Tomasz Kamiński Tendencje i możliwości rozwoju systemów automatyki i nadzoru z uwzględnieniem aspektu bezpieczeństwa
Jak zmieniał się świat automatyki? 70 80 90 2000 2010 T
I co z tego wynika? $ ERP MES SCADA PID/PLC/PC/HMI Proces, układy wykonawcze, sygnalizacje, pomiary sterowanie
Jak zmieniły się wymagania? Rr
Automatyka, informatyka, ale podstawowy model przedsiębiorstwa
Rodzaje zagrożeń i poziomy polityk bezpieczeństwa ERP MES SCADA PID/PLC/PC/HMI Proces, układy wykonawcze, sygnalizacje, pomiary sterowanie Bezpieczeństwo strategiczne bezpieczeństwo teleinformatyczne bezpieczeństwo informatyczne Bezpieczeństwo kontrola = f (zagrożenia) dostępu bezpieczeństwo informatyczne bezpieczeństwo procesowe Bezpieczeństwo funkcjonalne kontrola dostępu bezpieczeństwo mechaniczne bezpieczeństwo elektryczne bezpieczeństwo funkcjonalne kontrola dostępu
Projektowanie koncepcyjne PHA wstępna analiza zagrożeń Wstępny HAZOP, What-If Projektowanie infrastrukturalne Zgodnie z przepisami ogólnymi Normami i standardami (ppoż, Ex) Projektowanie procesowe HAZOP, QRA, LOPA, SIL, Plan sytuacji awaryjnych, zarządzanie kryzysowe Dokumentacja jakościowa Audit na etapie pozwolenia na eksploatację System Zarządzania Bezpieczeństwem Plany sytuacji awaryjnych Analizy bezpieczeństwa w cyklu życia instalacji! Planowanie i projektowanie Konstrukcja Eksploatacja T
Przepisy, normy i standardy związane z bezpieczeństwem Bezpieczeństwo na poziomie infrastruktury, procesu: ustawa prawo budowlane wraz z powołanymi przepisami rozporządzenie rady ministrów w sprawie planów ochrony infrastruktury krytycznej ustawa o dozorze technicznym z dnia 21 grudnia 2000 r. UDT : badania urządzeń technicznych w fazie ich eksploatacji (np. zbiorniki ciśnieniowe); nadzór nad wytwarzaniem i montażem urządzeń technicznych (również dokumentacja); uprawnianie osób (poświadczanie kwalifikacji) ( ). System norm i standardów branżowych dla wytwórców i projektantów, przykład: PN-EN 60079 - Urządzenia elektryczne w przestrzeniach zagrożonych wybuchem gazów
Przepisy, normy i standardy związane z bezpieczeństwem Poziom bezpieczeństwa funkcjonalnego i procesowego: PN-EN 61508 - Bezpieczeństwo funkcjonalne związanych z bezpieczeństwem systemów elektrycznych/elektronicznych/programowalnych systemów elektronicznych PN-EN 61511 - Bezpieczeństwo funkcjonalne - Przyrządowe systemy bezpieczeństwa dla sektora procesów przemysłowych. PN-EN 62061 - Bezpieczeństwo maszyn - Bezpieczeństwo funkcjonalne elektrycznych, elektronicznych i programowalnych elektronicznych systemów sterowania związanych z bezpieczeństwem. PN-EN ISO 13849 - Bezpieczeństwo maszyn -- Elementy systemów sterowania związane z bezpieczeństwem
Przepisy, normy i standardy związane z bezpieczeństwem Poziom bezpieczeństwa funkcjonalnego i procesowego: PN-EN 61508 - Bezpieczeństwo funkcjonalne związanych z bezpieczeństwem systemów elektrycznych/elektronicznych/programowalnych systemów elektronicznych PN-EN 61511 - Bezpieczeństwo funkcjonalne - Przyrządowe systemy bezpieczeństwa dla sektora procesów przemysłowych. PN-EN 62061 - Bezpieczeństwo maszyn - Bezpieczeństwo funkcjonalne elektrycznych, elektronicznych i programowalnych elektronicznych systemów sterowania związanych z bezpieczeństwem. PN-EN ISO 13849 - Bezpieczeństwo maszyn -- Elementy systemów sterowania związane z bezpieczeństwem
Przepisy, normy i standardy związane z bezpieczeństwem Poziom bezpieczeństwa funkcjonalnego i procesowego wg PN-EN 61508 : Ryzyko R Ryzyko Tolerowane R Konieczne zmniejszenie ryzyka Ryzyko EUC Ryzyko Resztkowe Rr rzeczywiste zmniejszenie ryzyka
Przepisy, normy i standardy związane z bezpieczeństwem Poziom bezpieczeństwa funkcjonalnego i procesowego wg PN-EN 61508 : Określenie ryzyka R Konsekwencje zdarzenia C Częstość zdarzenia Fp Ryzyko EUC Rp = Fp x C Fp System bezpieczeństwa zmniejszający ryzyko Wymagany poziom nienaruszalności bezpieczeństwa Ryzyko tolerowane Rt = Ft x C SIL poziom nienaruszalności bezpieczeństwa tj. jeden z 4 dyskretnych poziomów Prawdopodobieństwa, że kompletny system powołany do zmniejszenia ryzyka wykona w sposób zadowalający swoje funkcje w określonym czasie i określonych warunkach. R Fpz
Wymagania inwestorów dotyczące bezpieczeństwa w branży Poziom bezpieczeństwa funkcjonalnego i procesowego wg PN-EN 61508 : C0 C1 C2 C3 Fa Fb Fa Fb Fa Fb Pa Pb Pa Pb Pa Pb Pa Pa W3 W2 W1 A - - SIL1 a - SIL2 SIL1 a SIL3 SIL2 SIL1 SIL4 SIL3 SIL2 B SIL4 SIL3 Parametr Wielkość Klasyfikacja Konsekwencje C C0-C4 Drobne obrażeniawiele ofiar śmiertelnych Częstotliwość i czas ekspozycji w strefie zagrożenia Możliwość uniknięcie zdarzenia Prawdopodobieństw o zdarzenia niepożądanego Fa Fb Pa Pb W1-W3 Rzadka do częstej Częsta do stałej Możliwa Prawie niemożliwa Nieznaczne prawdopodobieństw o do względnie dużego - Brak wymagań A brak specjalnych wymagań B pojedynczy system jest niewystarczający
Wymagania inwestorów dotyczące bezpieczeństwa w branży PS-DY-I02 - Instrukcja OGP Gaz-System w zakresie projektowania systemów telemetrii dla obiektów gazowych systemu przesyłowego Poza tym brak przepisów branżowych w zakresie bezpieczeństwa obiektów i teleinformatycznego (!)