1. Analiza rynku oprogramowania dla rolnictwa

Spis treści 1. Analiza rynku oprogramowania dla rolnictwa... 3 1.1 Oprogramowanie wspomagające produkcję roślinną.... 3 1.1.1 AgroAsystent... 3 1.1.2 Agrar-Office... 9 1.1.3 FarmWorks... 12 1.1.4 BitFarma... 17 1.2 Oprogramowanie wspomagające produkcję zwierzęcą.... 22 1.2.1 Agroboss FERMA... 22 1.2.2 Agroboss TRZODA... 23 1.2.3 Agroboss DRÓB... 24 1.2.4 Agroboss WYLĘGARNIA... 25 1.2.5 AnaPig 2.0... 26 1.2.6 OBORA... 27 1.2.7 SYMLEK... 28 1.2.8 ZOOTECHNIK BYDŁO... 29 1.3 Oprogramowanie wspomagające zarządzanie produkcją oraz technologią w gospodarstwie rolnym.... 30 1.3.1 AgroSystem... 30 1.3.2 RamzesAgro... 32 1.3.3 OTR-7... 33 1.3.4 PlanoRS... 34 1.3.5 NawSald... 35 1.3.6 WinPasze 3.0.... 36 1.3.7 DoZeM 2... 37 1.3.8 Herbicyd-2... 37 1.3.9 Nawozy 2... 38 1.3.10 Maszyny-3... 38 1.3.11 ZeaSoft... 39 1.3.12 MPPBC Model procesu produkcji buraka cukrowego... 39 1.4 Podsumowanie... 40 1

2

1. Analiza rynku oprogramowania dla rolnictwa 1.1 Oprogramowanie wspomagające produkcję roślinną. 1.1.1 AgroAsystent AgroAsystent firmy AgroPower jest systemem oferującym szeroki wachlarz opcji w zakresie rejestrowania zdarzeo w gospodarstwie rolniczym. Ewidencja prac polowych oraz kosztów. Program pozwala rejestrowad zabiegi wykonywane na działkach rolnych z uwzględnieniem poszczególnych jednostek produkcyjnych tj.: maszyna, urządzenie, pracownik, materiał siewny, środek ochrony roślin, nawóz i inne. * www.agroasystent.pl, 3 marca 2011+ W celu ułatwienia pracy z systemem można stworzyd predefiniowane zestawy środków produkcji jak również dodawad jednocześnie zabiegi wykonywane na wielu obszarach pól. Każdemu z wykorzystywanych środków produkcji można przypisad koszt, np. motogodziny dla maszyny lub tony dla nawozu. * www.agroasystent.pl, 3 marca 2011+ Koszty następnie są zliczane i wyświetlane przez system w postaci zestawienia koocowego, co pozwala na łatwą kontrolę wydatków. Widok list. Listy w programie AgroAsystent, czyli po prostu wykazy działek ewidencyjnych, maszyn, nawozów, pracowników, operacji maszynowych itd. * www.agroasystent.pl, 3 marca 2011+ można filtrowad oraz sortowad w zależności od potrzeb, jak również użytkownik decyduje o tym, które dane mają zostad wyświetlone w danej liście. Każde z zestawieo można wydrukowad lub dokonad eksportu zestawienia do formatów takich jak: PDF, RTF, HTML, CHM. Raporty. Szerokośd gamy raportów dostępnych w programie zależy od wykupionej przez użytkownika wersji. Raporty są zobrazowaniem analiz gospodarstwa. Raporty w wersji Standard: Analiza finansowa gospodarstwa podsumowuje wszystkie przychody i wydatki w gospodarstwie 3

Praca maszyn / urządzeo / osób podsumowuje wykonaną pracę wybranych jednostek w wyznaczonym czasie na danej powierzchni; Prace polowe dokonuje prezentacji zabiegów wykonanych na wybranych powierzchniach; Stan prac polowych podsumowuje wykonane prace w wyznaczonym czasie na wybranych powierzchniach; Struktura gospodarstwa prezentuje strukturę gospodarstwa, podział na działki ewidencyjne i znajdujące się na nich obszary zasiewów; Uprawy podsumowuje wszystkie uprawy w oznaczonych przez użytkownika sezonach na wybranych powierzchniach; Użycie chemii podsumowuje zużycie środków ochrony roślin oraz nawozów, grupując je względem nazwy lub upraw. Raporty w wersji Plus (wszystkie raporty, które były dostępne w wersji Standard oraz): Obroty z kontrahentami podsumowuje obroty i bilans transakcji z wybranymi kontrahentami; Obserwacje wykaz obserwacji danego rodzaju na wybranych uprawach; Raport dzierżaw podsumowuje dzierżawy wybranych gospodarstw; Raport pracy pracowników podsumowuje czas przepracowany przez pracowników oraz wylicza koszty wykonanej przez nich pracy; Rejestr działao agrotechnicznych wykaz prac agrotechnicznych do programu rolno środowiskowego; Użycie nawozów / środków ochrony roślin / materiału siewnego podsumowanie zużycia zasobów we wskazanym okresie czasu na danych powierzchniach. Raporty w wersji Ekspert (wszystkie raporty dostępne w wersjach Standard i Plus oraz): Zdarzenia maszyn / urządzeo podsumowuje zużycie wybranych maszyn / urządzeo w danym okresie czasu; Zestawienie finansowe w czasie bilans przychodów i kosztów poniesionych w danych sezonach; Zestawienie gatunków / odmian podsumowanie gatunków / odmian w sezonach (koszty, przychody, powierzchnia); Zestawienie porównawcze użycia maszyn / urządzeo porównuje użycie maszyn / urządzeo w danym okresie czasu; Zlecenie / wykonanie pracy polowej prezentuje szczegółowe zestawienie zlecenia i raport z wykonanej pracy. 4

Automatyczne aktualizacje i podstawowa pomoc techniczna przez Internet. W momencie kiedy komputer jest podłączony do Internetu program automatycznie wyszukuje nowszych wersji programu. Inteligentne słowniki środków do produkcji synchronizacja z bazą danych. W celu ułatwienia użytkownikowi dodawania własnych maszyn, środków ochrony roślin, nawozów itd. do programu powstała baza danych, z której można skorzystad za pośrednictwem Internetu, są w niej zapisane już gotowe do pobrania kompletne rekordy. Jednakże oczywiście użytkownik ma możliwośd dodawania maszyn, których szczegółowe dane sam definiuje. Wiadomości moduł do komunikacji z AgroPower i innymi użytkownikami programu. Moduł oferujący wysyłanie wiadomości, w ten sposób można zadad pytanie dotyczące użytkowania lub przesład sugestię co do działania oprogramowania. 5

Obsługa baz danych. System oferuje obsługę baz produkcyjnych ( przechowujących dane dotyczące rzeczywistych zdarzeo w gospodarstwie rolnym) oraz baz testowych ( służących poznawaniu, testowaniu oprogramowania). W wersjach Standard oraz Plus użytkownik ma do użytku jedną bazę produkcyjną i dwie bazy testowe. W wersji Ekspert jest dostęp na dodatkowo jeszcze jedna baza produkcyjna, umożliwiająca prowadzenie odrębnego gospodarstwa rolnego. Na potrzeby prowadzenia usług istnieje możliwośd zakupu dodatkowych baz od firmy. Magazyn. Moduł magazynu jest zaimplementowany w systemie jak opcja, czyli użytkownik ma możliwośd korzystania z tego zasobu lub jego wyłączenia. W przypadku kiedy opcja magazynu jest wyłączona, użytkownik podaje domyślny koszt jednostkowy dla danej jednostki (istnieje możliwośd późniejszej modyfikacji danych) i jest on wykorzystywany przy obliczaniu następnych kosztów. Program nie przechowuje wtedy obecnego stanu magazynowego danej jednostki. W momencie, kiedy użytkownik decyduje się na korzystania z modułu magazyn, jest on wtedy zobowiązany do podania kosztu jednostkowego danego zasobu oraz stanu początkowego. Następnie na bieżąco należy wprowadzad do bazy zakupy danej jednostki (zakupiona ilośd, cena). Program przelicza wtedy automatycznie ceny danych zasobów, bez możliwości manualnej zmiany ceny. W przypadku popełnienia błędu przy wprowadzaniu danego zasobu, można dokonad korekty, co automatycznie wpłynie na zmianę kosztów użycia zasobu produkcji na polu. 6

Ewidencja badao gleby, planowanie nawożenia. Program umożliwia rejestrację wyników badao gleby dla danych działek. Dane określające zawartośd w glebie składników pokarmowych (N, P, K, Mg) oraz poziom Ph są przypisywane do danej powierzchni. Program na podstawie tych danych tworzy następnie plan nawożenia dla poszczególnych obszarów polowych gospodarstwa. Dokumenty i wnioski. System na podstawie danych z bazy może wygenerowad Wniosek o dopłaty obszarowe z Unii Europejskiej. Program rolnośrodowiskowy. Moduł kontrolujący, który na podstawie wprowadzonych w gospodarstwie pakietów programu rolnośrodowiskowego oraz wykonanych zabiegów i użytych środków w razie potrzeby informuje użytkownika o ewentualnych nieprawidłowościach w uprawie. Wszystkie wymogi zawarte w tym module są zgodne z zarządzeniami Ministra Rolnictwa. 7

Fakturowanie. Jest modułem wspomagającym wystawianie faktur VAT, VAT RR i Pro-forma. Faktury dotyczą sprzedaży płodów rolnych na podstawie wcześniej wprowadzonych do modułu magazynowego transakcji z kontrahentami. Mapa, import pomiarów GPS. Przy pomocy tego modułu użytkownik programu ma możliwośd stworzenia cyfrowej mapy swojego gospodarstwa. Tworzenie obrysów zasiewów czy działek ewidencyjnych odbywa się ręcznie lub poprzez importowanie z plików, w których są zawarte pomiary GPS. Program obsługuje formaty takie jak: APM AgroPomiarGPS, GPX Garmin, DAG Mierniczy, SHP ShapeFile. Program posiada zdefiniowane widoki tj.: ogólny, zasiewy, prace polowe, koszty, przychody, bilans. *www.agroasystent.pl, 3 marca 2011+ 8

1.1.2 Agrar-Office Agrar-Office to program dla rolnictwa do pełnego zarządzania gospodarstwem. Współpracuje z maszynami wielu producentów. Korzystając z programu mogą Paostwo wprowadzid duże oszczędności na różnych etapach produkcji. Agrar-Office jest prostym w obsłudze narzędziem usprawniającym pracę. Program składa się z 4 części i poniżej znajdą Paostwo opisy tych właśnie części programu Agrar-Office. *http://www.agrar-office.pl/, 3 marca 2011] Moduł księga polowa. Wspomaga zarządzanie działkami ewidencyjnymi znajdującymi się w gospodarstwie. Umożliwia porównanie działek ewidencyjnych z działkami rolnymi, wspomagając wypełnianie wniosku o dopłaty obszarowe, po podłączeniu do laptopa anteny istnieje możliwośd wyjścia na pole i spędzenia granic zadeklarowanych działek. Główne funkcje modułu: Systematyzacja działek ewidencyjnych; Możliwośd porównania działek ewidencyjnych i rolnych Pomaga podczas wymierzania części działek potrzebnych do wniosku; Umożliwia przyporządkowanie działek do województw, powiatów, gmin i obrębów; Wspomaga zarządzanie działkami dzierżawionymi; Udostępnia możliwośd konfrontacji wiedzy zawartej w programie z stanem rzeczywistym na polu poprzez wyjście z laptopem na pole. Źródło: www.agrar-office.pl Moduł GIS. Moduł wspomagający zarządzenie powierzchniami gospodarstwa. Umożliwia dzielenie pól pod zasiewy. Pozwala na wgrywanie do programu map plonowania i analizowania wysokości plonu w konkretnych lokalizacjach. Dzięki temu modułowi można pracowad na ortofotomapach lotniczych i satelitarnych. Główne funkcje modułu: Podział pól pod zasiewy; Obsługa map plonowania; Pomiary odcinków oraz powierzchni; 9

Możliwośd wydruku map; Wgrywanie i obsługa pomiarów wykonanych na urządzeniach z modułem GPS; Obsługa ortofotomap lotniczych i satelitarnych. Źródło: www.agrar-office.pl Źródło: www.agrar-office.pl Dziennik polowy. Jest kartą pola umożliwiającą rejestrowanie zabiegów na danym polu. Zabieg zapisywany jest jako kompleksowa wiadomośd z wykonanego zadania, zawiera dane takie jak: pracownik wykonujący zabieg, datę wykonania, maszynę, środek ochrony roślin czy nawóz oraz koszt wykonania tego zabiegu. Moduł udostępnia również różne zestawienia danych i kalkulacji. Główne funkcje modułu: Możliwośd kontroli zasiewów i zmianowania; Automatyczne księgowanie zleceo i prac polowych; Wycena zadao; Prowadzenie ewidencji zabiegów agrotechnicznych; Chronologia pól; Wgląd w bilans nawożenia; Prowadzenie magazynu; Zbieranie i wykorzystywanie danych pogodowych; 10

Wyliczenia zużytych środków; Tworzenie statystyk dotyczących maszyn i urządzeo; Wyliczenia dotyczące gatunków i odmian roślin; Przedstawianie rachunku zysków i strat. Źródło: www.agrar-office.pl Rolnictwo precyzyjne. Moduł odpowiada za tworzenie map precyzyjnego nawożenia, wysiewu i oprysku oraz umożliwia komunikację i współpracę z różnymi maszynami rolniczymi. Poprzez komunikację za pomocą karty pamięci istnieje możliwośd wgrania do komputera maszyny danych odpowiadających za poprawny dobór dawki podczas zabiegu nawożenia, oprysku czy w trakcie siewu. Po wykonaniu zabiegu można odczytad z karty pamięci wszystkie parametry dotyczące maszyny w trakcie wykonywania pracy. Kompletna lista maszyn, z którymi program współpracuje znajduje się na stronie producenta - http://www.agrar-office.pl/. 11

Główne funkcje modułu: Tworzenie map precyzyjnego nawożenia na podstawie cyfrowych map badao gleby; Tworzenie map precyzyjnego oprysku; Tworzenie map precyzyjnego siewu; Ustalanie pracy rozrzutników, które współpracują z systemem precyzyjnego rozsiewania; Obsługa map zasobności gleb w składniki pokarmowe. Źródło: www.agrar-office.pl 1.1.3 FarmWorks Oprogramowanie FarmWorks jest zbiorem 3 współpracujących ze sobą programów biurowych oraz kilku rozwiązao mobilnych. W zakres oprogramowania biurowego wchodzą 3 systemy Farm Trac, Farm Site oraz Surface. Farm Trac, najnowszej generacji oprogramowanie do zarządzania uprawami, zostało napisane dla systemu Windows (w tym Windows Vista), zaprojektowane z uwzględnieniem potrzeb i wymagao jego użytkowników - rolników. Farm Trac pozwala zarządzad uprawami, dokonywad automatycznych zapisów na temat wykonywanych działao, użycia środków chemicznych, kosztów i planowania zadao rolniczych. *http://www.farmworks.pl, 4 marca 2011] 12

Główne funkcje programu Farm Trac: Źródło: http://www.farmworks.pl Śledzenie wpływów, zbiorów i wykorzystania środków produkcji w gospodarstwie; Możliwośd tworzenia planów dawkowania środków ochrony roślin; Możliwośd zapisu wykorzystanych nawozów, nasion, środków ochrony roślin, warunków pogodowych oraz zbiorów poszczególnych upraw; Możliwośd kontroli stanu maszyn, przeglądów okresowych oraz działao serwisowych; Możliwośd automatycznej rejestracji i druku wymagao dla środków niebezpiecznych; Możliwośd łączenia i dzielenia poszczególnych działek i upraw na potrzeby zmian w strukturze zasiewów; Możliwośd wydruku notatek i uwag dla poszczególnych działek oraz dat. Dostosowywanie raportów i list do potrzeb gospodarstwa; Możliwośd połączenia z programem Farm Site w celu uzyskania danych mapowych GPD, danych dotyczących zbiorów, próbek gleby oraz dawkowania nawozów; Możliwośd określenia kosztów i zużycia środków produkcji; Tworzenie zestawieo kosztów stosowania środków produkcji, plonów, pól, analiz oraz pracy maszyn; Tworzenie list zadao dla pracowników i rozsyłanie list na konkretne PocketPC (po synchronizacji z rozwiązaniem mobilnym Trac Mate). 13

Źródło: http://www.farmworks.pl Farm Site wzbogaca Farm Trac o obsługę warstw i współpracę z danymi GPS. Wykorzystanie realnych koordynatów pozwala na pozycjonowanie doskonałej dokładności. Farm Site obsługuje nieograniczoną ilośd warstw, od warstw zawierających dane dotyczące rodzaju gleby, próbek glebowych, poprzez dane o zbiorach z zeszłego roku do planowanych zbiorów w latach kolejnych. Farm Site współpracuje z wszystkimi głównymi monitorami plonowymi a Farm Works został zaplanowany aby współpracowad z możliwie szerokim spektrum wyposażenia. [http://www.farmworks.pl, 4 marca 2011] Główne funkcje programu Farm Site: Rozszerza możliwości programu Farm Trac o obsługę danych GPS; Umożliwia rysowania własnych obrysów pól i działek; Umożliwia wyświetlanie planów ulic oraz terenu z danych dostępnych w Internecie lub z danych na płytach CD od firmy Farmworks; Dodatkowo program Calibrate umożliwia przygotowanie mapy w pliku graficznym i użycie jej jako podkładu do pomiarów GPS. Wymaga to od użytkownika przypisania współrzędnych trzech punktów na mapie, według których program następnie dokona kalibracji do właściwych koordynatów GPS; Istnieje możliwośd użycia funkcji automatycznego obrysu pól na podstawie dostarczonych danych; 14

Istnieje możliwośd utworzenia dowolnej liczby warstw w celu dokonywania różnych analiz dotyczących działek; Możliwośd tworzenia wydruków map gospodarstwa jak również poszczególnych pól; Możliwośd używania narzędzi do rysowania odręcznego; Możliwośd importu danych dotyczących plonów, wilgotności, wysokości jak również całej gamy danych dostarczanych poprzez monitory plonów; Tworzenie szczegółowych map jednej lub więcej zmiennych na podstawie danych dostarczonych do programu; Ręczne lub automatyczne tworzenie legend do map; Możliwośd exportu i importu danych mapowych w różnych formatach plików; Możliwośd wykorzystania zeskanowanych map lub zdjęd lotniczych w celu tworzenia podkładów do map; Możliwośd analizy aktualnie interesujących użytkownika części dostępnych danych. Źródło: http://www.farmworks.pl 15

Surface moduł FarmWorks pozwalający na projektowanie i wykonywanie melioracji. [http://www.farmworks.pl, 4 marca 2011] Źródło: http://www.farmworks.pl 16

1.1.4 BitFarma Program komputerowy Bitfarma jest narzędziem informatycznym służącym do ewidencjonowania zdarzeo gospodarczych w gospodarstwach rolnych a także do wspomagania procesu planowania i podejmowania decyzji z zakresu bieżącego zarządzania produkcją roślinną.oprogramowanie zostało przygotowane przez firmę Bitcomp Polska (www.bitcomppolska.pl) i Centrum Doradztwa Rolniczego (www.cdr.gov.pl). Program Bitfarma jest przeznaczony zarówno dla rolników jak i dla doradców rolniczych. Przy użyciu jednej instalacji programu można prowadzid zapisy dla wielu gospodarstw rolnych co jest szczególnie istotne z punktu widzenia doradców rolniczych. Bitfarma jest programem działającym na lokalnym komputerze użytkownika i dla sprawnego działania nie wymaga w trakcie użytkowania połączenia z Internetem. Połączenie internetowe jest wymagane dla aktualizacji programu oraz do przesyłania danych do Hurtowni Danych. Obecnie program składa się z następujących głównych elementów: Rejestr działek ewidencyjnych, Rejestr działek rolnych, Karta działki rolnej, Moduł ekonomiczny, Moduł magazynowy, Moduł map, Raporty [http://www.bitfarma.pl/, 4 marca 2011] Źródło: www.bitfarma.pl 17

Rejestr działek ewidencyjnych. Moduł pozwalający na wprowadzanie do bazy danych szczegółowych informacji o działkach ewidencyjnych w gospodarstwie takich jak: gmina (program posiada wbudowaną listę gmin, łącznie z obszarami ONW), obręb (lista obrębów jest tworzona przez użytkownika programu) oraz numeru działki ewidencyjnej, istnieje również opcja wprowadzenia klasy bonitacyjnej dla danej działki. Źródło: www.bitfarma.pl Rejestr działek rolnych. Jest modułem umożliwiającym wyodrębnienie obszaru przeznaczonego pod uprawę danej rośliny. Tworzenie działek rolnych jest możliwe dopiero po utworzeniu co najmniej jednej działki ewidencyjnej. Karta działki rolnej. Jest tworzona automatycznie dla każdej utworzonej przez użytkownika działki rolnej. Zawiera następujące zakładki: a) Działka zawiera informacje dotyczące powierzchni działki, uprawy prowadzonej na działce (aktualnie ponad 300 możliwości wyboru z rozwijanej listy), przysługujących dopłat do uprawy w ramach WPR, w przypadku uczestnictwa w programie rolnośrodowiskowym również o rodzaju działalności prowadzonej na danej działce, informacje o spodziewanej wysokości plonu, typie produkcji oraz oznaczeniu działki w ramach gospodarstwa. b) Klasa żyzności zakładka odpowiadająca za wprowadzenie do programu informacji o rodzaju gleby, jak i jej zasobności w składniki pokarmowe. Informacje, które zawiera zakładka to: rok wykonania analizy, z której aktualnie korzysta program, typ gleby na działce rolnej, zawartośd makroelementów w glebie oraz odczyn kwasowości gleby. Dane dotyczące zasobności gleby w makroelementy mogą byd wprowadzane do programu w postaci konkretnych danych lub według 5-cio stopniowej skali. c) Odmiana jest zakładką, która zbiera dane dotyczące odmian roślin uprawianych na konkretnej działce jak również o ilości wysianego materiału siewnego, jego jakości, terminie wykonania siewu oraz informacje dotyczące kosztu wykonania siewu. Program posiada wbudowaną bazę danych dotyczącą odmian roślin i ich najważniejszych cech, co 18

pozwala użytkownikowi dobrad odpowiednią dla siebie odmianę podczas planowania uprawy. d) Nawożenie zakładka wspomagająca przygotowywanie planów nawozowych oraz ewidencji wykonywania nawożenia. Na podstawie wprowadzonych do programu danych dotyczących przedplonu program umożliwia przygotowanie zaleceo co do nawożenia i wapnowania. Zakładka prezentuje również dane dotyczące oczekiwanej wysokości plonu. Moduł umożliwia monitorowanie ilości stosowanych nawozów oraz ostrzega w przypadku przekroczeo wynikających z uczestnictwa w programie rolnośrodowiskowym czy przy uprawie ekologicznej. Tak samo jak w zakładce Odmiana można znaleźd informacje dotyczące terminów oraz kosztów wykonywania zabiegów. e) Obserwacje moduł, który wspomaga zbieranie informacji dotyczących zaobserwowanych przez rolnika szkodników i chorób na plantacjach łącznie z datami obserwacji, intensywnością występowania oraz fazą rozwojową szkodnika. f) Ochrona roślin zakładka wspomagająca rejestrację zabiegów ochrony roślin na danej działce rolnej. Na podstawie wbudowanej bazy danych środków ochrony roślin użytkownik ma możliwośd wyboru odpowiedniego środka zwalczającego danego szkodnika. W ewidencji zabiegów znajdują się dane takie jak: nazwa użytego do oprysku środka, dawka, ilośd zużytej wody, powierzchnia zabiegu, data zabiegu oraz jego koszt. g) Zbiory moduł wspomagający zbieranie danych dotyczących zbioru roślin z danej działki. Kompletuje informacje takie jak: typ plonu, wielkośd plonu, powierzchni z której zbierano płody rolne, dacie wykonania zbioru oraz cenie którą uzyskano za poszczególne plony. Dodatkowo pozwala on na gromadzenie danych dotyczących jakości plonu (np. wilgotnośd podczas zbioru, sposób suszenia itp.). h) Agrotechnika moduł pozwalający użytkownikowi na wprowadzanie danych dotyczących wykonywanych zabiegów agrotechnicznych na działkach rolnych. Gromadzone dane: data wykonania zabiegu, typ zabiegu, powierzchnia na której był wykonywany zabieg oraz głębokośd uprawy. Źródło: www.bitfarma.pl 19

Źródło: www.bitfarma.pl Wykorzystanie map. Bitfarma współpracuje z mapami cyfrowymi w formacie shape oraz skanowanymi mapami ewidencyjnymi mającymi jedynie charakter informacyjny służący orientacji w terenie. Oprócz obliczania powierzchni poszczególnych upraw moduł oferuje możliwośd przygotowania map tematycznych. Mapą tematyczną w tym przypadku może byd oznaczenie każdej z dostępnych danych w karcie pola na poszczególnych powierzchniach. Istnieje również importu map z przenośnych urządzeo GPS. Moduł magazynowy. Umożliwia ewidencjonowanie obrotu płodami rolnymi i środkami produkcji rolnej znajdującymi się w gospodarstwie. Ewidencji podlegają takie zdarzenia jak: zakup, sprzedaż, zużycie w gospodarstwie itp. Dane na temat wytworzonych w gospodarstwie płodów rolnych są wpisywane w moduł magazynowy automatycznie po wypełnieniu odpowiedniego pola w zakładkach karty pola. W ten sam sposób ewidencjonowane jest zużycie np. nawozów w gospodarstwie. 20

Źródło: www.bitfarma.pl Moduł ekonomiczny. Wszystkie dane dotyczące przychodów i kosztów wykonania produkcji mogą byd analizowane przy pomocy tego modułu. Dane do modułu ekonomicznego są automatycznie importowane z karty pola. Raporty. W programie została zagnieżdżona gama raportów takich jak: technologia produkcji, plan upraw, zużycie środków produkcji, wysokośd plonów czy też ekonomika produkcji. Istnieje również możliwośd wygenerowanie wniosków o płatności bezpośrednie i wniosku z tytułu ONW. Jak również program oferuje wygenerowanie zestawienia ewidencji zabiegów ochrony roślin. Rys. dodatkowy katalog maszyn Maszyny-2. Źródło: www.cupial.mcpk.net 21

Obliczenia. W tej części programu znajdują się ekonomiczne wyniki produkcji, niezbędna ilośd maszyn do wykonania danego zadania, robocizna jaka została włożona w wykonanie zadania oraz oczywiście zestawienie kosztów i dochodów. Projektowanie usług mechanizacyjnych. W tym module program umożliwia prawidłowe zaplanowanie usług dla gospodarstwa świadczenie/zakup usług. Ma to na celu maksymalizację wydajności i minimalizację kosztów poniesionych na uprawę. Program OTR-7 poza wcześniej wspomnianym dodatkiem Maszyny-2 współpracuje również z programami takimi jak: NPK Nawozy 2 aplikacja służąca wyliczaniu dawek nawozów; Agregat-2 aplikacja wspomaga obsługę obliczeo dotyczących pracy agregatów; Herbicyd-2 aplikacja zawierająca dane dotyczące roślin, szkodników oraz środków ochrony roślin i ich stosowania; Bilenero wspomaga obliczanie niezbędnej mocy dla maszyny. 1.2 Oprogramowanie wspomagające produkcję zwierzęcą. 1.2.1 Agroboss FERMA FERMA jest systemem obsługi hodowli bydła, wspomaga zarządzanie stadem krów. Program umożliwia obsługę baz danych związanych z krowami, buhajami i cielętami. Główne funkcje programu: obsługa i przechowywanie danych dotyczących zdarzeo w stadzie, takich jak: o laktacje i wycielenia; o dane dotyczące badao powycieleniowych; o przebyte choroby; o pomiary mas; o inseminacje; o rodowody; o termin i powód brakowania sztuk; o udoje kontrolne wraz z dokładną analizą mleka; 22

o wydajności laktacyjne, roczne i życiowe; obsługa bazy danych dotyczącej cieląt: o dane dotyczące ewidencji cieląt; o dane o przebytych chorobach; o dane dotyczące pomiarów masy ciała i przyrostów; generowanie oraz druk raportów definiowanych przez użytkownika; ewidencja uzyskanych jednostek mleka w cyklach: dziennym, miesięcznym oraz rocznym; stany magazynowe oraz obrót nasieniem; współpraca z bazą dotyczącą buhajów: o informacje ewidencyjne; o dane dotyczące rodowodu; o ocena wartości buhaja; współpraca z systemem SYMLEK. 1.2.2 Agroboss TRZODA Agroboss TRZODA. Program TRZODA oferuje zarządzanie hodowlą trzody chlewnej. Jest przystosowany do pracy z fermami hodowlanymi jak również z fermami typowo towarowymi. Główne funkcje programu: obsługa wielu stad; możliwośd wprowadzania danych indywidualnych dla każdej sztuki; obsługa zdarzeo takich jak: o pokrycia; o oproszenie; o poronienia; o ważenie w 21 dniu; o remont stada; o odsadzenia; o kontrola ciąży; o zakup/sprzedaż; o przeklasowania; o brakowanie i upadki; o zużycie oraz koszty paszy; o koszty dodatkowe oraz dochody; generowanie oraz druk raportów definiowanych przez użytkownika oraz wstępnie zdefiniowanych w programie; możliwośd wydruku zestawieo również w postaci wykresów; obsługa oraz generowanie dokumentów dla Okręgowych Stacji Hodowli Zwierząt; współpraca z programem OptiMate. 23

Rys. Główne okno programu. Źródło: wersja demonstracyjna oprogramowania Agroboss TRZODA. 1.2.3 Agroboss DRÓB Program DRÓB wspomaga prowadzenie fermy drobiu, wspomaga zarządzenie stadem drobiu nieśnego i mięsnego. Program umożliwia: obsługę wielu budynków, kurników oraz magazynów (jaj, opakowao, pasz czy piskląt; obsługa sortowni jaj; po założeniu kartotek dla budynków istnieje możliwośd rejestracji codziennych danych dotyczących budynków (temperatura, wentylacja, upadki, zużycia pasz oraz wody); generowanie oraz wydruk raportów w formie pisemnej oraz graficznej dotyczących tempa przyrostów, tempa nieśności, zużycia paszy na kg przyrostu lub na kg masy jaj (agroboss, 14 marca 2011); ewidencja obrotów wraz z aktualnymi stanami magazynowymi; obsługa faktur VAR, RR oraz faktur korygujących jak i rachunków uproszczonych; możliwośd analizy aktualnego stanu kalkulacji kosztów i dochodów. 24

Rys. Główne okno programu. Źródło: wersja demonstracyjna programu Agroboss DRÓB. 1.2.4 Agroboss WYLĘGARNIA Program WYLĘGARNIA umożliwia gromadzenie i przetwarzanie danych, które dotyczą procesu wylęgu. Umożliwia śledzenie procesu produkcyjnego drobiu od przyjęcia jaj na magazyn do sprzedaży piskląt. Użytkownik ma możliwośd zdefiniowania kategorii jaj oraz piskląt, jak również stworzenie bazy dostawców oraz odbiorców. Główne funkcje programu: obsługa bazy danych: o przyjęcie jaj na magazyn; o obsługa magazynu środków do dezynfekcji; o wprowadzanie wszystkich danych dotyczących wylęgu; Generowanie oraz wydruk raportów i zestawieo takich jak: o zestawienia zapisów temperatury i wilgotności za wybrany okres lęgu oraz przegląd całego okresu lęgu z informacjami o oświetleniach (agroboss, 14 marca 2011); o Raporty dotyczące stanu maszyn; o Raporty koocowe dotyczące ilości jaj wyprodukowanych; Generowanie i wydruk dokumentów : o Dowód przyjęcia jaj, pokwitowanie wydania jaj pękniętych, sprzedaż piskląt; o Faktury VAT, RR, rachunki uproszczone; 25

Kontraktacje (agroboss, 14 marca 2011) moduł umożliwia dokonanie obliczeo oraz optymalizację produkcji pod względem relacji produkcja- sprzedaż. Rys. Główne okno programu. Źródło: wersja demonstracyjna programu Agroboss WYLĘGARNIA. 1.2.5 AnaPig 2.0 AnaPig 2.0 jest systemem komputerowym wspomagającym obsługę hodowli trzody chlewnej, przeznaczony dla hodowców i producentów świo. Główne funkcje programu: Obsługa wielu stad; Obsługa stad zarodowych i towarowych; Możliwośd prowadzenia kartotek dla każdej sztuki zawierających: zdarzenia produkcyjne, hodowlane, leczenia, zabiegi i inne; Obliczanie produkcyjności stada; Współpraca z bazą Polsus ; Generowanie oraz wydruk raportów w wersji tekstowej oraz graficznej; Generowanie oraz wydruk zgłoszeo do ARiMR; 26

Rys. Główne okno programu. Źródło: dokumentacja programu AnaPig 2.0. 1.2.6 OBORA OBORA. Program do obsługi stad bydła mlecznego. Umożliwiający obsługę baz danych dotyczących zwierząt, kontrolę wydajności stada, kontrolę zdrowia zwierząt, planowanie brakowao i remontów stada, dobór buhajów do inseminacji, planowanie żywienia, kontrolę rui oraz tworzenie dokumentów do ARiMR. Główne funkcje programu: Karta krowy/jałówki: o Dane dotyczące pochodzenia zwierzęcia; o Dane dotyczące produkcji (wyniki udojów próbnych, wydajności laktacyjne, życiowe, miesięczne roczne, porównanie ze średnią dla stada); o Dane dotyczące ostatnich zdarzeo; o Dane dotyczące potomstwa; o Dane dotyczące oceny sztuki; Karta obory: o Średnie wyniki roczne; o Średnie wyniki laktacyjne; o Wyniki produkcyjne dla obory oraz całego gospodarstwa; Karta zdrowia: 27

o o Prowadzenie ewidencji wszystkich zdarzeo dotyczących sztuki; Możliwośd dokonania przeglądu zapisanej ewidencji; Karta buhaja: o Dane pochodzeniowe; o Wszystkie dostępne wartości hodowlane; Raporty i zestawienia generowanie i druk zestawieo. Program umożliwia wygenerowanie zestawieo oraz raportów dotyczących najważniejszych cech zwierząt, całego stada lub gospodarstwa. Księga rejestracji bydła: o Księga jest wypełniana automatycznie przy wprowadzaniu do systemu kolejnych sztuk; o Tworzenie dokumentów do ARiMR; o Generowanie zgłoszeo: rejestracji bydła, przemieszczenia, upadku. 1.2.7 SYMLEK Symlek jest programem wspomagającym ocenę użytkowości krów oraz ocenę hodowlaną krów i buhajów. Wszystkie realizowane w nim zadania są zgodne z wymogami ICAR (International Committee for Animal Recording) oraz z obowiązującymi przepisami polskimi oraz unijnymi. Główne funkcje systemu: Genetyka rasa, rodowód, testy zdrowotne, choroby genetyczne; Środowisko moduł zajmujący się identyfikacją danej sztuki oraz miejsca jej aktualnego pobytu jak również historią przemieszczania; Cechy produkcyjne wyniki wydajności mlecznej, podział poszczególnych frakcji w mleku; Cechy funkcjonalne moduł wspomaga rejestrację w systemie wszystkich danych dotyczących produktu koocowego, którym jest mleko oraz cechy charakterystyczne poszczególnych sztuk; Wartości hodowlane moduł umożliwiające rejestrację cech charakterystycznych dla danej rasy oraz cech, które mogą mied wpływ na kolejne pokolenia krów; Księgi zwierząt hodowlanych częśd programu wspomagająca prowadzenie ewidencji zwierząt; Kontrola rozrodu rejestracja zabiegów sztucznej inseminacji oraz pokryd naturalnych; Ocena użytkowości mlecznej moduł wspomagający wszelkie obliczenia oraz analizy dokonywane na podstawie wcześniej wykonanych pomiarów. Ta częśd wspomaga również tworzenie raportów koocowych dotyczących wielkości jak i jakości produktu koocowego; Ocena hodowlana bydła moduł umożliwia kwalifikowanie bydła do rozrodu (na podstawie wprowadzonych przez użytkownika cech poszczególnych ras oraz sztuk) oraz wystawianie świadectw hodowlanych. 28

1.2.8 ZOOTECHNIK BYDŁO Zootechnik bydło wspomaga zarządzanie stadem bydła w produkcji mlecznej i mięsnej, przeznaczony jest do użytku w gospodarstwach rolnych każdej wielkości. Program kompleksowo wspomaga produkcję zwierzęcą umożliwiając takie funkcje jak: Prowadzenie kompletnych kartotek bydła; Prowadzenie obrotu bydłem; Prowadzenie terminarza zadao do wykonania; Tworzenie oraz druk dokumentów do ARiMR; Tworzenie oraz druk raportów zdefiniowanych w programie oraz definiowanych bezpośrednio przez użytkownika; Tworzenie grup bydła; Rejestrację danych dotyczących mleka; Obsługa słowników związanych z produkcją zwierzęcą. Rys. Widok kartoteki. Źródło: Instrukcja obsługi programu ZOOTECHNIK Bydło. 29

1.3 Oprogramowanie wspomagające zarządzanie produkcją oraz technologią w gospodarstwie rolnym. 1.3.1 AgroSystem 1 AgroSystem Wielofunkcyjny program zapewniający całościową obsługę gospodarstw rolnych. AgroSystem obejmuje swoim zasięgiem funkcyjnym zarówno produkcję roślinną, zwierzęcą jak i wypełnianie wniosków do ARiMR oraz ARR. Korzystanie z programu może realizowane w dwóch trybach: dla jednej firmy (obsługa jednego gospodarstwa) oraz w trybie usługowym (obsługa wielu jednostek). Producent AgroSystemu firma Cees podkreśla modułową budowę systemu, w której skład wchodzą następujące części: Wnioski składane do Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa; Wnioski składane do Agencji Rynku Rolnego; Księgi zwierząt: bydła, trzody, owiec i kóz; Rzeźnia; Handel; Cross; Moduł wnioski ARiMR. Użytkownik ma do wyboru takie wnioski jak: Przyznanie płatności bezpośrednich, Rolnośrodowiskowy, Zalesienie, Modernizacja, Renty strukturalne, Młody Rolnik i inne (www.cees.pl, 12 marca 2011). Moduł ten obsługuje również różnego typu oświadczenia składane w ARiMR np.: Oświadczenie o gatunkach zbóż, Wpis do ewidencji producentów. Firma Cees udostępnia możliwośd wykupu dodatkowej opcji modułu, która gwarantuje aktualizację każdego z możliwych udostępnianych przez Agencję wniosków. Rys. Widok przygotowania wniosku o dopłaty obszarowe. Źródło: www.cees.pl Moduł wnioski ARR. Jednym z najważniejszych wniosków oferowanych przez ten moduł jest Materiał siewny oraz wszystkie niezbędne do niego załączniki. 30

Wszystkie wnioski generowane przez AgroSystem przechodzą kontrolę poprawności wypełnienia, ponadto oprogramowanie zapewnia aktualnośd wniosku w danym roku. Istnieje możliwośd zobaczenia podglądu wniosku oraz wydruku gotowego wniosku. Moduł księgi zwierząt (bydło, trzoda, owce, kozy). Moduł funkcjonuje jako Księga Rejestracji Zwierząt jest ona prowadzona zgodnie z normami ARiMR. Dostępne opcje: prowadzenie ewidencji, kontrole dat urodzeo, wydruk ksiąg, wydruk zgłoszeo do ARiMR, możliwośd filtrowania ewidencji (wg. Kryteriów użytkownika), szybki podgląd aktualnego stada, podgląd zdarzeo, które muszą byd zgłoszone w ARiMR. Moduł Handel zwierzętami. Umożliwia obsługę zdarzeo typu zakup/sprzedaż zwierząt. Zapewnia możliwośd wprowadzania danych dotyczących zdarzeo oraz ich korekty, w sposób automatyczny aktualizuje i generuje księgi zwierząt. Zapewnia możliwośd tworzenia i druku dokumentów wywozowych. Rys. Widok dodawania danych kontrahenta. Źródło: www.cees.pl Moduł Rzeźnia. Jest on wykorzystywany w ubojniach zwierząt. Pozwala na rejestrację oraz wydruk dokumentów przeznaczonych do złożenia w ARiMR związanych z ubojem zwierząt. Dane te również zbierane są w pliku XML, który można dostarczyd w tej wersji bezpośrednio do ARiMR. Moduł zajmuje się również kontrolą poprawności kolczyków oraz numerów gospodarstw rolnych. Moduł CROSS. Przechowuje rejestry prowadzone przez użytkownika zgodnych z WWZ (Wymogami Wzajemnej Zgodności): Rejestr środków biobójczych/dezynfekcyjnych; Rejestr pasz produkowanych / zakupionych i stosowanych w gospodarstwie; Rejestr sprzedaży produktów z gospodarstwa; Rejestr zakupów produktów roślinnych i zwierzęcych, których przeznaczeniem jest dalsza produkcja żywności. Wymienione powyżej moduły wymagają oczywiście wcześniej wprowadzonych przez użytkownika danych do programu. Pod pojęciem dane w tym wypadku należy rozumied: działki ewidencyjne, działki rolne, nazwy uprawianych roślin, powierzchnie upraw itd. 31

Rys. Widok zestawienia działek w programie. Źródło: www.cees.pl 1.3.2 RamzesAgro Jest to zestaw programów RAMZES-Magazyn i RAMZES-PKPiR przeznaczony dla producentów rolnych będących płatnikami VAT. Umożliwia generowanie dokumentów typu: Faktura VAT oraz faktura RR, jak również obliczanie VAT-u należnego i naliczonego, wspomaga księgowanie kosztów oraz przychodów gospodarstwa, umożliwia generowanie VAT-7 oraz VAT-7K. System wspomaga również bieżącą kontrolę kosztów. RAMZES-PKPiR główne funkcje: Prowadzenie ewidencji przychodów i rozchodów gospodarstwa oraz rejestrów VAT; Obsługuje rejestry WDT, WNT; Oblicza i umożliwia druk deklaracji podatku od towarów i usług; Druk Księgi według wzoru określonego w Rozporządzeniu Ministra Finansów; Ewidencja przebiegu i kosztów użytkowania pojazdów; Tworzenie i druk raportów dotyczących: księgi głównej, pojazdów, przychodów, zestawienia rocznego oraz wyposażenia w gospodarstwie; Obsługa zdarzeo najmu w granicach firmy; Generowanie i druk deklaracji na podatek dochodowy od osób fizycznych; RAMZES-Magazyn. Zajmuje się kompleksową obsługą kasy, dokumentów kasowych, raportów, rabatów oraz cenników. Umożliwia współpracę z czytnikiem kodów kreskowych. Wspomaga tworzenie różnego typu raportów np.: rejestr sprzedaży, rejestr zakupów, raporty kasowe i magazynowe. 32

Rys. Widok głównego okna programu. Źródło: www.ramzes.pl 1.3.3 OTR-7 Program służy do obsługi i projektowania techniki stosowanej w gospodarstwie rolnym. Może służyd również do obliczania kosztów przeznaczonych na produkcję oraz do inwentaryzacji dochodów z produkcji. Za jego pomocą można również dokonad analizy opłacalności danych działów produkcji w gospodarstwie. Dodatkową możliwością oferowaną przez to oprogramowanie jest wskazanie sposobów minimalizacji kosztów a zarazem maksymalizacji dochodów. OTR-7 umożliwia również planowanie korzystania oraz świadczenia usług. Rys. Widok głównego okna programu. Źródło: www.cupial.mcpk.net Pracę z programem rozpoczyna się od wprowadzenia ogólnych danych dotyczących gospodarstwa, jego powierzchni, budynków, pracowników zatrudnionych w gospodarstwie, zwierząt, roślin oraz oczywiście dane właściciela gospodarstwa. Karty technologiczne. Ta częśd programu pozwala opracowywad technologię upraw roślin, poprze dodawanie czynności na poszczególnych powierzchniach. 33

Karty czynności codziennych. Przeznaczone do czynności wykonywanych regularnie np. codziennie czy co kilka dni. Karty czynności okresowych. Przeznaczone do oznaczania czynności występujących w konkretnych dekadach. Park maszynowy. Ten moduł programu udostępnia możliwości obliczania i planowania zestawów maszyn, które mają zostad wykorzystane w czynnościach. Obliczenia dotyczą zużycia paliwa oraz wykorzystana mocy silników maszyn. Moduł parku maszynowego udostępnia użytkownikowi również przechowywanie danych dotyczących maszyn w gospodarstwie. Istnieje możliwośd podłączenia zewnętrznej bazy danych z maszynami (Maszyny-2), jest to obszerny katalog maszyn dostępnych na rynku. 1.3.4 PlanoRS Plano RS. Program Plano RS jest narzędziem wspomagającym tworzenie programów nawozowych w gospodarstwach rolnych, które uczestniczą w programie rolnośrodowiskowym rolnictwo zrównoważone. Użytkownik wprowadza do programu dane takie jak: Powierzchnia poszczególnych działek; Zasobności gleby w składniki pokarmowe dla roślin; Nawożenie w danych latach; Uprawiana roślina; Obsada zwierzęca w gospodarstwie; Oraz inne. Na podstawie tych danych program oblicza i generuje raporty dotyczące wykonania nawożenia na dane lata produkcji, uwzględniając przy tym prowadzone uprawy, udział zbóż oraz pól zielonych w strukturze upraw jak również dopuszczalną obsadę zwierząt w gospodarstwie. 34

Rys. widok informacji o polach w programie. Źródło: Instrukcja obsługi programu PlanoRS. 1.3.5 NawSald NawSald. NawSald jest systemem mającym za zadanie wspomagad producenta rolnego poprzez wyliczanie niezbędnych dawek nawozowych przeznaczonych na konkretne pola i uprawy. Na podstawie zadanej programowi obsady zwierzęcej w gospodarstwie moduł symulujący produkcję nawozów naturalnych w gospodarstwie wylicza dostępne zasoby nawozów naturalnych. Dawki nawozów mineralnych traktowanych jako uzupełniające dla danych upraw są wyliczane jako różnica wartości pomiędzy zapotrzebowaniem roślin, a ilością dostarczanych nawozów naturalnych w wielu postaciach (obornik, gnojowica) oraz innych źródeł (przyorane produkty uboczne, wiązanie azotu przez rośliny, opady atmosferyczne). Wynikiem koocowym działania program poza wskazaniem dawek nawozowych jest również wstępna prognoza plonowania roślin oraz saldo nawozów po danym okresie wegetacyjnym. Użytkownik ma możliwośd ingerencji w wyliczone przez program dawki nawozowe np. w przypadku uprawy roślin o większych lub mniejszych wymaganiach lub gdy podejmie inne decyzje w przypadku badao zasobności gleby w gospodarstwie. 35

Rys. widok głównego okna programu. Źródło: instrukcja obsługi programu NawSald. 1.3.6 WinPasze 3.0. WinPasze jest programem wspomagającym bilansowanie oraz optymalizację receptur paszowych. W program wbudowana jest obsługa różnych gatunków zwierząt. W zależności od potrzeb gospodarstwa program wspomaga modyfikację receptur paszowych, mieszanek treściwych, dawek pokarmowych, koncentratów, superkoncentratów oraz premiksów (WinPasze 3.0). Główne funkcje programu: Optymalizacja wytworzenia pasz pod względem kryterium kosztu; Obsługa bazy receptur wraz z ich wydrukiem oraz eksportem do plików zewnętrznych; Obsługa bazy danych surowców do produkcji pasz; System umożliwia wprowadzanie ograniczeo oraz zaleceo przy produkcji konkretnych mieszanek. Rys. główne okno programu. Źródło: dokumentacja programu WinPasze 3.0. 36

1.3.7 DoZeM 2 DoZeM 2 jest systemem wspomagającym ocenę inwestycji mechanizacyjnych. Wydany w katedrze Inżynierii Rolniczej i Informatyki AR w Krakowie (M. Ciupał, S. Tabor, Inżynieria Rolnicza 6/2005). Program ma na celu wyliczenie wskaźników opłacalności danych inwestycji w park maszynowy oraz informuje o występujących nieprawidłowościach w wykorzystaniu danych maszyn np. zbyt niskie wykorzystanie maszyny (M. Ciupał, S. Tabor, Inżynieria Rolnicza 6/2005). Dane pobiera od użytkownika lub bezpośrednio z bazy danych. DoZeM 2 udostępnia również opcję eksportu danych do pliku tekstowego. Rys. Okno z obliczeniami pomocniczymi DoZeM2. Źródło: M. Ciupał, S. Tabor, Inżynieria Rolnicza 6/2005 1.3.8 Herbicyd-2 Herbicyd-2 jest programem bazodanowym zawierającym informacje o roślinach uprawnych, agrofagach, środkach ochrony roślin i dotyczących ich informacjach. Pracę z programem rozpoczyna się do wybrania interesującej użytkownika rośliny i agrofaga, na podstawie tych danych program udostępnia osobie obsługującej program dostępne środki ochrony roślin oraz zdjęcia i krótki opis. Dodatkowo jest możliwośd wyświetlenia pełnego opisu w formie pliku PDF. Rys. Widok okna programu. Źródło: M. Ciupał, Komputerowe wspomaganie chemicznej ochrony roślin przy pomocy programu HERBICYD-2, Inżynieria Rolnicza 6(94)/2007 37