Tkaczyka. Dozór prowadził prace zgodnie z wytycznymi dokumentatora, który nadzorował i korygował prace w miarę ich postępu. Podczas wykonywania badań: rejestrowano układ i miąższości przewiercanych warstw gruntów; pobierano próbki gruntów o naturalnej wilgotności i uziarnieniu z każdej odmiennej warstwy. 3.3. Prace dokumentacyjne kameralne Po przeanalizowaniu wykonanych prac terenowych, opracowano dokumentację geotechniczną, która zawiera: mapę dokumentacyjną w skali 1:1000, na której przedstawiono lokalizację poszczególnych otworów wiertniczych; 4

karty dokumentacyjne otworów wiertniczych wraz z objaśnieniem symboli i znaków; wykresy sondowań wraz z interpretacją; tabelaryczne zestawienie parametrów geotechnicznych gruntów; opracowanie tekstowe; karty badań uziarnienia gruntu; 4. Położenie i geomorfologia terenu badań Obszar badań zlokalizowany jest w mieście Świeciu, obejmuje pod względem geomorfologicznym rozległy teren Doliny Fordońskiej, którą tworzą tarasy zalewowe Wisły i Wdy. Dolina ta graniczy ze skłonem wysoczyzny morenowej, ograniczonej od południa doliną Wdy. 5. Budowa geologiczna i warunki hydrogeologiczne W badanym podłożu poniżej powierzchniowej gleby oraz nasypów niekontrolowanych (piaszczysto gliniasto gruzowych) o zróżnicowanej miąższości (max. do 4,30m), zalegają rodzime grunty czwartorzędowe wykształcone w postaci wodnolodowcowych piasków drobnych, średnich, pylastych, oraz lodowcowych glin piaszczystych i piasków gliniastych. W otworze nr 10 nawiercono warstwę namułów. Szczegóły podano na kartach dokumentacyjnych otworów. Poziom wody gruntowej nawiercono w otw. nr 9 i 10 na głębokości od,90 m. p.p.t. do 5,40 m.p.p.t. Są to wody o zwierciadle swobodnym lub miejscami napiętym przez utwory słaboprzepuszczalne (namuły). Ten poziom wodonośny zależny jest od warunków atmosferycznych, pomiar odnosi się do okresu wykonywania badań tj. lipiec 2007. 5

6. Charakterystyka warunków geotechnicznych i podział gruntów na warstwy geotechniczne. W podłożu badanego terenu na powierzchni zalega warstwa niekontrolowanych nasypów ziemnych oraz gleba. Warstwę gruntów nasypowych wyodrębniono na kartach dokumentacyjnych i podaje się ich ogólną charakterystykę nie podając parametrów geotechnicznych ze względu na dużą zmienność cech litologicznych i mechanicznych. Do danej warstwy geotechnicznej zaliczono grunty o podobnych wartościach parametrów geotechnicznych. Charakterystyczne wartości tych parametrów ustalono w oparciu o przeprowadzone badania polowe, o wyniki badań makroskopowych pobranych prób gruntu, oraz doświadczeń praktycznych z tego rejonu i zależności korelacyjnych podanych w normie PN-81/B-03020. Charakterystyczne wartości parametrów geotechnicznych i podział podłoża na warstwy geotechniczne ustalono wg wytycznych w/w normy metodą B i C, przyjęto dla nich wartość współczynnika materiałowego γ m = 1±0,10 dla gruntów mineralnych nośnych oraz γ m = 1±0,20 dla gruntów organicznych. Wartości charakterystyczne dla poszczególnych warstw podano w tabeli stanowiącej załącznik nr 5. Przy wyznaczaniu wartości obliczeniowych parametrów geotechnicznych należy przyjmować bardziej niekorzystne z punktu widzenia bezpieczeństwa budowli wartości współczynnika materiałowego (w zależności od przyjętej metody obliczeń). Poniżej podaje się charakterystykę wydzielonych warstw gruntów rodzimych. Nasypy n grunty nasypowe. Są to nasypy piaszczysto gliniasto gruzowe. Warstwa Ia - wilgotne, namuły są to grunty o dużej ściśliwości, o stopniu plastyczności ustalonym w wysokości I L /N/ = 0,55. Warstwa II obejmuje wilgotne piaski gliniaste miejscami przewarstwione piaskami drobnymi oraz gliny piaszczyste miejscami przewarstwione piaskami 6

gliniastymi w stanie plastycznym. Stopień plastyczności ustalono w wysokości I L /N/ = 0,35. Warstwa III obejmuje wilgotne i nawodnione piaski drobne, średnie oraz miejscami pylaste, w stanie średniozagęszczonym, dla których określono charakterystyczną wartość stopnia zagęszczenia w wysokości I /N/ D =0,50 Charakterystyczne wartości parametrów geotechnicznych ustalono na podstawie badań makroskopowych i polowych (sondowań udarowych), laboratoryjnych oraz zależności korelacyjnych podanych w normie PN-81/B-03020. Grunty warstwy II należą do innych gruntów spoistych skonsolidowanych oraz gruntów spoistych morenowych nieskonsolidowanych zaliczonych do grupy B w w/w normie. 7. Wnioski geotechniczne W podłożu terenu poniżej warstwy nasypów, nawiercono nośne grunty warstw II i III. Grunty warstw I o raz glebę i nasypy należy traktować jako słabonośne. Obliczenia statyczne dla bezpośredniego posadowienia fundamentów należy wykonać zgodnie z postanowieniami normy PN-81/B-03020 i poprawką do niej ogłoszoną w Biuletynie PKNMiJ Nr 2/88, do obliczeń przyjmować wartość współczynnika materiałowego γ m = 1±0,1 jako najbardziej niekorzystny z punktu widzenia bezpieczeństwa budowli. Z uwagi na bardzo duże zróżnicowanie gruntów oraz rozmieszczenie otworów wiertniczych, zaleca się: o sprawdzenie zgodności stanu i rodzajów gruntów podłoża budowlanego z niniejszą dokumentacją geotechniczną i dokumentacją budowlaną w czasie prowadzenia robót budowlanych ziemnych; 7

o w miejscach wątpliwych wykonać uzupełniające badania geotechniczne w celu ich uszczegółowienia sondowania penetracyjne, sondowania ciągle rdzeniowe, sondowania udarowe i ewentualnie badania laboratoryjne gruntów; Prace ziemne zaleca się prowadzić szczególnie starannie, zgodnie z wymogami normy PN-B-06050/99 Wymagania w zakresie wykonania i badania przy odbiorze i PN-98/S-02205 Drogi samochodowe roboty ziemne, wymagania, badania. Należy przestrzegać następujących zasad: o roboty ziemne powinny być wykonane zgodnie z dokumentacją budowlaną i niniejszą geotechniczną; o roboty ziemne powinny być wykonywane w takiej kolejności, żeby było zapewnione łatwe i szybkie odprowadzenie wód powierzchniowych, opadowych w każdej fazie robót, poza rejon budowy; o wykopy powinny być chronione przed niekontrolowanym napływem do nich wód pochodzących z opadów oraz przed przemarzaniem gruntów. Nie przestrzeganie tych zaleceń może być powodem znacznego obniżenia nośności gruntów zalegających w podłożu gruntowym. Występujące miejscami w podłożu gliny i piaski gliniaste są bardzo podatne na działanie warunków atmosferycznych (zawilgocenie, przemarzanie), dlatego zaleca się prowadzić roboty ziemne w sposób nie naruszający naturalnej struktury tych gruntów, a wykop chronić przed w/w czynnikami. W przypadku rozmoczenia tych gruntów zaleca się wymianę rozmoczonej warstwy i zastąpienie jej podsypką piaszczysto żwirową, odpowiednio zagęszczoną. wykopy pod projektowany odcinek kanalizacji można zasypywać materiałem miejscowym. Użyty materiał i sposób zasypania przewodu nie powinien spowodować uszkodzenia ułożonego przewodu. Grubość warstwy ochronnej zasypki w strefie niebezpiecznej ponad wierzch 8

przewodu rury powinna wynosić co najmniej 0,5m. Materiałem zasypki w strefie ochronnej powinien być grunt nieskalisty, sypki, drobno lub średnioziarnisty wg.pn-86/b02480. Materiał zasypki w strefie niebezpiecznej powinien być zagęszczony po obu stronach przewodu rury. Zasypka powyżej strefy ochronnej także powinna zostać odpowiednio zagęszczona. Wilgotność gruntów spoistych powinna odpowiadać wilgotności optymalnej. W miejscach ewentualnego przecięcia projektowanego kolektora z jezdniami i chodnikami zasypka do głębokości 1,0m ppt powinna być wykonana z gruntów piaszczystych, niewysadzinowych (grupy nośności G1), przepuszczalnych i zagęszczona zgodnie z zaleceniami normy drogowej PN-S-02205 dla wymagań jakie powinny spełniać drogi dla ruchu pojazdów samochodowych. Dla terenu badań wg normy PN - 81/B-03020 głębokość przemarzania gruntu wynosi h z =1,0m. opracował mgr inż. Michał Kowalski 9