Nr 11-12 Listopad - Grudzień 2015

Nr 11-12 Listopad - Grudzień 2015 Biuletyn Informacyjny Wydziału Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie ROSYJSKA GOSPODARKA W LISTOPADZIE I GRUDNIU... 3 OGRANICZENIA DOT. UDZIAŁU PRODUCENTÓW ZAGRANICZNYCH W ZAMÓWIENIACH PUBLICZNYCH W ROSJI... 7 NIERÓWNOPRAWNY ROSYJSKO-CHIŃSKI ALIANS... 14 SPADEK SPRZEDAŻY SAMOCHODÓW OSOBOWYCH... 19 JAK PRZEBIEGA ZASTĄPIENIE IMPORTU W ROSJI?... 23 PRZEDSIĘWZIĘCIA PROMOCYJNE WPHI MOSKWA W 2016 ROKU... 28 STOISKO INFORMACYJNO-PROMOCYJNE WPHI NA TARGACH JUGAGRO... 30 MISJA ROSYJSKICH PRZEDSIĘBIORCÓW W POLSCE... 32 1

Szanowni Państwo! Przekazujemy Państwu ostatni w tym roku Biuletyn WPHI Moskwa. W tym wydaniu przedstawiamy zagadnienia dotyczące zamówień publicznych w Rosji, substytucji importu czy temat rosyjskochińskiego aliansu. Z okazji zbliżających się Świąt Bożego Narodzenia życzymy nawiązania nowych, korzystnych kontraktów handlowych i jeszcze szybszego rozwoju Państwa firmy. Zapraszamy Państwa do aktywnego udziału w konferencjach i targach, w których będzie uczestniczył Wydział WPHI Moskwa w 2016 roku lub w których będziemy organizowali stoiska promocyjno-informacyjne w Moskwie i regionach. Wykaz imprez znajdą Państwo w dalszej części biuletynu. Życzymy interesującej lektury. Z poważaniem, Krzysztof Kordaś Radca Minister Kierownik WPHI P.S. Zapraszamy naszą stronę internetową i profile w mediach społecznościowych WPHI_Moskwa @WPHI_Moskwa russia.trade.gov.pl РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 11-12/2015 2

ROSYJSKA GOSPODARKA W LISTOPADZIE I GRUDNIU Ograniczenia dotyczących przywozu towarów Agencja Rossielchoznadzor od 7 grudnia wprowadziła szereg ograniczeń i restrykcji dotyczących przywozu towarów z Białorusi, m.in. zakazuje wwozu mleka od 5 białoruskich producentów, a dla owoców i warzyw wwożonych z Białorusi wprowadza "specjalną kontrolę fitosanitarną" w ramach niedopuszczenia wwozu towarów o nieznanym pochodzeniu. Transakcje na rynku nieruchomości komercyjnych Wg. firmy konsultingowej Knight Frank w ciągu 3 kwartałów 2015 roku średnia wielkość transakcji na rynku nieruchomości komercyjnych wyniósła 75 mln dolarów (o 29% mniej niż w 2014 roku i o 37% mniej niż w 2013 roku) Uchwała dotycząca oprogramowania Rząd Rosji przyjął uchwałę "O wprowadzeniu zakazu na dopuszczenie oprogramowania pochodzenia zagranicznego w celu dokonywania zakupów dla potrzeb państwowych i municypalnych". Uchwała wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2016 r. Dokument przewiduje stworzenie listy rosyjskiego oprogramowania, którą będą musiały się kierować instytucje państwowe przy dokonywaniu zamówień. Na listę zostanie włączone oprogramowanie pod warunkiem, że jego właścicielem jest spółka/instytucja, w której co najmniej 50% udziałów 3

należy do podmiotów rosyjskich a suma wypłat licencyjnych dla obcokrajowców nie przewyższa 30% dochodu. Za tworzenie i aktualizację listy odpowiedzialne będzie Ministerstwo Łączności. Instytucja publiczna będzie mogła dokonać zakupu oprogramowania zagranicznego tylko i wyłącznie w przypadku braku analogicznych programów na ww. liście. Rating Rosji w 2016 Według Standard & Poor s (S&P) rating Rosji w 2016 roku może obniżyć się, w wypadku gdy rezerwy budżetu Państwa znacznie zmniejszą się. Na ich zmniejszenie ma wpływ ewentualne pogorszenie sie sytuacji gospodarczej oraz zaostrzenie sankcji. Wg. Moritza Kramera z S&P prawdopodobieństwo takiej sytuacji to 1:3 Monopolista Roskongres Władze rosyjskie podjęły decyzję o utworzeniu organizacji Roskongres, która będzie monopolistą w kwestii organizacji wszystkich państwowych konferencji gospodarczych oraz tych wspieranych przez środki państwowe. Do tej pory były one organizowane przez różne firmy. System poboru opłat Od 15 listopada w Rosji wprowadzono zmiany do systemu poboru opłat za szkody na drogach federalnego znaczenia przez ciężarówki o masie powyżej 12 ton. Do 29 lutego 2016 roku opłata wyniesie 1,53 rubla za kilometr zamiast obecnych 3,73 rubla. Od 1 marca 2016 roku do 31 grudnia 2018 roku włącznie zostanie zastosowany współczynnik 0,82 co doprowadzi do zmniejszenia wysokości opłat w tym okresie do 3,06 rubla za kilometr. Import samochodów osobowych Import samochodów osobowych w Rosji w pierwszych dziewięciu miesiącach 2015 roku spadł o 51,9% do 258,8 tysięcy pojazdów według raportu AUTOSTAT. Prognoza OECD Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) opublikowała kolejną półroczną prognozę dla światowej gospodarki. Według niej w przyszłym półroczu rosyjski PKB zmniejszy się o 4%, co nie jest zgodne z prognozą rosyjskiego Ministerstwa Gospodarki, które prognozuje wzrost rosyjskiego PKB o 0,7% 4

Ceny owoców i warzyw w Rosji Na przestrzeni ostatnich 12 miesięcy ceny owoców w Rosji wzrosły o 30-50 proc. - wynika z danych rosyjskiej Federalnej Służby Statystycznej (Rosstatu). Najbardziej zdrożały pomarańcze, za które we wrześniu br. rosyjski konsument musiał płacić 57,4 proc. więcej niż we wrześniu 2014. O około jedną trzecią wzrosły ceny jabłek, gruszek i bananów. Te ostatnie tylko we wrześniu podrożały o 16,2 proc. Sytuacja ta jest efektem sprzężenia dwóch czynników: spadku wartości rubla, który od lata 2014 r. stracił do dolara 45 proc., i wprowadzonego przez Kreml embarga na produkty żywnościowe z krajów Unii Europejskiej i USA, które były głównymi dostarczycielami owoców na rosyjskie stoły. Obecnie Rosja importuje owoce i warzywa głównie z Ekwadoru, Turcji, Białorusi, Chin i Egiptu. Słaby rubel sprawia jednak, że sprowadzane z zagranicy artykuły rolno-spożywcze są coraz droższe. Z danych branżowego portalu FruitNews, monitorującego rynek owoców, wynika, że blisko 90 proc. owoców konsumowanych w Rosji pochodzi z importu. Finansowanie rolnictwa w 2016 roku Finansowanie rolnictwa z federalnego budżetu w 2016 roku wyniesie minimum 200 mld rubli ( ok 3 mld ). W tym sektorze mają powstać projekty inwestycyjne w oparciu o zasady PPP. Jednym z przykładów jest projekt gospodarstwa w regionie twerskim jego wartość to ponad 6 mld rbl, z czego 1,4 mld to środki inwestorów prywatnych. Nadzór Finansowy chce pozbawić spedytorów zysków Nadzór Finansowy zaproponował zmienić punkt ustawy dotyczący regulacji waluty, umożliwiający rozliczenia w walucie obcej pomiędzy rezydentami przy rozliczeniach dot. umowy spedycji, transportu i frachtu przy eksporcie-imporcie i tranzycie ładunków przez terytorium Rosji. Zwiększania znaczenia rubla w operacjach handlu zagranicznego zażądał w październiku Władimir Putin Rating rosyjskich banków Magazyn "Kommiersant-Diengi" opublikowała swój najnowszy rating rosyjskich banków. Jak wynika z obliczeń dziennika, w październiku 200 największych banków rosyjskich obniżyło swoje aktywa i pasywa o 1 bln rubli. 5

Ograniczenia w imporcie z Turcją Rząd rosyjski wprowadził szereg sankcji dotyczących wymiany gospodarczej z Turcją. Najwiecej produktów spożywczych, na które zostały nałożone sankcje jest z działu owoce (wyjątek np. cytryny) i warzywa. Na tej liście także jest mięso z kurczaka i indyka, ale np. nie został ograniczony import ryb. Poniżej przedstawiamy częściowe zestawienie tureckich towarów objętych sankcjami (udział w rynku w ujęciu wartościowym): części tusz i podrobów z kurczaka, mrożone - 8,7 % części tusz i podrobów z indyka, mrożone - 7,9 % sól - 5,5 % pomidory - 52,7 % cebula - 14,6 % ogórki świeże i korniszone - 16,2 % kapusta świeża i brokuły - 11,1 % jabłka - 4,5 % śliwki: 12,2 % gruszki - 1,7 % morele świeże - 80,7 % truskawka - 47,7 % winogrona - 35,8 % brzoskwinie i nektarynki - 28,6 % goździki świeże - 16,9 % mandarynki 15 % Władze rosyjskie zapowiadają, iż oprócz budownictwa i turystyki rosyjskie sankcje przeciwko Turcji mogą być rozszerzone na branżę hotelarską, obróbkę drewna, szkolenia pilotów, a także zamówienia państwowe w każdej branży. Celem rozszerzenia sankcji jest wstrzymanie importu towarów i usług z Turcji, tj. wprowadzenie realnego zakazu nawiązywania umów przez podmioty rosyjskie z tureckimi kontrahentami. Wdrożenie sankcji będzie kontrolować Federalna Służba Monitoringu Finansowego przy współpracy z Rosyjskim Bankiem Centralnym. Rząd będzie miał prawo do regulowania sytuacji na bieżąco, wprowadzania różnych zmian czy wyjątków od sankcji w zależności od zmieniającej się sytuacji. 6

OGRANICZENIA DOT. UDZIAŁU PRODUCENTÓW ZAGRANICZNYCH W ZAMÓWIENIACH PUBLICZNYCH W ROSJI Zbigniew Ekiert 1. Przemysł maszynowy W dniu 14 lipca 2014 r. przyjęta została Uchwała Rządu FR nr 656 w sprawie zakazu dopuszczenia poszczególnych rodzajów towarów przemysłu maszynowego pochodzących z państw zagranicznych w celu dokonywania zakupów dla potrzeb państwowych i municypalnych (ze zmianami wprowadzonymi Uchwałą Rządu nr 84 z dn. 31 stycznia 2015 r.). Zakaz obejmuje przede wszystkim technikę budowlaną (maszyny budowlano drogowe), maszyny dla przemysłu wydobywczego, technikę komunalną, większość środków transportu w sumie 55 pozycji towarowych wg Ogólnorosyjskiego klasyfikatora produkcji wg rodzajów działalności gospodarczej OK 034-2014. W odniesieniu do techniki komunalnej, budowlano-drogowej, specjalnej i w części transportowej (pozostałe środki transportu samochodowego dla przewozu osób, trolejbusy, środki transportu dla przewozu materiałów budowlanych, drewna i in.) warunkiem dopuszczenia do zakupów w ramach zamówień publicznych jest, aby krajem 7

pochodzenia były Rosja, Białoruś, Kazachstan, Kirgistan lub Armenia. Potwierdzeniem kraju pochodzenia towaru jest w tym przypadku świadectwo pochodzenia towaru wydawane przez kompetentne organy (organizacje) tych państw w formie przewidzianej przez zasady obowiązujące w WNP. W odniesieniu do samochodów osobowych, autobusów, środków transportu dla przewozu pasażerów (powyżej 10 miejsc), samochodów do przewozu towarów (ciężarowych), karetek istnieje możliwość udziału producentów zagranicznych w zamówieniach publicznych pod warunkiem, że podmioty gospodarcze na terytorium Rosji, Białorusi, Kazachstanu, Kirgistanu lub Armenii dokonują odpowiedniego zakresu (ilości) operacji produkcyjnych: od 2014 r. minimum 5 operacji, od 1 stycznia 2015 r. minimum 6 operacji, od 1 stycznia 2016 r. minimum 8 operacji, włączając obowiązkowe przeprowadzenie prób kontrolnych gotowych silnikowych środków transportu/pojazdów, od 1 stycznia 2017 r. minimum 11 operacji. Wykaz operacji produkcyjnych został określony w Uchwale w następujący sposób: Montaż zespołu napędowego Montaż przedniej półosi (zawieszenia przedniego) Montaż zawieszenia tylnego Montaż układu wydechowego Montaż mechanizmu kierowniczego Montaż układu elektrycznego (instalacji elektrycznej) Montaż elementów zewnętrznych Spawanie nadwozia Lakierowanie nadwozia Montaż nadwozia Przeprowadzenie prób kontrolnych gotowych pojazdów silnikowych. Potwierdzeniem zgodności z ww. wymogami (dostatecznego zakresu operacji produkcyjnych) jest akt ekspertyzy wydawany przez Izbę Handlowo Przemysłową Federacji Rosyjskiej w trybie przez nią ustalonym w uzgodnieniu z Ministerstwem Przemysłu i Handlu Federacji Rosyjskiej. 8

W odniesieniu do samochodów osobowych i karetek dopuszcza się możliwość zakupu od podmiotów gospodarczych, realizujących w 2010 roku produkcję silnikowych środków transportu/pojazdów w ramach montażu przemysłowego, zgodnie z kryteriami pkt 7.1.1 Decyzji Komisji Unii Celnej z dnia 27 listopada 2009 r. Nr 130 lub w trybie przewidzianym w szóstym akapicie pkt 2. Art. 10 Porozumienia w sprawie wolnych/specjalnych stref ekonomicznych na terytorium celnym UC i procedury celnej wolnej strefy celnej z dnia 18 czerwca 2010 roku. Ponadto, od 1 stycznia 2015 roku ograniczenia nie obejmują towarów włączonych do wykazu, jeżeli są one produkowane przez rosyjskie osoby prawne wwożące komponenty motoryzacyjne dla przemysłowego montażu silnikowych środków transportu w oparciu o porozumienia zawarte z Ministerstwem Rozwoju Gospodarczego Rosji w sprawie przywozu towarów przeznaczonych dla montażu silnikowych środków transportu w ramach pozycji towarowych 8701 8705 Nomenklatury Towarowej Handlu Zagranicznego Unii Celnej, ich jednostek montażowych i zespołów, pod warunkiem należytego wywiązywania się z warunków porozumień. 2. Wyroby medyczne W dniu 5 lutego 2015 r. przyjęta została Uchwała Rządu Federacji Rosyjskiej Nr 102 w sprawie ustanowienia ograniczeń w dostępie niektórych rodzajów wyrobów medycznych pochodzących z państw zagranicznych w celu dokonywania zakupów dla potrzeb państwowych i municypalnych w Federacji Rosyjskiej. Dokument zatwierdza wykaz wyrobów medycznych, które nie mogą być importowane w ramach zamówień publicznych Federacji Rosyjskiej z państw spoza Euroazjatyckiej Unii Gospodarczej (Armenii, Białorusi, Kirgistanu i Kazachstanu) pod warunkiem, że złożone zostały co najmniej dwa wnioski na dostawy (spełniające wymogi przetargowe), które równocześnie: zawierają ofertę na dostawę jednego lub kilku rodzajów wyrobów medycznych włączonych do wykazu, których krajem pochodzenia jest Rosja, Armenia, Białoruś, Kirgistan lub Kazachstan; nie zawierają ofert na dostawy tego samego rodzaju wyrobu medycznego od jednego producenta. 9

Potwierdzeniem kraju pochodzenia wyrobów medycznych objętych wykazem jest świadectwo pochodzenia towaru wydawane przez upoważniony organ (organizację) Federacji Rosyjskiej, Republiki Armenii, Republiki Białorusi, Republiki Kirgistanu lub Republiki Kazachstanu w formie ustanowionej przez Zasady Określania Kraju Pochodzenia Towarów w WNP z dnia 20 listopada 2009 roku i zgodnie z kryteriami określania kraju pochodzenia towarów przewidzianych w wyżej wymienionych Zasadach. Wymienione ograniczenia nie dotyczą przypadków, kiedy ogłoszenia o przetargach w jednolitym systemie informacyjnym i/lub zaproszenia do składania ofert w ograniczonym trybie zostały dokonane przed datą wejścia w życie niniejszej Uchwały, a także przy dokonywaniu zakupów przez przedstawicielstwa dyplomatyczne i konsularne FR, przedstawicielstwa handlowe FR i oficjalnych przedstawicieli FR przy organizacjach międzynarodowych dla zabezpieczenia swojej działalności na terytorium państw zagranicznych. Wykaz wyrobów medycznych, których import objęty jest ograniczeniami w ramach zamówień publicznych obejmuje m.in.: odzież medyczną; różnorodne zestawy odczynników stosowanych w medycynie; chusteczki antyseptyczne; specjalne chirurgiczne sterylne jednorazowe wyroby dla ochrony pacjentów i personelu medycznego (nie włókiennicze); pożywki odżywcze selektywne i nieselektywne; kontenery dla próbek biologicznych z polimerów; laboratoryjne systemy chłodnicze, farmaceutyczne urządzenia chłodnicze i zamrażarki medyczne; tomografy komputerowe od jedno - do 64-rzędowego; systemy jednofotonowej emisyjnej tomografii komputerowej (gammakamery); diagnostyczne kompleksy rentgenowskie dla 2 oraz 3 stanowisk pracy oraz diagnostyczne kompleksy rentgenowskie na bazie telesterowanego stołu statywu, a także fluorografy, mammografy, aparaty rentgenowskie ruchome do badań przyłóżkowych; elektrokardiografy; kardiomonitory przy łóżkach oraz kompleksy dobowego monitorowania EKG; analizatory glukozy; mikrosilniki pneumatyczne dla końcówek stomatologicznych, końcówki dla mikrosilników, końcówki stomatologiczne turbinowe; igły chirurgiczne; strzykawki iniektory medyczne wielorazowe i jednorazowe z igłami iniekcyjnymi i bez nich; nożyczki mikrochirurgiczne; bory dentystyczne z twardych stopów; pencety mikrochirurgiczne; uchwyty dla igieł mikrochirurgiczne; mikrochirurgiczne instrumenty dla oftalmologii; aparatura dla transfuzji krwi, zamienników krwi i roztworów infuzyjnych, w tym z mikrofiltrem; kontenery do przygotowania, przechowywania i transportu krwi, aparatura z leukocytarnym filtrem, aparatura do wprowadzania zamienników krwi i roztworów 10

infuzyjnych; wzierniki ginekologiczne polimerowe Cusco, zestawy jednorazowe sterylne do badań ginekologicznych; implanty do osteosyntezy; aparaty słuchowe nie implantowane; aparatura do elektroforezy białek osocza krwi na folii z acetatu celulozy; analizatory krzepnięcia krwi; analizatory bilirubiny, analizatory białka w moczu, analizatory biochemiczne półautomatyczne; hemoglobinometry; glukometry indywidualne; amplifikatory detekcyjne do badań metodą reakcji łańcuchowej polimerazy w realnym czasie. 3. Oprogramowanie komputerowe W dniu 16 listopada 2015 r. przyjęta została Uchwała Rządu FR Nr 1236 w sprawie zakazu dopuszczenia zagranicznego oprogramowania w celu dokonywania zakupów na potrzeby państwowe i municypalne. Dokument stanowi, że przy zakupach w ramach zamówień publicznych (na potrzeby państwowe i municypalne) zamawiający jest zobowiązany do zakupu rosyjskiego oprogramowania. Zapotrzebowanie na odpowiednie oprogramowanie musi zostać uzasadnione w trybie przewidzianym przez Ustawę federalną Nr 44-FZ z dnia 5 kwietnia 2013 r. w sprawie systemu kontraktowego w zakresie zakupu towarów, prac, usług dla zabezpieczenia potrzeb państwowych i 11

municypalnych. Z kolei Ustawa Federalna Nr 188-FZ z dnia 29 czerwca 2015 r. (dotyczy zmian wprowadzonych do Ustawy Federalnej w sprawie informacji, technologii informacyjnych i ochrony informacji oraz zmian do art. 14 Ustawy Federalnej w sprawie systemu kontraktowego w zakresie zakupu towarów, prac, usług dla zabezpieczenia potrzeb państwowych i municypalnych) przewidziała stworzenie jednolitego rejestru rosyjskich programów dla elektronicznych maszyn obliczeniowych i baz danych. Rejestr tworzony jest w celu rozszerzenia wykorzystania rosyjskiego oprogramowania i potwierdzania jego pochodzenia rosyjskiego oraz w celu państwowego wspierania właścicieli prawnych tego oprogramowania. Oprogramowanie będzie uznawane za rosyjskie pod warunkiem wprowadzenia informacji do rejestru. Na listę zostanie włączone oprogramowanie pod warunkiem, że jego właścicielem jest spółka/instytucja, w której co najmniej 50% udziałów należy do podmiotów rosyjskich a suma wypłat licencyjnych dla obcokrajowców nie przewyższa 30% dochodu. Przyjęta Uchwała Rządu FR zatwierdza zasady tworzenia i prowadzenia tego rejestru. Zasady określają podstawy wyłącznego prawa właściciela, warunki włączenia takich informacji do rejestru i wykreślenia ich z rejestru, tryb przekazywania informacji włączanych do rejestru, tryb podejmowania decyzji w sprawie włączenia informacji do rejestru. Zagraniczni producenci oprogramowania mogą zostać dopuszczeni do udziału w zamówieniach publicznych tylko i wyłącznie w przypadku, gdy danego rodzaju oprogramowania, określonego w zaproszeniu do składania ofert nie ma w ww. rejestrze. 4. Środki farmaceutyczne W dniu 30 listopada 2015 r. przyjęta została Uchwała Rządu FR nr 1289 w sprawie ustanowienia ograniczeń w dostępie preparatów farmaceutycznych, pochodzących z państw zagranicznych, a znajdujących się na liście życiowo niezbędnych i najważniejszych lekarstw, w celu dokonywania zakupów dla potrzeb państwowych i municypalnych. Uchwała przewiduje, że przy realizacji zamówień publicznych na zakup lekarstw włączonych na listę życiowo niezbędnych i 12

najważniejszych preparatów farmaceutycznych, zamawiający odrzuca wszystkie oferty zawierające co najmniej jeden preparat produkcji zagranicznej w przypadku wpłynięcia co najmniej dwóch ofert z preparatami, których krajem pochodzenia jest jeden z krajów członkowskich Euroazjatyckiej Unii Gospodarczej (Rosja, Białoruś, Kazachstan, Armenia, Kirgistan). Potwierdzeniem kraju pochodzenia preparatów farmaceutycznych jest świadectwo pochodzenia towaru wydawane przez upoważniony organ (organizację) Federacji Rosyjskiej, Republiki Armenii, Republiki Białorusi, Republiki Kirgistanu lub Republiki Kazachstanu w formie ustanowionej przez Zasady Określania Kraju Pochodzenia Towarów w WNP z dnia 20 listopada 2009 roku i zgodnie z kryteriami określania kraju pochodzenia towarów przewidzianych w wyżej wymienionych Zasadach. Do dnia 31 grudnia 2016 r. powyższe ograniczenia nie obejmują preparatów farmaceutycznych produkcji zagranicznej, jeżeli na terytorium krajów członkowskich Euroazjatyckiej Unii Gospodarczej są one pakowane w opakowania pierwotne i wtórne (konsumenckie) lub wyłącznie wtórne, z zapewnieniem kontroli jakości. 13

Stanisław Podściański NIERÓWNOPRAWNY ROSYJSKO-CHIŃSKI ALIANS W ostatnim roku w prasie rosyjskiej pojawiło się wiele publikacji wyrażających nadzieję na rozwój współpracy rosyjsko-chińskiej. Władze rosyjskie z zadowoleniem konstatują, że już nie tylko rosyjski niedźwiedź samotnie stawia czoło globalnemu Zachodowi lecz pomaga mu wielka chińska panda. Podkreśla się, że razem z Chińczykami Rosjanie stanowią siłę liczącą 1,4 mld ludzi. Czy warto jednak tak bez reszty liczyć na rosyjsko-chińską współpracę rozważa m.in. dziennikarz Paweł Swjatienkow. Chiny są rzeczywiście jednym z największych ośrodków gospodarczych na świecie. Według danych Banku Światowego, z uwzględnieniem parytetu siły nabywczej walut, PKB Chin ocenia się na 18 bln dolarów. Tyle wynosi PKB całej UE. Trochę mniej - 17 bln dolarów, wynosi PKB USA. Równocześnie Chiny pozostają krajem rozwijającym się i należą do drugiego świata. Inaczej mówiąc, wyszły już z totalnego ubóstwa, ale nie osiągnęły zamożności typowej dla krajów Zachodu. PKB per capita w Chinach wynosi 13 tys. dolarów, podczas gdy w USA 56 tys. W Europie wskaźnik ten wynosi 37 tys. dolarów, chociaż w skład UE wchodzą nie tylko najbardziej rozwinięte kraje, ale i takie jak Bułgaria, czy Rumunia. Równocześnie należy wziąć pod uwagę fakt, że będąc jednym z globalnych ośrodków gospodarczych, Chiny handlują głównie z rozwiniętymi krajami Zachodu. Wielkość 14

wymiany handlowej Chin z Zachodem, czyli z USA wynosi 555 mld, z UE 615 mld, z Japonią 312 mld dolarów, łącznie osiągając astronomiczną sumę 1 bln 482 mld dolarów. Rosyjsko-chińskie obroty handlowe, wynoszące 95 mld dolarów, są 15,6 razy niższe niż chińska wymiana handlowa z tak rozumianym Zachodem. To nawet mniej niż chińska wymiana handlowa z Australią (136 mld dolarów). Opisany stan rzeczy daje do myślenia. Z gospodarczego punktu widzenia, handel z Chinami otwiera przed Rosją duże możliwości i perspektywy. Nie przypadkiem Chiny i Rosja chcą do 2020 r. doprowadzić wielkość obrotów handlowych do 200 mld dolarów. Jednakże z politycznego punktu widzenia należy wątpić, by w imię stosunków z Rosją, chińskie kierownictwo zdecydowało się na konflikt z Zachodem, który jest obecnie podstawowym partnerem handlowym Chin i daje temu krajowi prawie bezgraniczne możliwości rozwoju gospodarczego. Należy też zauważyć, że zaangażowanie Chin w relacje gospodarcze z Zachodem jest nawet większe niż przedstawiono, bowiem w tych rozważaniach pominięte zostały takie wpływowe kraje jak Korea Południowa i Tajwan, czy Australia, będące częścią globalnego Zachodu. Zwykle przyjęto powoływać się na współpracę Rosji z Chinami w ramach BRICS. Jednakże ta grupa krajów drugiego świata nie posiada dostatecznego potencjału by stawić opór Zachodowi. Co prawda PKB krajów BRICS wynosi 34 bln dolarów, co w porównaniu z łącznym PKB USA, UE i Japonii w wysokości 39 bln dolarów wygląda solidnie i wydawałoby się, że mamy oto do czynienia z rodzącym się drugim ośrodkiem współczesnego porządku światowego. Okazuje się jednak, że 18 z 34 bln dolarów krajów BRICS to PKB Chin. W ten sposób, BRICS należy postrzegać jako alians stworzony według wzoru: Chiny i wszyscy pozostali, co jeszcze raz potwierdza tezę, że Chinom nie opłaca się przeciwstawiać Zachodowi, bo są zbyt głęboko zaangażowane w światową wymianę towarową. Wynika też z tego, że BRICS może, co najwyżej, być jednym z instrumentów chińskiej polityki, ale niczym więcej. Chińczycy, owszem, mogą wykorzystywać organizację do demonstrowania Zachodowi faktu posiadania sojuszników w różnych częściach świata, ale należy wątpić by zdecydowali się na czołowe zderzenie z Zachodem. Czego potrzebują Chiny od Rosji? Pod względem geopolitycznym, Chińczycy obawiają się otoczenia przez krąg nieprzyjaznych im krajów i potrzebują wiarygodnego i pozytywnie nastawionego do nich partnera. I tu przychodzi im z pomocą: gotowa do współpracy Rosja i państwa Azji Centralnej. Chińskie kierownictwo niewątpliwie docenia ten gest, co nie oznacza, że widzi w Rosji sojusznika w walce przeciwko Zachodowi. Chiny obecnie nie mają 15

takich ambicji. Rozumieją, że swoje cele osiągną jeżeli zagospodarują potencjał gospodarczy drzemiący w ludności liczącej 1,3 mld. Pod względem gospodarczym, Chiny również nie zamierzają rozwijać z Rosją równoprawnych stosunków gospodarczych. Rosja odgrywa rolę dodatku surowcowego Chin. W 2014 r. dostawy do Chin paliwa mineralnego, ropy naftowej i produktów naftowych stanowiły 71,63% rosyjskiego eksportu, drewna - 6, 97%, metali kolorowych - 3,96%. Tymczasem chiński eksport do Rosji posiada inną strukturę. Dominują w nim: maszyny i urządzenia - 36,1%, produkcja chemiczna -- 8,4%, odzież tekstylna - 6,7%, odzież trykotowa - 5,9%, obuwie - 6,0%. Inaczej mówiąc, Rosja dostarcza Chinom surowce, a otrzymuje wyroby przemysłowe. To klasyczna nie równoprawna wymiana ośrodka przemysłowego z surowcowymi peryferiami. Rola Rosji, jako dodatku surowcowego, kształtuje również model postępowania Chin wobec tego kraju. Ten model niewiele różni się od tego, który Chiny stosują w relacjach ze słabo rozwiniętymi krajami Afryki i Azji Centralnej. Sedno tego modelu polega na udzielaniu ulgowych kredytów na realizacje tych lub innych projektów infrastrukturalnych. Kredyty są uwarunkowane zakupem w Chinach towarów niezbędnych do realizacji tych projektów i zatrudnieniem chińskiej siły roboczej do ich wykonania. Eksperci uważają, że w centrum uwagi chińskich przedsiębiorców znajdują się dostawcy ropy naftowej i minerałów oraz najwięksi odbiorcy kredytów i inwestycji bogate w zasoby naturalne kraje (Republika Południowej Afryki, Angola, Zambia, Sudan). Przy czym w każdym z tych przypadków obowiązuje zasada: surowce w zamian za infrastrukturę. Co prawda do poziomu Zambii Rosji jeszcze daleko, ale należy odnotować, że rosyjskie kierownictwo sprzyja Chinom w realizacji standardowego planu współpracy z państwami surowcowymi. W szczególności, nowe rosyjskie prawodawstwo przewiduje tworzenie terenów przyśpieszonego rozwoju ekonomiczno-socjalnego (TPR), które w pierwszej kolejności, mają powstać na Dalekim Wschodzie. Przy tym, zgodnie z Kodeksem Pracy FR, w ramach TPR: 1) nie będą wymagane zezwolenia na rekrutację i wykorzystanie pracowników z zagranicy, 2) zezwolenia na pracę dla cudzoziemców, zatrudnianych przez rezydentów TPR, będą wydawane bez względu na kwoty cudzoziemców zapraszanych do wjazdu na terytorium FR w celu świadczenia pracy, jak również bez względu na kwoty cudzoziemców objętych zezwoleniami na podjęcie pracy, ustalonych przez Rząd FR zgodnie z przepisami o sytuacji prawnej cudzoziemców w FR. Wynika z tego, że w ramach TPR, z terenów graniczących z 16

Dalekim Wschodem, ściągnięty zostanie z Chin nadmiar siły roboczej. Dla tradycyjnych rosyjskich gastarbeiterów z Azji Centralnej, Daleki Wschód nie jest dostatecznie atrakcyjny ze względu na odległość od krajów macierzystych i na różnice klimatyczne. Natomiast, dla Chińczyków, ze względu na bliskość ojczystego kraju, praca na Dalekim Wschodzie może być pociągająca. Większość rosyjskich komentatorów nie podziela poglądu o rychłym zasiedleniu Rosji przez Chińczyków. Uważają, że PKB per capita w Chinach jest już porównywalny z rosyjskim i Chińczycy będą woleli mieszkać w swojej ojczyźnie, niż jechać do Rosji w charakterze gastarbeiterów. Jednakże, zerwanie związków gospodarczych Dalekiego Wschodu i Syberii z federalnym centrum i przekształcenie tych terenów w chińskie prowincje oceniane jest jako w pełni realne. Jeżeli gospodarka tych regionów zostanie ściśle powiązana z Chinami, to uzyskają one kontrolę nad bogactwami naturalnymi bez jakiejkolwiek wojny, czy najazdu gastarbeiterów. Właśnie w ten scenariusz gospodarczego podporządkowania wpisują się działania władz rosyjskich, przyjmujących zasady gry przetestowane przez Chiny na słabych surowcowych krajach Afryki. Jak z tego wynika, współpraca Rosji z Chinami jest możliwa, jeżeli odbywać się ona będzie na warunkach Chin. Te warunki, w sensie geopolitycznym, przewidują status Rosji jako surowcowego zaplecza Chin, kraju niezaangażowanego w alianse skierowane przeciw Chinom. W sensie gospodarczym - gotowego obsługiwać gospodarkę chińską w charakterze dodatku surowcowego i strefy tranzytowej dla transportu chińskich towarów do Europy. Z tego też względu, chińskie poparcie okazywane Rosji wygląda nie tak korzystnie, jak wydaje się na pierwszy rzut oka. W zamian za oznaki werbalno-dyplomatycznej sympatii Chiny postarają się uzyskać od Rosji mnóstwo drobnych korzyści i znaczących ustępstw, ale nie zdecydują się na prawdziwy konflikt z Zachodem w imię solidarności z Rosją. Chińskiego kierownictwa nie pociąga udział w nowym podziale świata na bloki i konfrontacja. Jeszcze Mao Tsetung uczył, że w konflikcie Tygrysa i Smoka, czyli USA i Rosji (ZSRR), Chiny powinny zająć pozycje Małpy, tj. trzeciego, cieszącego się. We współpracy z Chinami, Rosja powinna zachować ostrożność, skupiając się głównie na rozwoju własnej gospodarki. Jeżeli jej się to nie uda, Daleki Wschód i Syberia bez walki znajdą się w strefie wpływów Chin, z tej prostej przyczyny, że podporządkuje je i połknie potężna gospodarka chińska. Źródło: http://www.apn.ru/publications/article34307.htm 17

WIELKIEMU ROSYJSKIEMU BIZNESOWI ULGI, MAŁEMU WYŻSZE PODATKI Stanisław Podściański Od 1 stycznia 2017 r. w Rosji, wielkiemu biznesowi złagodzone zostaną warunki przechodzenia na ulgowy tryb zwrotu VAT. Projekt nowego prawa zakłada obniżenie o 1/3 progu, przy którym przedsiębiorstwa będą mogły korzystać z przyśpieszonego trybu zwrotu VAT z budżetu, nie doczekując się kontroli i nie dysponując gwarancjami bankowymi. Rozwiązanie to jest obliczone na wsparcie dużych płatników podatku w warunkach kryzysowych. Trzeba pamiętać, że wcześniej Minister Rozwoju Gospodarczego podpisał rozporządzenie, które podnosi jednolity podatek dochodowy (JPD) od razu o 15,9%, co jest największym wzrostem od czasu obowiązywania JPD. W ten sposób, mały biznes zostanie obciążony kolejnymi poborami. Dokręcanie śruby małym przedsiębiorcom odbywa się w ślad za obietnicami Prezydenta FR złożonymi przedsiębiorcom, że poprawi warunki prowadzenia biznesu. Źródło: http://www.apn.ru/news/article34303.htm 18

SPADEK SPRZEDAŻY SAMOCHODÓW OSOBOWYCH Stanisław Podściański Dilerzy przepowiadają z końcem roku rekordowy spadek sprzedaży samochodów osobowych na rynku rosyjskim. W październiku 2015 r. na rosyjskim rynku samochodów osobowych odnotowano spadek sprzedaży samochodów o ponad 130 tys. samochodów, czyli o 38,5%, a uczestnicy rynku spodziewają się, że z końcem roku sytuacja jeszcze się pogorszy pisze m.in. Roman Asankin z RBK. W październiku w Rosji zostało sprzedanych mniej niż 130 tys. osobowych i lekkich komercyjnych samochodów (LCV) - o 38,5% mniej, niż w tym samym okresie ubiegłego roku, odnotowała Asocjacja Europejskiego Biznesu (АЕB). Za okres 10-ciu miesięcy łącznie, wielkość rynku skurczyła się do 1,3 mln samochodów, czyli o 33,6%. W porównaniu do poprzednich miesięcy, w październiku tempo spadku uległo przyśpieszeniu: we wrześniu wyniosło ono 28,6%, w sierpniu - 19,7%. Specjaliści od sprzedaży uważają, że dynamikę rynku samochodowego ściąga w dół wrześniowa podwyżka 19

cen. Ich zdaniem, od lata samochody podrożały średnio o 10 15%. Poza tym, na październikowe wyniki miała wysoka sprzedaż w sierpniu, co wywołało zjawisko przesunięcia popytu. Zdaniem Przewodniczącego Komitetu Producentów Samochodów AEB Joerga Schreibera, presje na rynek wywiera również kurs rubla i wstrzymanie realizacji państwowego programu wymiany parku samochodowego według której, w przypadku przekazania samochodu do utylizacji lub trade-in właściciel otrzymywał rabat w wysokości 40 350 tys. rubli na zakup nowego samochodu. Według stanu na 1 listopada 2015 r., według tego programu było sprzedanych ponad 280 tys. samochodów, poinformowało Ministerstwo Przemysłu i Handlu. Największy rosyjski producent samochodów AwtoWAZ w październiku 2015 r. był zmuszony ograniczyć sprzedaż o 20,6 tys. samochodów, czyli o 46%. Październik stał się najgorszym dla zakładu miesiącem w roku. Poprzedni najniższy spadek przedsiębiorstwo odnotowało we wrześniu br. U najbliższych konkurentów AwtoWAZ koreańskich Kia i Hyundai sprzedaż w październiku br. obniżyła się odpowiednio o 17 i 8%. Z pierwszej 10-ki najlepiej sprzedawanych samochodowych marek, największy spadek odnotował Nissan (o 6,1 tys. samochodów, czyli o 49%), Toyota (o 6,7 tys. samochodów, czyli o 48%) i AwtoWAZ. Lepiej wypadły Hyundai, Kia i Volkswagen (o 6,9 tys. samochodów, czyli o 26%). Wśród oddzielnych modeli, niegdyś niezastąpiony lider rankingu Lada Granta czwarty miesiąc ustepuje pierwsze miejsce Hyundai Solaris. Poza Solaris и Granta SA na tej liście: Kia New Rio, Volkswagen Polo, Renault Duster, Renault Logan, Renault Sandero, Chevrolet Niva, Lada Largus и Lada Kalina. Sprzedaż nowych osobowych i lekkich komercyjnych marek samochodów (LCV) w Rosji w okresie październik 2014/2015 r. i styczeń-październik 2014/2015 r. 20

Sprzedaż nowych osobowych i lekkich komercyjnych marek samochodów (LCV) w Rosji w okresie październik 2014/2015 r. i styczeń-październik 2014/2015 r. Dane Komitetu Producentów Samochodów AEB obejmują zarówno sprzedaż samochodów importowanych, jak i montowanych na miejscu łącznie. Marka Październik Styczeń-październik 2015 2014 Zmiana 2015 2014 Zmiana Lada 20 592 37 788-46% 224 054 321 590-30% Kia 14 422 17 392-17% 134 160 154 813-13% Hyundai 14 145 15 393-8% 133 530 148 242-10% Renault 10 816 16 664-35% 98 143 156 098-37% VW 6 927 9 322-26% 62 906 103 119-39% Toyota 6 688 12 877-48% 79 400 128 466-38% Nissan 6 090 11 924-49% 75 402 126 313-40% UAZ 5 270 6 843-23% 37 778 36 964 2% GAZ aut. 4 844 6 563-26% 41 735 54 743-24% Skoda 4 615 7 440-38% 45 753 70 619-35% Ford 3 962 5 288-25% 30 508 50 226-39% Chevrolet 3 485 9 181-62% 43 327 99 142-56% Mercedes-Benz 3 368 4 240-21% 35 546 40 673-13% Mitsubishi 3 048 7 124-57% 31 139 59 586-48% Mazda 2 236 3 839-42% 23 180 39 119-41% Audi 2 155 2 624-18% 21 121 28 348-25% BMW 2 082 2 460-15% 23 092 28 777-20% Lifan 1 787 2 067-14% 10 677 17 909-40% Daewoo 1 621 1 819-11% 17 119 33 472-49% Geely 1 376 1 364 1% 9 483 14 519-35% Datsun 1 201 1 779-32% 27 146 2 299 1 081% Lexus 1 199 1 678-29% 16 385 15 501 6% Land Rover 925 1 728-46% 9 485 17 147-45% Volvo 624 1 137-45% 5 957 12 692-53% Mercedes-Benz aut. 579 1 178-51% 6 875 6 795 1% Opel 544 4 695-88% 15 454 52 189-70% Suzuki 510 1 521-66% 5 424 15 276-64% Subaru 500 1 430-65% 5 839 13 022-55% VW aut. 468 973-52% 4 608 10 381-56% Porsche 458 480-5% 4 469 3 559 26% Chery 427 1 184-64% 4 301 13 801-69% Citroen 409 1 311-69% 4 806 16 299-71% Część producentów samochodów próbuje utrzymać poziom sprzedaży wprowadzając na rynek nowe lub odnowione modele. Na przykład, Kia, zaproponowała w tym roku 9 nowinek, Toyota 5, Renault 3, itp. Inni ogłaszają specjalne propozycje. Na przykład BMW uruchomił program, według którego przy zakupie BMW 3-ciej serii klient otrzymuje bezpłatną obsługę techniczną na 100 tys. km 21

bez czasowych ograniczeń, czyli na najbliższe 5-7 lat właściciel auta może zapomnieć o kosztach związanych z wizytami na stacji obsługi. Jeszcze inni producenci samochodów utrzymują konkurencyjne ceny. Jeżeli na rynku w ciągu roku średnia cena samochodu wzrosła o 21%, to, na przykład, zalecane dilerom detaliczne ceny samochodu Kia w tym okresie podniosły się o 16%. Październik nie był w tym roku najgorszym miesiącem na rosyjskim rynku samochodowym. Na przykład, w marcu sprzedaż samochodów spadła o 42,5%. Ale uczestnicy rynku uważają, że najgorsze przed nimi. Wyniki sprzedaży w listopadzie mogą okazać się jeszcze gorsze, bowiem dilerzy sygnalizują, że ilość zawartych umów na zakup samochodów jest niższa niż w poprzednim miesiącu. Zdaniem Prezydenta Rosyjskiej Asocjacji Dilerów Samochodowych Władimira Możenkowa, w listopadzie będzie sprzedanych 120 130 tys. samochodów, czyli o 43 48% mniej, niż rok wcześniej. Dilerzy oczekują, że grudniowe wyniki sprzedaży okażą się na poziomie października. Jeżeli te prognozy się sprawdzą, to ograniczenie rynku może być głębsze i przekroczyć 55%. Dilerom pozostaje teraz tylko liczyć na zimową dewaluację rubla. W ubiegłym roku wzrost kursu dolara i euro doprowadził do gwałtownego wzrostu popytu na samochody. Na przykład, w grudniu 2014 r., po raz pierwszy od 2013 r., rynek wykazał niewielki wzrost o 2%. Dilerzy uważają, że jeżeli w grudniu 2015 r. rubel ponownie osłabnie, to może wywołać wzrost sprzedaży o dodatkowe 30 40 tys. samochodów, a wówczas ograniczenie rynku może być na poziomie 43%. Źródło: http://account.spb.ru/news/cardealers/12817 22

JAK PRZEBIEGA ZASTĄPIENIE IMPORTU W ROSJI? Lidia Anczakowska W opinii Instytutu Polityki Gospodarczej J.T. Gajdara, rosyjscy przemysłowcy zostali zmuszeni do zajmowania się zastąpieniem importu zamiast modernizacją, ale problem polega na tym, że konsument nie uwierzył w rodzimy produkt i woli produkty importowane nawet, jeśli podrożały. Zastąpienie importu pozostaje jednym z najważniejszych czynników rozwoju gospodarczego Rosji w 2015 roku. O ile w okresie poprzednich kryzysów to zjawisko miało wyłącznie charakter ekonomiczny, to od sierpnia 2014 roku nabrało jeszcze charakteru politycznego. Dewaluacja rubla w grudniu 2014 roku i w sierpniu 2015 roku wciągnęła do tej kampanii wszystkich rosyjskich konsumentów, którzy mieli przyzwyczaić się do stosunkowo niedrogiego, różnorodnego i zazwyczaj, wyższego jakościowo importu. Kryzys geopolityczny, stan rynków naftowych i nowe zasady polityki walutowej Banku Centralnego Rosji nie pozostawiają wątpliwości co do tego, że zastąpienie importu utrzyma się na płaszczyźnie ekonomicznej, a zapewne i politycznej jeszcze dość długo. W takiej sytuacji problem jego bieżącego monitoringu i prognozowania nabiera aktualności. Sondaże Instytutu Polityki Gospodarczej J.T. Gajdara przeprowadzone w przedsiębiorstwach przemysłowych pozwalają ocenić rzeczywistą skalę tego procesu w drugim kwartale 2015 r. i plany przedsiębiorstw na kolejne kwartały. Według ocen kierowników przedsiębiorstw (około 90 %), największe sukcesy w zastąpieniu importu w rosyjskim przemyśle osiągnięto w dziedzinie maszyn i sprzętu. O obniżeniu udziału importu przy zakupach sprzętu w II kw. 2015 roku w porównaniu do II kw. 2014 roku poinformowało 30 % przedsiębiorstw. Jednocześnie 6 % przedsiębiorstw całkowicie zrezygnowało z takiego importu (chociaż stosowały go wcześniej), a 24 % zmniejszyło jego poziom, choć nie do poziomu 0%. 23

Plany przedsiębiorstw na III 2015 nie zapowiadały zmian intensyfikacji tego procesu - obniżenie udziału importu planowało 31 % przedsiębiorstw, w tym 6 % - do poziomu zerowego. Najprawdopodobniej, sierpniowa dewaluacja i nieuchronny wzrost cen w rublach za maszyny i sprzęt z importu doprowadzą do dalszego wykluczania importu z wyposażenia rosyjskiego przemysłu, co z kolei doprowadzi do nienajlepszej jakości (konkurencyjności) wymiany wyposażenia przedsiębiorstw. Rodzime analogi nie istnieją Jednak na drodze realizacji tego negatywnego scenariusza w 2015 oraz w 2016 roku, stoją dwie przeszkody. Po pierwsze, od końca 2014 roku plany inwestycyjne przedsiębiorstw znajdują się na pięcioletnim minimum. Trwający kryzys przeszkadza złej jakości wymianie wyposażenia, znajdującego się obecnie w przemyśle. Po drugie, przy chęci przejścia na rosyjskie maszyny i sprzęt wiele przedsiębiorstw napotyka problem polegający na tym, że droższe towary importowane po prostu nie mają rosyjskich odpowiedników. Żadnych: ani tanich, ani drogich, ani gorszych, ani lepszych. Ta okoliczność z kolei, może jeszcze bardziej zahamować aktywność inwestycyjną rosyjskich przedsiębiorstw. Rzeczywiście, obniżka kosztów sprzętu byłaby dla rosyjskich przedsiębiorstw najbardziej efektywnym argumentem na rzecz inwestycji. O tym świadczy monitoring motywacji aktywności inwestycyjnej w rosyjskim przemyśle w latach 2014-2015. W rezultacie, dewaluacja rubla okazała się szokiem dla przemysłu i zwiększyła w ciągu półtora roku (od stycznia 2014 r. do czerwca 2015 r.) wysokość bariery cenowej na drodze do inwestycji w produkcję własną o 15 punktów, z 41% do 56%. Niepatriotyczni budowniczy maszyn Najbardziej znacząca rezygnacja z importu miała miejsce w przemyśle materiałów budowlanych. W II kw. 2015 r. udział importu zmnieszono w 40 % przedsiębiorstw, taką samą skalę tego procesu branża planuje utrzymać również w kolejnych kwartałach. Jednocześnie około 40% przedsiębiorstw przemysłu materiałów budowlanych w ogóle nie kupuje oprzyrządowania z importu. Taki poziom uniezależnienia od importu jest również maksymalny w porównaniu z innymi branżami. Wygląda on dość logicznie: produkcja znaczącej ilości materiałów budowlanych nie wymaga drogiego importowego oprzyrządowania. Drugie miejsce w faktycznym i planowanym zastąpieniu importu należy do budowy maszyn. Jedna trzecia przedsiębiorstw z tej branży obniżyła swoje zakupy z importu, a jeszcze jedna 24

trzecia planuje obniżyć je w kolejnych kwartałach. Jednak rosyjska budowa maszyn jest bardziej uzależniona od importu: tylko 15% przedsiębiorstw tej branży powiadomiło o tym, że nie zakupuje importowanego oprzyrządowania i dlatego nie musi prowadzić redukcji w ramach narodowego programu zastąpienia importu. Obraz wysokiego uzależnienia rosyjskiej budowy maszyn od importu dopełnia skala utrzymania poziomu importu w inwestycjach przedsiębiorstw budowy maszyn. Ponad połowa przedsiębiorstw z tej branży nie mogła (albo nie chciała) obniżyć udziału oprzyrządowania z importu w inwestycyjnym programie II kw. 2015 roku. Analogicznej polityki utrzymania obecności importu w zakupach oprzyrządowania, rosyjska budowa maszyn zamierza trzymać się również w kolejnych kwartałach. Tego typu niepatriotyczna polityka przedsiębiorstw z branży budowy maszyn raczej nie będzie potępiona przez władze, zmuszone w warunkach sankcji i dewaluacji rubla do zmiany hasła modernizacji na hasło zastąpienia importu. Połowie przedsiębiorstw rosyjskiej budowy maszyn przy administracyjnych i kursowych ograniczeniach udaje się utrzymać modernizacyjny kierunek swoich inwestycji. W rezultacie faktyczny bilans zastąpienia importu w branży jest negatywny (dominują przedsiębiorstwa, które conajmniej zachowały zeszłoroczny poziom importu w swoich inwestycjach) i taki sam jest bilans planów budowy maszyn na kolejne kwartały. Rosyjska metalurgia znalazła się na trzecim miejscu rankingu branżowego skali zastąpienia importu w II kw. 2015 roku. Tylko 25% przedsiębiorstw tej branży powiadomiło o obniżeniu udziału zagranicznego oprzyrządowania w zakupach inwestycyjnych. Jednocześnie branża dość silnie uzależniona jest od importu: tylko 6% jej przedsiębiorstw przyznało, że nie wykorzystuje zagranicznego oprzyrządowania, a mniej niż 1 %, że wpełni zaprzestała jego zakupu. 25

Analogicznej strategii metalurgia zamierza trzymać się także w przyszłości: 25% planuje obniżenie udziału importu w inwestycjach w III kw. br. przy 1% pełnej rezygnacji z importu. W ten sposób, 69% przedsiębiorstw branży metalurgicznej szczęśliwie uniknęło zastąpienia importu części maszyn i sprzętu. Natomiast branżowy bilans zastąpienia importu okazał się być jednym z najniższych: minus 44 punkty. Konsument nie wierzy w rosyjskie produkty Rosyjski przemysł lekki i spożywczy przy analogicznej do metalurgii skali zastąpienia importu w II kw. 2015 roku (po 25%) planuje zwiększenie zakupu rosyjskiego sprzętu. Można sądzić, iż wyłącznie z pobudek finansowych. Zachodnie sankcje nie spowodowały strat w tych sektorach rosyjskiego przemysłu. Dlatego w III kw. ma zrezygnować z importu około 30 % przedsiębiorstw w każdej z branż. Branża spożywcza w 20% nie zależy od importowego oprzyrządowania, przemysł lekki w 30%. W wyniku tego bilans zastąpienia importu wzrośnie z minus 32 do minus 21 punktów w branży spożywczej oraz z minus 20 do minus 11 w przemyśle lekkim. Zatem przewaga przedsiębiorstw, które nie obniżyły udziału importu w swoich inwestycjach w tych branżach utrzyma się również w III kw., ale nie tak znacząco jak w II-gim. Przemysł spożywczy i przemysł lekki zostały jedynymi branżami, które w tak wielkim stopniu zmieniły skalę importu inwestycyjnego w swoich planach. Najskromniejsze rezultaty zastąpienia importu odnotowano w przemyśle chemicznym. Po pierwsze, tylko 15 % przedsiębiorstw chemicznych obniżyło udział importu w inwestycjach II kw. 2015 roku. Po drugie, branża gotowa jest nadal trzymać się takiej powściągliwej polityki zastąpienia importu. Znaczna skala utrzymania importu w inwestycjach (63%) zapewniła najskromniejszy bilans końcowy zastąpienia importu minus 48 punktów. Podsumowując oceny przedsiębiorstw w zakresie skali zastąpienia importu można z przekonaniem powiedzieć, że proces się rozpoczął z różną intensywnością, ale jednak się zaczął. W opinii Instytutu Polityki Gospodarczej J.T. Gajdara, ani jedna z branż nie uniknęła tego, z pewnością, dobroczynnego zjawiska w swoich faktycznych zakupach i w swoich planach. W warunkach redukowania aktywności inwestycyjnej taką politykę realizować jest łatwiej. Ale raczej nie należy cieszyć się z powszechnego przejścia 26

na rodzime oprzyrządowanie i technologie, a i niewszędzie jest ono możliwe. Rosyjski konsument (zarówno gospodarstwo domowe, jak i przedsiębiorstwo, i państwo) nadal chętniej wybiera import, nawet, jeśli jest on droższy. Można sformułować następujące wnioski: warunki pierwszego kwartału 2015 roku pozwoliły przedsiębiorstwom uniknąć znacznącego inwestycyjnego zastąpienia importu, choć doprowadziły do masowych zakupów rosyjskich surowców i materiałów. Maksymalne odejście od importu i w zakresie oprzyrządowania, i w zakresie surowców na początku 2015 roku miało miejsce w przemyśle spożywczym, lekkim i budowie maszyn. Ale tylko fabryki budowy maszyn (zorientowane raczej na zamówienia państwowe) poinformowały o znacznych zakupach rosyjskiego oprzyrządowania. Przemysł spożywczy ma wystarczające rezerwy mocy produkcyjnej i mógł zaspokoić potrzeby państwa nawet w warunkach embarga, ale za cenę zmasowanego przejścia na rosyjskie surowce. Przemysł lekki został zmuszony do rezygnacji z istotnych zakupów importowanego oprzyrządowania i surowców w warunkach redukcji importu na większą skalę. Po trzecie, im większe przedsiębiorstwo, tym bardziej uzależnione ono było od importu i tym aktywniej bierze udział w zastąpieniu importu w zakresie sprzętu i surowców. W rezultacie tego, duże przedsiębiorstwa stają się obecnie głównymi wykonawcami narodowego programu zastąpienia importu. Należy przy tym zauważyć, że państwowe przedsiębiorstwa w żaden sposób nie poparły zastąpienia importu i jednocześnie niechętnie kupowały rosyjskie surowce. Na podstawie: http://www.iep.ru/ru.html, http://www.rbc.ru/ 27

PRZEDSIĘWZIĘCIA PROMOCYJNE WPHI MOSKWA W 2016 ROKU Poniżej przedstawiamy przedsięwzięcia promocyjne, w których będzie uczestniczył Wydział WPHI Moskwa w 2016 roku. W wypadku zainteresowania udziałem w danym przedsięwzięciu, zapraszamy do kontaktu mailowego lub telefonicznego. TARGI W MOSKWIE PRODEXPO, Moskwa, ExpoCentr Wystawa odbędzie się w dniach: 8-12 luty 2016 Tematyka: art. żywnościowe MEDSHOW, Moskwa, Tiszinka Wystawa odbędzie się w dniach: 18-19 marzec Tematyka: turystyka medyczna ARCHIMEDES, MOSKIEWSKI MIĘDZYNARODOWY SALON WYNALAZCÓW I TECHNOLOGII INNOWACYJNYCH, Moskwa, Sokolniki Wystawa odbędzie się w dniach: 29 marzec 1 kwiecień 2016 Tematyka: nowe technologie i innowacyjność MOSBUILD, Moskwa, ExpoCentr 28

Wystawa odbędzie się w dniach: 5-8 kwiecień Tematyka: art. budowlane ROSUPAK, Moskwa, Crocus Expo Wystawa odbędzie się w dniach: 14 17 czerwiec 2016 Tematyka: opakowania MIMS, Moskwa, ExpoCentr Wystawa odbędzie się w dniach: 22-25 sierpnia 2016 Tematyka: automechanika WYSTAWA KWIATY, Moskwa Wystawa odbędzie się w dniach: 13-15 września 2016 Tematyka: roślinność ozdobna WORLD-FOOD, Moskwa Wystawa odbędzie się w dniach: 12-15 wrzesień 2016 Tematyka: art. żywnościowe INTERCHARM, Moskwa Wystawa odbędzie się w dniach: 26-29 październik 2016 Tematyka: branża kosmetyczna ZDRAVOCHRANIENIE, Moskwa Wystawa odbędzie się w dniach: grudzień 2016 Tematyka: branża aparatury i technologii ochrony zdrowia TARGI W REGIONACH WĘGIEL ROSJI I GÓRNICTWO, Nowokuznieck, Wystawa odbędzie się w dniach: 7-10 czerwiec 2016 Tematyka:branża górnicza w Rosji INNOPROM, Jekaterynburg Wystawa odbędzie się w dniach: 9-12 lipiec 2016 Tematyka: przemysł, innowacje JUGAGRO, Krasnodar Wystawa odbędzie się w dniach: 25-28 listopad 2016 Tematyka: maszyny rolnicze, inwestycje w rolnictwie 29

STOISKO INFORMACYJNO-PROMOCYJNE WPHI NA TARGACH JUGAGRO www.yugagro.org W dniach 23-27 listopada 2015 r. w Krasnodarze odbyła się 22 edycja międzynarodowych targów rolno-przemysłowych JUGAGRO, zorganizowana przez grupę ITE, przy wsparciu Ministerstwa Rolnictwa FR i administracji Kraju Krasnodarskiego. Wydział Promocji Handlu i Inwestycji zorganizował własne stoisko informacyjno-promocyjne, na którym prezentowane były materiały reklamowe polskich producentów maszyn i urządzeń dla rolnictwa i przemysłu spożywczego, nawozów i środków ochrony roślin, energetyki alternatywnej, jak również materiały promocyjne o Polsce i polskiej gospodarce. Targi JUGAGRO są największa imprezą wystawienniczą w branży rolniczej na ternie Rosji i odbywają się w wiodącym rolniczym regionie Federacji Rosyjskiej Kraju Krasnodarskim. W tym roku udział w imprezie wzięło 680 firm z 38 krajów świata. Ogólna powierzchnia wystawiennicza wyniosła 56 400 m2. Wystawę odwiedziło ponad 15 tyś. osób. Tematyka imprezy obejmowała m.in. następujące zagadnienia: - maszyny i urządzenia rolnicze, części zapasowe, - uprawa roślin, - systemy nawadniania i zraszania, 30

- wyposażenie szklarni, - hodowla zwierząt, - weterynaria i higiena, - przechowalnictwo i przetwórstwo produktów rolnych, - urządzenia i technologie opakowaniowe, - energetyka alternatywna. Przedstawiciele WPHI Moskwa na stoisku WPHI na Targach JUGAGRO. Stoiska WPHI na targach i wystawach mogą być wykorzystywane jako punkt kontaktowy dla odwiedzających targi polskich przedsiębiorców oraz miejsce prezentowania materiałów informacyjnych polskich firm z branży. Wydział planuje udział w kolejnej edycji targów JUGAGRO w listopadzie 2016 r. 31