PROJEKT PKP POLSKIE LINIE KOLEJOWE S.A. Id - 11 (D-17) INSTRUKCJA o zapewnieniu sprawności kolei w zimie

PROJEKT PKP POLSKIE LINIE KOLEJOWE S.A. Id - 11 (D-17) INSTRUKCJA o zapewnieniu sprawności kolei w zimie WARSZAWA 2005

SPIS TREŚCI Rozdział I Postanowienia ogólne 1 Zakres i cel instrukcji... 4 2 Okresy zapewnienia sprawności kolei w zimie... 4 3 Kierownictwo akcji zimowej... 5 Rozdział II Okres przygotowawczy kolei do zimy 4 Działania organizacyjne... 6 5 Zaopatrzenie w materiały, narzędzia, sprzęt, części zamienne oraz środki ochrony indywidualnej... 6 6 Siły i środki techniczne do robót zimowych... 7 7 Zabezpieczenie infrastruktury i pojazdów kolejowych przed działaniem warunków atmosferycznych... 8 8 Szkolenie pracowników w zakresie zapewnienia sprawności kolei w zimie... 8 9 Warunki socjalne... 9 10 Plan prowadzenia akcji zimowej... 9 11 Nadzór nad przebiegiem przygotowań kolei do zimy... 10 Rozdział III Pogotowie zimowe 12 Okres pogotowia zimowego... 10 13 Obowiązki kierownika akcji podczas pogotowia zimowego... 11 14 Przedsięwzięcia eksploatacyjne w okresie pogotowia zimowego... 12 15 Nadzór nad przebiegiem robót zimowych... 13 16 Usuwanie skutków zimy na liniach i stacjach kolejowych... 14 17 Informacje o warunkach atmosferycznych. 15 Rozdział IV Mechanizacja prac odśnieżnych 18 Maszyny do odśnieżania torów... 15 19 Maszyny do odśnieżania peronów... 16 20 Urządzenia do odmrażania i odladzania... 16 Rozdział V Ręczne prace odśnieżne 21 Oczyszczanie torów i peronów ze śniegu... 18 22 Oczyszczanie rozjazdów ze śniegu.. 18 23 Uprzątanie śniegu ze stacji 18 Rozdział VI Zapobieganie działaniu wody na tor 24 Roboty zapobiegawcze przed nastaniem zimy... 19 25 Odprowadzenie wód przy roztopach... 19 26 Wysadziny... 20 2

Rozdział VII Ocena funkcjonowania transportu kolejowego w zimie 27 Dokumentowanie przebiegu akcji zimowej i utrudnień eksploatacyjnych spowodowanych warunkami atmosferycznymi.. 20 28 Analiza pracy i sprawności kolei w okresie zimowym... 21 Załączniki: Załącznik 1 Terminarz ważniejszych prac przygotowawczych do zimy... 23 Załącznik 2 Zasłony odśnieżne... 25 Załącznik 3 Wytyczne w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy robotach zimowych... 32 Załącznik 4 Wzór Regulaminu akcji zimowej na obszarze działania jednostki /komórki/ organizacyjnej zarządcy infrastruktury... 38 Załącznik 5 Bilans liczbowy pracowników pogotowia zimowego... 41 Załącznik 6 Wykaz podmiotów przewidzianych do świadczenia usług w zakresie robót zimowych... 42 Załącznik 7 Wykaz materiałów, narzędzi, sprzętu, części zamiennych oraz środków ochrony indywidualnej przeznaczonych do akcji zimowej... 43 Załącznik 8 Kolejności odśnieżania linii i stacji kolejowych oraz priorytety przewozowe w warunkach zimowych.. 44 Załącznik 9 Wytyczne organizacji pracy przewozów pasażerskich w warunkach zimowych (załącznik 9A), Wytyczne organizacji pracy przewozów towarowych w warunkach zimowych (załącznik 9B)... 45 Załącznik 10 Meldunek z przebiegu akcji zimowej... 51 Wykaz zmian... 53 3

Rozdział I POSTANOWIENIA OGÓLNE 1 Zakres i cel instrukcji 1. Instrukcja zawiera postanowienia w zakresie prowadzenia prac przygotowawczych kolei do zimy oraz usuwania skutków opadów śniegu, niskich temperatur oraz silnych wiatrów. 2. Niniejsza instrukcja obowiązuje pracowników zarządcy infrastruktury. Przewoźnicy i przedsiębiorcy kolejowi oraz inne podmioty gospodarcze stosują się do postanowień tej instrukcji w zakresie wynikającym z umów zawartych z zarządcą infrastruktury. 3. Pod pojęciem: 1) zarządca infrastruktury - rozumie się podmiot wykonujący działalność polegającą na zarządzaniu infrastrukturą kolejową. 2) infrastruktura kolejowa rozumie się linie kolejowe oraz inne budowle, budynki i urządzenia wraz z zajętymi pod nie gruntami, usytuowane na obszarze kolejowym, przeznaczone do zarządzania, obsługi przewozu osób i rzeczy, a także utrzymania niezbędnego w tym celu majątku zarządcy infrastruktury. 3) obszar kolejowy rozumie się określony działkami ewidencyjnymi obszar, na którym usytuowane są linie kolejowe oraz inne budynki, budowle i urządzenia przeznaczone do zarządzania, eksploatacji i utrzymania linii kolejowych, a także służące do obsługi przewozu osób i rzeczy. 4) przewoźnik kolejowy - rozumie się przedsiębiorcę, który na podstawie licencji wykonuje przewozy kolejowe lub zapewnia pojazdy trakcyjne. 5) przedsiębiorca kolejowy - rozumie się inny niż zarządca infrastruktury i przewoźnik kolejowy podmiot gospodarczy realizujący określone zadania na rzecz kolei. 6) akcja zimowa - rozumie się całokształt prac związanych z przygotowaniem do zimy oraz prowadzeniem robót zimowych. 7) roboty zimowe - rozumie się prace prowadzone w okresie pogotowia zimowego związane z usuwaniem skutków opadów śniegu, ujemnych temperatur lub silnych wiatrów. 8) dyspozytura zarządcy infrastruktury - rozumie się dyspozyturę właściwą do kierowania przewozami. 9) pojazd kolejowy rozumie się pojazd dostosowany do poruszania się na własnych kołach po torach kolejowych. 2 Okresy zapewnienia sprawności kolei w zimie 1. Rozróżnia się następujące okresy zapewnienia sprawności kolei w zimie: 1) okres przygotowawczy kolei do zimy trwający od 1 maja do 14 listopada. W okresie tym należy wykonać prace zapewniające prawidłowe funkcjonowanie infrastruktury kolejowej, pojazdów kolejowych oraz maszyn odśnieżnych i sprzętu w warunkach zimowych. 4

Ponadto należy określić i zabezpieczyć niezbędne do prowadzenia akcji zimowej: zatrudnienie, materiały i środki łączności. 2) okres pogotowia zimowego - trwający od 15 listopada do 31 marca. W okresie tym należy utrzymywać gotowość do przeciwdziałania zakłóceniom w procesie przewozowym, spowodowanym trudnymi warunkami atmosferycznymi. 2. Po zakończeniu pogotowia zimowego w terminie do 30 kwietnia lub w przypadku wydłużenia okresu obowiązywania pogotowia zimowego w ciągu 30 dni od dnia jego zakończenia, należy: 1) zebrać przenośne zasłony odśnieżne ustawione na okres zimowy, 2) odpowiednio zabezpieczyć (zmagazynować i zakonserwować) sprzęt zimowy, narzędzia i środki ochrony indywidualnej, wydawane do robót zimowych. 3 Kierownictwo akcji zimowej 1. Koordynatorem działań mających na celu zapewnienie sprawnego przebiegu procesu eksploatacyjno przewozowego jest zarządca infrastruktury. 2. Ogólny nadzór i koordynację akcji zimowej w jednostkach organizacyjnych zarządcy infrastruktury sprawuje kierownik danej jednostki lub osoba przez niego wyznaczona zwana dalej koordynatorem akcji zimowej. 3. Pracami przygotowawczymi oraz usuwaniem skutków zimy w jednostkach organizacyjnych zarządcy infrastruktury kieruje wyznaczona osoba zwana dalej kierownikiem akcji zimowej. 4. Wyznaczenie osób do pełnienia funkcji koordynatora i kierownika akcji zimowej, ustalenie trybu sprawowania nadzoru i monitorowania przebiegu akcji zimowej, zakresu działania poszczególnych jednostek /komórek/ organizacyjnych zarządcy infrastruktury w pracach przygotowania i prowadzenia robót zimowych - następuje w drodze decyzji wydanej przez zarządcę infrastruktury. 5. Do obowiązków kierownika akcji zimowej należy w szczególności: 1) śledzenie stanu realizacji prowadzonych przygotowań technicznoorganizacyjnych do pracy w warunkach zimowych, 2) kierowanie pracami związanymi z usuwaniem skutków zimy, 3) informowanie koordynatora akcji zimowej o trudnościach i zagrożeniach spowodowanych warunkami zimowymi, 4) wykonywanie poleceń wydanych przez koordynatora akcji zimowej, 5) wprowadzanie lub przekazywanie ogłoszonych faz akcji zimowej ( określonych w 12 ust. 3). 6. Koordynator oraz kierownik akcji zimowej powinni dysponować niezbędnymi urządzeniami łączności telefonicznej i radiowej oraz w razie potrzeby środkami transportu. 7. Kierownicy jednostek uczestniczących w realizacji procesu eksploatacyjnoprzewozowego wyznaczą swoich przedstawicieli do współpracy z koordynatorami i kierownikami akcji zimowej. 8. W przypadku wystąpienia utrudnień eksploatacyjnych spowodowanych warunkami atmosferycznymi koordynator akcji zimowej może zarządzić 5

wprowadzenie niezbędnych zmian i ograniczeń w korzystaniu z infrastruktury kolejowej. 9. W sytuacjach stanowiących zagrożenie dla ciągłości procesu przewozowego koordynator akcji zimowej może powołać sztab operacyjny. Skład oraz zakres działania sztabu (zadania i tryb jego pracy) określa w formie decyzji zarządca infrastruktury. Rozdział II OKRES PRZYGOTOWAWCZY KOLEI DO ZIMY 4 Działania organizacyjne 1. Ustalenie planu prac wymagających realizacji w okresie przygotowawczym do zimy odbywa się na naradach organizowanych przez wykonawcze jednostki /komórki/ organizacyjne zarządcy infrastruktury, w terminie do 31 maja każdego roku. 2. Naradę zwołuje i przewodniczy jej kierownik akcji zimowej. 3. W naradach tych uczestniczą zaproszeni przez kierownika akcji zimowej przedstawiciele przewoźników i przedsiębiorców kolejowych oraz innych podmiotów wykonujących zadania związane z akcją zimową. 4. Zadaniem narady jest: 1) przeprowadzenie analizy minionej zimy, rozpatrzenie trudności, błędów i niedociągnięć jakie wystąpiły w tym okresie, 2) ustalenie zakresu prac niezbędnych do wykonania dla prawidłowego przygotowania kolei do następnego sezonu zimowego. 5. Wyniki narady przedstawia się w protokóle, z wyszczególnieniem zadań przewidzianych do wykonania przez poszczególne jednostki /komórki/ organizacyjne oraz terminów ich realizacji. 6. Terminarz ważniejszych prac przygotowawczych do zimy zawarty jest w załączniku 1. 7. Wykaz zadań przewidzianych do realizacji w okresie przygotowawczym kolei do zimy sporządza się w formie harmonogramów: 1) harmonogramy opracowują wykonawcze jednostki /komórki/ organizacyjne w terminie do 1 lipca każdego roku, 2) harmonogram zatwierdza kierownik wykonawczej jednostki /komórki/ organizacyjnej. 8. W harmonogramach, o których mowa w ust.7, rejestruje się na bieżąco przebieg realizacji poszczególnych zadań. 9. Nie później niż do 1 listopada każdego roku kierownik akcji zimowej zwołuje drugą naradę w celu omówienia stanu realizacji prac przygotowawczych do zimy oraz ustalenia terminów usunięcia ewentualnych nieprawidłowości. 5 Zaopatrzenie w materiały, narzędzia, sprzęt, części zamienne oraz w środki ochrony indywidualnej 1. W okresie od 1 do 30 kwietnia każdego roku należy sporządzić spis /ilościowy/ pozostałych po zimie materiałów, narzędzi, sprzętu, części zamiennych oraz środków ochrony indywidualnej. 6

2. Do dnia 30 czerwca każdego roku poszczególne jednostki /komórki/ organizacyjne sporządzają zapotrzebowanie na materiały, narzędzia, sprzęt oraz części zamienne niezbędne na okres zimy, uwzględniając posiadany zapas i zgodnie z ustalonym podziałem kompetencji, podejmą działania w celu zabezpieczenia potrzeb. 3. Wielkość potrzeb ustala się w zależności od przyjętej organizacji robót zimowych ( stopnia zmechanizowania prac, liczby zatrudnionych osób itp.), warunków lokalnych (intensywności i czasu występowania niekorzystnych zjawisk zimowych) oraz z uwzględnieniem doświadczeń z poprzednich okresów zimowych (przeciętne zużycie). 4. Dostawy należy zaplanować z takim wyprzedzeniem, aby nie później niż do dnia 25 października niezbędne ilości materiałów, narzędzi i sprzętu zostały rozprowadzone na poszczególne stanowiska pracy. 5. Pracodawca jest zobowiązany dostarczyć pracownikom zatrudnionym przy robotach zimowych odpowiednie do rodzaju wykonywanych prac środki ochrony indywidualnej oraz narzędzia. 6. Obowiązki pracodawcy, o którym mowa w ust.5, mogą być przejęte przez wykonawcze jednostki /komórki/ organizacyjne zarządcy infrastruktury w zakresie określonym w umowach lub porozumieniach zawieranych na świadczenia usług w akcji zimowej. 6 Siły i środki techniczne do robót zimowych 1. Plany zatrudnienia do robót zimowych dla poszczególnych faz pogotowia zimowego, o których mowa w 12 ust. 3, ustalają corocznie wykonawcze jednostki /komórki/ zarządcy infrastruktury, na podstawie potrzeb wynikających z wielkości eksploatowanej infrastruktury kolejowej, doświadczeń z ubiegłych zim oraz przy uwzględnieniu zakładanych zmian w organizacji ruchu kolejowego w okresie zimowym. 2. Jeżeli posiadane siły i środki techniczne nie pokrywają potrzeb, o których mowa w ust. 1, wykonawcze jednostki organizacyjne zarządcy infrastruktury powinny uzupełnić braki poprzez pozyskanie do robót zimowych zewnętrznych podmiotów gospodarczych, wojska oraz osób fizycznych. 3. Zakres i tryb świadczenia usług na rzecz zarządcy infrastruktury przez podmioty, o których mowa w ust.2, ustalany jest w zawieranych porozumieniach i umowach. 4. Wykonawcze jednostki organizacyjne zarządcy infrastruktury, zatrudniające pracowników do robót zimowych (lub, do których zostali przydzieleni pracownicy na podstawie umów, o których mowa w ust.3) zobowiązane są zapewnić: 1) sprawną organizację pracy oraz nadzór nad jej wykonywaniem, 2) właściwe osygnalizowanie i zabezpieczenie miejsc pracy zgodnie z obowiązującą w tym zakresie instrukcją sygnalizacji oraz przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy. 7

7 Zabezpieczenie infrastruktury i pojazdów kolejowych przed działaniem warunków atmosferycznych 1. Właściciel, zarządca lub użytkownik infrastruktury i pojazdu kolejowego, na którym spoczywają obowiązki w zakresie napraw, określone w odrębnych porozumieniach lub umowach, jest zobowiązany do utrzymywania ich w należytym stanie technicznym. 2. W okresie przygotowawczym kolei do zimy należy naprawić i zabezpieczyć przed działaniem opadów śnieżnych, niskich temperatur oraz silnych wiatrów infrastrukturę i pojazdy kolejowe. Robotami należy objąć w szczególności takie elementy jak: pokrycia dachowe, rynny spustowe, urządzenia grzewcze, wentylacyjne, wodociągi, hydranty, ujęcia wody, kanalizację, stolarkę okienną i drzwiową oraz uszczelnienie i ocieplenie urządzeń, przewodów wodnych, paliwowych, olejowych, zbiorników wodnych, a także zabezpieczyć odpowiednie do warunków zimowych materiały eksploatacyjne ( paliwa, środki do smarowania części trących rozjazdów itp.). Konstrukcja oraz budowa urządzeń i pojazdów kolejowych winna zapewniać odporność poszczególnych elementów na zamarzanie, przedostawanie się śniegu i zawilgocenie. 3. Zabezpieczenia szlaków i posterunków ruchu przed zaspami śnieżnymi dokonuje się poprzez osłonięcie zasłonami odśnieżnymi. Rodzaje zasłon odśnieżnych oraz sposoby ich ustawiania podano w załączniku 2 do niniejszej instrukcji. 4. Tory narażone na zawiewanie powinny być, przed nastaniem zimy, w miarę możliwości opróżnione ze zbędnych wagonów. Należy również usunąć przedmioty i materiały, które mogą powodować tworzenie się zasp śnieżnych. 8 Szkolenie pracowników w zakresie zapewnienia sprawności kolei w zimie 1. W okresie do 25 października każdego roku powinno być przeprowadzone szkolenie z zakresu zagadnień dotyczących pracy kolei w zimie. 2. Szkoleniem powinni być objęci pracownicy: 1) wykonujący zadania związane z eksploatacją kolei w warunkach zimowych, odpowiednio do przydzielonych obowiązków, w zakresie: a) trudności i przeszkód powodowanych przez warunki zimowe, b) usuwania skutków zimy, c) pracy maszyn i urządzeń odśnieżnych, d) obsługi sprzętu używanego do robót zimowych, e) warunków bezpieczeństwa i higieny pracy, f) prowadzenia ruchu pociągów w rejonach prac odśnieżnych, g) obsługi urządzeń ogrzewczych, hamulcowych i oświetleniowych pociągów pasażerskich (dotyczy pracowników drużyn pociągowych), h) obsługi przyrządów zasilających, sprężarek powietrza, urządzeń hamulca powietrznego, piasecznicy itp. 8

2) skierowani do robót zimowych w ramach zawartych umów cywilnoprawnych, w zakresie : a) warunków bhp przy robotach zimowych, b) obsługi sprzętu i urządzeń odśnieżnych przewidzianych do użycia. 3. Pracownicy, o których mowa w ust.2 pkt 1, podlegają szkoleniom prowadzonym w macierzystych jednostkach organizacyjnych. 4. Szkolenia, o których mowa w ust.2 pkt 2, prowadzone są w formie instruktażu stanowiskowego przeprowadzanego przed dopuszczeniem do pracy przy robotach zimowych. 5. Szkolenia pracowników, o których mowa w ust.2, powinny być przeprowadzane nie rzadziej niż: 1) raz na 5 lat - osoby kierujące robotami, 2) raz na 3 lata - zatrudnieni na stanowiskach robotniczych. W przypadku wprowadzania nowych maszyn, urządzeń, materiałów, zmiany warunków techniczno-organizacyjnych itp. pracownicy powinni być każdorazowo objęci szkoleniem w formie instruktażu stanowiskowego. 6. Odbycie szkolenia musi być udokumentowane podpisem pracownika. 7. Każdorazowo przed rozpoczęciem pracy kierujący robotami dokonuje pouczeń bhp z adnotacją w dokumencie pracy. W razie zmiany miejsca pracy pouczenie w nowych warunkach należy powtórzyć. 8. Przy prowadzeniu robót zimowych należy stosować się do Wytycznych w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy robotach zimowych, stanowiących załącznik 3 do niniejszej instrukcji. 9 Warunki socjalne 1. Do dnia 1 listopada każdego roku należy przygotować do sezonu zimowego oraz odpowiednio wyposażyć: schroniska, pomieszczenia do spożywania posiłków oraz inne pomieszczenia przewidziane do czasowego pobytu zespołów roboczych biorących udział w akcji zimowej. 2. Pracownikom zatrudnionym przy robotach zimowych należy zapewnić posiłki profilaktyczne oraz gorące napoje. Zasady wydawania posiłków profilaktycznych i gorących napojów określają odrębne przepisy, regulaminy zakładowe oraz zawarte umowy lub porozumienia. 3. Jednostki organizacyjne zatrudniające pracowników przy robotach zimowych zobowiązane są do zabezpieczenia odpowiedniej ilości apteczek pierwszej pomocy z właściwym wyposażeniem. Ilość, usytuowanie i wyposażenie apteczek powinny być ustalone, z uwzględnieniem rodzaju i nasilenia występujących zagrożeń, w porozumieniu z lekarzem sprawującym profilaktyczną opiekę zdrowotną nad pracownikami. 10 Plan prowadzenia akcji zimowej 1. Plan prowadzenia akcji zimowej winien uwzględniać pracę w czterech fazach (I do IV) pogotowia zimowego. 2. Plan prowadzenia akcji zimowej sporządzany przez wykonawczą jednostkę /komórkę/ organizacyjną zarządcy infrastruktury powinien zawierać: 1) regulamin akcji zimowej (wg wzoru podanego w załączniku 4), 9

2) bilans liczbowy pracowników pogotowia zimowego (wg wzoru podanego w załączniku 5), 3) wykaz podmiotów przewidzianych do świadczenia usług w zakresie robót zimowych (wg wzoru podanego w załączniku 6), 4) wykaz materiałów, narzędzi, sprzętu, części zamiennych oraz środków ochrony indywidualnej przeznaczonych do akcji zimowej ( wg wzoru podanego w załączniku 7), 5) kolejności odśnieżania linii i stacji kolejowych oraz priorytety przewozowe ( wg załącznika 8 ), 6) wykaz bocznic osłanianych przez użytkowników, 7) wykaz przeszkolonych pracowników ( zgodnie z 8 ust. 6). 3. Do planu prowadzenia akcji zimowej mogą być dołączone, opracowane przez przewoźników kolejowych wytyczne organizacji pracy przewozów pasażerskich oraz organizacji pracy przewozów towarowych w warunkach zimowych (wzory podano w załączniku 9A i 9B). 4. Plany prowadzenia akcji zimowej, o których mowa w ust.2, zatwierdza kierownik wykonawczej jednostki organizacyjnej zarządcy infrastruktury. 5. Jednostki techniczno-eksploatacyjne na poszczególnych szczeblach organizacyjnych gromadzą w sposób uporządkowany dokumentację związaną z ich udziałem w akcji zimowej. 6. Plany prowadzenia akcji zimowej dla centrali /dyrekcji/ spółek zarządzających infrastrukturą kolejową winny zawierać elementy zbiorcze planów z podległych jednostek organizacyjnych lub ich wyciągi, w zakresie niezbędnym do nadzorowania i kierowania akcją. 11 Nadzór nad przebiegiem przygotowań kolei do zimy 1. Jednostki nadrzędne nadzorują przygotowania do okresu zimowego prowadzone przez podległe jednostki organizacyjne. Realizacja prac przygotowawczych do zimy podlega okresowym kontrolom. 2. Meldunki o postępie prac przygotowawczych do zimy zgłaszają poszczególne jednostki do swoich jednostek nadrzędnych. 3. Do dnia 15 listopada każdego roku koordynatorowi akcji zimowej w jednostkach zarządcy infrastruktury należy przekazać meldunki o gotowości do pracy w warunkach zimowych. 4. Zarządca infrastruktury na podstawie materiałów własnych jak również zgłoszeń otrzymanych od przewoźników oraz przedsiębiorców kolejowych opracowuje zbiorczą informację o przygotowaniu kolei do zimy. Rozdział III POGOTOWIE ZIMOWE 12 Okres pogotowia zimowego 1. Okres pogotowia zimowego rozpoczyna się z dniem 15 listopada i trwa do 31 marca następnego roku. 2. Kierownik akcji zimowej na terenie mu podległym może w uzasadnionych przypadkach wprowadzić wcześniej lub wydłużyć okres obowiązywania 10

pogotowia zimowego. Decyzja taka podlega zgłoszeniu do jednostki nadrzędnej. 3. W okresie pogotowia zimowego wyróżnia się następujące fazy: 1) faza 0 gdy warunki atmosferyczne nie wpływają negatywnie na pracę kolei. 2) faza I gdy opady śniegu, ujemne temperatury lub wiatry nie powodują obniżenia zdolności eksploatacyjnej kolei, ale wymagane jest już podjęcie robót zimowych. 3) faza II gdy opady śniegu, ujemne temperatury lub wiatry powodują obniżenie zdolności eksploatacyjnej kolei. 4) faza III gdy natężenie zjawisk atmosferycznych (opad śniegu, temperatura, wiatr) hamuje lub przerywa proces przewozowy. 5) faza IV wprowadzana po fazie III na czas niezbędny do usunięcia skutków wywołanych niekorzystnymi zjawiskami atmosferycznymi. Fazy III i IV określa się mianem alarmu zimowego. 4. Fazy pogotowia zimowego (od I do IV) wprowadza i odwołuje kierownik akcji zimowej lub koordynator odpowiedniego szczebla dla całości lub części obszaru swojego działania. 5. Fazy pogotowia zimowego mogą być wprowadzone na obszarze, na którym wystąpiły niekorzystne warunki atmosferyczne, a także na obszarze, na którym wystąpiły lub mogą wystąpić skutki tych warunków. 6. O podjętych decyzjach (zarządzonych i odwołanych fazach) należy niezwłocznie poinformować zainteresowane jednostki. 13 Obowiązki kierownika akcji podczas pogotowia zimowego Kierownik akcji zimowej podejmuje działania w celu zapobieżenia skutkom warunków atmosferycznych lub ich usunięcia, polegające w szczególności na: 1. zarządzeniu właściwej fazy akcji zimowej, odpowiednio do występującego stanu zagrożenia, 2. mobilizacji siły roboczej i środków technicznych oraz zapewnieniu gotowości do pracy ciężkich maszyn odśnieżnych- odpowiednio do stanu zagrożenia warunkami zimowymi, 3. skierowaniu do odśnieżania grup roboczych - zgodnie z ustalonym planem prowadzenia akcji zimowej, 4. monitorowaniu przebiegu akcji zimowej w podległych wykonawczych jednostkach(komórkach) organizacyjnych, 5. analizowaniu i ocenie aktualnej sytuacji wywołanej intensywnymi opadami śniegu na zagrożonych obszarach(liniach), 6. prognozowaniu rozwoju zagrożeń, 7. dyslokacji sprzętu i siły roboczej, 8. ocenie potrzeb w zakresie wsparcia z zewnątrz przez dodatkowe siły robocze i sprzęt, 9. uzgodnieniu wzajemnych działań poszczególnych jednostek organizacyjnych w zakresie użycia siły roboczej i środków technicznych, 11

10. przygotowaniu informacji i meldunków, w tym na posiedzenia sztabu operacyjnego, 11. wypracowaniu dla koordynatora wniosków i projektów decyzji mających na celu minimalizację i likwidację skutków ataku zimy, 12. utrzymywaniu ścisłej współpracy z zespołami reagowania kryzysowego i podmiotami krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego, 13. wdrażaniu poleceń wydanych przez koordynatora akcji zimowej. 14 Przedsięwzięcia eksploatacyjne w okresie pogotowia zimowego W celu zapobieżenia lub usunięcia skutków wywołanych niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi - stosownie do rozwoju sytuacji, mogą być wdrożone następujące działania: 1. w zakresie zarządcy infrastruktury: 1) wprowadzenie czasowej zmiany torów wjazdowych, 2) przepuszczanie pociągów tranzytowych możliwie bez postoju, 3) zapewnienie pierwszeństwa przejazdu maszyn odśnieżnych oraz zespołów szybkiego usuwania usterek i awarii, 4) ograniczenie ruchu pociągów na liniach, kierowanie pociągów zmienioną trasą, oraz wdrażanie w uzgodnieniu z przewoźnikami innych zmian w organizacji ruchu pociągów, 5) niezwłoczne usuwanie usterek w urządzeniach sterowania ruchem kolejowym, w tym naprawa tras pędniowych, 6) utrzymywanie w gotowości maszyn odśnieżnych wraz z obsługą, 7) uruchamianie pozostających w dyspozycji sił i środków, 8) zarządzanie jazd kontrolnych, 9) odśnieżanie linii i stacji kolejowych według ustalonej kolejności odśnieżania, 10) zabezpieczenie środków transportowych do przewozu pracowników do miejsc prowadzenia robót zimowych, 11) usuwanie usterek w pracy urządzeń ogrzewania rozjazdów kolejowych, 12) usuwanie usterek w urządzeniach oświetlenia drogi kolejowej, 13) usuwanie usterek w sieci trakcyjnej, 14) przywracanie w pierwszej kolejności sprawności urządzeń łączności technologicznej (łączności przewodowej, radiołączności) dla potrzeb akcji zimowej, 15) określenie potrzeb eksploatacyjnych oraz kolejności usuwania usterek i udrażniania szlaków kolejowych. 2. w zakresie przewoźnika kolejowego: 1) uruchamianie zastępczych składów pociągowych, 2) odwoływanie lub zawieszanie kursowania pociągów, 3) zmienianie miejsca oczyszczania i obrządzania składów pociągów pasażerskich w przypadku utrudnienia wjazdu do stacji postojowych (torów postojowych), 4) podawanie do publicznej wiadomości informacji o zmianach rozkładów jazdy oraz informowanie podróżnych przebywających na dworcach i w 12

pociągach doznających opóźnień o wprowadzonych zmianach w kursowaniu pociągów, 5) wprowadzenie skróconych relacji dla pociągów, 6) zmniejszanie zestawienia składów pociągów oraz zmiana elektrycznych zespołów trakcyjnych na składy wagonowe, 7) zabezpieczenie komunikacji zastępczej, 8) wdrożenie opracowanych przez przewoźników planów działania na wypadek utknięcia pociągów pasażerskich w zaspach śnieżnych lub wystąpienia innych utrudnień w przewozie osób, 9) współpraca z dyspozyturą zarządcy infrastruktury w zakresie wdrażania zmian w prowadzeniu ruch pociągów ( komunikowanie pociągów, kierowanie droga okrężną, skrócenie relacji lub jej zmianę,wyznaczenie dodatkowych postojów, przewidywanego ruchu pociągów na poszczególnych odcinkach linii, stosowanie podwójnej trakcji itp.), 10) informowanie dyżurnych ruchu przez obsadę pociągów o dostrzeżonych zagrożeniach wywołanych intensywnymi opadami śniegu oraz o występujących przypadkach zawiewania torów, 11) przejmowanie pracy rozrządowej przez inne stacje, 12) ograniczenie lub wstrzymanie załadunku oraz zmniejszanie planowanej masy pociągów towarowych, 13) utrzymanie ciągłości czynności przeładunkowych, w granicznych stacjach przeładunkowych, 14) wyznaczenie odbiorców i ładunków, dla których przewozy powinny być bezwzględnie realizowane. 3. w zakresie pojazdów kolejowych: 1) rezerwowanie stanowisk i dodatkowych zespołów pracowników do odmrażania urządzeń i wykrywania uszkodzeń powstałych w pojazdach kolejowych powracających z drogi, 2) wzmacnianie obsady napraw bieżących lokomotyw i ezt, 3) analizowanie obiegów lokomotyw i ich dostosowywanie w porozumieniu z przewoźnikami do występującej sytuacji ruchowej, 4) zabezpieczenie lokomotyw wraz z obsługą do pracy ciężkich maszyn odśnieżnych (pługów, zespołów odśnieżnych) na zasadach awaryjnych, 5) zapewnienie wagonów do wywozu śniegu. 4. w zakresie przedsiębiorców kolejowych: 1) pełna i terminowa realizacja zadań wynikających z przewidzianego dla nich udziału w akcji zimowej, w tym wg wcześniejszych uzgodnień zawartych w umowach z właściwą wykonawczą jednostką/komórką/ organizacyjną zarządcy infrastruktury. 2) utrzymanie we właściwym stanie technicznym urządzeń, budynków i budowli własnych oraz będących w ich zarządzie, w tym wykonywanie w ramach tych zadań prac odśnieżnych. 15 Nadzór nad przebiegiem robót zimowych 1. Wyznaczenie jednostek/komórek/ organizacyjnych zarządcy infrastruktury do sprawowania nadzoru nad przebiegiem robót zimowych oraz ustalenie 13

szczegółowego trybu pracy i zakresu działania tych jednostek/komórek/ następuje w drodze decyzji wydanej przez zarządcę infrastruktury. 2. W sytuacjach wystąpienia zakłóceń w procesie przewozowym, spowodowanych warunkami atmosferycznymi, dyspozytura zarządcy infrastruktury koordynuje działania dyspozytur przewoźników kolejowych, przedsiębiorców kolejowych oraz innych podmiotów, w zakresie określonym w odrębnych porozumieniach i umowach. 3. Jednostki /komórki/ organizacyjne zarządcy infrastruktury wyznaczone do nadzoru nad przebiegiem akcji zimowej współpracują w ramach realizacji tego zadania z właściwymi dla ich terenu działania jednostkami zarządzania kryzysowego oraz podmiotami krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego. 4. Meldunki z przebiegu akcji zimowej sporządzane są według wzoru określonego w załączniku 10. 16 Usuwanie skutków zimy na liniach i stacjach kolejowych 1. Likwidacja skutków zimy na obszarze kolejowym, w zależności od rodzaju i stopnia nasilenia się niekorzystnych warunków atmosferycznych polega na: 1) odśnieżaniu torów i rozjazdów. 2) uprzątaniu śniegu i lodu oraz likwidacji śliskości na peronach, kładkach, przejściach pod torami i innych ciągach komunikacyjnych dla pieszych, a także na drogach oraz przejazdach kolejowych. 3) odśnieżaniu ramp, ładowni i placów przydworcowych oraz dojazdów do tych obiektów. 4) odkuwaniu lodu w obrębie rozjazdów, torów i urządzeń sterowania ruchem kolejowym. 5) usuwaniu z torów zasp śnieżnych i innych przeszkód np. przewróconych na tory drzew. 6) usuwaniu usterek i awarii w budynkach i budowlach kolejowych. 7) usuwaniu usterek i awarii w nawierzchni kolejowej, sieci trakcyjnej, urządzeniach sterowania ruchem, urządzeniach ogrzewania rozjazdów, urządzeniach oświetlenia drogi kolejowej. 2. Usuwanie skutków zimy w infrastrukturze kolejowej należy do jednostek, na których stanie majątkowym lub w zarządzie dany środek trwały się znajduje. W drodze uzgodnień (porozumień, umów, regulaminów itp.) zadania w tym zakresie mogą być powierzone do wykonania innym jednostkom /komórkom/ organizacyjnym. 3. Kolejność odśnieżania linii i stacji kolejowych oraz priorytety przewozowe w warunkach zimowych określa załącznik 8. 4. Sprzęt odśnieżny, wraz z obsługą, skierowany do określonego rejonu pracy podlega kierownikowi akcji na tym terenie, który odpowiada za jego właściwe wykorzystanie. 5. Plan oczyszczania i uprzątania śniegu z torów stacyjnych powinien być opracowany w oparciu o regulamin techniczny i proces technologiczny pracy stacji. 6. Na stacjach pośrednich i rozrządowych powinny być wydzielone tory, umożliwiające czasowe odstawianie pojazdów kolejowych z torów, które mają być oczyszczone ze śniegu. 14

17 Informacje o warunkach atmosferycznych 1. Informacje o warunkach atmosferycznych przekazują: 1) placówki meteorologiczne, w oparciu o zawarte umowy, 2) środki masowego przekazu (radio, telewizja, prasa, internet). 2. Po otrzymaniu komunikatu lub ostrzeżenia o mogących wystąpić zagrożeniach, spowodowanych działaniem sił natury (intensywne opady śniegu, silne wiatry, ujemne temperatury), jednostka zarządcy infrastruktury niezwłocznie powiadamia o tym podległe jednostki organizacyjne /właściwe komórki wykonawcze/ oraz w zależności od potrzeb inne jednostki biorące udział w akcji zimowej- o ile informacje te nie były do nich adresowane. 3. Sąsiednie jednostki organizacyjne zobowiązane są do wzajemnego informowania o występujących warunkach pogodowych i kierunku przemieszczania niekorzystnych zjawisk atmosferycznych. Rozdział IV MECHANIZACJA PRAC ODŚNIEŻNYCH 18 Maszyny do odśnieżania torów 1. Do oczyszczania torów ze śniegu używane są pługi i zespoły odśnieżne oraz odśnieżarki. 2. Szczegółowy opis konstrukcji oraz zasady utrzymania i naprawy pługów i zespołów odśnieżnych oraz obowiązki pracowników związanych z utrzymaniem i eksploatacją tych maszyn zawiera instrukcja użytkowania oraz utrzymania pługów i zespołów odśnieżnych. 3. Pługi odśnieżne można podzielić: 1) w zależności od kierunku odśnieżania na: a) jednokierunkowe, b) dwukierunkowe. 2) w zależności od konstrukcji mechanizmów odśnieżających na : a) pługi lemieszowe, b) pługi wirnikowe. 4. Zespoły odśnieżne (tzw. kombajny odśnieżne) składają się z: a) maszyny czołowej posiadającej urządzenia do zbierania śniegu, b) wagonów pośrednich służących do transportu zebranego śniegu, c) wagonu końcowego służącego do transportu i wyładunku zebranego śniegu. 5. Odśnieżarki. 1) Odśnieżarka mechaniczna (rotacyjna) składa się z: a) układu roboczego, b) zespołu jazdy. Układ roboczy tworzą wirujące zespoły (szczotka, frez) umieszczone w obudowie, które nagarniają i odrzucają śnieg. Zespół jazdy umożliwia przemieszczanie się odśnieżarki z odpowiednią prędkością roboczą i transportową. 15

2) Odśnieżarki szczotkowe przeznaczone są do odśnieżania rozjazdów i torów stacyjnych przy warstwie śniegu o grubości do 30 cm (usuwają śnieg do powierzchni podkładów). 3) Odśnieżarki frezowe przeznaczone są do odśnieżania torów przy zaspach śnieżnych o wysokości do 1,5 m powyżej główki szyny. Odśnieżarki frezowe są szczególnie efektywne przy usuwaniu grubych warstw śniegu, do przebijania się przez zaspy i do odrzucania zwałów śniegu utworzonych podczas pracy pługów lemieszowych. 6. Miejsca, przed którymi podczas odśnieżania powinny być podniesione noże i złożone lemiesze maszyny odśnieżnej (mosty, przejazdy, rozjazdy, czujniki szynowe i inne urządzenia), należy zgodnie z instrukcją sygnalizacji oznaczyć wskaźnikami W13. 7. Przy oczyszczaniu odśnieżarkami rozjazdów wyposażonych w urządzenia grzewcze należy zachować szczególną ostrożność, aby nie spowodować uszkodzenia instalacji grzewczej. 8. Dla zapewnienia ciągłości i bezpieczeństwa prac odśnieżnych należy uprzątać na bieżąco z torów i międzytorzy wszelkie materiały, stanowiące przeszkody dla maszyn odśnieżnych. 19 Maszyny do odśnieżania peronów 1. Do odśnieżania peronów można stosować różnego typu odśnieżarki oraz mikrociągniki z osprzętem odśnieżnym. Część roboczą tych maszyn stanowi najczęściej: lemiesz(zgarniacz)), wirnik lub obrotowa szczotka. 2. O wyborze rodzaju i typu sprzętu odśnieżnego powinny decydować następujące czynniki: 1) moc i wydajność uwarunkowana intensywnością opadów śniegu i wielkością odśnieżanej powierzchni, 2) ciężar oraz gabaryty maszyny zapewniające łatwość manewrowania oraz umożliwiające jej dogodne przemieszczanie, w tym przewóz posiadanymi środkami transportu ( np. pojazdami kolejowymi), 3) możliwość regulacji kierunku i kąta wyrzutu śniegu, 4) posiadanie oświetlenia do pracy w nocy. 3. Do odśnieżania peronów oraz dojść i dojazdów do peronów znajdują zastosowanie maszyny budowlane jak spychacze i koparko - ładowarki. Używane są one również do usuwania i załadunku pryzmowanego śniegu. 20 Urządzenia do odmrażania i odladzania 1. Urządzenia do ogrzewania rozjazdów kolejowych. Są to urządzenia stacjonarne przeznaczone do wytapiania śniegu oraz likwidacji oblodzenia rozjazdów w celu zapewnienia ich właściwej pracy w warunkach zimowych. 1) Ze względu na ogrzewany element rozróżniamy: a) ogrzewanie opornic, b) ogrzewanie zamknięć nastawczych, c) ogrzewanie krzyżownic z ruchomymi dziobami. 16

2) Ze względu na sposób sterowania urządzenia grzewcze mogą być załączane: a) ręcznie przez obsługę posterunku ruchu, b) za pomocą tablic sterujących, c) automatycznie, poprzez zastosowanie automatów pogodowych. 3) Przed nastaniem okresu pogotowia zimowego należy wykonać przegląd urządzeń grzewczych rozjazdów kolejowych, zrealizować zaplanowane i awaryjne naprawy, oraz prace konserwacyjno -utrzymaniowe. W przypadku urządzeń elektrycznego ogrzewania rozjazdów należy w szczególności: a) wymienić uszkodzone grzejniki, dobierając ilość i typ grzałek odpowiednio do parametrów technicznych rozjazdu ( rodzaj, typ, promień), b) uzupełnić brakujące uchwyty mocujące grzejniki do opornicy uchwyty przeciwpełzne i dociskowe. c) oczyścić miejsce ułożenia grzejnika na stopce opornicy z zabrudzeń i smarów. 4) Utrzymanie urządzeń grzewczych w rozjazdach powinno być prowadzone przez uprawnionych pracowników. Przed przystąpieniem do naprawy rozjazdowych urządzeń grzewczych, upoważniony pracownik wykonawczej komórki organizacyjnej eksploatującej rozjazd dokonuje uzgodnień z obsługą posterunku ruchu, dotyczących zakresu i miejsca wykonywanych prac, zabezpieczenia miejsca robót, sposobu wzajemnego porozumiewania i sygnalizowania o nadjeżdżających pojazdach kolejowych oraz sprawdza słyszalność sygnałów. Fakt ten odnotowuje w dzienniku D-831, za podpisem. 5) Szczegółowe zasady eksploatacji urządzeń ogrzewania rozjazdów oraz warunki bezpieczeństwa pracy przy ich utrzymaniu i naprawach określają odrębne instrukcje i wytyczne oraz umowy zawarte na wykonywanie usług i robót utrzymania. 2. Aparaty do odmrażania rozjazdów. Są to urządzenia przenośne, które służą do szybkiego topienia śniegu i lodu znajdującego się na rozjazdach, zwłaszcza ze zwrotnic (przestrzeń między iglicą a opornicą), siodełek iglicowych, krzyżownic oraz zamknięć nastawczych. Aparaty te mogą być stosowane do likwidacji oblodzenia kanałów pędni rozjazdowych, części pojazdów kolejowych itp. Aparatów tych nie można używać do odmrażania rozjazdów posiadających urządzenia lub części konstrukcyjne, które mogłyby ulec uszkodzeniu podczas topienia śniegu i lodu. 3. Piecyki brykietowe. Służą do ogrzewania zamknięć nastawczych rozjazdów. Nie wolno ich stosować do ogrzewania zamknięć nastawczych wyposażonych w suwaki izolowane lub w inne urządzeniami i części, które mogłyby ulec uszkodzeniu. Piecykami brykietowymi nie mogą być podgrzewane rozjazdy, po których przewidziany jest przejazd wagonów z materiałami łatwopalnymi. 4. Podbijaki podkładów (pneumatyczne lub elektryczne) - po wyposażeniu w specjalną końcówkę roboczą można używać do kruszenia lodu. 17

Rozdział V RĘCZNE PRACE ODŚNIEŻNE 21 Oczyszczanie torów i peronów ze śniegu 1. Ręczne oczyszczenie torów i peronów wykonuje się przy użyciu: 1) łopat do usuwania śniegu i rozkruszonego lodu, 2) drążków do rozkuwania lodu, 3) mioteł do usuwania śniegu. 2. Śnieg należy odrzucać na pobocze, możliwie najdalej i równomiernie, tak, aby nie powstały wały śniegu mogące spowodować tworzenie się zasp na torze. Jeżeli warunki miejscowe (np. na stacji) uniemożliwiają rozproszenie odrzucanego śniegu na dużej powierzchni terenu należy śnieg zebrać w pryzmy i możliwie szybko wywieźć do wyznaczonych miejsc składowania. 3. Dla przepuszczenia pociągu, można początkowo ograniczyć się do oczyszczenia toru na szerokości niezbędnej do bezpiecznego przejazdu pojazdów kolejowych. Ściany boczne wykonanego przekopu śnieżnego powinny mieć takie nachylenie, aby nie dochodziło do obsuwania się śniegu. 4. Po usunięciu zasp śnieżnych oczyszczone miejsca osłania się przenośnymi zasłonami, aby nie dopuścić do ponownego zawiania torów śniegiem. 5. Do posypywania jezdni w rejonie przejazdów kolejowych w torach izolowanych nie należy stosować środków chemicznych, które powodują zjawisko elektrolizy ( np. soli). 22 Oczyszczanie rozjazdów ze śniegu 1. Ręczne oczyszczanie rozjazdów wykonuje się przy użyciu: 1) szczotek do oczyszczania zwrotnic( stosowane również do oczyszczania żłobków na przejazdach), 2) skrobaczek do odkuwania lodu, 3) drążków do rozkuwania lodu, 4) łopat do usuwania śniegu i rozkruszonego lodu. 2. Przy ręcznym oczyszczaniu rozjazdów w pierwszej kolejności czyści się zwrotnice ( przestrzeń między iglicą a opornicą, od ostrza iglicy do jej osady) oraz żłobki w kierownicach i krzyżownicy. Przy większej warstwie (ponad 20 cm) śnieg należy usuwać jednocześnie na całej długości rozjazdu. 3. Śnieg usuwany z rozjazdu w miarę możliwości ładuje się bezpośrednio na wagony pociągu roboczego( wózki, samochody itp.) lub odrzuca na pobocze poza skrajnię, możliwie najdalej i równomiernie, tak, aby nie powstały wały mogące spowodować tworzenie się zasp na torze. 23 Uprzątanie śniegu ze stacji 1. Śnieg zgromadzony w pryzmach na międzytorzach, torach i peronach należy na bieżąco wywozić na ustalone miejsca składowania. 18

2. W przypadku braku możliwości sukcesywnego wywożenia śniegu poza teren stacji, można tymczasowo zgromadzić go na wyznaczonych do tego celu międzytorzach lub torach. 3. Śnieg należy odkładać w miejscach, gdzie nie będzie utrudniał ruchu pociągów lub czynności związanych z obróbką pociągów i wagonów. 4. Śnieg składowany czasowo w pryzmach na peronach oraz w miejscach przejść dla pieszych nie może stwarzać zagrożeń ani utrudnień dla bezpiecznego poruszania się podróżnych. 5. Śnieg ładuje się na wagony pociągu roboczego lub inne pojazdy (wózki motorowe, pojazdy samochodowe, ciągniki z przyczepami itp.) i wywozi na wyznaczone miejsca składowania. 6. Zabrania się zrzucania śniegu z peronów na tory, jeśli nie przewiduje się natychmiastowej jego zbiórki zespołami odśnieżnymi. Rozdział VI ZAPOBIEGANIE DZIAŁANIU WODY NA TOR 24 Roboty zapobiegawcze przed nastaniem zimy 1. Do zebrania i odprowadzenia wody spływającej z toru, skarp nasypu itp. służą urządzenia odwadniające naziemne lub podziemne. 2. Przed sezonem zimowym należy wykonać następujące prace: 1) oznaczenie osi przepustów, 2) oczyszczenie z gałęzi, liści i innych zanieczyszczeń przepustów oraz pozostałych urządzeń odwadniających, 3) odwodnienie i oczyszczenie kanałów pędniowych oraz miejsc usytuowania rygli i napędów zwrotnicowych, 4) ocieplenie końcówek drenaży i studni drenarskich oraz innych elementów sieci odwodnieniowej, 5) uzupełnienie pokryw i zamknięć w studniach, sztolniach i galeriach, 6) oczyszczenie otwartych wylotów drenarskich oraz usunięcie wszelkich przeszkód na drogach spływu wód. 25 Odprowadzenie wód przy roztopach 1. W okresie poprzedzającym spływ wód wiosennych należy przygotować urządzenia odwadniające do odprowadzenia wód, w tym poprzez: 1) usuwanie przeszkód znajdujących się na drogach spływu wody, przekopywanie kanałów w rowach zasypanych śniegiem, rozkuwanie i likwidowanie oblodzenia oraz zaśnieżenia przepustów i wylotów drenarskich, 2) usuwanie śniegu w obrębie przejazdów kolejowych, z wlotów i wylotów rowów krytych pod drogą kołową, oraz kierowanie wody spływającej z toru kolejowego do rowu otwartego. 2. Roboty związane z odprowadzeniem wód wiosennych polegają na kierowaniu wody do: 1) uprzednio przygotowanych urządzeń odwadniających, 2) miejsc, z których możemy ją odpompować. 19

26 Wysadziny 1. Wysadziny są to miejsca wzniesienia torowiska lub podsypki powstające podczas mrozów w miejscach źle odwodnionych. Następstwem wysadzin są odkształcenia toru w planie i profilu. Na przejazdach kolejowych wysadziny powodują podnoszenie płyt przejazdowych lub tzw. klawiszowanie. 2. Naprawa miejsc z wysadzinami polega na łagodzeniu przejść od normalnego poziomu toków do miejsc wysadzonych oraz na doprowadzeniu obu toków szyn do właściwego położenia jednego toku względem drugiego. 3. Tor na wysadzinach powinien być objęty wzmożonym nadzorem. 4. Miejsca tworzenia się wysadzin, okresy pojawiania się i zanikania oraz wielkości wysadzin powinny być szczegółowo rejestrowane. 5. Po ustaniu wysadzin tor należy doprowadzić do stanu zapewniającego bezpieczeństwo ruchu przy normalnej prędkości. Rozdział VII OCENA FUNKCJONOWANIA TRANSPORTU KOLEJOWEGO W ZIMIE 27 Dokumentowanie przebiegu akcji zimowej i utrudnień eksploatacyjnych spowodowanych warunkami atmosferycznymi W okresie pogotowia zimowego należy rejestrować przebieg akcji zimowej oraz wpływ warunków atmosferycznych na działalność eksploatacyjną, a w szczególności: 1. w zakresie zarządcy infrastruktury: 1) ilość opóźnionych pociągów, 2) wypadki pociągowe spowodowane warunkami zimowymi, 3) przerwy w ruchu na poszczególnych liniach kolejowych lub odcinkach linii, 4) przypadki utknięcia pociągów w zaspach i czas zamknięcia toru, 5) odcinki linii kolejowych, na których wprowadzono ograniczenia w ruchu z uwagi na nadmierne opady śniegu, 6) ilość i czas trwania utrudnień eksploatacyjnych wskutek zaśnieżenia, przymarznięcia ruchomych części rozjazdowych lub urządzeń nastawczych, 7) okresy wprowadzania poszczególnych faz pogotowia zimowego, 8) użyte maszyny i urządzenia odśnieżne oraz czas ich pracy, 9) ilość pracowników zatrudnionych do usuwania skutków zimy, 10) rodzaj, ilość i czas awarii maszyn i urządzeń odśnieżnych, 11) ilość i lokalizacja pękniętych szyn, 12) przypadki powstania wysadzin, 13) ilość uszkodzonych lub unieruchomionych zewnętrznych urządzeń sterowania ruchem (oddzielnie mechanicznych i oddzielnie elektrycznych) i czas ich niesprawności, 14) ilość i czas trwania przerw w działaniu blokady liniowej (dłuższych niż 1 godzina), 20

15) ilość i na jaki czas unieruchomione zostały górki rozrządowe na stacjach wskutek zaśnieżenia, przymarznięcia ruchomych części rozjazdowych lub urządzeń nastawczych, zablokowania hamulców torowych, 16) ilość i czas trwania uszkodzeń sieci trakcyjnej oraz ich przyczyny, 17) ilość i czas trwania awarii urządzeń ogrzewania rozjazdów, 18) ilość i czas trwania przerw w łączności technologicznej (łączności przewodowej, radiołączności) oraz przewodowej łączności dyspozytorskiej, 19) ilość przypadków oraz długość (km) uszkodzonych linii telekomunikacyjnych (wykorzystywanych do prowadzenia ruchu kolejowego), 20) uszkodzenia i awarie innych elementów infrastruktury kolejowej. 2. w zakresie przewoźnika kolejowego: 1) przypadki utknięcia pociągów w zaspach, 2) pomoc udzielona podróżnym w unieruchomionych pociągach, 3) ilość odwołanych lub zawieszonych kursów pociągów pasażerskich, 4) czas unieruchomienia poszczególnych punktów i urządzeń ładunkowych i ilość wagonów oczekujących na wykonanie czynności ładunkowych, 5) czas unieruchomienia wag wagonowych i ilość wagonów oczekujących na ważenie lub przekazanych do ważenia na drodze przewozu, 6) czas odmrażania poszczególnych składów załadowanych rudą i węglem, jeżeli przekracza on 18 godzin. 3. w zakresie pojazdu kolejowego: 1) ilość zamrożonych i uszkodzonych lokomotyw oraz innych pojazdów trakcyjnych osobno dla każdego rodzaju trakcji i czas ich przestoju, 2) ilość wagonów, w których wystąpiło zamrożenie urządzeń hamulcowych, ogrzewczych itp., 3) ilość wyłączonych wagonów pasażerskich na skutek pęknięcia obręczy, koła monoblokowego, uszkodzenia urządzeń hamulcowych, ogrzewczych itp. 4. w zakresie przedsiębiorcy kolejowego: 1) ilość przypadków oraz długość (km) uszkodzonych napowietrznych i kablowych linii telekomunikacyjnych oraz ilość i czas przerw w łączności telefonicznej, 2) ilość uszkodzeń urządzeń zasilania sieci trakcyjnej i elektroenergetyki nietrakcyjnej, 3) uszkodzenia pozostałych urządzeń, budynków i budowli. 28 Analiza pracy i sprawności kolei w okresie zimowym 1. Po zakończeniu okresu pogotowia zimowego jednostki organizacyjne uczestniczące w akcji zimowej przeprowadzają ocenę pracy podczas minionego sezonu. 2. Podstawą oceny powinna być dokumentacja prowadzona w okresie akcji zimowej zgodnie z postanowieniami 27. 3. Ocena powinna zawierać między innymi informacje dotyczące: 21

1) przebiegu przygotowań, 2) okresów niekorzystnych warunków zimowych i występujących w nich trudności, 3) uszkodzeń urządzeń, budynków i budowli w poszczególnych jednostkach techniczno-eksploatacyjnych, 4) zaopatrzenia w materiały, części zamienne, narzędzia, sprzęt i środki ochrony indywidualnej, 5) liczby przepracowanych godzin (praca ludzi oraz maszyn i urządzeń odśnieżnych), 6) awarii maszyn i urządzeń odśnieżnych, 7) kosztów akcji zimowej. 4. Wnioski wynikające z oceny powinny być tematem narady przeprowadzonej zgodnie z postanowieniami 4 niniejszej instrukcji. 5. Poszczególne jednostki przekazują sprawozdania z przebiegu akcji zimowej do swych jednostek nadrzędnych, w takim terminie, aby Centrale(dyrekcje) spółek otrzymały je nie później niż 15 maja każdego roku. 6. Zarządca infrastruktury na podstawie materiałów własnych i otrzymanych z jednostek współpracujących przy realizacji prac związanych z akcją zimową sporządza zbiorcze sprawozdanie z przebiegu akcji zimowej. 22

Załącznik 1 TERMINARZ ważniejszych prac przygotowawczych do zimy Lp. Wyszczególnienie Termin wykonania do dnia 1 2 3 1. Przegląd 1 stanu technicznego maszyn, sprzętu 15 maja. odśnieżnego i urządzeń ogrzewania rozjazdów oraz ustalenie zakresu napraw. 2. Zwołanie 2 narady z udziałem przedstawicieli 31 maja. zainteresowanych jednostek organizacyjnych dla ustalenia zakresu działania w pracach przygotowawczych kolei do zimy. 3. Zapotrzebowanie 3 materiałów niezbędnych do akcji 30 czerwca. zimowej. 4. Opracowanie 4 harmonogramów prac 1 lipca. przygotowawczych do zimy. 5. Ustalenie planu zatrudnienia osób i sprzętu w akcji 15 lipca zimowej oraz podjęcie działań mających na celu zapewnienie wymaganych potrzeb. 6. Przekazanie 5 właściwym wykonawczym komórkom 15 września. organizacyjnym uzgodnionych wykazów pracowników przewidzianych do udziału w akcji zimowej (posiadających aktualne profilaktyczne badania lekarskie). 7. Zapewnienie 6 gorących posiłków profilaktycznych dla 10 października. pracowników biorących udział w akcji zimowej. 8. Realizacja dostaw zamówionych materiałów, 15 października narzędzi, sprzętu, części zamiennych oraz środków ochrony indywidualnej. 9. Przygotowanie 7 maszyn i sprzętu odśnieżnego.(zakończenie napraw i przeglądów, zabezpieczenie obsługi oraz wykonanie innych działań mających na celu zapewnienie pełnej sprawności i gotowości do użycia). 10. Zawarcie umów z podmiotami gospodarczymi na świadczenie usług w akcji zimowej (przydzielenie pracowników, sprzętu itp.). 11. Przeprowadzenie 8 szkolenia pracowników. przewidzianych do udziału w akcji zimowej w myśl 8. 15 października i natychmiast w przypadku awarii 20 października 25 października 23

Lp. Wyszczególnienie Termin wykonania do dnia 1 2 3 12. Rozprowadzenie 9 materiałów i drobnego sprzętu na 25 października. poszczególne posterunki pracy. 13. Przygotowanie 1 linii i stacji do pracy maszyn 1 listopada 0odśnieżnych:. usunięcie materiałów budowlanych, nawierzchniowych z torów i międzytorzy* ) uprzątnięcie stacji z usypów* ) oznakowanie przeszkód wskaźnikami, przymocowanie przewodów i uszynień,które mogą ulec uszkodzeniu podczas prac odśnieżnych. 14. Przygotowanie 1 schronisk dla pracowników biorących 1 listopada. udział w akcji zimowej. 15. Przygotowanie 1 urządzeń ogrzewania rozjazdów do 1 listopada 2sezonu grzewczego (usunięcie usterek,. oczyszczenie rozjazdów). 16. Przygotowanie 1 rezerwy wagonów osobowych na 1 listopada. wyznaczonych stacjach postojowych. 17. Przeprowadzenie 1 prób sprawności maszyn 4odśnieżnych (pługi, zespoły odśnieżne, odśnieżarki). oraz urządzeń do odśnieżania. 18. Opracowanie 1 i zatwierdzenie planu prowadzenia 5akcji zimowej.. 24 1 listopada oraz w przypadku konieczności ponownego przeprowadzenia próby sprawności do 10 listopada 5 listopada wykonawcza komórka organizacyjna zarządcy infrastruktury 10 listopada wykonawcza jednostka organizacyjna zarządcy infrastruktury 5 listopada 19. Wykonanie 1 remontów budynków i budowli. kolejowych. 20. Zabezpieczenie 1 przed skutkami zimy obiektów 7i urządzeń oraz wykonanie innych czynności,. od których zależy sprawność kolei w zimie. 21. Rozprowadzenie 1 i ustawienie odśnieżnych zasłon. przenośnych. * systematycznie w ciągu całego roku ** w uzasadnionych przypadkach np. trwających prac polowych dopuszcza się przedłużenie terminu do 30 listopada 14 listopada 14 listopada **