Projekty budowlane audyty i wiadectwa energetyczne pozwolenia na budow i u ytkowanie, SEPBA mgr in.tadeusz Dyrla upr bud. nr A/PNB/8300/105/81 78-100 Ko obrzeg ul. Okopowa 10C tel. 694 721 908 SPECYFIKACJE TECHNICZNE WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT SZCZEGÓ OWA SPECYFIKACJA TECHNICZNA 1.0.4. STOLARKA OKIENNA I DRZWIOWA Temat : remont wietlicy OBIEKT: Budynek u yteczno ci publicznej wietlica wiejska ADRES LOKALIZACJI : Piotrowice 23; gm. Dygowo INWESTOR : Gmina w Dygowie 78-113 Dygowo Kolejowa 1 OPRACOWA : mgr in. Tadeusz Dyrla upr. nr. A/PNB/8300/105/81 Ko obrzeg lipiec 2010
1.0.4. SZCZEGÓ OWA SPECYFIKACJA TECHNICZNA STOLARKA OKIENNA I DRZWIOWA Spis tre ci 1. Wst p 1.1. Przedmiot Szczegó owej Specyfikacji Technicznej (SST) 1.2. Zakres stosowania SST 1.3. Zakres robót obj tych SST 1.4. Ogólne wymagania dotycz ce robót 1.5. Wspólny S ownik Zamówie (CPV) - nazwy i kody grup, klas i kategorii robót 1.6. Okre lenia podstawowe 2. Materia y 2.1. Wyroby stolarki budowlanej 3. Sprz t 3.1. Ogólne wymagania dotycz ce sprz tu 3.2. Sprz t, który mo e by u yty do wykonywania robót (podstawowy) 3.3. Pozosta y sprz t i sprz t zamienny 4. Transport 5. Wykonanie robót 5.1. Przygotowanie o cie y 5.2. Rozmieszczenie punktów zamocowania stolarki okiennej 5.3. Osadzanie i uszczelnianie stolarki okiennej w o cie u 5.4. Osadzenie o cie nic drewnianych i metalowych PVC (okiennych i drzwiowych) 6. Kontrol a j ako ci rob ót 6.1. Zasady ogólne 6.2. Kontrola, pomiary i badania 7. Obmiar robót 7.1. Ogólne zasady obmiaru robót 7.2. Zasady okre lania ilo ci robót i materia ów 7.3. Urz dzenia i sprz t pomiarowy 7.4. Czas przeprowadzania obmiaru 7.5. Jednostka obmiaru robót 8. Odbiór robót 8.1. Rodzaje odbiorów robót 8.2. Odbiór robót zanikaj cych lub ulegaj cych zakryciu 8.3. Odbiór cz ciowy 8.4. Odbiór ostateczny robót 8.5. Odbiór pogwarancyjny 9. Podstawa p atno ci 9.1. Ustalenia ogólne 10. Przepisy zwi zane 10.1. Polskie Normy 10.2. wiadectwa, wytyczne i instrukcje 2
1. WST P 1.1. Przedmiot Szczegó owej Specyfikacji Technicznej (SST) Przedmiotem Szczegó owej Specyfikacji Technicznej s wymagania dotycz ce wykonania i odbioru robót, zgodnie z zakresem robót przedstawionym w Projekcie Budowlanym i przedmiarze robót. Podstaw opracowania niniejszej SST s Projekty Budowlane, przepisy obowi zuj cego prawa, normy i zasady wiedzy technicznej. 1.2. Zakres stosowania SST Niniejsza SST traktowana jest obok Projektu Budowlanego i przedmiaru robót jako pomocnicza dokumentacja przetargowa przy zlecaniu i realizacji robót - ocieplenie cian i dachu wraz z odnow elewacji 1.3. Zakres robót obj tych SST Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotycz wbudowania i odbioru stolarki budowlanej okiennej i drzwiowej: monta u o cie nic, monta drzwi, monta okien. 1.4. Ogólne wymagania dotycz ce Robót Zgodnie ze Specyfikacj Techniczn nr B.01.00.01. Wymagania ogólne". 1.4.1. Przekazanie terenu Budowy 1.4.2. Dokumentacja Projektowa do opracowania przez Wykonawc 1.4.3. Zgodno Robót z Dokumentacj Projektow i ST Zgodnie ze Specyfikacj Techniczn nr B.01.00.01. Wymagania ogólne". 1.4.4. Zabezpieczenie terenu budowy 1.4.5. Ochrona rodowiska w czasie wykonywania robót 1.4.6. Ochrona przeciwpo arowa 1.4.7. Ochrona w asno ci publicznej i prywatnej 3
1.4.8. Ograniczenie obci osi pojazdów 1.4.9. Bezpiecze stwo i higiena pracy 1.4.10. Ochrona i utrzymanie robót Zgodnie ze Specyfikacj Techniczn nr B.01.00.01. Wymagania ogólne". 1.4.11. Stosowanie si do prawa i innych przepisów 1.5. Wspólny S ownik Zamówie (CPV) - nazwy i kody grup, klas i kategorii robót Dzia Grupa Klasa Kategoria Nazwa 45.000000-7 Roboty budowlane 454.00000-1 Roboty wyko czeniowe w zakresie obiektów budowlanych 4542.0000-7 Roboty w zakresie zak adania stolarki budowlanej oraz roboty ciesielskie 45421.000-4 Roboty w zakresie stolarki budowlanej 45421.100-5 Instalowanie drzwi i okien i podobnych elementów 1.6. Okre lenia podstawowe Zgodnie ze Specyfikacj Techniczn nr 1.0.0. Wymagania ogólne". 2. MATERIA Y 2.1. Wyroby stolarki budowlanej Materia ami stosowanymi przy wykonaniu robót wg zasad niniejszej specyfikacji s m.in.: - drzwi El 30 o powierzchni do 2 m, - drzwi p ytowe wewn trzne, - okna z PCW - wg Przedmiaru Robót. Szczegó owy wykaz materia ów zgodnie z Dokumentacj projektow, Zestawieniem materia ów zawartym w Przedmiarze Robót. 2.1.1. Kontrola jako ci i odbiór wyrobów stolarskich a) zasady prowadzenia kontroli jako ci powinny by zgodne z postanowieniami PN-88/B-10085 dla stolarki okiennej i drzwiowej; b) dla dokonania ocen jako ci wyrobów stolarki budowlanej nale y sprawdzi : - zgodno wymiarów, -jako materia ów, z których stolarka budowlana zosta a wykonana, - prawid owo wykonania z uwzgl dnieniem szczegó ów konstrukcyjnych, - sprawno dzia ania skrzyde i elementów ruchomych oraz funkcjonowania oku ; - c) do stwierdzenia zgodno ci wymiarów g ównych, szczegó owych i luzów (skrzyde i elementów ruchomych) nale y porówna wyniki dokonanych pomiarów ocenianej partii z wymiarami zawartymi: w opracowaniu i w normach przedmiotowych, dla stolarki nietypowej -w dokumentacji technicznej (stwierdzenie zgodno ci wymiarowej powinno uwzgl dnia dopuszczalne odchy ki podane w tabl. 2-1 i 2-2.) 4
Tablica 2-1. Dopuszczalne wymiary luzów i odchy ek w stykach elementów stolarskich Miejsce luzów Okien i drzwi balkonowych, Warto luzu i odchy ek [mm" ytowych drzwi klepkowych deskowych klepkowych wrót deskowych Luzy Mi dzy skrzyd ami +2 +2 +2 +2 10±4 10±4 Mi dzy skrzyd ami a o cie nic -1-1 -1-1 5 5 przek tnych skrzyde we wr bie o wymiarach Powy ej 2 m 3 4 4 5 Przekroje elementów Szer. do 50mm Powy. 50mm Gr. Do 40mm ±1 ±1 ±1 ±1 ±3 ±2 ±2 ±2 ±2 ±2 ±2 ±2 ±3 ±3 ±3 ±1 ±1 ±1 ±2 ±3 ±2 ±2 ±2
Powy. ±1 ±1 ±2 ±2 ±2 ±2 ±3 40mm Grubo skrzyd a - ±1 ±2 ±2 ±3 ±2 ±2 ±2 d) dla stwierdzenia spe nienia wymaga w zakresie jako ci materia ów nale y porówna wyniki ogl dzin drewna - wymaganiami podanymi w tabl. 2-3 Tablica 2-3. Dopuszczalne wyst powanie wad w elementach i zespo ach okiennych i cie nic drzwi wewn trznych. Ramiaki Krosna Siemiona Nazwa wady drewna skrzyde, listwy, i cie nice Szczebliny i s upki opaski klepki 1 2 3 4 5 6 ki zdrowe zro ni te Dopuszcza si bez ogranicze s ki o rednicy nie przekraczaj cej 10 mm nie wchodz ce na kraw przylgi oraz na z cza; na ka dej aszczy nie elementu liczba s ków nie powinna przekracza 4 szt. na 1 m, o skupieniach nie liczniejszych ni 2 szt., przy czym czna rednica obwodu s ków nie powinna przekracza po owy grubo ci elementu Skrzydlate Niedopuszczalne Dopuszczalne od strony muru o ugo ci równej szeroko ci elementu i boko ci równej 1/3 grubo ci elementu Okr e owalne i Dopuszczalne o rednicy nie przekraczaj cej po owy grubo ci elementu Dopuszczalne o rednicy do 6 mm Niedopuszczalne Pod ne Dopuszczalne przekraczaj cej ugo ci nie prze Vi szeroko ci elementu o mniejszej Do owy grubo ci craczaj cej: grubo ci elementu rednicy nie elementu oraz Grubo ci elementu, a od strony muru -d ugo ci równej szeroko ci elementu 6
kni cia na p aszczy nie Zaprawione otwory po kach, drwalniku, paskowanym, Dopuszczalne o szeroko ci 1 mm i g boko ci do 2 mm Dopuszczalne o szeroko ci 1 mm i g boko ci do 3 mm Wstawki powinny by trwale sklejone z otaczaj cym drewnem i o kierunku w ókien zgodnym z kierunkiem w ókien drewna; liczba zaprawionych otworów cznie z s kami zdrowymi zro ni tymi nie powinna przekracza 4 szt. na 1 m ka dej p aszczyzny elementu Okr e Dopuszczalne od strony muru Dopuszczalne nie przechodz ce, a od o szeroko ci do 1 mm i strony widocznej - o boko ci do 1 mm boko ci do 5 mm Dopuszczalne oprócz listew i opasek, wpuszczone na g boko nie wi ksza ni 1/3 grubo ci elementu, o rednicy nie wi kszej ni po owa szeroko ci elementu, a w najwi kszych ramiakach - nie wi kszej ni 25 mm oraz usytuowane na kraw dzi elementu pod warunkiem, e ich ci ciwa mierzona wzd kraw dzi jest mniejsza od rednicy zaprawienia; dopuszcza si widoczn cz zaprawionego, zdrowego zro ni cia s ka o ugo ci ci ciwy do 20 mm; niedopuszczalne - na czach konstrukcyjnych niedopuszczalne Pod ne Dopuszczalne - oprócz listew i opasek na aszczy nie o przekroju poprzecznym mniejszym ni 1/3 przekroju zaprawionego cementu oraz na kraw dziach (jak w otworach okr ych), z tym e powinny by zap etwione zabarwienia Zaszarzenie dopuszczalne Pora enia przez grzyby Zmiana barwy drewna sk adowanego w wodzie sp awianego Sinizna Dopuszczalna do 50% powierzchni elementu, nie przechodz ca w zbrunatnienie Jasne i ciemne Dopuszczalna w postaci ladów w elementach wierkowych zabarwienie Wady budowy drewna bielu Skr t w ókien Zawi y uk ad ókien Rdze Dopuszczalne - przy odchyleniu w ókien od kierunku osiowego, na ugo ci 1 m, do: 20 mm 30 mm 20 mm Dopuszczalny jednostronnie zanikaj cy do niedopuszczalny Vi szeroko ci elementu niedopuszczalny Dopuszczalny zamkni ty Od strony muru otwarty niedopuszczalny 7
cherze ywiczne Oblina oczyszczona z kory i yka Dopuszczalne o d ugo ci do 50 mm, oczyszczone i zaszpachlowane niedopuszczalne niedopuszczalna prze ywicze- nie Dopuszczalne od strony muru Dopuszczalna od strony muru, o szeroko ci do 15 mm Od strony muru bez ogranicze Dopuszczalne o ugo ci do 30 mm Oczyszczone i zaszpachlowa- niedopuszczalne niedopuszczalna d) innych materia ów z wymaganiami norm przedmiotowych. e) dla stwierdzenia prawid owo ci wykonania wyrobu i jego konstrukcyjnych nale y porówna wyniki ogl dzin i pomiarów w zakresie: -jako ci robót stolarskich z PN-S8/ B-10085 w odniesieniu do stolarki budowlanej, - wilgotno ci drewna, - szczegó ów konstrukcyjnych wg norm przedmiotowych wyrobów, - rozmieszczenie oku, ich wielko ci i ilo ci wg norm przedmiotowych na wyrób, - oszklenia, - pokrycia pow okami zabezpieczaj cymi lub malarskimi. - szczegó ów f) sprawdzanie sprawno ci dzia ania skrzyde i elementów ruchomych oraz funkcjonowania oku nale y dokona przez kilkakrotne otwarcie i zamkniecie skrzyde oraz uruchomienie mechanizmów oku zgodne z normami na metody bada okien i drzwi. 3. SPRZ T 3.1. Ogólne wymagania dotycz ce sprz tu Zgodnie ze Specyfikacj Techniczn nr 1.0.0. Wymagania ogólne". 3.2. Sprz t, który mo e by u yty do wykonywania robót (podstawowy) rodek transportowy 3.3. Pozosta y sprz t i sprz t zamienny Zgodnie ze Specyfikacj Techniczn nr 1.0.0. Wymagania ogólne". 4. TRANSPORT Ka da partia wyrobów przewidziana do wysy ki powinna by zabezpieczona przed uszkodzeniem przez odpowiednie opakowanie. Zabezpieczone przed uszkodzeniem elementy przewozi w miar mo liwo ci przy u yciu palet lub jednostek kontenerowych. Do przewozu okien mo e by stosowany transport kolejowy lub samochodowy. rodki transportu powinny zabezpiecza za adowane wyroby przed wp ywami atmosferycznymi. Przestrzenie adunkowe powinny by czyste, pozbawione wystaj cych gwo dzi i innych 8
ostrych elementów. Wyroby ustawione w rodkach transportu nale y czy w bloki zapewniaj ce stabilno i zawarto adunków. 5. WYKONANIE ROBOT Prawid owe zamontowanie okien b dzie mo liwe tylko wtedy, gdy b one odpowiednio mniejsze od o cie y: 2-3 cm w sze; 4,5-5,5 cm ni sze. Odst p pomi dzy oknem a o cie em umo liwia poprawne ustawienie okna w o cie u, uszczelnienie po czenia i zamontowanie podokienników: zewn trznego oraz ewn trznego. Jego wielko zale y od rodzaju okna (drewniane, aluminiowe, tworzywowe) i rodzaju o cie a - z w garkiem lub bez. Montuj c du e okna tworzywowe lub aluminiowe, lepiej jest pozostawi wi kszy luz: 1,5 cm po bokach i na górze okna. Takie okna bardziej ni drewniane rozszerzaj si pod wp ywem temperatury, szczególnie je eli maj ciemne kolory. Je li w po czeniu okna z o cie em ma by ocieplenie z we ny mineralnej lub szklanej, równie pozostawia si wi kszy luz. Tak e je li nad oknem ma by zamontowana roleta, trzeba zostawi dodatkowe miejsce na jej skrzynk. Tylko wtedy b dzie j mo na schowa w cianie: zamontowana w ten sposób skrzynka nie b dzie wystawa z muru nad oknem i szpeci elewacji. 5.1. Przygotowanie o cie y a) Stolarka okienna mo e by osadzana w o cie u z w garkami lub w o cie u bez w garków b) O cie a bezw garkowe, wyst puj ce w cianach murowanych z bloczków z betonów komórkowych, ceg y kratówki lub porothermu, powinny by tak wykonane, aby spe nione by y wymagania z punktu widzenia zamocowania okna lub drzwi balkonowych oraz umo liwione uszczelnienie przestrzeni mi dzy o cie em a o cie nic c) Przed osadzeniem stolarki nale y sprawdzi dok adno wykonania o cie a d) Dopuszczalne odchy ki wymiarów otworów okiennych dla ró nych cian podano w tabl. 5-1-1. 9
Tablica 5-1-1. Rodzaj ciany i sposób wykonania o cie a Prefabrykowane ciany wielowymiarowe, wyprawy pocienione Prefabrykowane ciany pasmowe, wyprawy pocienione ciany murowane, wyprawa tynkowa Odchy l d [mm] szeroko wysoko +7-3 Dopuszczalna ró nica ugo ci przek tnych [mm] ±3 10 ±6 ±4 nie sprawdza si +10 +10 10 5.2. Rozmieszczenie punktów zamocowania stolarki okiennej - Stolark okienn nale y zamocowa w punktach rozmieszczonych w o cie u zgodnie z wymaganiami podanymi w tabl. 5-2-1. Tablica 5-2-1. Wymiary zewn trzne Liczba Rozmieszczenie punktów zamocowania stoi ar d [cm] punktów wysoko szeroko zamocowania W nadpro u i progu Na stojakach do 150 do 150 4 nie mocuje si Ka dy stojak w 2 punktach 150-200 6 po 1 punkcie w nadpro u i progu w szeroko ci Vi okna w odleg ci ok. 33 cm od nadpro a i ok. 35 cm od progu powy ej 200 8 po 2 punkty w nadpro u i progu, rozmieszczone symetrycznie w odleg o- ciach od pionowej kraw dzi o cie a, równej 1/3 szeroko ci okna powy ej 150 do 150 4 nie mocuje si Ka dy stojak w 3 punktach: 150-200 8 po 1 punkcie w nadpro u i progu w szeroko ci Vi okna - w odleg ci 33 cm od nadpro a powy ej 200 10 po 2 punkty w nadpro u i progu, rozmieszczone symetrycznie w odle- ciach od pionowych kraw dzi o cie a, równych 1/3 szeroko ci okna - wvi wysoko ci - w odleg ci 33 cm od dolnej cz ci okien - Przy wbudowywaniu okien w zestawach pasmowych punkty czenia o cie nic s siaduj cych ze sob okien nale y rozmieszcza w sposób podany w tabl. 28-10, a p aszczyzn po czenia o cie nic traktowa jak kraw o cie a. Zestawione stojaki 10
cie nic nale y po czy za pomoc wkr tów do drewna ponadto okna czone ze sob w zestawy, równie z drzwiami balkonowymi, nale y dodatkowo mocowa w nadpro u, a w progu w odleg ci 10 cm od ich styku pionowego. Wyznaczaj c miejsca, w których b dziemy mocowa okno, trzeba pami ta o nast puj cych zasadach: okno powinno by zamocowane w odleg ci 10-15 cm (mierzonej w wietle cie nicy) od ka dego naro a o cie nicy, s upka i lemienia; odleg mi dzy punktami mocowania nie powinna by wi ksza ni 80 cm dla okien drewnianych i aluminiowych oraz 70 cm dla okien tworzywowych. Okna mocuje si w cianie kotwami stalowymi, rubami lub tulejami. Wszystkie metalowe elementy stosowane do mocowania ( o cie nicy powinny by zabezpieczone antykorozyjnie.kotwy nie s elementami uniwersalnymi, powinny wi c by i odpowiednio dobrane do kszta tu profilu cie nicy od strony muru i zamocowane do niej jeszcze przed ustawieniem okna w o cie u. Dopiero wtedy, gdy o cie nica jest ju zaklinowana, kotwy mocuje si do ciany. Aby zamocowa okno tulejami lub rubami, trzeba wywierci otwory w o cie nicy okna ustawionej i zaklinowanej w o cie u. rub i tulei nie mo na zbyt mocno dokr ca, by nie spowodowa zdeformowania o cie nicy lub przesuni cia jej w lo- cie u. by rub maskuje si za lepkami. Okno osadzone w aszczy nie ocieplenia ciany mo e by (zamocowane tylko kotwami. Takie mocowanie warto stosowa równie w innych wypadkach. 5.3. Osadzanie i uszczelnianie stolarki okiennej w o cie u. Okno w o cie u trzeba ustawi tak, aby luz po bokach i na górze o cie nicy by taki sam, a luz na dole by wi kszy, gdy powinien umo liwia zamontowanie podokienników zewn trznego i wewn trznego. W o cie u z w garkiem o cie nica okna nie powinna przylega do w garka: odleg pomi dzy nimi trzeba dostosowa do przewidzianego sposobu uszczelnienia. Próg o cie nicy okna opiera si na klockach lub belce (na rysunkach). Szeroko elementów podporowych powinna by mniejsza od wymiarów progu cie nicy, tak by zosta o miejsce na uszczelnienie. 11
Je eli okno trzeba b dzie ustawi bezpo rednio nad warstw ocieplenia dochodz do kraw dzi o cie a, mo na je oprze na k towniku. K townik musi by odizolowany od muru i podokiennika. cie nic ustawia si w poziomie i w pionie, a nast pnie unieruchamia klinami w o cie u na czas mocowania do ciany. Aby nie zniekszta ci elementów o cie nicy, kliny mo na wk ada tylko przy naro ach, s upkach i lemionach. e u enie klinów i niew ciwe zamocowanie okna mo e spowodowa odkszta cenia cie nicy: wygi cie, przekoszenie (gdy przek tne okna maj ró ne d ugo ci) lub zwichrowanie (gdy nie wszystkie naro a okna le w jednej p aszczy nie). Zniekszta cone okno nie b dzie si dobrze otwiera i zamyka Obci enia, które dzia aj na okno, s przekazywane na ciany domu za po rednictwem elementów mocuj cych o cie nic w o cie u. Dlatego te mocowanie to musi by wytrzyma e, gdy inaczej pod obci eniem - na przyk ad pod dzia aniem si parcia i ssania wiatru - okno mog oby wypa ze ciany. Mocowanie powinno by te trwa e, by nie uleg o os abieniu po latach u ytkowania. Uszczelnienie okna w o cie ach bezw garkowych styk o cie nicy z o cie em nale y po zewn trznej stronie okna wype ni kitem trwale plastycznym, a na pozosta ej szeroko ci cie nicy szczeliwem termoizolacyjnym. Po ustawieniu okna nale y sprawdzi sprawno dzia ania skrzyde przy otwieraniu i zamykaniu. Mocowanie przy u yciu pianki poliuretanowej, która ca kowicie wype nia szczelin mi dzy murem a o cie nic jest niew ciwe. Mocowanie o cie nic za pomoc gwo dzi do o cie jest zabronione. 12
Osadzanie parapetów nale y wykonywa po osadzeniu i zamocowaniu okna. W tym celu nale y wyku w pionowych powierzchniach o cie y bruzdy dostosowane do grubo ci parapetu. Nast pnie wyrówna zapraw, mur podokienny z ma ym spadkiem w kierunku pomieszczenia i osadzi parapet na zaprawie cementowej z dodatkiem mleka wapiennego. Styki parapetu z o cie em po ich uszczelnieniu, po obu stronach okna, powinny by przykryte drewnianymi listwami przy o cie nicowymi przybitymi do o cie nicy. Po osadzeniu okna nale y odpowiednio wyrówna zapraw cementow ze spadkiem na zewn trz fragment ciany pod oknem i wykona obróbki blacharskie dok adnie umocowane we wr bie progu o cie nicy. Szk o bezpieczne Szk o bezpieczne to takie, które bezpiecznie p ka. Po rozbiciu rozpada si na kilka du ych kawa ków o t pych kraw dziach lub rozpryskuje si na drobne kawa ki. Mo e by te takie, w którym po uderzeniu tworz si p kni cia i szczeliny, ale jego tafla si nie rozpada. trzy rodzaje szk a bezpiecznego: zbrojone, hartowane, klejone (wielowarstwowe). Okna szkli si szybami zespolonymi podwójnymi (lub potrójnymi), w których tafle szk a oddzielone s ramk dystansow, a przestrze mi dzy nimi wype niona jest powietrzem lub gazem (np. argonem). ciwo ci szyb Stosuj c szyby ciep ochronne (niskoemisyjne), mo na znacznie zmniejszy zu ycie energii potrzebnej do folia ogrzania domu. Szyby te maj bardzo dobr izolacyjno ciepln - wspó czynnik U równy 0,7-1,5 W/(m *K) (im mniejszy wspó czynnik U, tym izolacyjno szyb wi ksza). W oknach z szybami ciep ochronnymi szyba wewn trzna mo e te by ze szk a pokrytego warstw tlenków metali. Aby jeszcze obni warto wspó czynnika U, przestrze mi dzy szybami wype nia si argonem lub innym gazem. W takich szybach wa na jest te odle- mi dzy taflami szk a, która regulowana jest szeroko ci ich ramki dystansowej. Zwykle stosuje si ramki szeroko ci 12 lub 16 mm (lepsze s szyby z szersz ramk ). Szyby d wi koch onne produkuje si z tafli szk a ró nej grubo ci - z wi ksz ni w szybach ramka dystansowa ciep ochronnych przestrzeni mi dzy nimi, 16 mm wype nion ci kim gazem. Izolacyjno akustyczna okien zale y w znacznym stopniu od rodzaju szyb. Okre la j wska nik R w, którego warto charakteryzuje zdolno t umienia d wi ków (im wi ksza warto R w, tym lepsza izolacyjno okna). Okna o podwy szonej izolacyjno ci akustycznej maj wska nik R w = 35 db. Je eli ha as jest szczególnie uci liwy - okna o jeszcze wy szej izolacyjno ci akustycznej: R w od 42 do 51 db. Taki wspó czynnik maj okna szklone w nast puj cy sposób: 13
-przynajmniej jedna szyba ma grubo wi ksz ni 6 mm, -zamiast szyb pojedynczych zastosowane s szyby klejone z dwu lub wi cej tafli, -odst p mi dzy szybami wynosi 20 mm lub wi cej, -przestrze mi dzy szybami wype niona jest gazem ci kim lub mieszank takich gazów. Aby pomieszczenie by o dobrze chronione przed ha asem zewn trznym, okno powinno by zamontowane ze szczególn staranno ci : po czenie okna z o cie em musi by szczelne. Szyby przeciws oneczne: absorpcyjne (poch aniaj ce wiat o) lub refleksyjne (z odpowiedni warstw odbijaj promienie s oneczne) chroni wn trze domu przed zbyt silnym nagrzewaniem. S w ró nych kolorach (np. br zowe, zielone, szare) i maj ró ny stopie przezroczysto ci. Mo na te zamontowa szyby antyw amaniowe w kilku klasach odporno ci na przebicie lub rozbicie. Te oznaczone symbolami klas 01 i 02 nie rozbij si i nie p kn na drobne kawa ki przy gwa townym zamkni ciu okna. Szyby klas PI i P2 s odporne na uderzenia. Przed w amaniem skutecznie ochroni szyby klasy P4. Producenci okien oferuj równie wiele innych rodzajów szk a, jak: bezpieczne (takie szk o przy rozbiciu rozpada si na ma e kawa ki o zaokr glonych ko cówkach), hartowane (szyby p kaj tylko na kilka kawa ków), ornamentowe (kolorowe szk o, w ró ne wzory). Zestawiaj c ró ne rodzaje szk a, mo na uzyska szyby pe ni ce kilka funkcji. Drzwi Drzwi dziel si na cztery g ówne typy ze wzgl du na sposób otwierania: rozwieralne - cz sto spotykane i dost pne w najwi kszym wyborze, ale wymagaj ce sporo miejsca na otwieranie: lewe - otwieramy je do siebie lew r, zgodnie z ruchem wskazówek zegara; prawe - otwieramy je do siebie praw r, w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara, wahad owe (jedno- lub dwuskrzyd owe) - zamykaj si samoczynnie ruchem waha- 14
owym, przesuwne - sk adaj si z jednego lub dwu skrzyde przesuwanych na szynie. Wygodne zw aszcza tam, gdzie nie ma miejsca na zamontowanie tradycyjnych drzwi. Kiedy si je otworzy, mog zachodzi na cian lub chowa si w niej ( ciana musi mie co najmniej 10 cm), sk adane amane, harmonijkowe) - po otwarciu sk adaj si jak parawan, dzi ki czemu zajmuj ma o miejsca. Drzwi rozwieralne mog by jedno- lub dwuskrzyd owe, w których skrzyd o jest otwierane przez obrót wzgl dem osi pionowej przechodz cej przez boczn kraw skrzyd a (praw lub lew ). Kupuj c drzwi, musimy umie sprecyzowa, jakie s nam potrzebne: prawe czy lewe. Mniej miejsca do otwarcia potrzebuj drzwi sk adane ( amane), w których skrzyd o podzielone jest na dwa lub wi cej elementów. Zamkni te wygl daj jak drzwi rozwieralne lub przesuwne, nie wymagaj pozostawienia do ich otwarcia wolnej powierzchni ciany. Niewiele te miejsca do otwarcia potrzeba na drzwi przesuwne na cienne; trzeba jednak pozostawi miejsce na cianie. Najmniej miejsca zajmuj drzwi przesuwne chowane w cianie, ale o nich warto pomy le ju podczas budowy cian dzia owych. Równie wygodne mog si okaza drzwi harmonijkowe (pojedyncze lub podwójne). Ich skrzyd a sk adaj si z w skich, po czonych zawiasami elementów. Je li zdecydujemy si na takie drzwi, lepiej je montowa w odpowiednio szerszym otworze, poniewa po otwarciu zmniej szaj one jego szeroko. Najwi cej miejsca wymagaj drzwi wahad owe, w których obrót skrzyd a wzgl dem osi pionowej przechodz cej przez boczn kraw jest mo liwy na obie strony ciany, drzwi zamykaj si samoczynnie ruchem wahad owym. Drzwi z PVC - O cie nica - profil z tworzywa sztucznego, cz sto wzmocniony aluminiowymi wk adkami. - Skrzyd o - najcz ciej p ycinowe, z t oczonej p yty, ze wzmacnianych paneli p ytowych; z ramiakami (dwu- lub trój komorowe profile z PVC) wykonanymi z wysokoudarowego, utwardzonego PVC, wzmocnionego elementami ze stali ocynkowanej lub aluminium; wentylowane, uszczelnione piank poliuretanow. - Wype nienie - p yciny wykonane s z g adkich lub wyt aczanych paneli z PVC, z blachy aluminiowej, p yty MDF, szk a lub s typu "sandwich" (jak w drewnianych, ale zamiast drewna stosuje si PVC lub w ókno szklane utwardzane ywic poliestrow ). - Wyko czenie powierzchni - o cie nica i skrzyd a pokryte s z jednej lub obu stron nak adan w czasie produkcji foli z pow ok akrylow, oklein PVC klejon na gor co lub malowane farb. Profile skrzyde i o cie nicy mog te by barwione w masie, w czasie produkcji. Drzwi z w ókna szklanego - O cie nica - d bowa z wpuszczan uszczelk. - Skrzyd o - p ytowe z drewnian ram, ob on p ytami z ci nieni owo prasowanego w ókna szklanego, których faktura imituje drewno. - Wype nienie - wtry ni ta pianka poliuretanowa. - Wyko czenie powierzchni - malowane akrylowymi farbami wodorozcie czalnymi. - Konstrukcja mo e by p ytowa, p ycinowa lub p ytowo-p ycinowa. ównym elementem konstrukcyjnym jest rama z ona z ramiaków pionowych i poziomych. 15
W drzwiach z PVC i aluminium rama jest wykonana z dwu- lub trój komorowych profili. W drzwiach drewnianych i z w ókna szklanego jest ona wykonana z drewna. Próg drzwiowy jest elementem konstrukcyjnym, który ma du y wp yw na szczelno drzwi wej ciowych. Przy drzwiach drewnianych progiem mo e by specjalny profil aluminiowy, k townik stalowy lub odpowiednio ukszta towana gumowa uszczelka tzw. wróg zimna. Producenci drzwi z PVC i aluminium proponuj tak e inne rozwi zania progów - na przyk ad ze szczotk, zderzakiem i uszczelk. Uszczelki. Najcz ciej stosuje si uszczelki obwodowe (umocowane na ca ym obwodzie skrzyd a) z gumy syntetycznej, z termoplastycznego tworzywa sztucznego b silikonu. Kraw dzie. Wszystkie kraw dzie skrzyde i o cie nicy powinny by zaokr glone, co uchroni je przed uszkodzeniem, zerwaniem okleiny, a tak e zapewni równomierne pokrycie farb lub lakierem. Drzwi do azienki i WC powinny otwiera si na zewn trz pomieszczenia, a w dolnej cz ci mie otwory wentylacyjne (kratki lub tunele wentylacyjne dla dop ywu powietrza) o sumarycznyn przekroju nie mniejszym ni 220 cm (np. otwór 10 x 22 cm z kratk wentylacyjn ). Zamiast drzwi z otworami wentylacyjnymi mo na wybra drzwi krótsze, tak aby mi dzy pod og a nimi pozostawa a wi ksza szczelina. Ponadto drzwi do kuchni nie mog mie progów. Do gara u i kot owni Drzwi odporne na ogie warto montowa je tak e w domach jednorodzinnych, zw aszcza jako drzwi do kot owni lub mi dzy wiatro apem a gara em. W razie po aru odgrodz te pomieszczenia od reszty domu. Ma to znaczenie zarówno wówczas, gdy po ar wybuchnie w gara u lub kot owni, jak i poza nimi. W pierwszym wypadku drzwi zapewni wi cej czasu na ewakuacj, w drugim odgrodz ogie od zgromadzonych tam materia ów atwo palnych (opa w kot owni, chemikalia i paliwo samochodowe w gara u). Je li w którym z innych pomieszcze przechowywane s atwo palne substancje lub cenne przedmioty, tak e tam wskazane jest zamontowanie drzwi przeciwpo arowych. Bezcelowe jest kupowanie drzwi przeciwpo arowych z zamiarem zamontowania ich w cianie, która ma mniejsz odporno na ogie ni one (niektóre ciany szkieletowe drewniane). Podczas po aru taka ciana ulegnie zniszczeniu szybciej ni drzwi. a) Odporno na ogie Drzwi przeciwpo arowe s klasyfikowane w zale no ci od tego, jak d ugo wytrzymuj dzia anie p omieni i zachowuj szczelno. Klasyfikacj t ustala norma PNB 02851-1:97. Natomiast zgodno drzwi z norm i odpowiedni klas potwierdza certyfikat wydawany przez ITB. Do domów jednorodzinnych wystarcz drzwi klasy El 30, które wytrzymuj dzia anie ognia przez 30 minut. Produkowane s te drzwi klasy El 45, El 60, El 90 i El 120. Klasa C to drzwi samozamykaj ce si, a klasa S informuje, jak d ugo drzwi zachowaj dymoszczelno (na przyk ad S 30-30 minut). Informacja o tym, jakiej klasy s drzwi, znajduje si na tabliczce znamionowej przytwierdzonej z ty u, obok zawiasów. b) Materia i wyko czenie Drzwi produkuje si z drewna (litego lub sklejanego z kilku warstw) albo z materia ów drewnopochodnych: p yt wiórowych, pil niowych, MDF i HDF. Najbardziej trwa e s p yty HDF i klejone drewno. Skrzyd o mo e te by pokryte oklein - laminatem ze sztucznego tworzywa lub fornirem z naturalnego drewna. Laminaty maj kolory imituj ce drewno np. buk, orzech, jesion, d b i maho. Mog by g adkie lub z rysunkiem s ojów drewna. Skrzyd a s cz sto dekorowane t oczeniami w kszta cie prostok tnych kasetonów lub uków. 16
W drzwi cz sto wkomponowane jest szk o - przezroczyste, matowe, barwione, ornamentowe albo witra owe. Drzwi do azienki powinny mie otwór na dole, umo liwiaj cy wentylacj. Wymiary Zgodnie z przepisami min. szeroko drzwi do kuchni, azienki i w.c. oraz do pokoi powinna wynosi 80 cm. Producenci oferuj równie drzwi szeroko ci 60, 70 i 90 cm. Minimalna szeroko drzwi - wynosi 80 cm (w wietle o cie nic). W starym budownictwie spotka jednak mo na drzwi szeroko ci 60 lub 70 cm. Producenci pami taj o tym i dzi ki temu mo na znale w sklepach takie drzwi. Brak progów - w trosce o bezpiecze stwo w otworach drzwiowych wewn trz budynku nie powinno si montowa progów. Wyj tek stanowi toalety i azienki, gdzie próg mo e si okaza skuteczn przeszkod dla wody, która na przyk ad w wyniku awarii mog aby si wylewa poza te pomieszczenia. Skrzyd a otwierane na zewn trz - w azienkach i toaletach skrzyd a drzwi powinny otwiera si na zewn trz. Jest to istotne zw aszcza wówczas, gdy pomieszczenia te maj ma y metra. Na przyk ad w razie zas abni cia osoby, która si tam znajduje, atwiej jest dosta si do rodka i udzieli jej pomocy. Otwory wentylacyjne - w drzwiach do azienek i toalet powinny znajdowa si kratki lub tuleje wentylacyjne. Minimalna powierzchnia otworów musi wynosi 220 cm. By sprosta tym wymaganiom, mo na równie zamontowa krótsze drzwi, tak by mi dzy posadzk i doln kra- dzi skrzyd a pozostawa a szczelina 2,5 cm. 5.4. Osadzenie o cie nic drewnianych i metalowych PVC (okiennych i drzwiowych). cie nice drewniane osadzone w wykonanym otworze w istniej cej cianie nale y osadza w cie ach zgodnie z zasadami podanymi w ST dotycz cej monta u stolarki okiennej i drzwiowej. Zewn trzne p aszczyzny o cie nicy metalowej powinny by oddalone od zewn trznej p aszczyzny surowych cianek dzia owych o 2,5 cm, a po czenie o cie nicy z sam ciank powinno by tak wykonane, aby profil o cie nicy by ca kowicie wype niony ciank i zapraw. Odleg mi dzy czo em cianki dzia owej a blacha profilu powinna wynosi, co najmniej 1,5 cm, a wolna przestrze wype niona zaprawa o marce nie ni szej ni 3. Wbudowanie o cie nicy stalowej mo e si odbywa równolegle ze wznoszeniem murów lub te po jego wykonaniu. Zamocowanie o cie nic w czasie wznoszenia cian powinno by wykonane za pomoc w sów omurowanych ceg na zaprawie cementowej marki, co najmniej 3,0. Przy osadzaniu o cie nic metalowych w ciankach uprzednio wykonanych nale y wyku gniazda na w sy kotwi ce, a nast pnie po ustawieniu i wyspionowaniu stojaków zaklinowa o cie nic silnie w murze. Zalewanie zapraw cementow tak usztywnionej o cie nicy powinno si odbywa od góry przez askie lejki. 6. KONTROLA JAKO CI ROBÓT 6.1. Zasady ogólne Zasady kontroli jako ci powinny by zgodne z wymogami PN-88/B-10085 dla stolarki okiennej i drzwiowej, PN-72/B-10180 dla robót szklarskich. 6.1.1. Program Zapewnienia Jako ci Zgodnie ze Specyfikacj Techniczn nr B.01.00.01. Wymagania ogólne". 6.1.2.Zasady kontroli jako ci robót 17
6.1.3. Badania i pomiary 6.1.4. Raporty z bada 6.1.5. Badania prowadzone przez Inspektora nadzoru 6.1.6. Certyfikaty i deklaracje 6.1.7. Dokumenty budowy a) Dziennik budowy Zgodnie ze Specyfikacj Techniczn nr B.01.00.01. Wymagania ogólne". b) Rejestr obmiarów c) Dzienniki laboratoryjne Zgodnie ze Specyfikacj Techniczn nr B.01.00.01. Wymagania ogólne". d) Pozosta e dokumenty e) Przechowywanie dokumentów budowy 6.2.Kontrola, pomiary i badania 6.2.1. Badania przed przyst pieniem do robót 6.2.2. Kontrola jako ci Badanie materia ów ytych na konstrukcj nale y przeprowadzi na podstawie za czonych za wiadcze o jako ci wystawionych przez producenta stwierdzaj cych zgodno z wymaganiami dokumentacji i normami pa stwowymi. Badanie gotowych elementów powinno obejmowa : sprawdzenie wymiarów, wyko czenia powierzchni, zabezpieczenia antykorozyjnego, po cze konstrukcyjnych, prawid owego dzia ania cz ci ruchomych. Z przeprowadzonych bada nale y sporz dzi protokó odbioru. Badanie jako ci wbudowania powinno obejmowa : sprawdzenie stanu i wygl du elementów pod wzgl dem równo ci, pionowo ci i spoziomowania, sprawdzenie rozmieszczenia miejsc i sposobu mocowania, sprawdzenie uszczelnienia pomi dzy elementami a o cie ami, sprawdzenie dzia ania cz ci ruchomych, stan i wygl d wbudowanych elementów oraz ich zgodno z dokumentacj. 18
7. OBMIAR ROBÓT 7.1. Ogólne zasady obmiaru robót 7.2. Zasady okre lania ilo ci robót i materia ów 7.3. Urz dzenia i sprz t pomiarowy 7.4. Czas przeprowadzania obmiaru Zgodnie ze Specyfikacj Techniczn nr B.01.00.01. Wymagania ogólne". 7.5. Jednostka obmiaru robót Jednostk obmiaru robót jest ilo m elementów zamontowanych wraz z uszczelnieniem. Ilo robót okre la si na podstawie projektu z uwzgl dnieniem zmian zaaprobowanych przez In yniera i sprawdzonych w naturze. 8. ODBIÓR ROBÓT 8.1. Rodzaje odbiorów robót Roboty podlegaj nast puj cym etapom odbioru robót: a) odbiór robót zanikaj cych i ulegaj cych zakryciu b) odbiór cz ciowy c) odbiór ostateczny d) odbiór pogwarancyjny 8.2. Odbiór robót zanikaj cych lub ulegaj cych zakryciu Zgodnie ze Specyfikacj Techniczn nr 1.0.0. Wymagania ogólne". W trakcie ustawienia i mocowania okna i drzwi w o cie u nale y sprawdzi : -prawid owo podparcia progu o cie y, prawid owo zamocowania mechanicznego okna na ca ym obwodzie o cie nicy (zachowanie odst pów mi dzy cznikami mechanicznymi), wykonanie izolacji termicznej szczeliny mi dzy oknem a o cie em, ze szczególnym zwróceniem uwagi na wykonanie izolacji pod progiem o cie nicy, wykonanie uszczelnienia zewn trznego i wewn trznego szczeliny mi dzy oknem a o cie em ze szczególnym uwzgl dnieniem rodzaju zastosowanych materia ów uszczelniaj cych i przestrzegania zalece technologicznych, prawid owo wykonania obróbek progu drzwi, osadzenie parapetu zewn trznego i wewn trznego. 8.3. Odbiór cz ciowy 8.4. Odbiór ostateczny robót 8.4.1. Zasady odbioru ostatecznego robót Zgodnie ze Specyfikacj Techniczn B.01.00.01 Wymagania ogólne". a) Odbiór okien i drzwi przed wbudowaniem Przed wbudowaniem okien i drzwi nale y sprawdzi : 19
- zgodno okien z aprobata techniczn lub indywidualn dokumentacj techniczn w zakresie rozwi zania materia owo - konstrukcyjnego i jako ci wykonania, zgodno okien z dokumentacj techniczn budynku, - czy okna i drzwi maj dopuszczenie do obrotu i stosowania - certyfikat zgodno ci lub deklaracja zgodno ci z aprobat techniczn, ewentualnie o wiadczenie o dopuszczeniu do jednostkowego stosowania. b) Odbiór robót po wbudowaniu okien i drzwi Przed przyst pieniem do wykonania robót wyko czeniowych nale y przeprowadzi kontrol zamontowanych okien i drzwi w zakresie prawid owo ci wbudowania i funkcjonalno ci, przy zachowaniu nast puj cych wymaga : - odchylenie od pionu i poziomu przy d ugo ci elementu 3000 mm nie powinno przekracza 1,5 mm/m, ró nica d ugo ci przek tnych o cie nicy i skrzyde nie powinna by wi ksza od 2 mm - przy d ugo ci elementu do 2 m i 3 mm - przy d ugo ci powy ej 2 m, otwieranie i zamykanie skrzyde powinno odbywa si bez zahamowa, otwarte skrzyd a nie powinno pod asnym ci arem zamyka lub otwiera si, zamkni te skrzyd o powinno równomiernie przylega do o cie nicy, zapewniaj c szczelno mi dzy elementami. W przypadku ewentualnych nieprawid owo ci nale y dokona regulacji oku, wykonuj c korekt skrzyd a wzgl dem o cie nicy. 8.4.2. Dokumenty odbioru ostatecznego 8.5. Odbiór pogwarancyjny Wszystkie roboty podlegaj zasadom robót zanikaj cych lub ulegaj cych zakryciu. Odbiór obejmuje wszystkie materia y podane w punkcie 2, oraz czynno ci podane w punktach 5. 9. PODSTAWA P ATNO CI 9.1. Ustalenia ogólne Zgodnie ze Specyfikacj Techniczn B.01.00.01 Wymagania ogólne". 10. PRZEPISY ZWI ZANE 10.1. Polskie Normy - PN-B-10085:2001 - Stolarka budowlana. Okna i drzwi. Wymagania i badania. - PN-72/B-10180 - Roboty szklarskie. Warunki i badania techniczne przy odbiorze. - PN-78/B-13050 - Szk o p askie walcowane. - PN-75/B-94000 - Okucia budowlane. Podzia. - PN-B-30150:97 - Kit budowlany trwale plastyczny. - PN-67/6118-25 - Pokosty sztuczne i syntetyczne. - PN-82/6118-32 - Pokost lniany. - PN-C-81901:2002 - Farby olejne do gruntowania ogólnego stosowania. - PN-C-81901:2002 - Farby olejne i ftalowe nawierzchniowe ogólnego stosowania. - BN-71/6113-46 - Farby chemoutwardzalne na stolark budowlan. - PN-C-81607:1998 - Emalie olejno- ywiczne, ftalowe modyfikowane i ftalowe kompolimeryzowane sterynowane. - PN-EN 12 207:2001 - Okna i drzwi. Przepuszczalno powietrza. Klasyfikacja. - PN-EN 12 208:2001 - Okna i drzwi. Wodoszczelno. Klasyfikacja. - PN-EN 12 210:2001 - Okna i drzwi. Odporno na obci enie wiatrem. Klasyfikacja. - PN-77/B-02011 - Obliczenia w obci eniach statycznych. Obci enie wiatrem. 20
PN-B-02151-3:1999 - Akustyka budowlana. Ochrona przed ha asem pomieszcze w budynkach. Izolacyjno akustyczna przegród w budynkach oraz izolacyjno akustyczna elementów budowlanych. Wymagania. - PN-EN 13115:2002 - Okna. Klasyfikacja w ciwo ci mechanicznych. Obci enia pionowe, zwichrowanie i si y operacyjne. 10.2. wiadectwa, wytyczne i instrukcje Album typowej stolarki okiennej i drzwiowej dla budownictwa ogólnego B-2-1 (PR 5) 84. Stolarka budowlana. Poradnik - informator. BISPROL 2000. Opracowa mgr in. T. Dyrla 20