BIULETYN 3/2015 PROGRAMU KONSERWACJA I REWITALIZACJA DZIEDZICTWA KULTUROWEGO WSPARCIE UDZIELONE Z FUNDUSZY NORWESKICH I FUNDUSZY EOG, POCHODZĄCYCH Z ISLANDII, LIECHTENSTEINU I NORWEGII, ORAZ ŚRODKÓW KRAJOWYCH.
Stopka redakcyjna: Biuletyn MKiDN wydanie 3/2015 Departament Funduszy Europejskich Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego ul. Krakowskie Przedmieście 15/17 00-071 Warszawa Tel.: 22 42 10 302 Faks: 22 42 10 371 www.eog2016.mkidn.gov.pl Zespół redakcyjny: dr Karolina Tylus-Sowa Beata Saganowska Katarzyna Stasiaczek WSTĘP W NINIEJSZYM NUMERZE BIULETYNU PROGRAMU KONSERWACJA I REWITALI- ZACJA DZIEDZICTWA KULTUROWEGO ZNAJDZIECIE PAŃSTWO INFORMACJE O DZIAŁANIACH PARTNERSKICH, KTÓRE PROWADZĄ BENEFICJENCI, W RA- MACH DODATKOWEGO WSPARCIA W POSTACI FUNDUSZU WYMIANY DWU- STRONNEJ CZĘŚĆ B. Warto przyjrzeć się dofinansowanym z funduszu inicjatywom, które służyć mają wymianie doświadczeń, wiedzy i dobrych praktyk w zakresie konserwacji dziedzictwa kulturowego. Dzięki nim możliwa jest lepsza realizacja głównych projektów w ramach Programu, a także nawiązanie długotrwałej współpracy z partnerami pochodzącymi z Państw Darczyńców. Zapraszamy do lektury! Departament Funduszy Europejskich EGZEMPLARZ BEZPŁATNY 2 BIULETYN 3/2015 Programu Konserwacja i rewitalizacja dziedzictwa kulturowego 3
DZIAŁANIA PARTNERSKIE W RAMACH FUNDUSZU WYMIANY DWUSTRONNEJ CZĘŚĆ B BENEFICJENT: MUZEUM HISTORII ŻYDÓW POLSKICH Muzeum Historii Żydów Polskich, beneficjent projektu pn. Żydowskie dziedzictwo kulturowe, prowadzi dwa przedsięwzięcia w ramach Funduszu Wymiany Dwustronnej. Pierwsze z nich to: Wizyty studyjne, spotkania ewaluacyjne i robocze, warsztaty dla szkół w ramach działań partnerskich Muzeum Historii Żydów Polskich i HL- -Senteret w Oslo. Instytucje zaplanowały realizację sześciu działań, dzięki którym poszerzony zostanie merytoryczny zakres współpracy. Zaplanowano również wizytę studyjną trzech norweskich dziennikarzy. Kwota dofinansowania działania to 363,53 tys. złotych. Drugie wspólne przedsięwzięcie w ramach Funduszu to: Współpraca dwustronna w dziedzinie organizacji konferencji międzynarodowych oraz działań towarzyszących otwarciu wystawy stałej Muzeum Historii Żydów Polskich, dofinansowane w kwocie 961,93 tys. złotych. W kwietniu br. zorganizowano pierwszą z konferencji pt. Międzykulturowość w edukacji historycznej. Spotkanie służyło dyskusji na temat budowania postaw otwartości oraz odkrywania potencjału różnorodności w lokalnych społecznościach. Kolejna konferencja, dotycząca ochrony żydowskiego dziedzictwa kulturowego w Europie, zaplanowana jest na luty 2016 r. 4 BIULETYN 3/2015 Programu Konserwacja i rewitalizacja dziedzictwa kulturowego 5
BENEFICJENT: NARODOWE MUZEUM MORSKIE Narodowe Muzeum Morskie prowadzi wspólnie z Muzeum z Muzeum Historii Kultury oraz Uniwersytetem w Oslo działanie partnerskie, pt. Digitalizacja dwustronna wymiana dobrych praktyk pomiędzy Muzeum Historii Kultury, Uniwersytetem w Oslo i Narodowym Muzeum Morskim. W ramach współpracy przewidziano przeprowadzenie czterech seminariów poświęconych digitalizacji dziedzictwa kulturowego (dwa wydarzenia w Polsce i dwa w Norwegii). Odbyły się już dwa z zaplanowanych spotkań. Celem podjętej współpracy jest wymiana dobrych praktyk w zakresie digitalizacji 2D i 3D zbiorów muzealnych. Spotkania łączone są z prezentacją stosowanych technologii, metod i procesu pracy, co służyć ma poszerzeniu wiedzy i warsztatu z zakresu digitalizacji. W ramach spotkań odbędą się również praktyczne warsztaty dokumentacji 2D i 3D. Kwota dofinansowania działania wynosi 83,65 tys. złotych. Druga inicjatywa partnerska realizowana przez Narodowe Muzeum Morskie wraz z Norweskim Muzeum Morskim w Oslo w ramach FWD b to projekt pn. Konserwacja drewnianych wraków z dna morskiego podnoszenie poziomu kwalifikacji zawodowych oraz pozyskiwanie najnowszej wiedzy przez konserwatorów. Działanie dofinansowano w kwocie 83,65 tys. złotych. W kwietniu br. odbyły się międzynarodowe warsztaty konserwatorskie, których głównym celem było zapoznanie konserwatorów z Polski i Norwegii z najnowszymi metodami badań, konserwacji i rekonstrukcji drewnianych wraków podnoszonych z dna morskiego. Przeprowadzono również ćwiczenia praktyczne. We wrześniu, w Gdańsku odbyły się warsztaty poświęcone konserwacji skór, rozpoznawania jej gatunków oraz konserwacji obiektów łączących skóry, drewno i metal. 6 BIULETYN 3/2015 Programu Konserwacja i rewitalizacja dziedzictwa kulturowego 7
BENEFICJENT: PARAFIA EWANGELICKO-AUGSBURSKA ŚW. TRÓJCY W ŚWIDNICY W październiku br. podjęto decyzję o realizacji partnerskiego projektu pn. Ochrona zabytkowego drewna i papieru w polsko-norweskiej dyskusji interdyscyplinarnej, który w ramach funduszu uzyskał dofinansowanie w kwocie 139,80 tys. złotych. Zaplanowano wspólne warsztaty i seminaria w Polsce i Norwegii dla konserwatorów drewna, papieru i skóry, a także dla osób zarządzających zabytkowymi drewnianymi budowlami, bibliotekami i archiwami. W czerwcu br. odbyła się wizyta studyjna w Kristiansand w Norwegii. Spotkanie poświęcone zostało wymianie doświadczeń w tematyce konserwacji księgozbiorów. Wzięli w nim udział przedstawiciele Kościoła Pokoju w Świdnicy, eksperci z Zakładu Konserwacji Papieru i Skóry Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Instytucją goszczącą był partner projektu Region Vest-Adger. Uczestnicy wzięli udział w praktycznych warsztatach z zakresu przechowywania historycznych księgozbiorów. Fot. Mariusz Lis 8 BIULETYN 3/2015 Programu Konserwacja i rewitalizacja dziedzictwa kulturowego 9
BENEFICJENT: MUZEUM ŁAZIENKI KRÓLEWSKIE W WARSZAWIE Projekt partnerski, pt. Strefa Teatru - Teatry Otwarte - współpraca partnerska pomiędzy Fundacją Regionu Østfold i Muzeum Łazienki Królewskie w Warszawie, obejmuje, m.in. wizyty studyjne w Polsce i Norwegii, wspólne warsztaty oraz działania edukacyjne. Kwota dofinansowania to 167,93 tys. złotych. W zabytkowym teatrze Fridikshalds w Halden odbyły się warsztaty konserwatorsko- -muzealne, w których udział wziął zespół reprezentujący Muzeum Łazienki Królewskie, pracownicy Fundacji Muzeów Regionu Øsfold i eksperci zewnętrzni. Warsztaty zorganizowano w celu pogłębienia współpracy, wymiany doświadczeń w kontekście opieki i użytkowania zabytkowego teatru, digitalizacji i przechowywania zbiorów. Wiedza zdobyta na warsztatach służyć ma dalszym badaniom porównawczym wpływu użytkowania obiektu zabytkowego na jego mikroklimat, co umożliwi lepsze przygotowanie Teatru Stanisławowskiego do użytkowania po zakończeniu projektu. 10 BIULETYN 3/2015 Programu Konserwacja i rewitalizacja dziedzictwa kulturowego 11
BENEFICJENT: MUZEUM NARODOWE W KRAKOWIE Muzeum Narodowe w Krakowie realizuje wspólnie z Evris Foundation ses. z Islandii działanie partnerskie pt. Dobre praktyki edukacyjne w pracy ze społecznością lokalną - wizyty studyjne i warsztaty w ramach współpracy polsko-islandzkiej. Celem współpracy jest dzielenie się wiedzą i doświadczeniem pomiędzy instytucjami oraz wymiana dobrych praktyk w dziedzinie pracy z lokalnymi społecznościami. Przedsięwzięcie dofinansowano w kwocie 165,59 tys. złotych. W czerwcu br. odbyła się pierwsza wizyta studyjna w Islandii, a następnie, we wrześniu, w Krakowie. Przedmiotem badania jest funkcjonowanie w Islandii modelowych powiązań pomiędzy społecznością a instytucjami kultury. Wizyty studyjne mają na celu poznanie dobrych praktyk w zakresie narzędzi i metod edukacyjnych oraz promocyjnych, odpowiadających potrzebom współczesnego odbiorcy. Muzeum Narodowe w Krakowie chce bowiem skorzystać z rozwiązań islandzkich przy tworzeniu strategii edukacyjnej, której pilotażowy program wdrożony zostanie w budowanym Pawilonie Józefa Czapskiego. 12 BIULETYN 3/2015 Programu Konserwacja i rewitalizacja dziedzictwa kulturowego 13
BENEFICJENT: AKADEMIA MUZYCZNA IM. KAROLA SZYMANOWSKIEGO W KATOWICACH Projekt partnerski, pt. Edward Grieg i jego czasy, realizowany wspólnie z Instytutem Muzycznym Uniwersytetu w Bergen ma na celu wzmocnienie współpracy dwustronnej pomiędzy uczelniami oraz popularyzację muzyki kompozytora. Kwota dofinansowania z Funduszu wynosi 139,61 tys. złotych. Dnia 23 listopada br. odbyły się warsztaty muzyczne dla studentów akademii, które uwieńczone zostały koncertem w wykonaniu najlepszych uczestników. Warsztaty przeprowadzono w celu pracy nad interpretacją utworów wokalnych i instrumentalnych Edwarda Griega. Studenci pracowali pod kierunkiem muzykologów oraz wykładowców Akademii Griega z Uniwersytetu w Bergen oraz członków The International Grieg Society. Następnego dnia odbyła się międzynarodowa konferencja wraz z koncertem Akademickiej Orkiestry Symfonicznej im. K. Szymanowskiego w Katowicach. W ramach działania partnerskiego planowane jest również wydanie publikacji poświęconej kompozytorowi. 14 BIULETYN 3/2015 Programu Konserwacja i rewitalizacja dziedzictwa kulturowego 15
BENEFICJENT: MUZEUM WARMII I MAZUR W OLSZTYNIE W ramach działania partnerskiego, pt. Pogłębienie współpracy dwustronnej Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie i Norweskiego Instytutu Kultury i Dziedzictwa Narodowego poprzez wizyty studyjne, konferencję i wydanie publikacji, zaplanowano wizytę studyjną pracowników Norweskiego Instytutu Kultury i Dziedzictwa Narodowego w Polsce, wizytę studyjną pracowników Muzeum Warmii i Mazur w Norwegii oraz konferencję. Projekt ma na celu wzmocnienie współpracy pomiędzy instytucjami, wymianę poglądów, wiedzy i doświadczeń konserwatorskich. Kwota dofinansowania na jego realizację to 167,29 tys. złotych. Wizyty studyjne mają na celu zapoznanie się ze średniowiecznymi polichromiami i architekturą w kraju partnera. Instytucje przedstawią wyniki wzajemnych badań i obserwacji, zastosowane metody ochrony zabytków, przebieg prac konserwatorskich. Wydana zostanie również publikacja podsumowująca zrealizowane działania, w której znajdą się wystąpienia prelegentów oraz dokumentacja fotograficzna. Wydawnictwo przyczyni się do upowszechnienia wiedzy o nowoczesnych technikach i metodach konserwatorskich. 16 BIULETYN 3/2015 Programu Konserwacja i rewitalizacja dziedzictwa kulturowego 17
BENEFICJENT: ZAMEK KRÓLEWSKI NA WAWELU PAŃSTWOWE ZBIORY SZTUKI Program wizyt studyjnych w ramach działania partnerskiego, pt. Partnerskie wizyty studyjne Norwegia/Polska kontrola, zarządzanie i kształtowanie warunków środowiskowych dla dziedzictwa kulturalnego, pozwoli na wzajemną wymianę informacji i doświadczeń w zakresie prowadzenia projektów o charakterze międzynarodowym. Dla strony polskiej wspólne przedsięwzięcie stanowi możliwość uzyskania doświadczeń przydatnych dla zarządzania, kontroli i ochrony zespołów zabytkowych. Studium porównawcze posłuży do stworzenia programu ochrony zespołu zamkowego w Pieskowej Skale. Kwota dofinansowania działania wynosi 146,47 tys. złotych. Program wzajemnych wizyt został dobrany w taki sposób, aby druga strona zapoznała się z wiodącymi i różnorodnymi realizacjami ochrony dziedzictwa w odmiennych warunkach środowiskowych. Strona polska podczas wizyt w Norwegii zapozna się z zarządzaniem dziedzictwem kulturowym w warunkach muzealnych (Folk Museum, Hansa Museum, Hedmark Museum), zamkiem w Oslo jako obiektem turystycznym, a także z zespołem miejskim w Bryggen i poza miastem w Stavkirke. Przedstawiciele partnera Norweskiego Instytut Badań Powietrza (NILU) zapoznają się z funkcjonowaniem laboratorium badań nieniszczących Muzeum Narodowego w Krakowie oraz zarządzaniem klimatem wewnętrznym w Zamku na Wawelu. Strona polska przedstawi również podziemną ekspozycję pod płytą Rynku Głównego w Krakowie i kopalnię soli w Wieliczce, jako przykłady ochrony dziedzictwa w nietypowych warunkach środowiskowych. Zamek Królewski na Wawelu fot. Mariusz Lis Zamek w Pieskowej Skale fot. Mariusz Młynarczyk 18 BIULETYN 3/2015 Programu Konserwacja i rewitalizacja dziedzictwa kulturowego 19
BENEFICJENT: MUZEUM ZAMKOWE W MALBORKU Muzeum Zamkowe w Malborku nawiązało współpracę z Muzeum Sunnhordland w Norwegii, ramach projektu partnerskiego pt. Działania konserwatorskie w zamku Malbork i w zabytkowym klasztorze Halsnøy wymiana doświadczeń pomiędzy specjalistami z Polski i Norwegii. Zaplanowano wyjazdy studyjne, spotkania oraz konferencje. Powzięte działania stanowią szansę do nawiązania i kontynuowania szerszej współpracy między instytucjami po zakończeniu realizacji projektu. Inicjatywę dofinansowano w kwocie 167,29 tys. złotych. W październiku br. Muzeum Zamkowe gościło przedstawicieli z Muzeum Sunnhordland oraz Klasztoru Halsnøy. Norwescy partnerzy zapoznali się z aktualnym stanem zaawansowania prac konserwatorskich na Zamku Wysokim, zwiedzili również obiekty we Fromborku i Gdańsku. W trakcie spotkania partnerzy mieli okazję do wymiany doświadczeń w zakresie działań konserwatorskich i edukacyjnych. We wrześniu odbyła się międzynarodowa konferencja naukowa pt. Prace konserwatorskie i roboty budowlane w Zespole Kościoła NMP w Muzeum Zamkowym w Malborku na tle innych przedsięwzięć konserwatorskich w Regionie Bałtyckim i w Norwegii. Konferencji naukowej na Zamku w Malborku towarzyszył, odbywający się XXV Zjazd Generalny Stowarzyszenia Zamków i Muzeów Nadbałtyckich. Stanowił on okazję do podjęcia szerszej dyskusji oraz wymiany doświadczeń z zakresu prac konserwatorskich i robót budowlanych w krajach rejonu Morza Bałtyckiego. 20 BIULETYN 3/2015 Programu Konserwacja i rewitalizacja dziedzictwa kulturowego 21