Procedury bezpieczeństwa na wypadek agresywnych zachowań uczniów. Rola rodziców i nauczycieli. Opracował: mgr Konrad Skokowski Lipsk, Maj 2019
Opracowano na podstawie: - Bezpieczna szkoła. Zagrożenia i zalecane działania profilaktyczne w zakresie bezpieczeństwa fizycznego i cyfrowego uczniów, Departament Wychowania i Kształcenia Integracyjnego Ministerstwa Edukacji Narodowej, Warszawa 2017 r. - Procedury postępowania w sytuacjach kryzysowych w szkole SP w Bartnikach, SP w Rygałówce, ZSS w Lipsku - Informatory oraz ulotki informacyjne dotyczące zagrożeń młodzieży udostępnione przez KPP w Augustowie
1. Zagrożenia bezpieczeństwa uczniów. 2. Rola nauczycieli i rodziców w przeciwdziałaniu zagrożeniom uczniów. 3. Obowiązujące procedury bezpieczeństwa. 4. Wykaz instytucji wspierających rodziców / opiekunów w przypadku trudności wychowawczych.
Zapewnienie bezpieczeństwa w środowisku szkolnym stało się w ostatnich latach działaniem priorytetowym zarówno dla władz oświatowych, jak i rodziców uczniów. Zmiany społeczne oraz technologiczne zachodzące na przestrzeni lat w Polsce i na świecie oddziaływują pośrednio na zachowania uczniów. Szkoła stała się miejscem, w którym coraz częściej dochodzi do zdarzeń, które mogą bezpośrednio zagrażać zdrowiu i życiu uczniów i pedagogów. Współpraca w przeciwdziałaniu zagrożeniom na wielu płaszczyznach, a w szczególności stałym kontakcie na linii wychowawca rodzic może przyczynić się do poprawy bezpieczeństwa uczniów.
Zagrożenia bezpieczeństwa uczniów dzielimy na: Zagrożenia fizyczne: - Akty agresji, przemoc, zakłady, - Używki i narkotyki, uzależnienia, - Zdarzenia o charakterze terrorystycznym, - Zagrożenia związane z infrastrukturą szkoły zdarzenia losowe. Zagrożenia online: - Szkodliwe i nieodpowiednie treści, - Szantaż, przemoc, - Uzależnienie od technologii, gier - Wykonywanie zadań, wyzwań stawianych przez innych użytkowników (challenge, quest, prank), zabawy internetowe
Przykładowe zagrożenia online:
Kto jest zagrożony, kto może być zagrożeniem Predyspozycje sprawców: - osoby z zaniżoną samooceną, - osoby wrażliwe i uczuciowe, - osoby posiadające cechy choleryka, - osoby osamotnione, wykluczone z życia klasy, nielubiane, wycofane - osoby mające problemy z nawiązaniem relacji i kontaktów z rówieśnikami, - osoby mające problemy rodzinne, domowe, - osoby roszczeniowe, rywalizujące, - osoby chcące znaleźć się w centrum uwagi, zaistnieć
Nauczyciel jest jedynie wsparciem dla rodziców w wychowaniu ucznia. Nie może być traktowany jako jedyna osoba odpowiedzialna za wychowanie i zachowanie uczniów. Szkoła jest miejscem, w którym właściwe wartości społeczne wyniesione z domu są utrwalane. W żadnym wypadku nie może zastąpić w tej roli rodzica podstawowego wychowawcy.
Aby zapobiegać zagrożeniom nauczyciel powinien: - mieć stałą świadomość możliwości wystąpienia zagrożenia i umieć je rozpoznać, - stosować działania prewencyjne minimalizujące ryzyko wystąpienia zagrożeń, - aktywnie reagować w przypadku zaistnienia sytuacji, która może prowadzić bezpośrednio do eskalacji zjawiska agresji, krzywdy i przemocy wśród uczniów, - każdorazowo informować rodziców o sytuacji i zachowaniu ich dzieci, - w przypadku cyklicznych zdarzeń zagrażających bezpieczeństwu uczniów informować odpowiednie służby i instytucje.
Sytuacje i zachowania, które powinny wzbudzić czujność: - unikanie kontaktu wzrokowego, - unikanie kamer, - niespokojne nerwowe ruchy, nienaturalny chód, - nieodpowiedni ubiór do pory roku, - zaciśnięte dłonie, oznaki wyraźnego zdenerwowania, - nietypowe i rzucające się w oczy zachowanie uczniów i osób przybywających do szkoły, - próby wejścia do szkoły pod błahym powodem (np. odwiedziny kolegi, nauczycieli przez absolwentów szkoły), - pakunki, torby i plecaki pozostawione bez opieki, - prowokowanie zachowań agresywnych przez innych uczniów, - awarie i usterki wyposażenia budynku szkoły.
Rodzic lub opiekun dziecka ucznia szkoły powinien zwracać szczególną uwagę na zmiany zachowań, wahania nastrojów, sposobu ubierania, upodobań muzycznych, itp. Dłuższe przebywanie przed komputerem, unikanie spotkań z kolegami i koleżankami lub też wyjątkowo częste spotkania, brak informowania o planach i zamierzeniach powinny wywoływać naturalną troskę o dobro dziecka. Ważny jest stały kontakt z wychowawcą dziecka. Likwidowanie oznak demoralizacji powinno być współdziałaniem rodzica, wychowawcy, i pedagoga gdzie wiodącą rolę ma zawsze rodzic. Stale należy próbować rozmawiać z dziećmi. Podczas rozmów należy uświadamiać je o zagrożeniach, które mogą płynąć np. z internetu, poruszania się w nieodpowiednim towarzystwie itp. Dzieci powinny mieć świadomość konsekwencji swoich czynów, również tych, które kwalifikowane są jako wykroczenia i przestępstwa.
Wykonawcami procedur bezpieczeństwa danej szkoły są przede wszystkim jej pracownicy. W przypadku wystąpienia zagrożenia uczniowie bezwzględnie powinni dostosować się i wykonywać polecenia nauczyciela. Główną rolą rodziców w tym przypadku jest uświadamianie dzieci o możliwych konsekwencjach niedostosowania się do poleceń nauczyciela. W przypadku zagrożeń o charakterze terrorystycznym takich jak: wtargnięcie do szkoły osoby uzbrojonej, podłożenia ładunku wybuchowego lub skażenia biologicznego / chemicznego konsekwencją może być znaczny uszczerbek na zdrowiu lub śmierć.
Agresywne zachowanie ucznia: - Procedura jest uruchamiania przez osobę, która zauważyła przedmiotowe zachowanie lub której je zgłoszono. Dyrektor placówki decyduje o stopniu zaawansowania procedury. W przypadku nieobecności dyrektora tę rolę pełni wicedyrektor lub pedagog szkolny. - Głównym działaniem jest bezwzględne powstrzymanie sprawcy zdarzenia. Należy wykonać to w sposób stanowczy i bezwzględny. - Zaalarmowani pracownicy szkoły powinni: odseparować uczestników agresji, odizolować osoby postronne. Należy powiadomić pielęgniarkę szkolną (w przypadku braku wyznaczony nauczyciel udziela podstawowej pomocy medycznej), powiadomić wychowawcę i rodziców o zaistniałej sytuacji. - W przypadku braku możliwości opanowania sytuacji powiadomić Policję. Nauczyciel może się bronić w ramach obrony koniecznej. - W przypadku zagrożenia życia ofiary należy natychmiast wezwać karetkę pogotowia (również w przypadku braku zgody rodziców). Zgoda rodziców jest wymagana w przypadku konieczności hospitalizowania ucznia. - W przypadku powtarzających się aktów agresji (przy braku chęci współpracy z rodzicami agresora) dyrektor szkoły powiadamia o zaistniałej sytuacji Policję, która w dalszej kolejności kieruję sprawę do Sądu Rodzinnego. Występuję również do Poradni Psychologiczno Pedagogicznej o opinię na temat ucznia.
Poradnia Psychologiczno Pedagogiczna w Augustowie ul. Młyńska 52, 16-300 Augustów tel. 643 36 21, e-mail: ppp-p_augustow@wp.pl www.poradnia.dt.pl Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej Poradnia Zdrowia Psychicznego Poradnia Terapii Uzależnień i Współuzależnienia w Augustowie Andrzej Litwińczuk / Bogusława Wnorowska ul. Szpitalna 12A, 16-300 Augustów tel./fax 87 643 28 16 ; e- mail: las69@op.pl Ogólnopolski Telefon dla Ofiar Przemocy w Rodzinie - Niebieska Linia IPZ 801-1200 - 02 Ogólnopolskie pogotowie dla Ofiar Przemocy w Rodzinie Niebieska Linia IPZ www.niebieskalinia.pl lub pod adresem e-mail: pogotowie@niebieskalinia.pl Gabinet Psychoterapeutyczny mgr Renata Szyszkiewicz- Dobrowolska - ul. Kilińskiego 8A, tel. 601 195 428 Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Augustowie ul. Młyńska 52, 16-300 Augustów tel. 643 20 71 Lokalny zespół do spraw przeciwdziałania przemocy w rodzinie Miejsko- Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Lipsku ul. Kościelna 3, 16-315 Lipsk tel. 87 642 22 31 Centrum Wspierania Rozwoju Dziecka Piotruś Pan ul. Wypusty 1 Gabinet Psychologiczno- Terapeutyczny GABIK ul. 3 Maja 56