Kapitałowe instrumenty finansowania inwestycji w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego Przemysław Jura, Prezes Zarządu Instytutu Nauk Ekonomicznych i Społecznych
Instrumenty finansowania inwestycji PPP finansowanie inwestycji jest domeną partnera prywatnego. Instrumenty finansowania inwestycji: środki własne partnerów i pożyczki w przypadku założenia, kredyt bankowy (pomostowy, obrotowy i inwestycyjny), pożyczka, emisja papierów wartościowych np. obligacji, leasing nieruchomości, w tym leasing zwrotny, sekurytyzacja. Źródło: http://www.centrum-ppp.pl/forum/download/opole/finansowanie_projektow_ppp.pdf
Instrumenty finansowania inwestycji Źródła pozyskiwania kapitału w oparciu o instrumenty dłużne: rynek finansowy: -banki komercyjne, - spółdzielcze, -banki specjalne (w tym EBI, EBOR, BŚ), - rynek kapitałowy. pozabankowe osoby prawne i fizyczne. Źródło: http://www.centrum-ppp.pl/forum/download/opole/finansowanie_projektow_ppp.pdf
Instrumenty finansowania inwestycji Czynniki decydujące o wyborze instrumentu finansowego: - struktura inwestycji (w tym powołania SPV), - sytuacja finansowej, - dostępność źródła finansowania, - koszt pozyskania kapitału, - złożoność procedur związana z pozyskaniem kapitału, - okres zwrotu, - zabezpieczenie spłaty. W praktyce spotyka się finansowanie hybrydalne. Źródło: http://www.centrum-ppp.pl/forum/download/opole/finansowanie_projektow_ppp.pdf
Instrumenty finansowania inwestycji Hybrydowy model finansowania PPP -jednoczesne wykorzystanie w projekcie PPP krajowych środków publicznych, środków pozyskanych z UE i kapitału prywatnego. PPP powinno być uzupełnieniem finansowania z UE; Wykorzystanie PPP może zwiększyć wykorzystanie środków UE; Łączenie obu źródeł jest rekomendowane przez Komisję Europejską. Źródło: http://www.centrum-ppp.pl/forum/download/kielce/finansowanie_projektow_ppp.pdf
Finansowanie hybrydowe SEKTOR PRYWATNY SEKTOR PUBLICZNY - wkład własny prywatny - obligacja - kredyt bankowy - pożyczka - wkład własny publiczny - dotacje UE - pożyczka NFOŚiGW, WFOŚiGW - instrumenty kapitałowe i pożyczkowe (JEREMIE, JESSICA, KFK, EFI) Źródło: opracowanie własne
MOEN SA Przykład hybrydowego modelu finansowania URZĄD MIASTA ZABRZE SPECJALIŚCI BRANŻOWI Z DZIEDZINY ENERGETYKI PONADREGIONALNA SIEĆ ANIOŁÓW BIZNESU - INNOWACJA + EMISJA OBLIGACJI + WOJEWÓDZKI FUNDUSZ OCHRONY ŚRODOWISKA I GOSPODARKI WODNEJ + KONSORCJA BRANŻOWE + PLANOWANA DOTACJ UE Źródło: opracowanie własne
Korzyści partnerstwa hybrydowego Skuteczność współpracy; Obecność partnera prywatnego poprawia efektywność i wskaźnik korzyści; DotacjaUE uwiarygodnia projekt wobec pozostałych partnerów; Dotacja UE zapewniała pokrycie kosztów wstępnych studiów projektu i wsparcie instytucjonalne; Dotacje traktowane jako pewna gwarancja finansowa mogą być stosowane bezpośrednio w celu zarządzania.
Zagrożenia partnerstwa hybrydowego Koszty biurokratycznych procedur związanych z pozyskiwaniem i wykorzystaniem dotacji; Relatywnie wysokie koszty transakcyjne modeli hybrydowych; Możliwość wyparcia jednego źródła przez drugie; Dotacje nie wymuszają efektywności ekonomicznej przedsięwzięć, w które są zaangażowane w stopniu takim, jak inne źródła finansowania (zwrotnego); Łatwy dostęp do darmowego kapitału grozi zbyt szybkim uzależnieniem projektu od wymagań i celów podmiotu dotującego oraz przedkładaniem go ponad inne formy finansowania komercyjnego.
INSTRUMENTY KAPITAŁOWE W NOWEJ PERSPEKTYWIE FINANSOWEJ
Perspektywa 2014-2020 2007-2013 2014-2020 - JEREMIE - JESSICA - KFK - EFI - CIP - 7 PR? - COSME - HORIZON 2020 tworzenie nowych instrumentów finansowych, szczególnie we współpracy z EBI/EFI i sektorem prywatnym, w odpowiedzi na niezaspokojone dotąd potrzeby przedsiębiorstw; urzeczywistnienie skutecznego europejskiego rynku kapitału venture, co ułatwi bezpośredni dostęp do rynków kapitałowych; stworzenie zachęt dla funduszy z sektora prywatnego finansujących nowopowstające przedsiębiorstwa i innowacyjne MŚP. Źródło: http://www.cpe.gov.pl/pliki/606-kfk-dotacje-i-pozyczki-24-11-2010.pdf
JEREMIE - Wspólne europejskie zasoby dla mikro, małych i średnich przedsiębiorstw
Inicjatywa JEREMIE Joint European Resources for Micro-to-Medium Enterprises- Wspólne europejskie zasoby dla MŚP wspólna inicjatywa Komisji Europejskiej oraz grupy EBI (Europejskiego Banku Inwestycyjnego i Europejskiego Funduszu Inwestycyjnego); mechanizm pozadotacyjnego wsparcia mikro, małych i średnich przedsiębiorstw ze środków publicznych ustanowionych przez Komisję Europejską
Inicjatywa JEREMIE JEREMIE Wspólne europejskie źródła finansowania dla MŚP Joint European REsourcesfor MIcroto medium Enterprises
Inicjatywa JEREMIE 1. Uruchomienie odnawialnych źródeł finansowania niedostępnych dotychczas na rynku finansowym. 2. Poprawa dostępu do finansowania dla MŚP. 3. Pomoc m.in. w rozwoju nowych i innowacyjnych przedsięwzięć. 4. Zwiększenie absorpcji i efektywniejsze użycie środków unijnych na rzecz rozwoju MŚP w ramach programów Unijnych. 5. Możliwość przyciągnięcia do regionu zagranicznych kapitałów innych międzynarodowych instytucji finansowych, oraz środków prywatnych.
Schemat wdrożenia JEREMIE INSTYTUCJA ZARZĄDZAJĄCA - URZĄD MARSZAŁKOWSKI MENADŻER FUNDUSZU POWIERNICZEGO JEREMIE Bank Gospodarstwa Krajowego POŚREDNICY FINANSOWI fundusze pożyczkowe, poręczeniowe, banki, inne instytucje finansowe Źródło: http://www.rpo.wzp.pl/rpo/konferencja_zdiif/inicjatywa_jeremie_i_jessica.htm
Inicjatywa JEREMIE
Inicjatywa JEREMIE Instrumenty JEREMIE będą dostępne dla przedsiębiorców do końca 2015 r. Jednak dostępność pożyczek i poręczeń jest w głównej mierze uzależniona od okresu budowy portfela przez pośredników finansowych oraz szybkości ich udzielania. Źródło: http://dotacje.naszemiasto.pl/pytania/
JESSICA korzyści wdrażania
JESSICA JESSICA Nowy instrument wspierania inwestycji w zakresie zrównoważonego rozwoju na obszarach miejskich Joint European Support for Sustainable Investment in City Areas Źródło: http://ec.europa.eu/regional_policy/thefunds/instruments/jessica_pl.cfm
JESSICA założenia Stworzenie miejskich funduszy inwestycyjnych (Urban Development Funds - UDF), Zwrotny charakter instrumentów finansowych (wkłady kapitałowe, kredyty, gwarancje), Uczestnictwo inwestorów prywatnych, Długoterminowa strategia wykorzystania środków z funduszy strukturalnych, Finansowanie projektów dochodowych zapewniających realizację celów społecznych/kulturalnych, Prostsze i bardziej elastyczne zarządzanie funduszami na rozwój obszarów miejskich.
JESSICA JESSICAnarzędzie opcjonalne, którego uruchomienie jest uzależnione od decyzji Instytucji Zarządzającej RPO. JESSICAwspiera regenerację i zrównoważony rozwój obszarów miejskich poprzez mechanizmy inżynierii finansowej. Zakres wsparcia w ramach inicjatywy obejmuje rewitalizację, edukację, kulturę, turystykę, transport, źródła energii. JESSICA- Katalizator współpracy i PPP. Źródło: http://ec.europa.eu/regional_policy/thefunds/instruments/jessica_pl.cfm
Korzystanie ze środków długoterminowo poprzez ich reinwestowanie; Efekt dźwigni poprzez pozyskiwanie dodatkowego finansowania, w tym z sektora prywatnego; Zachęta do lepszego wykorzystywania środków/większej efektywności po stronie beneficjentów; Struktura finansowania dopasowana do projektów; JESSICA główne korzyści Nowe źródła ekspertyzy i know-how; Rozwój/modernizacja rynków finansowych (instrumenty, podmioty); Promowanie projektów realizowanych w formule PPP.
JESSICA główne korzyści Zrównoważony rozwój JESSICA ma postać zwrotnej pomocy z funduszy strukturalnych i służy inwestycjom, które mają generować zyski. Jest to bardziej trwała alternatywa w porównaniu z tradycyjnym wsparciem w formie dofinansowania. Dźwignia poprzez łączenie funduszy strukturalnych z innymi, już istniejącymi źródłami finansowania, JESSICA przyczyni się do zwiększenia puli zasobów, ułatwiając wspieranie większej liczby projektów. Elastyczność zarówno pod względem strukturalnym, jak i sposobu wykorzystania funduszy w formie czy to kapitału własnego, czy też inwestycji dłużnych lub gwarantowanych.
JESSICA główne korzyści Wiedza fachowa JESSICA umożliwia instytucjom zarządzającym funduszami strukturalnymi i władzom miejskim skorzystanie z pomocy sektora prywatnego i bankowego. Ułatwia to pozyskanie dalszych inwestycji, wydajności technicznej i finansowej w fazie wdrażania projektu i zarządzania nim. Partnerstwo rezultat relacji partnerskich ustanowionych pomiędzy Komisją, EBI i CEB. Silny katalizator na rzecz ustanowienia relacji partnerskich pomiędzy krajami, regionami, miastami, EBI, CEB, innymi bankami, inwestorami itp. w celu rozwiązywania problemów odczuwalnych.
KRAJOWY FUNDUSZ KAPITAŁOWY jako instrument inżynierii finansowej
Krajowy Fundusz Kapitałowy KFK funkcjonuje w formie spółki akcyjnej (100% akcjonariuszem jest Bank Gospodarstwa Krajowego), na podstawie ustawy i rozporządzenia (notyfikowanego w Komisji Europejskiej) KFK jest instytucją finansową pierwszym polskim funduszem funduszy Venture Capital KFK został utworzony w 2005 r. przez rząd polski w celuograniczenia zjawiskaluki kapitałowej Rynek docelowy: fundusze VC inwestujące w innowacyjne MŚP
Rolą KFK jako funduszu funduszy VC jest ograniczenie luki kapitałowej poprzez: kapitalizowanie wraz z inwestorami prywatnymi funduszy VC Rola KFK wybór najlepszych zarządzających, którzy zainwestują powierzone przez inwestorów pieniądze w przedsiębiorstwa, podwyższą znacznie ich wartość, a w konsekwencji późniejszej sprzedaży wygenerują wysokie stopy zwrotu z inwestycji wybór funduszy VC, które inwestują w polskie MŚP,w szczególności innowacyjne lub prowadzące działalność badawczo-rozwojową oraz o wysokim potencjale rozwoju (etap zasiew i start).
Jak działa KFK? Źródła finansowania KFK Inwestorzy Fundusze Spółki Fundusz VC Inwestorzy prywatni Fundusz VC Inwestorzy publiczni KFK Fundusz VC
Zadania KFK Wsparcie MŚP Budowa rynku VC Zwrot na inwestycji Zwiększenie dostępności kapitału Wprowadzanie światowych standardów Stały mechanizm finansowania funduszy VC Źródło: KFK
Źródła finansowania działalności KFK 880 mln PLN Kapitał (24 mln PLN) Dotacja MG (55 mln PLN) Dotacja SPPW (150 mln PLN) Dotacja PO IG (646,8 mln PLN) W okresie do 2017 KFK będzie dysponował dodatkowymi środkami w kwocie ok. 800 mln zł w ramach realizacji Działania 3.2 Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka (fundusze UE) oraz realizacji Priorytetu 3 (Kapitał prywatny: poprawa środowiska biznesowego i dostępu do kapitału dla MŚP) w ramach Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy
EUROPEJSKI FUNDUSZ INWESTYCYJNY formy wsparcia dla sektora MŚP
Europejski Fundusz Inwestycyjny (EFI) Cel -pobudzanie inwestycji i wzrostu gospodarczego poprzez udzielanie długoterminowych gwarancji pożyczkom finansującym projekty inwestycyjne, zarówno prywatne, jak i państwowe. Obszary oddziaływania EFI: wsparcie dla tzw. sieci transeuropejskich, czyli inwestycji transportowych, energetycznych i telekomunikacyjnych, rozwój małych i średnich przedsiębiorstw. Źródło: http://www.uniaeuropejska.org/europejski-fundusz-inwestycyjny
Zadania EFI dostarczanie kapitału podwyższonego ryzyka małym i średnim przedsiębiorstwom, w szczególności młodym, rozwijającym się i nastawionym na rozwój technologiczny; wystawianie gwarancji kredytowych na pożyczki udzielane dla małych i średnich przedsiębiorstw; długoterminowe finansowanie tzw. sieci transeuropejskich, w dziedzinie energetyki, transportu i telekomunikacji; tworzenie nowych miejsc pracy w państwach Wspólnoty i państwach kandydujących; stymulacja rozwoju ekonomicznego. Źródło: http://www.twojaeuropa.pl/806/europejski-fundusz-inwestycyjny
Europejski Fundusz Inwestycyjny (EFI) Działalność EFI opiera się na dwóch instrumentach: Instrumenty kapitału wysokiego ryzyka EFI: - inwestycje w fundusze wysokiego ryzyka - inkubatory przedsiębiorczości (w szczególności te nowoutworzone i zorientowane na nowoczesne technologie), Instrumenty gwarancyjne EFI zapewniają gwarancje instytucjom finansowym udzielającym kredytów MŚP. Źródło: http://ec.europa.eu/enterprise/newsroom/cf/_getdocument.cfm?doc_id=7279
EFI finansowanie MŚP EFI finansuje MŚP poprzez obejmowanie udziałów w funduszach kapitału ryzyka i funduszach private equity, oraz pośrednio poprzez poręczenia i kontrporęczenia dla portfeli kredytów, szczególnie wspiera on sektor wysokich technologii na wczesnym etapie rozwoju. Udziałowcy EFI: -Europejski Bank Inwestycyjny (62%), - Komisja Europejska (30%), -ok. 20 publicznych i prywatnych inwestycji finansowych (8%) z UE-25. Źródło: http://www.portfel.pl/pl/grants/artykul/57/4118/rola_ebi_i_efi_w_pozyskiwaniu_funduszy_unijnych
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ Instytut Nauk Ekonomicznych i Społecznych ul. Żurawia 6/12, 00-503 Warszawa tel. 22/ 420 32 58 biuro@ines.org.pl www.ines.org.pl