Struktura i elementy systemu zarządzania środowiskowego wg ISO 14001:2015

Zmiany w normie ISO 14001 i ich konsekwencje dla organizacji Struktura i elementy systemu zarządzania środowiskowego wg ISO 14001:2015 Andrzej Ociepa Maciej Kostrzanowski - Ekoekspert Sp. z o.o. Główny Specjalista, Akredytowany weryfikator EMAS w DQS Polska Sp. z o.o. członek komitetu TC 207, i KT 270 przy PKN konsultant i współwłaściciel firmy SYSTEM Sp. J. z Częstochowy, auditor PCA, przewodniczący Specjalistycznego Komitetu ds. Środowiska przy PCA, członek Komitetu Technicznego PKN nr 270 ds. Zarządzania Środowiskowego Niniejsza prezentacja powstała dzięki decyzji Stowarzyszenia o finansowaniu przedstawiciela Polski w pracach Międzynarodowej jest dopuszczalne OrganizacjiNormalizacyjnej pod warunkiem podania (ISO). Wykorzystywanie źródła. jej treści w całości lub fragmentach jest dopuszczalne pod warunkiem podania źródła. Zmiany w normie ISO 14001 i ich konsekwencje dla organizacji Członkowie wspierający Niniejsza prezentacja powstała dzięki decyzji Stowarzyszenia o finansowaniu przedstawiciela Polski w pracach jest dopuszczalne pod warunkiem podania źródła. 1

Zmiany w normie ISO 14001 i ich konsekwencje dla organizacji 1. Zakres 2. Powołania normatywne 3. Definicje 4. Kontekst (uwarunkowania) organizacji 4.1 Zrozumienie organizacji i jej kontekstu 4.2 Zrozumienie potrzeb i oczekiwań grup zainteresowanych 4.3 Określenie zakresu SZŚ 4.4 System zarządzania środowiskowego 5. Przywództwo 5.1 Przywództwo i zobowiązanie się (zaangażowanie) 5.2 Polityka środowiskowa 5.3 Role, odpowiedzialności i uprawnienia w organizacji Niniejsza prezentacja powstała dzięki decyzji Stowarzyszenia o finansowaniu przedstawiciela Polski w pracach jest dopuszczalne pod warunkiem podania źródła. 2

6. Planowanie 6.1 Działania dla adresowania ryzyk i szans 6.1.1 Ogólne (przeniesiono tekst z dotychczasowego punktu 6.1.4) 6.1.2 Aspekty środowiskowe 6.1.3 Obowiązki zgodności 6.1.4 Planowanie działań 6.2 Cele środowiskowe i planowanie ich osiągania 6.2.1 Cele środowiskowe 6.2.2 Planowanie działań dla osiągania celów środowiskowych 7. Wsparcie 7.1. Zasoby 7.2 Kompetencje 7.3. Świadomość 7.4 Komunikacja 7.5 Udokumentowane informacje 7.5.1 Postanowienia ogólne 7.5.2 Tworzenie i aktualizacja 7.5.3 Nadzór nad udokumentowanymi informacjami Niniejsza prezentacja powstała dzięki decyzji Stowarzyszenia o finansowaniu przedstawiciela Polski w pracach jest dopuszczalne pod warunkiem podania źródła. 3

8. Działanie (wykonywanie, funkcjonowanie) 8.1. Planowanie i sterowanie operacyjne 8.2. Gotowość i reagowanie na awarie 9. Ocena wyników 9.1 Monitorowanie, pomiary, analizy i ocena 9.1.1 Ogólnie 9.1.2 Ocena zgodności 9.2 Audit wewnętrzny 9.3 Przegląd zarządzania 10. Doskonalenie 10.1 Niezgodności i działania korygujące 10.2 Ciągłe doskonalenie Załącznik A Załącznik B 14001:2004 (informacyjny) Wytyczne stosowania niniejszej Normy Międzynarodowej (informacyjny) Korelacje między ISO/DIS 14001:2014 i ISO Załącznik C (informacyjny) Indeks alfabetyczny terminów z rozdziału 3... 34 Bibliografia Niniejsza prezentacja powstała dzięki decyzji Stowarzyszenia o finansowaniu przedstawiciela Polski w pracach jest dopuszczalne pod warunkiem podania źródła. 4

3.1 Organizacja Osoba lub grupa ludzi która ma własne funkcje z zadaniami, uprawnieniami i relacjami w celu osiągania swoich celów (3.16) Uwaga 1: Pojęcie organizacji obejmuje, ale nie jest ograniczone do: indywidualnego przedsiębiorcy, spółkę, korporację, firmę, przedsiębiorstwo, jednostkę władzy, grupę partnerską, organizację charytatywną lub instytucję, część lub kombinację powyższych. 3.16 organizacja ISO 14001:2004 spółka, korporacja, firma, przedsiębiorstwo, organ władzy lub instytucja, albo jakakolwiek ich część lub kombinacja, samodzielna lub nie, publiczna lub prywatna, o własnych zadaniach i administracji UWAGA w organizacjach, w których działa więcej niż jedna jednostka, pojedyncza jednostka może być zdefiniowana jako organizacja. 3.2 system zarządzania środowiskowego część systemu zarządzania (3.3.) stosowanego do zarządzania aspektami środowiskowymi (3.9), obowiązkami zgodności (3.22) oraz adresowania (ukierunkowania na) ryzyk (3.18) i szans 3.8 system zarządzania środowiskowego EMS ISO 14001:2004 część systemu zarządzania organizacji (3.16), wykorzystywana do opracowania i wdrożenia jej polityki środowiskowej (3.11) i zarządzania jej aspektami środowiskowymi (3.6) UWAGA 1 System zarządzania jest zbiorem wzajemnie powiązanych elementów wykorzystywanych do ustanowienia polityki i celów oraz do osiągania tych celów. UWAGA 2 System zarządzania obejmuje strukturę organizacyjną, planowanie, odpowiedzialność, praktyki, procedury (3.19), procesy i zasoby. Niniejsza prezentacja powstała dzięki decyzji Stowarzyszenia o finansowaniu przedstawiciela Polski w pracach jest dopuszczalne pod warunkiem podania źródła. 5

3.7 Udokumentowana informacja informacja, która musi być nadzorowana i utrzymywana przez organizację (3.1) wraz z medium, na którym jest zawarta Uwaga 1: Udokumentowane informacje mogą być w jakimkolwiek formacie i medium oraz mogą pochodzić z dowolnego źródła Uwaga 2: Udokumentowana informacja może odnosić się do: systemu zarządzania środowiskowego, włączając odpowiednie procesy; informacji tworzonej w celu funkcjonowania organizacji (może być również traktowana jako dokumentacja); dowodu osiąganych wyników (może być również traktowany jako zapis). 3.20 zapis ISO 14001:2004 dokument (3.4), w którym przedstawiono uzyskane wyniki lub dowody przeprowadzonych działań 3.9 aspekt środowiskowy element działań, wyrobów lub usług organizacji (3.1), który oddziałuje lub może oddziaływać ze środowiskiem (3.8) Uwaga 1: Aspekt środowiskowy może powodować wpływ(-y) środowiskowy (3.10). Znaczącym aspektem środowiskowym jest ten, który ma lub może mieć znaczący wpływ środowiskowy. Uwaga 2: Znaczące aspekty środowiskowe są ustalane przez organizacje poprzez stosowanie jednego lub więcej kryteriów. Niniejsza prezentacja powstała dzięki decyzji Stowarzyszenia o finansowaniu przedstawiciela Polski w pracach jest dopuszczalne pod warunkiem podania źródła. 6

3.10 wpływ środowiskowy zmiana w środowisku (3.8), zarówno niekorzystna, jak i korzystna, w całości lub częściowo pochodząca od aspektów środowiskowych (3.9) organizacji (3.1). 3.7 wpływ na środowisko ISO 14001:2004 każda zmiana w środowisku (3.5), zarówno niekorzystna, jak i korzystna, która w całości lub częściowo jest spowodowana aspektami środowiskowymi (3.6) organizacji (3.16) 3.11 sytuacja (warunek, stan) środowiskowa stan lub charakterystyka środowiska (3.8) określona w danym punkcie i czasie Niniejsza prezentacja powstała dzięki decyzji Stowarzyszenia o finansowaniu przedstawiciela Polski w pracach jest dopuszczalne pod warunkiem podania źródła. 7

3.12 wynik mierzalny rezultat Uwaga 1: Wynik może podawać zarówno ilościowe, jak i jakościowe wnioski. Uwaga 2: Wynik może odnosić się do zarządzania działaniami, procesami (3.26), wyrobami (włączając usługi), systemami lub organizacjami (3.1). 3.13 wynik środowiskowy wynik (3.12) związany z zarządzaniem aspektami środowiskowymi (3.9) Uwaga 1: W kontekście systemów zarządzania środowiskowego (3.4), rezultaty mogą być mierzone w odniesieniu do polityki środowiskowej (3.6), celów środowiskowych (3.17) lub innego kryterium, przy wykorzystaniu wskaźników. Niniejsza prezentacja powstała dzięki decyzji Stowarzyszenia o finansowaniu przedstawiciela Polski w pracach jest dopuszczalne pod warunkiem podania źródła. 8

3.15 cykl życia kolejne i powiązane etapy systemu wyrobu, od pozyskania surowców lub generowania z zasobów naturalnych do przetwarzania po zakończeniu użytkowania Uwaga 1: Cykl życia obejmuje działania, wyroby i usługi i może obejmować wykorzystywane towary i usługi, takie jak przetwarzanie po zakończeniu użytkowania wyrobów i dostawę usług, na przykład projektowanie, wytwarzanie, transport, pakowania, końcowego użycia lub usuwania. [Źródło: ISO 14044:2006, 3.1, modyfikowane co do przetwarzanie po zakończeniu użytkowania:, a nie 'finalne usuwanie', Uwaga 1 została dodana] 3.18 ryzyko skutek (miara) niepewności (uzyskania) celów ( 3.16) ( effect of uncertainty on objectives ) Uwaga 1: Skutek jest odchyl eniem od stanu oczekiwanego pozytywnego lub negatywnego. Uwaga 2: Niepewność jest stanem, także częściowym, braku informacji co do zrozumienia lub wiedzy o zdarzeniu, jego konsekwencjach lub prawdopodobieństwie. Uwaga 3: Ryzyko jest często charakteryzowane przez odniesienie do potencjalnych zdarzeń (jak zdefiniowano w ISO Guide 73:2009, 3.5.1.3) i konsekwencji (jak zdefiniowano w ISO Guide 73:2009, 3.6.1.3), lub jako kombinacja powyższych. Uwaga 4: Ryzyko jest często wyrażane jako kombinacja konsekwencji zdarzenia (włączając zmiany w warunkach) i związanego prawdopodobieństwa (jak zdefiniowano w ISO Guide 73:2009, 3.6.1.1) zaistnienia. Niniejsza prezentacja powstała dzięki decyzji Stowarzyszenia o finansowaniu przedstawiciela Polski w pracach jest dopuszczalne pod warunkiem podania źródła. 9

3.x ryzyka i szanse potencjalne wpływy niekorzystne (zagrożenia) i potencjalne wpływy korzystne (szanse) [ potential adverse effects (threats) and potential beneficial effects (opportunities) ] 3.21 wymaganie potrzeba lub oczekiwanie, które jest ustalone, ogólnie rozumiane lub obligatoryjne Uwaga 1: Ogólnie rozumiane oznacza, że jest to zwyczajowa lub powszechna praktyka dla organizacji (3.1) i grup zainteresowanych (3.5), którą rozważana potrzeba lub oczekiwanie wywołuje. Uwaga 2: Specyficzne wymagania jest tym, które jest ustalone, na przykład udokumentowana informacja (3.7). Niniejsza prezentacja powstała dzięki decyzji Stowarzyszenia o finansowaniu przedstawiciela Polski w pracach jest dopuszczalne pod warunkiem podania źródła. 10

3.22 obowiązek zgodności (stosowania się, spełniania) wymaganie (3.21) które organizacja (3.1) musi spełniać lub które wybrała do spełniania Uwaga 1: Obowiązki zgodności są związane z systemem zarządzania środowiskowego. Powstają z wymagań przymusowych, takich jak stosowane ustawy i rozporządzenia lub dobrowolnych zobowiązań, takich jak normy przemysłowe i organizacyjne, powiązań kontraktowych, zasad dobrego kierowania oraz norm społecznych i etycznych [Źródło: ISO/DIS 19600:2014, 3.31 modyfikowane. - sprawdzić w publikowanej wersji ISO 19600 i definicjach] 3. 16 cel rezultat do osiągnięcia Uwaga 1: Cel może być strategiczny, taktyczny lub operacyjny. Uwaga 2: Cele mogą odnosić się do różnych dyscyplin (jak cele finansowe, w zakresie zdrowia i bezpieczeństwa, środowiskowe) i mogą być stosowane na różnych poziomach (jak strategiczny, ponadorganizacyjny, projektowy, produktowy, usługowy i procesowy (3.26)). Uwaga 3: Cel może być wyrażony w różny sposób, np. jako zamierzony poziom wyjściowy, zamiar, kryterium operacyjne, jako cel środowiskowy (3.17), lub przez użycie innych słów o podobnym znaczeniu (np. osiągnięcie, efekt, zadanie). 3.17 cel środowiskowy cel (3.16) ustalony przez organizację (3.1) związany z jej polityką środowiskową(3.6) 3.8 cel środowiskowy ISO 14001:2004 ogólny cel środowiskowy, spójny z polityką środowiskową (3.11), który organizacja (3.16) ustala sobie do osiągnięcia Niniejsza prezentacja powstała dzięki decyzji Stowarzyszenia o finansowaniu przedstawiciela Polski w pracach jest dopuszczalne pod warunkiem podania źródła. 11

3.32 zlecanie na zewnątrz dokonywanie uzgodnień wg których zewnętrzna organizacja (3.1) wykonuje część funkcji organizacji lub procesu (3.26) Uwaga 1: Zewnętrzna organizacja jest poza zakresem systemu zarządzania (3.3) choć zlecana na zewnątrz funkcja lub proces jest objęta tym zakresem. 4. Kontekst organizacji 4.1 Zrozumienie organizacji i jej kontekstu Organizacja powinna określić zewnętrzne i wewnętrzne zagadnienia, które są odpowiednie do jej przeznaczenia i które mogą wpływać na jej zdolność do osiągania zamierzonych rezultatów systemu zarządzania środowiskowego. Takie zagadnienia powinny zawierać warunki środowiskowe podlegające wpływom organizacji lub zdolne do wpływania na organizację. Niniejsza prezentacja powstała dzięki decyzji Stowarzyszenia o finansowaniu przedstawiciela Polski w pracach jest dopuszczalne pod warunkiem podania źródła. 12

Przykładowe punkty normy 4. Kontekst organizacji 4.2 Zrozumienie potrzeb i oczekiwań grup zainteresowanych Organizacja powinna określić: grupy zainteresowane odpowiednie dla jej SZŚ; odpowiednie potrzeby i oczekiwania (tj. wymagania) tych grup zainteresowanych; które z tych potrzeb i oczekiwań stanowią wymagania dla organizacji 4. Kontekst organizacji 4.3 Określenie zakresu systemu zarządzania środowiskowego Organizacja powinna określić granice i obszar stosowalności systemu zarządzania środowiskowego dla ustanowienia jego zakresu. Dla określenia tego zakresu organizacja powinna rozważyć: zagadnienia zewnętrzne i wewnętrzne opisane w p. 4.1; obowiązki zgodności opisane w p. 4.2; swoje jednostki organizacyjne, funkcję i granice fizyczne; swoje działania, wyroby i usługi; swoje władze i możliwość sprawowania nadzoru i wywierania nacisku. Jeśli jest zdefiniowany zakres, wszystkie działania, wyroby i usługi organizacji objęte tym zakresem powinny być włączone w zakres SZŚ. Zakres powinien być utrzymywany jako udokumentowana informacja i być dostępny dla grup zainteresowanych. Niniejsza prezentacja powstała dzięki decyzji Stowarzyszenia o finansowaniu przedstawiciela Polski w pracach jest dopuszczalne pod warunkiem podania źródła. 13

Aspekty środowiskowe (4.3.1. > 6.1.2.) W zdefiniowanym obszarze systemu zarządzania środowiskowego organizacja powinna identyfikować aspekty środowiskowe swoich działań, wyrobów i usług, które może nadzorować i na które może mieć wpływ, oraz powiązane z nimi wpływy środowiskowe, biorąc pod uwagę perspektywę cyklu życia. Podczas identyfikowania aspektów środowiskowych organizacja powinna wziąć pod uwagę: zmiany, obejmujące planowane lub nowe projekty oraz nowe lub modyfikowane działania, wyroby i usługi; identyfikowane sytuacje nienormalne i potencjalne sytuacje awaryjne. Aspekty środowiskowe (4.3.1. > 6.1.2.) Organizacja powinna określić te aspekty, które mają lub mogą mieć znaczący wpływ na środowisko, tj. znaczące aspekty środowiskowe, poprzez zastosowanie ustalonych kryteriów. Organizacja powinna komunikować swoje znaczące aspekty środowiskowe wśród różnych poziomów i funkcji organizacji, jeśli ma to zastosowanie. Niniejsza prezentacja powstała dzięki decyzji Stowarzyszenia o finansowaniu przedstawiciela Polski w pracach jest dopuszczalne pod warunkiem podania źródła. 14

Aspekty środowiskowe (4.3.1. > 6.1.2.) Organizacja powinna utrzymywać udokumentowaną informację o jej: kryteriach użytych do określenia znaczących aspektów środowiskowych; aspektach środowiskowych i związanych wpływach środowiskowych; znaczących aspektach środowiskowych. UWAGA: Znaczące aspekty środowiskowe mogą mieć skutek w ryzyku związanym z wpływami środowiskowymi zarówno niekorzystnymi (zagrożenia), jak i korzystnymi (szanse). Obowiązki zgodności (4.3.2. > 6.1.3.) Organizacja powinna: a) identyfikować i mieć dostęp do obowiązków zgodności związanych z jej aspektami środowiskowymi; b) określić jak te obowiązki zgodności stosują się do organizacji, c) wziąć pod uwagę te obowiązki zgodności podczas ustanawiania, wdrażania i utrzymywania jej systemu zarządzania środowiskowego. Organizacja powinna utrzymywać udokumentowaną informację o swoich obowiązkach zgodności. UWAGA: Obowiązki zgodności mogą skutkować w ryzykach i szansach dla organizacji. Niniejsza prezentacja powstała dzięki decyzji Stowarzyszenia o finansowaniu przedstawiciela Polski w pracach jest dopuszczalne pod warunkiem podania źródła. 15

6. Planowanie 6.1. Działania dla zlokalizowanego / umiejscowionego adresowania ryzyk i szans Organizacja powinna ustanowić, wdrożyć i utrzymywać proces(-y) spełniania wymagań wg p. 6.1.1 i 6.1.x (będzie jeszcze w tym miejscu tekst) Podczas planowania dla systemu zarządzania środowiskowego organizacja powinna rozważyć: zagadnienia opisane w p. 4.1 i Zrozumienie kontekstu, wymagania opisane w p. 4.2. i Zrozumienie potrzeb i oczekiwań grup zainteresowanych zakres systemu zarządzania środowiskowego oraz określić ryzyka i szanse związane z : aspektami środowiskowymi (patrz 6.1.2), obowiązkami zgodności (patrz 6.1.3) oraz innymi zagadnieniami i wymaganiami, określonymi w 4.1 i 4.2, 6. Planowanie 6.1. Działania dla zlokalizowanego / umiejscowionego adresowanie ryzyk i szans Które powinny być ukierunkowane na: upewnienie się, że system zarządzania środowiskowego może osiągnąć zamierzony(-e) rezultat(-y); zapobieganie lub redukcję niezamierzonych efektów, włączając w to potencjał wpływania zewnętrznych warunków środowiskowych, na organizację; osiąganie ciągłego doskonalenia. W ramach zakresu systemu zarządzania środowiskowego organizacja powinna identyfikować potencjalne sytuacje awaryjne, włączając te, które mogą mieć wpływ na środowisko. Niniejsza prezentacja powstała dzięki decyzji Stowarzyszenia o finansowaniu przedstawiciela Polski w pracach jest dopuszczalne pod warunkiem podania źródła. 16

6. Planowanie 6.1. Działania dla zlokalizowanego / umiejscowionego adresowanie ryzyk i szans Organizacja powinna utrzymywać udokumentowaną informację z niezbędnym rozszerzeniem dla utrzymania poufności, że proces jest wykonywany tak jak planowano. Organizacja powinna utrzymywać udokumentowaną informację dotyczącą ryzyk i szans, które powinny być adresowane (przypisane) oraz zachowywać udokumentowaną informację jako dowód rezultatów. 8. Działanie (wykonywanie, funkcjonowanie) 8.1 Planowanie i sterowanie operacyjne Organizacja powinna planować, wdrożyć i sterować (kontrolować) procesami potrzebnymi do spełnienia wymagań systemu zarządzania środowiskowego i do wdrożenia działań określonych w p. 6.1 i 6.2 przez: ustalenie kryteriów dla procesów; wdrożenie sterowania procesami zgodnie z tymi kryteriami, także dla zapobiegania odstępstwom od obowiązków zgodności. UWAGA Sterowania (kontrole) powinny obejmować sterowania (kontrole) inżynierskie, procedury, udokumentowane procedury itd. Powinny być wdrażane wg hierarchii (np. eliminacja, zastępowanie, działania administracyjne) i mogą być stosowane pojedynczo lub w kombinacji. Niniejsza prezentacja powstała dzięki decyzji Stowarzyszenia o finansowaniu przedstawiciela Polski w pracach jest dopuszczalne pod warunkiem podania źródła. 17

8. Działanie (wykonywanie, funkcjonowanie) 8.1 Planowanie i sterowanie operacyjne Organizacja powinna: sterować planowanymi zmianami i badać konsekwencje niezamierzonych zmian, podejmując działanie dla zmniejszania jakichkolwiek niekorzystnych efektów, wg potrzeb. Organizacja powinna zapewnić, że: procesy zewnętrzne są kontrolowane lub wpływa na nie. Typ i poziom kontroli lub wpływu stosowany do tych procesów powinien być zdefiniowany przez system zarządzania środowiskowego. 8. Działanie (wykonywanie, funkcjonowanie) 8.1 Planowanie i sterowanie operacyjne Spójnie z perspektywą cyklu życia organizacja powinna: a) określić wymagania środowiskowe dla zamówień odpowiednio wyrobów lub usług; b) ustanowić nadzory dla zapewnienia, że wymagania środowiskowe są rozważone w procesie projektowania rozwoju, dostawy, stosowania i postępowania po zakończeniu użytkowania, odpowiednio, wyrobów i usług; c) komunikować odpowiednie wymaganie(-a) środowiskowe do dostawców zewnętrznych, włączając w to kontrahentów; d) rozważyć potrzebę dostarczania informacji o potencjalnych znaczących wpływach środowiskowych podczas dostawy wyrobów lub usług oraz podczas stosowania wyrobu i postępowania po zakończeniu jego użytkowania. Organizacja powinna utrzymywać udokumentowaną informację w zakresie niezbędnym dla utrzymania pewności, że procesy są wykonywane tak jak planowano. Niniejsza prezentacja powstała dzięki decyzji Stowarzyszenia o finansowaniu przedstawiciela Polski w pracach jest dopuszczalne pod warunkiem podania źródła. 18

9. Ocena wyników 9.1 Monitorowanie, pomiary, analiza i ocena 9.1.1 Ogólnie Organizacja powinna określić: co powinno być monitorowane i mierzone, odnośnie do: 1) jej operacji, które mogą mieć znaczący wpływ środowiskowy; 2) jej obowiązków zgodności; 3) sterowań (nadzorów) operacyjnych; 4) postępów w celach środowiskowych organizacji, wykorzystując przy tym wskaźniki; 9. Ocena wyników 9.1 Monitorowanie, pomiary, analiza i ocena 9.1.1 Ogólnie Organizacja powinna określić: metody odpowiednio monitorowania, pomiarów, analiz i oceny, dla zapewnienia wiarygodnych rezultatów; kryteria, względem których organizacja będzie oceniać jej wyniki środowiskowe, wykorzystując stosowne wskaźniki; kiedy monitorowanie i pomiary powinny być wykonywane; kiedy rezultaty z monitorowania i pomiarów powinny być analizowane i oceniane. Niniejsza prezentacja powstała dzięki decyzji Stowarzyszenia o finansowaniu przedstawiciela Polski w pracach jest dopuszczalne pod warunkiem podania źródła. 19

9. Ocena wyników 9.1 Monitorowanie, pomiary, analiza i ocena 9.1.1 Ogólnie Organizacja powinna zapewnić, że kalibrowane lub weryfikowane wyposażenie do monitorowania i pomiarów jest stosowane i utrzymywane. Organizacja powinna oceniać swoje wyniki środowiskowe i dostarczać wsad (dane wejściowe) do przeglądu zarządzania (patrz 9.3) dla oceny skuteczności systemu zarządzania środowiskowego. 9. Ocena wyników 9.1 Monitorowanie, pomiary, analiza i ocena 9.1.1 Ogólnie Organizacja powinna zachowywać odpowiednią udokumentowaną informację jako dowód rezultatów monitorowania, pomiarów, analiz i oceny. Organizacja powinna komunikować informację związaną z jej wynikami środowiskowymi, zarówno wewnętrznie, jak i zewnętrznie, jak to określono przez jej proces komunikacji, i jak to jest wymagane przez jej obowiązki zgodności. Niniejsza prezentacja powstała dzięki decyzji Stowarzyszenia o finansowaniu przedstawiciela Polski w pracach jest dopuszczalne pod warunkiem podania źródła. 20

9. Ocena wyników 9.1 Monitorowanie, pomiary, analiza i ocena 9.1.2 Ocena zgodności Organizacja powinna planować i wdrożyć proces oceny zgodności ze swoimi obowiązkami zgodności. Organizacja powinna: określić częstotliwość, z jaką zgodność będzie oceniana; oceniać zgodność i podejmować działanie, jeśli to potrzebne; utrzymywać wiedzę i zrozumienie swojego statusu zgodności z obowiązkami zgodności. Organizacja powinna zachowywać udokumentowaną informację jako dowód rezultatu(-ów) oceny zgodności. Udokumentowana informacja ogólnie oraz tworzenie i aktualizacja (4.4.4. > 7.5.1. oraz 7.5.2.): System zarządzania środowiskowego organizacji powinien obejmować: a) udokumentowaną informację wymaganą przez niniejszą Normę Międzynarodową; b) udokumentowaną informację określoną przez organizację jako niezbędna dla skuteczności systemu zarządzania środowiskowego. Niniejsza prezentacja powstała dzięki decyzji Stowarzyszenia o finansowaniu przedstawiciela Polski w pracach jest dopuszczalne pod warunkiem podania źródła. 21

Udokumentowana informacja ogólnie oraz tworzenie i aktualizacja (4.4.4. > 7.5.1. oraz 7.5.2.) cd. W trakcie tworzenia i aktualizacji udokumentowanej informacji organizacja powinna zapewnić odpowiednio: - identyfikację i opis (np. tytuł, datę, autora lub numer porządkowy); - format (.p. język, wersje oprogramowania, grafikę) i nośnik (e.g. papierowy, elektroniczny); - przegląd i zatwierdzanie dla przydatności i adekwatności. Niniejsza prezentacja powstała dzięki decyzji Stowarzyszenia o finansowaniu przedstawiciela Polski w pracach jest dopuszczalne pod warunkiem podania źródła. 22