RYNEK OTWARTYCH FUNDUSZY EMERYTALNYCH

RYNEK OTWARTYCH FUNDUSZY EMERYTALNYCH 2010 Urząd Komisji Nadzoru Finansowego Warszawa 2011

Słowa kluczowe: KNF, PTE, OFE, STOPA ZWROTU, AKTYWA NETTO, SKŁADKI, CZŁONKOWIE, PORTFEL INWESTYCYJNY, EFEKTYWNOŚĆ, TRANSFERY.

Spis treści Najważniejsze informacje... 4 1. Efektywność działalności inwestycyjnej OFE... 5 2. Ustawowe stopy zwrotu... 6 3. Składki... 7 4. Emerytury z II filara... 8 5. Aktywa netto... 9 6. Dekompozycja zmiany wartości aktywów netto... 10 7. Portfel inwestycyjny... 11 8. Rachunki członków... 12 9. Liczba członków... 13 10. Transfery... 14 11. Losowania... 15 12. Wyniki finansowe OFE... 16 13. Kapitały własne PTE... 17 14. Wyniki finansowe PTE... 18 3

Najważniejsze informacje Rynek w liczbach 14,9 mln liczba członków otwartych funduszy emerytalnych (OFE) na koniec roku, 23,2 mld zł wartość składek przekazanych przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS), o 7,6% więcej niż przed rokiem, 493,7 tys. zł wartość wypłat okresowych emerytur kapitałowych z OFE, 221,3 mld zł wartość aktywów netto OFE na koniec roku, wzrost o 23,9% w ciągu 12 miesięcy, 21,1 mld zł wynik finansowy netto OFE, 11,0% średnia zmiana wartości jednostki rozrachunkowej. Otoczenie rynkowe Od 1 stycznia 2010 roku obowiązuje obniżony limit opłaty od składki do wysokości 3,5% oraz określony progowo limit opłaty za zarządzanie, która nie może przekroczyć 15,5 mln zł miesięcznie dla aktywów netto funduszu o wartości 45 mld zł. Od nadwyżki aktywów ponad 45 mld zł opłata za zarządzanie nie jest pobierana. Zmiany te znacząco obniżyły koszty uczestnictwa w otwartych funduszach emerytalnych. Minęły dwa lata od rozpoczęcia wypłaty świadczeń z otwartych funduszy emerytalnych. Liczba osób pobierających część swojej emerytury z OFE jest jak dotąd znikoma, a wysokość świadczeń stosunkowo niewielka, ze względu na krótki okres oszczędzania. 4

1. Efektywność działalności inwestycyjnej OFE W roku 2010 wartości jednostek rozrachunkowych wzrosły średnio o 11,0%. Rok wcześniej wartości jednostek OFE wzrosły średnio o 13,7%, a dwa lata wcześniej spadły o 14,3%. W roku 2010 stopy zwrotu OFE, choć nieco niższe niż w poprzednim roku, należy ocenić pozytywnie. Wynik ten wyraźnie przekracza inflację, co oznacza, że rośnie realna wartość aktywów gromadzonych w otwartych funduszach emerytalnych. Wartości jednostek wzrosły średnio o 11% Różnica w rocznej stopie zwrotu między najlepszym pod względem zmiany wartości jednostki rozrachunkowej ING OFE, a najsłabszym Generali OFE wyniosła 2,6 pkt. proc. Rok wcześniej stopy zwrotu funduszy zawierały się w przedziale o rozpiętości 8,2 pkt. proc. Tabela 1. Wartości jednostek rozrachunkowych OFE (zł) OFE 31-12-2009 31-12-2010 Stopa zwrotu (%) AEGON 27,31 30,02 9,9 Allianz Polska 26,06 28,96 11,1 Amplico 26,60 29,59 11,2 Aviva 27,26 30,34 11,3 AXA 27,49 30,32 10,3 Generali 29,15 31,86 9,3 ING 29,37 32,86 11,9 Nordea 27,99 31,22 11,5 Pekao 26,45 29,24 10,5 PKO BP Bankowy 26,69 29,69 11,2 Pocztylion 25,78 28,63 11,1 POLSAT 30,38 33,22 9,3 PZU "Złota Jesień" 27,90 31,04 11,3 WARTA 27,97 31,06 11,0 Średnia ważona 11,0 Źródło: OFE Zróżnicowanie w rocznych stopach zwrotu OFE, jakie wystąpiło w roku 2010 jest najniższe z dotychczas notowanych. Stało się tak mimo różnic w strukturze portfeli poszczególnych funduszy i dynamicznej sytuacji na rynkach finansowych. Wyniki powyżej średniej uzyskało 9 funduszy. Na koniec 2010 roku wartości jednostek rozrachunkowych OFE zawierały się w przedziale od 28,63 do 33,22 zł. Oznacza to, że w latach 1999-2010 fundusze emerytalne uzyskały przeciętnie nominalne roczne stopy zwrotu od 9,5% do 10,9%. Rozpiętość stóp zwrotu OFE była niska W latach 1999-2010 nominalne stopy zwrotu OFE wynosiły przeciętnie od 9,5% do 10,9% rocznie Jednostki rozrachunkowe dwunastu z czternastu funduszy emerytalnych osiągnęły w roku 2010 wartości najwyższe w całej historii, co oznacza, że podmioty te odrobiły już całość strat, jakie poniosły w czasie ostatniego kryzysu finansowego. 5

2. Ustawowe stopy zwrotu Trzyletnie średnie ważone stopy zwrotu OFE ustalone w roku 2010 przez KNF wyniosły: 2,9% oraz 3,4% W roku 2010 podobnie jak w poprzednich latach KNF dwukrotnie ustaliła ustawowe stopy zwrotu na podstawie danych z końca marca i września, obejmujących okresy poprzedzających 36 miesięcy. Średnie ustawowe stopy zwrotu, wyliczone w roku 2010 wyniosły: w marcu 2,9% i we wrześniu 3,4%. Wszystkie OFE osiągnęły wyniki powyżej minimalnej wymaganej stopy zwrotu, a więc w żadnym z nich nie wystąpił niedobór. OFE Tabela 2. Stopy zwrotu OFE (%) 30-03-2007 31-03-2010 W skali roku 28-09-2007 30-09-2010 W skali roku AEGON 3,458 1,1 3,417 1,1 Allianz Polska 4,780 1,6 4,803 1,6 Amplico 4,617 1,5 4,888 1,6 Aviva BZ WBK 1,280 0,4 0,923 0,3 AXA 4,132 1,4 5,057 1,7 Generali 4,824 1,6 5,224 1,7 ING 2,317 0,8 2,993 1,0 Nordea 2,373 0,8 3,576 1,2 Pekao 1,538 0,5 1,566 0,5 PKO BP Bankowy 2,299 0,8 4,249 1,4 Pocztylion 3,051 1,0 4,181 1,4 POLSAT 0,000 0,0 0,521 0,2 PZU "Złota Jesień" 2,818 0,9 3,145 1,0 WARTA 0,514 0,2 1,612 0,5 Średnia ważona stopa zwrotu 2,901 1,0 3,360 1,1 Minimalna stopa zwrotu -1,099-0,640 Źródło: KNF Wyniki inwestycyjne OFE są mniej zróżnicowane niż funduszy inwestycyjnych stabilnego wzrostu W porównaniu do podobnych instytucji (np. funduszy inwestycyjnych stabilnego wzrostu) wyniki inwestycyjne poszczególnych funduszy emerytalnych cechowało stosunkowo niskie zróżnicowanie. Różnica między najlepszym a najgorszym funduszem emerytalnym wyniosła 4,7 4,8 pkt. proc. na przestrzeni trzech lat. W tym czasie zróżnicowanie stóp zwrotu funduszy inwestycyjnych stabilnego wzrostu przekraczało 45 pkt. proc. W wyliczeniach trzyletnich stóp zwrotu widać jeszcze negatywne skutki kryzysu finansowego. Mimo wyraźnej poprawy sytuacji w latach 2009-2010 i dobrych wyników inwestycyjnych w tym okresie, na ostateczne wyniki wyraźnie rzutowały spadki cen aktywów na rynkach finansowych, jakie miały miejsce w okresie od października 2007 do lutego 2009. 6

3. Składki W roku 2010 do otwartych funduszy emerytalnych trafiło łącznie 23,2 mld zł składek. Było to o 1,6 mld zł więcej niż rok wcześniej (wzrost o 7,6%). Przyrost składek w roku 2010 był wyższy niż przed rokiem, tak w ujęciu nominalnym jak i względnym. Przyrost ten rozłożył się nierównomiernie pomiędzy poszczególne OFE. Najsilniej wzrosła wartość składek, jakie ZUS przekazał do AXA OFE (26,1%) oraz Generali OFE (24,1%). Wysokie, na tle rynku, wzrosty wartości składek odnotowano także w Allianz Polska OFE (18,2%), Nordea OFE (12,7%) oraz AEGON OFE (10,9%). Najniższy przyrost wartości składek wystąpił w OFE Polsat (0,7%). W roku 2010 ZUS przekazał do OFE składki o wartości 23,2 mld zł Tabela 3. Składki przekazane do OFE (mln zł) OFE 2009 2010 Zmiana (%) AEGON 832,5 923,4 10,9 Allianz Polska 591,6 699,4 18,2 Amplico 1 643,1 1 717,9 4,6 Aviva BZ WBK 5 127,7 5 192,9 1,3 AXA 1 090,3 1 375,0 26,1 Generali 919,2 1 140,5 24,1 ING 5 500,6 5 836,3 6,1 Nordea 892,4 1 005,3 12,7 Pekao 398,9 411,6 3,2 PKO BP Bankowy 587,4 624,0 6,2 Pocztylion 491,6 527,2 7,2 Polsat 285,7 287,8 0,7 PZU Złota Jesień 2 822,0 3 076,1 9,0 WARTA 335,6 343,2 2,3 Razem 21 518,5 23 160,6 7,6 Źródło: OFE Zarządzanie i prowadzenie OFE wiąże się z kosztami, które ponoszą PTE. Dla pokrycia tych kosztów towarzystwa pobierają opłaty obciążające członków OFE. Jedną z nich jest opłata od składki, która pobierana jest zanim składki przekazane przez ZUS zostaną zapisane na rachunkach członków. W roku 2010 łączna suma tych opłat wyniosła 805,5 mln zł. Po potrąceniu opłat na rachunkach członków zostały więc zapisane składki w wysokości 22,4 mld zł. 7

4. Emerytury z II filara W roku 2009 rozpoczęły się wypłaty świadczeń dla pierwszych członków OFE, którzy przeszli na emeryturę. Pierwsze świadczenia otrzymały kobiety urodzone w roku 1949. Należy podkreślić, że tylko niewielka część ich emerytury pochodzi z OFE, gdyż przez większą część okresu swojej aktywności zawodowej, nie podlegały ubezpieczeniu na zasadach reformy z 1999 roku. Przeciętne świadczenie emerytalne z OFE wyniosło 89 zł Od momentu nabycia praw emerytalnych do osiągnięcia wieku emerytalnego, członkowi OFE przysługuje prawo do okresowej emerytury kapitałowej. Jej wysokość ustala ZUS poprzez podzielenie kwoty środków zgromadzonych na rachunku w OFE w ostatnim dniu miesiąca poprzedzającego miesiąc złożenia wniosku o emeryturę przez średnie dalsze trwanie życia. OFE Tabela 4. Okresowe emerytury kapitałowe wypłacone przez ZUS Liczba uprawnionych na 31-12-2010 Kwota wypłat w roku 2010 (w zł) Przeciętne świadczenie (w zł) AEGON 55 27 303,50 63,20 Allianz Polska 22 17 256,50 125,96 Amplico 92 55 850,72 89,36 Aviva BZ WBK 100 83 751,56 106,28 AXA 37 16 553,24 63,42 Generali 51 24 045,83 69,50 ING 170 158 643,72 127,84 Nordea 36 18 373,75 67,30 Pekao 21 7 975,76 51,13 PKO BP Bankowy 20 9 720,35 59,27 Pocztylion 45 17 634,95 59,98 Polsat 13 3 844,89 34,95 PZU Złota Jesień 98 46 741,65 75,39 WARTA 15 5 977,67 60,38 Razem 775 493 674,09 89,01 Źródło: ZUS Na koniec 2010 roku okresowe emerytury kapitałowe pobierało 775 osób Według stanu na koniec 2010 roku okresowe emerytury kapitałowe otrzymywało 775 osób. Łącznie, w roku 2010 OFE wypłaciły świadczenia o wartości 493,7 tys. zł, przy czym przeciętna miesięczna wysokość wypłaconego świadczenia wyniosła 89,01 zł. Ze względu na niewielką liczbę osób pobierających świadczenia i stosunkowo krótki okres oszczędzania, różnice w wysokości świadczeń w poszczególnych OFE zależą bardziej od wysokości środków odprowadzonych na rachunek członka niż od efektywności samych funduszy. 8

5. Aktywa netto Otwarte fundusze emerytalne dysponowały na koniec 2010 roku aktywami netto o wartości ponad 221,3 mld zł, co oznacza wzrost o 42,6 mld zł (23,9%) w ciągu 12 miesięcy. Na koniec 2010 roku OFE miały 221,3 mld zł aktywów netto Wszystkie fundusze odnotowały wzrost wartości aktywów netto, a skala zmian była podobna jak w poprzednim roku. Największy przyrost aktywów netto (ponad 35%) zanotowano w AXA OFE, Nordea OFE i Generali OFE. Najwolniej rosły aktywa netto Aviva OFE Aviva BZ WBK, gdzie ich wartość wzrosła w ciągu roku o 17%. Trzy największe otwarte fundusze emerytalne miały 61,8% udziału w rynku mierzonego wartością aktywów netto. Na koniec 2010 roku najmniejszy fundusz (OFE Polsat) dysponował aktywami netto na poziomie 2,1 mld zł, gdy w tym czasie największy podmiot (ING OFE) wykazywał aktywa netto o wartości 53,2 mld zł, czyli niemal 26-krotnie większej. Rynek OFE w dalszym ciągu jest rynkiem o wysokiej koncentracji Tabela 5. Aktywa netto OFE (mln zł) OFE 2009-12-31 2010-12-31 Zmiana (%) AEGON 7 275,1 9 088,6 24,9 Allianz Polska 5 052,9 6 511,4 28,9 Amplico 13 702,8 16 905,6 23,4 Aviva BZ WBK 45 188,5 52 889,1 17,0 AXA 9 251,4 12 833,3 38,7 Generali 7 724,9 10 426,0 35,0 ING 43 245,3 53 202,0 23,0 Nordea 6 905,6 9 337,6 35,2 Pekao 2 841,1 3 411,4 20,1 PKO BP Bankowy 4 911,8 6 565,2 33,7 Pocztylion 3 477,3 4 263,7 22,6 Polsat 1 689,6 2 050,4 21,4 PZU Złota Jesień 24 751,3 30 659,6 23,9 WARTA 2 612,6 3 107,2 18,9 Suma 178 630,1 221 251,1 23,9 Źródło: OFE W roku 2010 nastąpiła zmiana na pozycji lidera pod względem wartości zarządzanych aktywów netto. Niemalże od początku funkcjonowania funduszy pozycję tę zajmował Aviva OFE Aviva BZ WBK (wcześniejsza nazwa: Commercial Union OFE BPH CU WBK), a obecnie największe aktywa netto posiada ING OFE. ING OFE zastąpił AVIVA OFE Aviva BZ WBK na pozycji lidera pod względem wartości aktywów netto 9

6. Dekompozycja zmiany wartości aktywów netto W roku 2010 aktywa netto OFE wzrosły o 42,6 mld zł W roku 2010 aktywa netto OFE wzrosły o 42,6 mld zł. Wzrost ten, to skutek transferów składek z ZUS wspartych przez bardzo dobry wynik finansowy uzyskany na działalności inwestycyjnej funduszy. W roku 2010 z tytułu składek, OFE otrzymały 23,2 mld zł. Od składek zostały potrącone opłaty na rzecz powszechnych towarzystw emerytalnych w wysokości 805,5 mln zł. W roku 2010 fundusze emerytalne odnotowały wysoki wynik finansowy na poziomie 21,1 mld zł, na który wpływ miała także pobrana przez powszechne towarzystwa emerytalne opłata za zarządzanie w wysokości 893,5 mln zł. Rysunek 1. Dekompozycja zmiany wartości aktywów netto OFE (mld zł) Źródło: OFE, obliczenia własne Wzrost wartości aktywów netto OFE prawie w 50% wynikał z dobrych wyników inwestycyjnych W roku 2010 wynik finansowy netto funduszy był porównywalny do składek netto, jakie wpłynęły do OFE, jednak nie przekroczył ich wartości, jak miało to miejsce w roku 2009. 10

7. Portfel inwestycyjny W roku 2010 struktura portfela inwestycyjnego OFE podlegała dość wyraźnym zmianom: wraz z postępującymi wzrostami notowań na rynku instrumentów udziałowych, systematycznie zmniejszało się zaangażowanie OFE na rynku instrumentów dłużnych. W konsekwencji, w ciągu 12 miesięcy zaangażowanie OFE w krajowe instrumenty udziałowe w portfelach OFE wzrosło z 30% do 36%. W roku 2010 rosło zaangażowanie OFE w krajowe instrumenty udziałowe Strategię zwiększania zaangażowania w instrumenty udziałowe stosowały zgodnie niemal wszystkie otwarte fundusze emerytalne. Na koniec roku 2010 zaangażowanie poszczególnych OFE w tego rodzaju papiery wartościowe mieściło się w przedziale od 34% do niemal 40% portfela. Rysunek 2. Struktura portfela inwestycyjnego OFE (%) 100 0,8 1,0 1,0 1,0 0,8 1,0 0,9 0,9 0,8 0,9 0,9 0,8 0,7 80 30,2 30,4 30,2 32,3 32,6 33,5 32,6 33,6 32,8 33,6 35,3 35,7 36,2 60 40 69,0 68,7 68,8 66,7 66,6 65,5 66,6 65,5 66,4 65,5 63,8 63,5 63,0 20 0 grudzień.09 styczeń.10 luty.10 marzec.10 kwiecień.10 maj.10 czerwiec.10 lipiec.10 sierpień.10 wrzesień.10 październik.10 listopad.10 grudzień.10 Źródło: OFE Krajowe instrumenty dłużne Krajowe instrumenty udziałowe Instrumenty zagraniczne W 2010 roku spadało zaangażowanie OFE w krajowe instrumenty dłużne. Na początku 2010 roku udział instrumentów dłużnych w portfelu wynosił ponad 69%, a w grudniu spadł do 63%. Niewielką część swojego portfela OFE ulokowały za granicą. W roku 2010 udział tej kategorii w portfelu wahał się w granicach od 0,7% do 1,0% portfela. Poza granicami kraju OFE lokowały swoje aktywa głównie w zagraniczne akcje oraz pozaskarbowe dłużne papiery wartościowe. 11

8. Rachunki członków Na koniec grudnia 2010 roku OFE prowadziły prawie 15,5 mln rachunków Liczba rachunków prowadzonych przez otwarte fundusze emerytalne na koniec grudnia 2010 roku była wyższa niż na koniec 2009 roku o 513,7 tys. i zbliżyła się do poziomu 15,5 mln. W skali rynku przełożyło się to na wzrost o 3,4% w ciągu roku. Tabela 6. Rachunki prowadzone przez OFE OFE 31 grudnia 2009 31 grudnia 2010 Zmiana (%) AEGON 797 139 880 023 10,4 Allianz Polska 421 298 473 185 12,3 Amplico 1 133 993 1 166 794 2,9 Aviva BZ WBK 2 960 471 2 845 598-3,9 AXA 802 986 987 280 23,0 Generali 736 230 852 487 15,8 ING 2 992 595 3 005 713 0,4 Nordea 891 667 912 995 2,4 Pekao 367 377 365 627-0,5 PKO BP Bankowy 453 821 524 256 15,5 Pocztylion 540 951 545 985 0,9 Polsat 327 425 316 757-3,3 PZU Złota Jesień 2 201 466 2 271 151 3,2 WARTA 350 481 343 754-1,9 Razem 14 977 900 15 491 605 3,4 Źródło: OFE Większość funduszy emerytalnych odnotowała wzrost liczby rachunków. Największy przyrost, o 23,0%, wystąpił w AXA OFE. Poza tym dwucyfrowe wzrosty wystąpiły w Generali OFE, PKO BP Bankowy OFE, Allianz Polska OFE i AEGON OFE, gdzie przyrosty w roku 2010 wyniosły odpowiednio 15,8%, 15,5%, 12,3% i 10,4%. Spadek liczby rachunków odnotowały Aviva OFE Aviva BZ WBK, OFE Polsat, OFE Warta i Pekao OFE. 12

9. Liczba członków Oprócz rejestrów rachunków, którymi dysponują otwarte fundusze emerytalne, ZUS prowadzi niezależnie ewidencję członków. Według ZUS, na koniec grudnia 2010 roku do OFE należało łącznie ponad 14,9 mln członków. W porównaniu z końcem roku 2009 oznacza to wzrost o 570,3 tys. W grudniu 2010 roku OFE miały 14,9 mln członków W ujęciu względnym przyrost liczby członków w roku 2010 wyniósł 4,0%, ale podobnie jak w latach poprzednich obserwowano znaczne zróżnicowanie pomiędzy poszczególnymi funduszami. Źródło: ZUS Tabela 7. Liczba członków OFE OFE 31-12-2009 31-12-2010 Zmiana (%) AEGON 764 161 834 366 9,2 Allianz Polska 397 988 448 525 12,7 Amplico 1 100 787 1 135 730 3,2 Aviva BZ WBK 2 893 470 2 786 190-3,7 AXA 799 007 983 889 23,1 Generali 681 043 788 002 15,7 ING 2 902 659 2 929 848 0,9 Nordea 827 615 868 505 4,9 Pekao 348 436 349 499 0,3 PKO BP Bankowy 417 840 468 322 12,1 Pocztylion 467 615 518 081 10,8 Polsat 322 662 311 113-3,6 PZU Złota Jesień 2 119 094 2 193 502 3,5 WARTA 318 280 315 419-0,9 Razem 14 360 657 14 930 991 4,0 W roku 2010 największy przyrost liczby członków odnotowano w AXA OFE. Pozytywnie na tle rynku wypadły: Generali OFE, Allianz Polska OFE, PKO BP Bankowy OFE, i OFE Pocztylion, w których nastąpił dwucyfrowy przyrost liczby członków. Trzy fundusze odnotowały w roku 2010 niewielki spadek liczby członków. 13

10. Transfery W roku 2010 ponad 603,5 tys. członków zmieniło fundusz emerytalny W roku 2010 liczba transferów członków między poszczególnymi funduszami ukształtowała się na poziomie wyższym niż w roku 2009, przekraczając w ciągu całego roku 603,5 tys. osób. Oznacza to, że w przybliżeniu co 25 członek dokonał zmiany otwartego funduszu emerytalnego. OFE Tabela 8. Zmiany członkostwa w roku 2010 Przystępujący do funduszu Opuszczający fundusz Saldo AEGON 59 590 41 602 17 988 Allianz Polska 26 585 16 845 9 740 Amplico 39 954 45 485-5 531 Aviva BZ WBK 7 292 142 638-135 346 AXA 136 196 36 151 100 045 Generali 67 572 21 506 46 066 ING 48 059 101 319-53 260 Nordea 69 527 41 375 28 152 Pekao 1 614 13 589-11 975 PKO BP Bankowy 55 804 23 535 32 269 Pocztylion 6 613 19 692-13 079 Polsat 638 12 878-12 240 PZU Złota Jesień 69 509 65 508 4 001 WARTA 14 555 21 385-6 830 Razem 603 508 603 508 0 Źródło: ZUS, KDPW Połowa OFE ma ujemne saldo transferowe W roku 2010 w drodze transferów najwięcej członków pozyskał AXA OFE (136,2 tys.). Uwzględniając liczbę członków, którzy opuścili ten fundusz, końcowe dodatnie saldo transferowe wyniosło 100 tys. osób, co jest najlepszym wynikiem na rynku w roku 2010. Najgorsze saldo transferowe odnotował Aviva OFE Aviva BZ WBK, któremu w tym trybie ubyło 135,3 tys. członków. Warto zaznaczyć, że połowa OFE miała ujemne saldo transferowe, co oznacza, że albo fundusze te są pasywne na polu akwizycji albo ich działania w tym zakresie są nieskuteczne. 14

11. Losowania ZUS przydziela w drodze losowania nowych członków do otwartych funduszy emerytalnych spośród osób, które nie przystąpiły do żadnego funduszu, mimo obowiązku zawarcia umowy z wybranym OFE w ciągu siedmiu dni od daty powstania obowiązku ubezpieczenia emerytalnego. Według obecnie obowiązujących przepisów w losowaniu biorą udział tylko te fundusze, które w dwóch ostatnich okresach rozliczeniowych uzyskały stopy zwrotu wyższe niż odpowiednie średnie ważone stopy zwrotu wszystkich funduszy, a ich aktywa netto nie przekraczają 10% sumy aktywów netto wszystkich funduszy. Udziały w puli osób losowanych są równe dla wszystkich funduszy spełniających te warunki. ZUS przeprowadza losowania w ostatnim dniu roboczym stycznia i lipca każdego roku. Umowa z OFE powinna zostać zawarta w ciągu 7 dni od wystąpienia obowiązku ubezpieczenia emerytalnego Tabela 9. Osoby uzyskujące członkostwo w wyniku losowania OFE Liczba członków OFE z losowania 29-01-2010 Liczba członków OFE z losowania 30-07-2010 AEGON 10 519 15 534 Allianz Polska 10 519 15 534 Amplico 10 519 15 534 Aviva BZ WBK - - AXA 10 519 15 534 Generali 10 519 15 539 ING - - Nordea - - Pekao 10 522 - PKO BP Bankowy - - Pocztylion 10 519 15 534 Polsat - - PZU Złota Jesień - - WARTA - - Razem 73 636 93 209 Źródło: ZUS W dwóch losowaniach, jakie przeprowadzono w roku 2010 członkostwo w otwartych funduszach emerytalnych uzyskało 166,8 tys. osób. To o prawie 2/3 więcej niż rok wcześniej. W styczniowym losowaniu brało udział siedem funduszy, a w lipcowym sześć. W roku 2010 w wyniku losowania członkami OFE zostało 166,8 tys. osób 15

12. Wyniki finansowe OFE W roku 2010 fundusze emerytalne zarobiły 21,1 mld zł Łączny wynik finansowy netto otwartych funduszy emerytalnych w roku 2010 osiągnął poziom 21,1 mld zł. Poprawa wyników to skutek powrotu dobrej koniunktury na rynkach finansowych. Pierwsze tego zwiastuny było widać już w I połowie 2009 roku. Rok 2010 to czas systematycznie rosnących notowań akcji, które stanowiły znaczną część portfeli inwestycyjnych OFE. Na końcowy wynik pozytywnie wpłynęły także zyski z rynku obligacji. Tabela 10. Wyniki finansowe OFE (mln zł) OFE 2009 2010 AEGON 860,1 770,6 Allianz Polska 559,0 611,5 Amplico 1 688,7 1 613,5 Aviva BZ WBK 5 045,8 5 241,5 AXA 1 018,2 1 081,3 Generali 954,6 803,5 ING 5 076,8 5 386,6 Nordea 721,6 882,1 Pekao 335,9 313,5 PKO BP Bankowy 620,8 599,5 Pocztylion 395,2 403,3 Polsat 276,2 165,4 PZU Złota Jesień 2 811,3 2 959,3 WARTA 295,7 299,3 Razem 20 659,9 21 130,8 Źródło: OFE Uzyskane przez OFE stopy zwrotu były dość zbliżone, a więc wartość zysków osiągniętych przez poszczególne fundusze była ściśle powiązana z wartością zarządzanych aktywów. Warto zauważyć, że na koniec 2010 roku zakumulowany nierozdysponowany wynik finansowy OFE osiągnął wartość 69,4 mld zł. Odpowiada to kwocie, jaką otwarte fundusze emerytalne wypracowały dla swoich członków od początku swojej działalności. 16

13. Kapitały własne PTE Wartość kapitałów własnych powszechnych towarzystw emerytalnych na koniec grudnia 2010 roku przekroczyła poziom 3,4 mld zł i wzrosła o 7,0% w porównaniu do analogicznego okresu roku poprzedniego. Wzrost poziomu kapitałów własnych PTE dokonał się pomimo niższych niż przed rokiem wyników finansowych towarzystw. Było to konsekwencją niewypłacenia przez niektóre towarzystwa części lub całości dywidendy za rok 2009. Poza tym, dwa towarzystwa (AXA PTE i Nordea PTE) zostały dokapitalizowane przez swoich akcjonariuszy. Na koniec grudnia 2010 roku kapitały własne PTE wynosiły ponad 3,4 mld zł Tabela 11. Kapitały własne PTE (mln zł) PTE 31 grudnia 2009 31 grudnia 2010 Zmiana (%) AEGON PTE S.A. 626,0 619,5-1,0 PTE Allianz Polska S.A. 151,0 170,5 12,9 Amplico PTE S.A. 335,1 323,7-3,4 Aviva PTE Aviva BZ WBK S.A. 385,8 353,6-8,4 AXA PTE S.A. 118,3 140,1 18,4 Generali PTE S.A. 200,6 219,6 9,5 ING PTE S.A. 579,9 789,5 36,1 Nordea PTE S.A. 38,1 52,8 38,7 Pekao Pioneer PTE S.A. 58,1 53,4-8,2 PKO BP BANKOWY PTE S.A. 225,5 236,0 4,7 Pocztylion-Arka PTE S.A. 51,9 47,0-9,4 PTE POLSAT S.A. 84,4 94,5 12,0 PTE PZU S.A. 322,4 303,7-5,8 PTE WARTA S.A. 38,2 37,5-1,9 Razem 3 215,4 3 441,5 7,0 Źródło: PTE Kapitałem własnym o najwyższej wartości dysponowało ING PTE S.A. (789,5 mln zł). Nieco niższy, choć także wysoki na tle rynku, poziom kapitału własnego (619,5 mln zł) posiada AEGON PTE S.A., ale wysokość ta wynika z przekształceń związanych z połączeniem z PTE Skarbiec-Emerytura S.A. Kapitały trzech innych towarzystw utrzymywane były na poziomie przekraczającym 300 mln zł. Największe kapitały własne posiada ING PTE S.A. Najniższy poziom kapitału własnego występuje w PTE WARTA S.A. oraz Pocztylion-Arka PTE S.A. W bilansach tych towarzystw wykazano wartość kapitału własnego w wysokości odpowiednio 37,5 i 47,0 mln zł. Mimo, że łączny poziom kapitałów własnych PTE wzrósł w roku 2010, to w aż połowie towarzystw wartość kapitału własnego obniżyła się. Relacja kapitałów własnych PTE do aktywów netto zarządzanych przez nie OFE wynosiła na koniec 2010 roku 1,6% i wahała się w poszczególnych towarzystwach od 0,6% do 6,8%. 17

14. Wyniki finansowe PTE Rok 2010 przyniósł PTE 588,3 mln zł zysku netto Na koniec grudnia 2010 roku suma wyników finansowych netto wszystkich towarzystw ukształtowała się na poziomie 588,3 mln zł. W roku 2009 towarzystwa emerytalne zarobiły 762,3 mln zł. Oznacza to zmniejszenie o 22,8%. Spadek ten wynika z ustawowego obniżenia od 1 stycznia 2010 roku opłaty od składki do poziomu 3,5% oraz wprowadzenia limitów kwotowych na opłatę za zarządzanie. W roku 2010 trzy towarzystwa odnotowały stratę: AXA PTE S.A. (63,2 mln zł), Nordea PTE S.A. (25,2 mln zł) oraz PTE WARTA S.A. (0,7 mln zł). Większość towarzystw odnotowała niższy wynik finansowy netto niż w roku poprzednim. Tylko dwa podmioty poprawiły swoje wyniki. Tabela 12. Wyniki finansowe netto PTE (mln zł) PTE 2009 2010 Zmiana (%) AEGON PTE S.A. 27,2 20,7-24,0 PTE Allianz Polska S.A. 13,3 19,5 47,0 Amplico PTE S.A. 72,4 71,2-1,7 Aviva PTE Aviva BZ WBK S.A. 203,1 170,9-15,9 AXA PTE S.A. -34,9-63,2 81,0 Generali PTE 24,4 40,7 66,6 ING PTE S.A. 257,5 208,1-19,2 Nordea PTE S.A. 3,8-25,2-760,8 Pekao Pioneer PTE S.A. 18,6 12,4-33,5 PKO BP BANKOWY PTE S.A. 23,6 10,7-54,6 Pocztylion-Arka PTE S.A. 20,2 13,7-32,4 PTE POLSAT S.A. 15,1 10,1-33,0 PTE PZU S.A. 116,9 99,6-14,8 PTE WARTA S.A. 1,1-0,7-165,4 Razem 762,3 588,3-22,8 Źródło: PTE Największe przychody PTE pochodzą z opłat za zarządzanie i opłat od składek Po stronie przychodowej najważniejszymi pozycjami w rachunku zysków i strat PTE są przychody z tytułu opłaty za zarządzanie (893,5 mln zł) oraz przychody z tytułu opłaty od składki (805,5 mln zł). Od roku 2010 znaczenie opłaty za zarządzanie jeszcze wzrosło ze względu na niższe przychody z opłaty od składki, co wyniknęło z wprowadzenia ustawowego limitu w opłacie od składki. Wśród przychodów PTE nabiera znaczenia rachunek premiowy, z którego środki trafiają do towarzystw w wysokości zależnej od wyników inwestycyjnych OFE (59,0 mln zł). W roku 2010 po stronie kosztów największą pozycją były koszty akwizycji (473,9 mln zł), łącznie stanowiły one ponad 1/3 wszystkich kosztów związanych z zarządzaniem OFE. 18