Tygodniowy Przegląd Rynku Finansowego 27 kwietnia 2007 r. NAJWAŻNIEJSZE WYDARZENIA Z RYNKÓW Rada Polityki Pieniężnej podniosła wszystkie stopy procentowe o 25 pkt bazowych. Główna stopa wzrosła z 4,00 do 4,25 proc. PKB w Stanach Zjednoczonych wzrósł w I kwartale o 1,3 proc. (oczekiwano 1,8 proc.). Stopa bezrobocia w Polsce spadła w marcu do 14,4 proc. Wydatki detaliczne w Polsce wzrosły w marcu o 19,1 proc. instytucja INWESTYCJE GWARANTOWANE oprocentowanie wartość inwestycji netto na koniec okresu rodzaj oproc. Noble Bank 5,00% 208 100 PLN stałe Polbank EFG, Toyota Bank 4,65% 207 533 PLN stałe Getin Bank 4,55% 207 371 PLN stałe Najwyżej oprocentowane lokaty terminowe w PLN, kwota 200 tys. na 12 miesięcy RYNEK WALUTOWY kursy NBP kupno sprzedaż USD/PLN 2,7483 2,8039 EUR/PLN 3,7368 3,8122 CHF/PLN 2,2748 2,3208 Tabela z dnia 27.04.2007 r. POLSKI RYNEK To był tydzień, w którym główną rolę odegrała środowa decyzja RPP o podwyżce stóp. Dzięki niej złotówka kontynuowała trend wzrostowy osiągając nowe szczyty. W czwartek rano euro potaniało do 3,76 PLN, dolar do 2,76 PLN, a frank do poziomu 2,29 PLN. W piątek złoty lekko odreagował i zakończył tydzień zyskując 0,4 proc. do euro i 0,5 proc. do franka. Korekty jak nie było (od dziewięciu tygodni), tak nie ma. ZAGRANICZNE RYNKI Ruchy na rykach zagranicznych przebiegały pod dyktando danych płynących ze Stanów. Ponieważ były one słabe, dolar kończy tydzień rekordowo nisko do euro na poziomie 1,368 USD, czyli 0,5 proc niżej niż przed tygodniem. W relacji z funtem zyskiwał przez cały tydzień 0,7 proc. by je stracić w piątek po gorszym od prognoz PKB w pierwszym kwartale w Stanach i wrócić do kursu 2,00 USD. Tracił też jen, w związku z oczekiwaniami, że Bank Japonii pozostawi stopy niezmienione. Tak też się stało, na co rynek zareagował spokojnie. 1
RYNEK OBLIGACJI POLSKI RYNEK Wydarzeniem tygodnia była oczywiście decyzja Rady Polityki Pieniężnej, która podniosła stopy procentowe o 25 pkt. Decyzja niby była oczekiwana przez rynki finansowe, ale po podniesieniu stóp rentowności rosły, a ceny obligacji spadały. Najlepiej było to widać po stopie trzymiesięcznego WIBOR-u, która na koniec tygodnia wzrosła do 4,40 proc., wobec 4,35 proc. przed decyzją RPP i przed tygodniem. WIBOR 6M to już 4,55 proc. kredytobiorcy mogą spodziewać się nowych wyższych rat. Zgodnie z przewidywaniami obligacje nadal powoli tracą na wartości. W piątek rentowność 10-latek wyniosła 5,30 proc. (tydzień temu była wyższa, ale w środku tygodnia niższa o kilka punktów). ZAGRANICZNE RYNKI Piątkowe dane o słabszym wzroście PKB w USA nie wywarły większego wrażenia na inwestorach, mimo iż z opublikowanych w piątek danych wynika także, że wzmaga się presja inflacyjna w USA. Nie mniej 10-letnie obligacje nieznacznie tylko osłabiły się w skali tygodnia ich rentowność wyniosła 4,68 proc., wobec 4,66 proc. w zeszły piątek. W Europie ceny również były stabilne, choć również i tutaj obligacje nieznacznie taniały. Dwuletnie papiery niemieckiego rządu dawały zysk na poziomie 4,15 proc. o trzy punkty więcej niż przed tygodniem. RYNKI AKCJI POLSKI RYNEK Nie był to udany tydzień dla posiadaczy akcji. Przez pięć dni wartość WIG spadła o 1,6 proc., przy czym obroty utrzymały się na poziomie powyżej 10 mld PLN. Wszystkie pięć sesji zakończyło się spadkiem tego indeksu, choć nie były to duże zmiany (ani razu nie przekroczyły 1 proc. dziennie). WIG20 radził sobie nieco gorzej, choć w piątek symbolicznie wzrósł. Marna to jednak pociecha dla inwestorów, bo w skali tygodnia indeks blue chips spadł o 2,2 proc. mwig stracił 1,6 proc. swig wydaje się odporny na wszelkie zagrożenia. W tym tygodniu wzrósł o 1,9 proc. to ósmy tydzień wzrostu tego indeksu. Nadchodzący tydzień zapewne nie przyniesie wielkich zmian. Z racji świąt przypadających w jego trakcie aktywność inwestorów zapewne nie będzie duża. Według ankiety przeprowadzanej przez GPW wśród analityków wynika, że 29 proc. z nich oczekuje spadku WIG20, tyle samo wzrostu, a 42 proc. uważa, że indeks nie zmieni wartości. ZAGRANICZNE RYNKI EUROPA Fuzje i przejęcia oraz wyniki finansowe za pierwszy kwartał br. są głównym czynnikiem wpływającym na ceny akcji. W tym tygodniu rywalizacja bankowych gigantów o przejęcie holenderskiego banku ABN Amro wkroczyła w końcową fazę. Oferta przejęcia złożona przez brytyjski bank Barclays, która miała doprowadzić do powstania piątego największego banku na świecie, okazała się niewystarczająca wobec połączonych sił trzech instytucji: Royal Bank of Scottland, Santander i Fortis. Konsorcjum jest gotowe zapłacić blisko 100 mld USD, z czego 70 proc. w gotówce. Spółki surowcowe traciły na wartości ponieważ inwestorzy doszli do wniosku, że krótkoterminowy potencjał wzrostu zaczyna się wyczerpywać. USA Indeksy w USA rosły w mijającym tygodniu pomimo całej serii kiepskich danych makroekonomicznych. Najstarszy indeks nowojorskiej giełdy Dow Jones Industrial Average po raz pierwszy w historii pokonał granicę 13 000 pkt., a S&P zbliżył się do psychologicznego oporu 1500 pkt. Stan amerykańskiej gospodarki nie daje podstaw do takiego optymizmu inwestorów rosną wprawdzie wyniki spółek, ale w dużej mierze dzięki globalnym koncernom korzystającym z ożywienia w Europie i Azji. W piątek opublikowano dane, według których tempo wzrostu gospodarki USA było w pierwszym kwartale 2007 r. najwolniejsze od czterech lat i wyniosło 1,3 proc. Na domiar złego w tym tygodniu okazało się również, że inflacja rośnie, a na rynku nieruchomości liczba rozpoczętych budów jest najniższa od 1997 roku. 2
AZJA Produkcja przemysłowa w Japonii nieoczekiwanie spadła, co w połączeniu z rosnącymi zapasami części elektronicznych sygnalizuje zwalniający popyt na wyroby z kraju kwitnącej wiśni. Na spodziewane podwyżki stóp procentowych przez bank centralny może więc inwestorom przyjść jeszcze poczekać. Na giełdzie odbiło się to przeceną akcji banków. Dobrze przyjęto wyniki Toyoty, która sprzedała w pierwszym kwartale więcej samochodów niż dotychczasowy lider General Motors. EUROPA USA AZJA BUX -1,6% CAC40-0,1% FTSE100-1,0% DOW JONES +1,1% NASDAQ +1,1% S&P500 +0,5% HANG SENG -0,2% KOSPI +0,6% NIKKEI -0,3% Tygodniowe zmiany wartości indeksów na światowych giełdach, 27.04.2007 r. Wartości indeksów z godz. 17.00 RYNEK SUROWCÓW Na rynku surowcowym po raz pierwszy od siedmiu tygodni potaniała miedź. Na wyprzedaż metalu duży wpływ miała pogarszająca się wciąż koniunktura w sektorze nieruchomości w USA. Dane o sprzedaży domów oraz liczbie wydanych pozwoleń na budowy okazały się po raz kolejny gorsze od oczekiwań, a Stany Zjednoczone pozostają drugim po Chinach odbiorcą miedzi. Po próbie odbicia się kursu dolara w połowie tygodnia taniało złoto, ale piątkowe dane o wzroście gospodarki w pierwszym kwartale 2007 r. w USA spowodowały powrót w okolice zamknięcia z końca ubiegłego piątku. Inwestorzy są coraz mniej skłonni lokować pieniądze w amerykańskiej walucie, i w związku z tym zainteresowanie bezpiecznymi instrumentami finansowymi powinno utrzymać się na wysokim poziomie. Ropa naftowa lekko podrożała ponieważ rafinerie z powodu licznych awarii nie nadążają z produkcją benzyny przed szczytem sezonu wakacyjnego. surowiec zmiana miedź -2,3% ropa naftowa +1,7% złoto -2,3% Tygodniowe zmiany wartości cen surowców na światowych giełdach, 27.04.2007 r. Wartości indeksów z godz. 17.00 3
POLSKI RYNEK FUNDUSZY INWESTYCYJNYCH tygodniowe wyniki rynku funduszy inwestycyjnych, 25.04.2007 r. rodzaj funduszy najlepszy fundusz* wynik akcji FORTIS FIO subfundusz FORTIS Akcji 3,22% obligacji AIG FIO Obligacji 0,24% rynku pieniężnego DWS Polska FIO Rynku Pieniężnego 0,11% stabilnego wzrostu FORTIS FIO subfundusz FORTIS Stabilnego Wzrostu 1,49% zrównoważone Arka BZ WBK Zrównoważony FIO 1,42% akcji zagranicznych Arka BZ WBK Akcji Środ. I Wsch. Europy FIO 2,02% obligacji zagranicznych Pioneer Obligacji Dolarowych Plus FIO -0,26% Wyniki polskiego rynku funduszy inwestycyjnych, 7 dni roczne wyniki rynku funduszy inwestycyjnych, 25.04.2007 r. rodzaj funduszy najlepszy fundusz* wynik akcji DWS Polska FIO Top 25 Małych Spółek 79,91% obligacji Arka BZ WBK Obligacji FIO 4,98% rynku pieniężnego AIG FIO Rynku Pieniężnego 4,07% stabilnego wzrostu Idea Stabilnego Wzrostu FIO 23,77% zrównoważone Lukas FIO subfundusz Lukas Dynamiczny Polski 28,56% akcji zagranicznych PKO/Credit Suisse Akcji Nowa Europa FIO 25,49% obligacji zagranicznych Arka Obligacji Europejskich FIO 0,27% Wyniki polskiego rynku funduszy inwestycyjnych, 12 miesięcy * bez funduszy specjalistycznych DECYZJA RPP NA RAZIE NIE BOLI FINANSE OSOBISTE Zgodnie z oczekiwaniami Rada Polityki Pieniężnej podniosła stopy procentowe o 25 pkt bazowych. Skutki tej decyzji nie będą zanadto dotkliwe dla posiadaczy kredytów. Oczywiście najważniejsze są kredyty mieszkaniowe. Jako kredyty długoterminowe, których rata w dużym stopniu składa się z raty odsetkowej (przy kredytach 30-letnich ok. 80 proc. płaconej raty to właśnie odsetki), są one najbardziej wrażliwe na zmiany stóp procentowych. Tu jednak niespodzianka. Wzrost rat kredytów hipotecznych może być, czy też w zasadzie jest już w tej chwili, mniejszy niż wynikałoby to z samej decyzji Rady Polityki Pieniężnej. Wszystko dlatego, że zdecydowana większość kredytów opiera się na rynkowej stopie trzymiesięcznego WIBORU, nie zaś na stopach banku centralnego. Tymczasem WIBOR wzrósł przez ostatnie 40 dni (wcześniej pozostawał stabilny przez rok) o 15 punków bazowych do 4,35 proc. i na tym wzrost się zatrzymał. Przy założeniu średniej marży banku na poziomie 1,1 proc., oprocentowanie kredytów hipotecznych wzrośnie lub już wzrosło w niektórych bankach (wiele zależy od harmonogramu spłat kredytu, ale jeśli faktycznie chodzi o WIBOR3M, to taki harmonogram jest zwykle aktualizowany co trzy miesiące) z 5,3 proc. jeszcze na początku marca do 5,45 proc. obecnie. Co to oznacza dla kredytobiorcy? 4
okres marzec 2007 kwiecień 2007 wysokość raty 555,3 PLN 564,7 PLN Jak zmienia się rata kredytu w wysokości 100 tys. PLN po wzroście oprocentowania Założenia: okres spłaty 30 lat, raty równe, kredyt w polskich złotych, oprocentowanie 5,30 i 5,45 proc. Wzrost oprocentowania kredytów złotowych nie jest więc jak dotąd zbyt dotkliwy. Przeciętna rata kredytowa wzrośnie z powodu wzrostu stóp WIBOR o 1,7 proc. lub o niespełna 9,5 złotego na każde pożyczone 100 tys. PLN. Gdyby w najbliższym czasie WIBOR miał nadgonić za decyzją RPP, wówczas przeciętna rata wzrosła by o ok. 2,7 proc. lub o ok. 15 PLN na każde 100 tys. PLN. Nie jest to oczywiście miła wiadomość, ale też nie będzie ona specjalnie dokuczliwa dla kredytobiorców, zwłaszcza że w gospodarce znacznie szybciej rosną pensje. Według GUS przeciętne wynagrodzenie brutto wzrosło w marcu o 9,1 proc. (w skali roku) dynamika wzrostu wynagrodzeń jak dotąd przekracza dynamikę wzrostu rat kredytowych, zatem statystycznie sytuacja kredytobiorców nawet się poprawiła w ostatnich miesiącach. Mając także w pamięci decyzję rządu, który przyjął projekt ustawy o zmniejszeniu składek na ubezpieczenia rentowe, które będą skutkować wzrostem wynagrodzeń netto o ok. 5 proc. (po pełnym wdrożeniu ustawy), z całą pewnością można przyjąć, że wzrost rat kredytów hipotecznych na tym etapie nie będzie dla ogółu kredytobiorców dokuczliwy. W środę rano GUS podał informacje o spadku stopy bezrobocia w marcu do 14,4 proc. (było 14,9 proc. w lutym), oraz o wzroście wydatków detalicznych o 19,2 proc. To imponujące dane świadczące o niebywałym rozmachu, z jakim Polacy wydają pieniądze. To kolejne potwierdzenie ożywienia gospodarczego, które może skutkować przyspieszeniem wzrostu cen bez względu na to, co sądzi na ten temat Rada Polityki Pieniężnej. Za rozsądne uważamy założenie, że rynkowe stopy procentowe mogą wzrosnąć łącznie (z już przeprowadzonym wzrostem) o 100 pkt bazowych w ciągu roku lub szybciej (jeśli obecne prognozy inflacji zakładające jej spadek w najbliższych miesiącach okażą się chybione). Gdyby założenie się nie sprawdziło, nie wyrządziłoby to nikomu krzywdy. Kredytobiorcy powinni być jednak przygotowani na wyższe raty kredytów w dalszej niż kilka miesięcy perspektywie czasowej. okres marzec 2007 kwiecień 2007 wysokość raty 555,3 PLN 619 PLN Jak zmieni się rata kredytu na 100 tys. PLN po wzroście WIBOR o 100 pkt Założenia: okres spłaty 30 lat, raty równe, kredyt w polskich złotych, oprocentowanie 5,30 i 6,30 Jeśli ten scenariusz się spełni, to wysokość rat kredytowy wzrośnie o ok. 11,5 proc., lub o ok. 64 PLN na każde pożyczone 100 tys. PLN. Na taki scenariusz powinni być przygotowani zwłaszcza ci klienci banków, którzy już w tej chwili mają naciąganą zdolność kredytową, a wzrost wynagrodzeń w gospodarce jak dotąd ich nie obejmował. Co prawda obniżenie składek rentowych netto poprawi ich zdolność kredytową na tyle, że powinni sobie poradzić z obsługą droższego kredytu, jednak tylko pod warunkiem, że jednoczesny wzrost inflacji nie pochłonie nadwyżki sprezentowanej przez rząd. Jedyną radą dla takich osób jest podniesienie własnych kwalifikacji i uzyskanie satysfakcjonującego wynagrodzenia, lub tworzenie zawczasu oszczędności (np. wykorzystując nadwyżki z obniżki składki rentowej). W przeciwnym razie mogą narazić się na utratę płynności finansowej. 5
Pozostałe osoby a tych jest większość mogą mieć więcej spokoju. Ich wydolność finansowa zostanie poprawiona przez zmniejszenie składek rentowych oraz przez postępujący wzrost wynagrodzeń. Z moich uproszczonych obliczeń wynika, że próg bólu to zarobki na poziomie 3 tys. PLN netto. Ktoś, kto osiąga takie dochody dziś, będzie miał taką samą zdolność kredytową za rok, jeśli w tym czasie stopa WIBOR wzrośnie łącznie o 100 pkt, a Sejm zgodzi się na obniżenie składek rentowych w kształcie proponowanym przez rząd. Inna sprawa, że z takimi zarobkami niewiele można z banku pożyczyć (w granicach 100 tys. PLN na 30 lat). Oczywiście im wyższe dochody tym decyzje RPP będą mniej odczuwalne przez kredytobiorców. TYGODNIOWY PRZEGLĄD RYNKU FINANSOWEGO Wydarzenia, rynki walut, rynki obligacji, polski rynek akcji: Emil Szweda, Open Finance. Zagraniczne rynki akcji, surowce: Łukasz Wróbel, Open Finance. Temat tygodnia: Emil Szweda, Open Finance. Inwestycje gwarantowane, rynek funduszy inwestycyjnych: Joanna Fatek, Open Finance. 6