Systemowe podejście do wdrażania i korzystania z dyrektyw ATEX i ATEX USERS w praktyce dużych zakładów przemysłowych i efektywność ekonomiczna

Transkrypt

1 Ireneusz Rogala, ASE Systemowe podejście do wdrażania i korzystania z dyrektyw ATEX i ATEX USERS w praktyce dużych zakładów przemysłowych i efektywność ekonomiczna

2 Systemowe zarządzanie bezpieczeństwem Istotne przesłanki zarządzania bezpieczeństwem ATEX i ATEX USERS w teorii i w praktyce - szanse i zagrożenia Doświadczenia z przemysłu korzyści organizacyjne i ekonomiczne Wnioski i podsumowanie

3 Wymagania prawne i wskazania normatywne dla bezpieczeństwa Bezpieczeństwo eksploatacyjne - dyrektywy Maszynowa i Narzędziowa Bezpieczeństwo przeciwwybuchowe - dyrektywy ATEX i ATEX USERS Bezpieczeństwo przeciwwybuchowe - Rozporządzenie MG nt. Baz Paliw Bezpieczeństwo przeciwpożarowe - Rozporządzenie MSWiA Zagrożenia środowiska, procesowe - ochrona środowiska i dyrektywa SEVESO Inne wymogi bezpieczeństwa np. BHP eksploatacji urządzeń energetycznych, transportowe itp. Bezpieczeństwo w zakresie wymogów finansowych - np. akcyza;

4 Lekcje z historii - studium przypadku Texas BP 2001 rok - Prezentacja dla Zarządu BP wskazująca istotne prawdopodobieństwo wystąpienia poważnej awarii w ciągu 3-4 lat ; - audyty SZB wskazują liczne zaniechania wdrożeń ŚRR, wybierane są tańsze rozwiązania Texas BP 2005 rok - wypadek śmiertelny kilkanaście osób, ponad 5 mld$ strat Texas BP 2006 rok - raport J.BAKERA, m.innymi wskazujący perspektywę 5 lat na poprawę stanu zapewnienia bezpieczeństwa! BP Zatoka meksykańska 2010rok pierwotne przyczyny takie same Straty materialne ponad 20 mld $, utrata wartości rynkowej ponad 45 mld $ Zagrożenie dla istnienia całej firmy

5 Lekcje z historii - wnioski dla Zarządów NALEŻY: Budować podejście systemowe do zarządzania bezpieczeństwem Budować kompetencje w zakresie zarządzania bezpieczeństwem technicznym, przemysłowym i przeciwwybuchowym szczególnie na szczeblu władz najwyższych Świadomie zamawiać niezależne audyty u renomowanych dostawców usług POWAŻNIE traktować wnioski z audytów, tworzyć koncepcje i wdrażać ŚRR Obserwować branżę co do częstości zdarzeń wypadkowych Obserwować Zakład, obiekty i instalacje co do częstości zdarzeń prawie wypadkowych, w sposób zobiektywizowany Po okresie braku zdarzeń awaryjnych należy w istotny sposób przetestować system zapewnienia bezpieczeństwa weryfikacja i walidacja

6 Nieustanne zmiany Zmiany w prawie, krajowym i międzynarodowym Zmiany techniczne i technologiczne Zmiany w normach i systemie normalizacji Zmiany organizacyjne, wewnątrz firmy i w strukturach korporacji Globalizacja i zaburzenia finansowe Zmiany kulturowe i zmiany w wiedzy Zmiany cywilizacyjne - nowe zagrożenia: terroryzm, cyber terroryzm SYSTEMATYKA ZARZĄDZANIA BEZPIECZEŃSTWEM KULTURA BEZPIECZEŃSTWA

7 Korzystanie ze sprawdzonych i dobrych rozwiązań Inne zakłady w branży krajowe i zagraniczne Inne branże, wiodące w danej dziedzinie np. petrochemia, Nowe rozwiązania technologiczne, sprawdzone w innych branżach Współpraca wielostronna i tworzenie sieci sprawdzonych dostawców usług specjalistycznych Współpraca w ramach organizacji inżynierskich itp.. Nieustanne szkolenia, korzystanie z zasobów wiedzy światowej Optymalizacja i koordynacja nakładów na zapewnienie bezpieczeństwa

8 Zarządzanie bezpieczeństwem Zarządzanie bezpieczeństwem to świadoma praca nad wszystkimi składnikami ryzyka w celu osiągnięcia jego optymalnej redukcji do poziomu dopuszczalnego w sposób trwały R ( t ) k f f k S S k R dop

9 Zarządzanie bezpieczeństwem podejście systemowe - adekwatnie do normy PN ISO Odpowiedzialność Cele i wskaźniki Wielowymiarowość Korekty i doskonalenie SRZB K MiP P W Projekt SRZB Praca zespołowa Integralność Zasady Zarządzania bezpiecz. Struktura Realizacji Zarządzania Bezpiecz. Monitoring Przeglądy Wdrożenie SRZB Procesy zarządzania bezpiecz.

10 Procesy zarządzania bezpieczeństwem Dane wejściowe Analiza prawdopodobieństwa i potencjału zagrożeń Analiza ryzyka Odniesienie do danych kryterialnych Optymalizowanie nakładów na ŚRR Standardy bezpieczeństwa Kryteria oceny ryzyka Ocena ryzyka Środki redukcji ryzyka współpraca z ubezpieczycielem Wdrażanie środków redukcji ryzyka T i O Komunikacja ryzyka i środków redukcji ryzyka Dane wyjściowe Komunikacja ryzyka Weryfikacja; Aktualizacja; Walidacja. Tworzenie bazy wiedzy i kompetencji wewnątrz organizacji, Wpływ na kulturę bezpieczeństwa (+ / - )

11 Realizacja zadań z zakresu bezpieczeństwa przeciwwybuchowego Ocena zagrożenia wybuchem Protokół klasyfikacji stref EX Analiza i ocena ryzyka wybuchu, weryfikacja danych Dokument Zabezpiecze nia Przed Wybuchem (DZPW ) Oświadczenie Pracodawcy Instrukcje eksploatacji np. urządzeń EX, ochrony ESD, stanowiskowe itp.. Inne, ekspertyzy i dokumenty powiązane Szkolenia w zakresie bezpieczeństwa technicznego i przeciwwybuchowego oraz program budowania kompetencji; SZB

12 Realizacja zadań z zakresu bezpieczeństwa przeciwwybuchowego Analiza systemu detekcji, AWZ, determinacja SIL, współpraca z wentylacją Ocena zagrożenia wybuchem Protokół klasyfikacji stref EX Redukcja rozmiarów i /lub rodzaju strefy Dokument Odtworzenie Zabezpiecze dokumentacji, Analiza wytrzymałościowa, projekt Szkolenia i dobór w HRD nia Przed zakresie Inne, Analiza i Wybuchem Poprawna implementacja systemu HRD, bezpieczeństwa lub ekspertyzy i (DZPW ) technicznego i ocena wykluczenie Instrukcje możliwości dokumenty zastosowania Oświadczenie przeciwwybuchowego ryzyka eksploatacji Program badań powiązane wybuchu, Pracodawcy własności pożarowo wybuchowych substancji np. urządzeń oraz program weryfikacja Redukcja EX, ochrony kosztów badań własne dane budowania danych ESD, kompetencji; Analiza czynników ludzkich po okresie wdrożeń i eksploatacji stanowiskowe SZB Programy itp.. kompetencyjne dla kadry włąsnej i firm zewnętrznych

13 Bezpieczeństwo przeciwwybuchowe w cyklu życia obiektu Etap przygotowania Określenie danych wejściowych Szkolenia i budowanie kompetencji kadry do realizacji analiz Zbieranie danych historycznych z obiektu, dane procesowe i statystyki sytuacji niestandardowych Ocena zagrożenia wybuchem Protokół klasyfikacji stref EX Rozporządzenie MSWiA Analiza i ocena ryzyka wybuchu Dokument Zabezpiecz enia przed Wybuchem Rozporządzenie Ministra Gospodarki Instrukcje eksploatacyjne np. urządzeń EX, ochrony ESD Inne dokumenty powiązane Szkolenia w zakresie bezpieczeństwa technicznego i przeciwwybuchowego oraz program budowania kompetencji Normy, rozporządzenia ogólne, branżowe i wewnętrzne; Zasady bezpieczeństwa ALARP i BAT Etap wykonawczy Określenie i realizacja zadań inwestycyjnych, cząstkowych i pełnych; Szkolenia i budowanie kompetencji kadry; Zbieranie danych historycznych z obiektu, dane procesowe i statystyki; Weryfikacja analiz i ocen ryzyka; Korekcja

14 Od analizy do eksploatacji Rozwiązanie kompleksowe wdrożeń Środków Redukcji Ryzyka

15 Systematyka analiz przykłady wdrożeń szczegółowych Ekspertyzy i Audyty bezpieczeństwa: Audyt wstępny ATEX - dla obszarów i instalacji w strefach Ex Audyty techniczne dla obszarów i instalacji w strefach Ex, Inwentaryzacja, weryfikacja urządzeń pracujących w strefie Klasyfikacja stref zagrożonych wybuchem, badania mediów wybuchowych z obiektu, wyznaczenie minimalnych wymagań dla osprzętu, Analiza i ocena ryzyka wybuchu, Analizy szczegółowe np. HAZOP dla palników, zbiorników, stacji i tp. Determinacja SIL, weryfikacja SIL, dobór systemów detekcji i ich SIL itp. Przygotowanie Dokumentu Zabezpieczenia przed Wybuchem (DZPW) Aktualizacja, weryfikacja i walidacja prac związanych DZPW System szkoleń z zakresu bezpieczeństwa przeciwwybuchowego, technicznego i przemysłowego PODSTAWA DLA PROJEKTU I WDROŻENIA - tysiące wdrożeń

16 Zarządzanie Bezpieczeństwem - budżetowanie realizacji Etap audytowy Przygotowanie i wykonanie zadań analitycznych, HAZOP; AWZ SIL - det/verification + wnioski Określenie i uzgodnienie środków redukcji ryzyka technicznych i organizacyjnych Wstępny preliminarz kosztowy wdrożeń Struktura zadaniowa, wdrożenie działań Struktura eksploatacyjna Weryfikacja po okresie eksploatacji Budżety (szacowanie) E A: tys. PLN E0: tys. PLN E1: 200 tys. do 1 mln PLN E2 : 1 mln 10 mln PLN E3 : decyzje strategiczne E4: tys. PLN

17 Zarządzanie Bezpieczeństwem - wpływ na organizację Obiekt; Instalacja ; Projekt; obszar Budżety (szacowanie) Zagrożenia materialne 50 mln 3 mld. E A: tys. PLN Zagrożenie produkcji 5 mln 500 mln. Zagrożenia społeczne E0: tys. PLN E1: 200 tys. do 1 mln PLN Zagrożenia wizerunku - E2 : 1 mln 10 mln PLN Wymiar lokalny, krajowy, międzynarodowy E3 : decyzje strategiczne E4: tys. PLN

18 Zarządzanie Bezpieczeństwem studium przypadku Wybuch w Zakładzie o istotnym potencjale - rok 2010 Konieczne nakłady na analizy ryzyka ok. 400 tys. Zł Nakłady inwestycyjne na bezpieczeństwo ok 5 12 mln. zł Strata jednodniowa sprzedaży - wg. szacowania ok mln zł, przy zyskowności 10% - zwrot inwestycji w kilka dni. Nakłady na szkolenia i treningi do 300 tys. rocznie Jeden człowiek zginął, kilka osób poważnie poparzonych Powstałe zagrożenie dla infrastruktury mniejsze na poziomie mln zł; większe: realne zagrożenie dla egzystencji zakładu! Straty społeczne - trudne do oszacowania

19 Zarządzanie Bezpieczeństwem studium przypadku Zakład podjął decyzje strategiczne po audycie wstępnym i w ciągu trzech lat zrealizował kompleksowy program poprawy bezpieczeństwa Dzięki sprawnej realizacji programu i szybszej realizacji założonych celów zyski produkcyjne już w pierwszym okresie pokryły konieczne nakłady Dokonano optymalizacji nakładów na inwestycje i eksploatacje systemów Obniżyła się znacząco składka ubezpieczeniowa!

20 Zarządzanie Bezpieczeństwem studium przypadku What if? Co będzie gdy zdarzy się poważna awaria? Pożar (i wybuch?) w Zakładzie zakupionym dla Grupy Kapitałowej Braki w nakładach na analizy ryzyka, braki w dokumentacji bezpieczeństwa, źle opracowany, tani DZPW Braki w nakładach eksploatacyjnych na zadania związane z bezpieczeństwem Odmowa wypłaty odszkodowania w wysokości kilku milionów PLN Ekspertyza wskazała Zarządowi GK konieczność zmiany podejścia do zapewnienia bezpieczeństwa oraz rozmów nt. ugody z Ubezpieczycielem Podjęto ograniczone kroki i szkolenia

21 Zarządzanie Bezpieczeństwem studium przypadku PROJEKTOWANIE Gotowy projekt oświetlenia oraz automatyki rozproszonej poddano weryfikacji projektowej i korektom Oszczędność w dostawach rzędu kilkuset tysięcy zł i ZNACZNIE LEPSZE ROZWIĄZANIA TECHNICZNE ZAKUPY Zakład podjął decyzje strategiczne po rozpoznaniu wstępnym koniecznych nakładów na modernizację instalacji elektrycznych Podpisano umowę strategiczną o wyborze dostawcy, firmy integratorskie pracują na wybranych rozwiązaniach - zakupów dokonuje Zakład uzyskał specjalne ceny od ASE

22 Zarządzanie Bezpieczeństwem studium przypadku STAŁA WSPÓŁPRACA W 2011 roku podpisaliśmy stałą umowę o współpracy z Grupą Energetyczną EDF (na bazie wcześniejszych kontraktów) Pozwoliło to zrealizować kompleksowy program analiz i wdrożeń w zakresie bezpieczeństwa oraz program kompetencyjny w całej Grupie Ujednolicono standardy i rozwiązania - uzyskano znaczne oszczędności - podjęto decyzję o kontynuacji współpracy!

23 System Inspector-Ex - eksploatacja w strefach EX Nowoczesna aplikacja do prowadzenia efektywnej kontroli i konserwacji urządzeń elektrycznych w strefach zagrożonych wybuchem

24 Wdrożenia systemów bezpieczeństwa i systemu zarządzania bezpieczeństwem - sposoby realizacji zadań Współpraca w oparciu o umowę stałą w zakresie analiz, ekspertyz i konsultingu wdrożeń podejście kompleksowe Współpraca w zakresie realizacji zadań funkcjonalnych ujmowanych całościowo Korzystanie z oferty Analiz, ekspertyz, dostaw i wsparcia zespołu specjalistów ASE dla zadań szczegółowych, korzystanie z kontaktów, technologicznych, naukowych i międzynarodowych Zlecenia prac i analiz specjalistycznych np. HAZOP dla instalacji palnikowej itp. weryfikacja analiz, posiadanych opracowań itp.. Zlecenia realizacji obiektów lub instalacji pod klucz

25 Grupa technologiczna ASE - bezpieczeństwo w przemyśle Etapowe przygotowanie zadań bezpieczeństwa i systematyki zarządzania bezpieczeństwem; Połączenie analiz z koncepcjami, projektami, wdrożeniami aż do etapu eksploatacji. Transfer wiedzy z innych branż do gazownictwa z uwzględnieniem specyfiki sektora. Sprawdzone referencje w największych zakładach przemysłowych w Polsce: Lotos, Orlen, Grupa AZOTY, Chemia, Energetyka, Farmacja, itp.

26 PODSUMOWANIE W Polsce jest dostępna wiedza i technika oraz know-how na poziomie europejskim i światowym Tylko działając systemowo możemy zapewnić bezpieczeństwo w sposób trwały przy najniższych nakładach