Wykład 2. RODZAJE TURYSTYKI I UWARUNKOWANIA ICH POWSTAWANIA 1
1. Kryteria podziału i klasyfikacji turystyki: Podział i klasyfikacja turystyki dokonuje się na podstawie: kryterium motywacji lub grup motywacji (np. wypoczynek), podmiotu turystyki (np. wg formy zakwaterowania). pochodzenia turysty (np. z określonego regionu), Poszczególne kryteria najczęściej łączą się ze sobą. Najczęściej przyjmuje się motywy podróży turystycznych, związane z pragnieniem: zaspokojenia potrzeb biologicznych i zdrowotnych, zaspokojenia potrzeb emocjonalnych i estetycznych, zaspokojenia potrzeb religijnych, zaspokojenia potrzeb twórczych, 2
motywy podróży turystycznych cd. udania się do określonego kraju lub miejscowości (poznanie, odwiedziny itp.), opuszczenia na jakiś czas miejsca swojego stałego pobytu, np. ucieczka od codziennych warunków życia i pracy, spędzania określonego czasu z kimś poza miejscem zamieszkania, zawarcia nowych znajomości i pozyskania nowych przyjaciół, pozostawania w zgodzie ze stereotypami, z norma- mi obowiązującymi w środowisku, do którego się należy (prestiż). 3
Motywy uprawiania turystyki są podstawą wyodręb- nienia typów turysty: typ wypoczynkowy; typ poznawczy: nastawiony na obcowanie z naturą, nastawiony na obcowanie z kulturą, nastawiony na obcowanie z ludźmi; typ rozrywkowy lub rozrywkowo-wypoczynkowy; wypoczynkowy; typ integratywny nastawiony na współpracę z ludźmi; typ zadaniowy nastawiony na konkretne działanie; typ wyczynowy (np. nastawiany na uprawianie sportu); 4
typy turystów cd. typ kontemplacyjny (zwłaszcza potrzeby religijne); typ zdrowotny nastawiony na ochronę zdrowia; typ etniczny związany z odwiedzeniem miejsca pochodzenia; typ prestiżowy (snobistyczny) nastawiony na chęć bycia uznanym i szanowanym; typ mieszany łączący różne typy turystów, bez wyróżnionej przewagi lub z dominacją jednej, dwóch cech itp. Poznanie typów turysty jest niezbędne w celu przygo- towania oferty turystycznej, zróżnicowanej w zależności od określonych cech. 5
Klasyfikacja ruchu turystycznego ze względu na różne kryteria jest podstawą wyodrębnienia różnych rodzajów turystyki, np.: cel podróży turystyka poznawcza, czy biznesowa, czas trwania podróży wyjazd krótki, czy też długi, okres wyjazdu turystyka zimowa, czy świąteczna, miejsce zamieszkania turystyka krajowa, organizator turystyka indywidualna i zorganizowana, wielkość grupy turystyka indywidualna i grupowa, struktura demograficzna turystyka dzieci, struktura dochodów turystyka socjalna itp. 6
2. Podstawowe rodzaje turystyki: Poszczególne rodzaje turystyki są powiązane ze sobą, wzajemnie się uzupełniając. I tak: 1. Turystyka krajoznawcza ma charakter poznawczy (przyroda, region, kultura), łącząca cel i miejsce podróży turystycznej. Turystyka jest drogą do krajoznawstwa, a krajo- znawstwo jest środkiem do realizacji pozaekono- micznych funkcji współczesnej turystyki. Spełnia ona rozliczne funkcje, powiązane ze sobą, takie jak: kształceniowa, wychowawcza, kulturowa. 7
2. Turystyka aktywna preferująca ruch poza miejscem stałego zamieszkania, w celu poznania oraz rozwoju sił fizycznych i psychicznych. Turystyka aktywna dzieli się na: pieszą (nizinną i górską), wodną (kajakową, motorowodną, żeglarską i podwodną, kolarską, motorową, narciarską, speleologiczną. Funkcje turystyki aktywnej: zdrowotna, edukacyjna, wychowawcza. 8
3.Turystyka zdrowotna odbywająca się poza miej- scem stałego zamieszkania w celu poprawy stanu zdrowia, odnowy sił fizycznych i psychicznych itp. Odbywa się ona głównie w formie turystyki: uzdrowiskowej (z wyłączeniem form wyraźnie leczniczych), aktywnej, pobytowej (wczasy), świątecznej. 4.Turystyka socjalna zwykle umożliwia wyjazd osobom, których sytuacja materialna nie pozwala na korzystanie z bazy turystycznej i wyjazdów. Wpływ na turystykę socjalną państwa, samorządów, związków zawodowych, organizacji pozarządowych itp. 9
5.Turystyka biznesowa związana z wyjazdami o charakterze biznesowym, charakteryzująca się wysoką specjalizacją i dochodowością. Odbywa się ona głównie w formie: spotkań grupowych i konferencji, podróży motywacyjnych, wystaw, targów dla branży lub klienta, turystyki korporacyjnej. 6.Turystyka motywacyjna polegająca na nagradzaniu pracowników za osiągane przez nich bardzo dobre wyniki pracy podróżą turystyczną. Zwykle ma charakter grupowy, może mieć specjalny program i odbywać się poza sezonem. 7.Turystyka kongresowa lub konferencyjna uczest- nictwo w kongresach, zjazdach, seminariach itp. Wyjazdy zwykle krótkie, o elitarnym charakterze, których miejscem są duże miasta (zwłaszcza stolice), miejscowości wypoczynkowe, promy i statki itp. 10
8. Geoturystyka jest działem turystyki poznawczej, chociaż może mieć cechy wspólne z turystyką specjalistyczną i kwalifikowaną. Główne źródła tego rodzaju turystyki stanowią obiekty przyrody nieożywionej, m.in.: masywy górskie, skałki, jaskinie, minerały, odsłonięcia skał, wąwozy itp., wybrzeża morskie, wodospady, jeziora, kaniony, przełomy rzeczne, pustynie, wulkany itp. Nastawiona jest na przeżycia wynikające z pozna- wania obiektów i procesów geologicznych oraz doznawaniu w kontakcie z nimi wrażeń estetycz- nych. Geoturystyka a rozwój zrównoważony. 11
9. Turystyka alternatywna niekonwencjonalna forma wypoczynku dla turystów, organizowaną na małą skalę i zwykle związaną z określonymi specyficzny- mi cechami i środowiskiem zawodowym (np. agroturystyka, ekoturystyka). Podstawowe cechy turystyki alternatywnej: bezpośredni, przyjazny kontakt z osobami przyjmującymi turystów, dający możliwość osobistego kontaktu z innymi, większy wybór i dostosowanie rodzaju wyjazdu i wypoczynku do potrzeb turystów, sprzyja nawiązaniu wzajemnych więzi, a wraz z tym przyjazdów w przyszłości. Alternatywne uprawianie turystyki wynika z indy- widualnych potrzeb turystów, których męczą masowe formy turystyki (rozmiar, hałas, brak intymności pobytu, anonimowość ludności itp.), a także niszczenie środowiska przyrodniczego. 12
10. Turystyka wiejska obejmuje całokształt gospo- darki turystycznej na terenach wiejskich, a jej domeną jest przestrzeń, zapewniająca bliskość natury i swobodę poruszania się. Formami tej turystyki są m. in.: Agroturystyka jest to organizowanie pobytu turystów przez rodzinę rolniczą we własnym gospodarstwie rolnym; Ekoturystyka obejmuje organizowanie turystyki z pełnym uwzględnieniem zasad ekologii, większy wybór i dostosowanie rodzaju wyjazdu i wypo- czynku do potrzeb turystów. Ekoturystyka może być organizowana poza wsią, przy czym na wsi jest na ogół formą agroturystyki, gdyż najczęściej dotyczy przygotowania oferty w gospodarstwie rolniczym z uwzględnieniem ochrony środowiska i kontaktu z przyrodą. 13
11. Turystyka świąteczna (weekendowa) krótko- trwały wypoczynek realizowany w pobliżu miejsca zamieszkania. 12. Turystyka etniczna ruch turystyczny będący powrotem do ojczyzny, miejsca urodzenia, korzeni itp. (np. turystyka polonijna). Przedmiotem zainteresowań jest zwykle dziedzictwo kulturowe, dawne domy zamieszkania, cmentarze. 13. Turystyka religijno-pielgrzymkowa odwiedzanie miejsc świętych, udział w obrzędach religijnych itp. (jako cele główne, a jako cele uzupełniające poz- nanie danego miejsca). 14. Turystyka kulturowa poznanie historii odwiedza- nej miejscowości (regionu), dziedzictwa kulturo- wego, folkloru itp. 15. Turystyka handlowa wyjazd na zakupy do danej miejscowości lub kraju (np. w regionach przygra- nicznych). 14
Dziękuję za uwagę... 15