Gimnazjum w Wołominie Im. Ks. Jana Twardowskiego Ul. Miła 22 WEWNĄTRZSZKOLNY SYSTEM DORADZTWA ZAWODOWEGO NA ROK SZKOLNY 2018/2019 Opracowanie: Anna Ardel 1
PODSTAWA PRAWNA Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 roku Prawo Oświatowe (Dz. U. z 2017 r. poz. 59) Ustawa z dnia 7 września 1991 o Systemie Oświaty (Dz. U. z 2016 r. poz.1943) Szczegółowe regulacje wprowadzają Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej: w sprawie doradztwa zawodowego z dnia 16 sierpnia 2018 r., w sprawie ramowych planów nauczania dla publicznych szkół z dnia 28 marca 2017 r., w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologicznopedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach z dnia 9 sierpnia 2017 r. z późniejszymi zmianami. ZAŁOŻENIA WEWNĄTRZSZKOLNEGO SYSTEMU DORADZTWA ZAWODOWEGO Wybór ścieżki edukacyjno - zawodowej nie jest jednorazowym wydarzeniem, a procesem, którego dokonuje się przez całe życie. Preferencje zawodowe i zainteresowania kształtują się z doświadczeń dzieciństwa i rozwijają się wraz z upływem czasu. Na wybór zawodu wpływają przede wszystkim wartości, zainteresowania i możliwości psychofizyczne, mocne strony, predyspozycje emocjonalne, rodzaj i poziom wykształcenia oraz środowisko danej osoby. WSDZ obejmuje pracę indywidualną i grupową z uczniami, rodzicami, nauczycielami. WSDZ ma charakter działań planowanych. 2
Wspieranie uczniów w wyborze dalszej ścieżki edukacyjno - zawodowej: wyboru szkoły ponadpodstawowej, planowania kariery edukacyjno - zawodowej oraz udzielanie wszelkich informacji na ten temat. Współpraca nauczycieli w planowaniu i realizacji WSDZ oraz w planowaniu lekcji przedmiotowych i zajęć związanych z wyborem ścieżki edukacyjno - zawodowej przez uczniów. Wspieranie rodziców podczas wyboru przez ich dziecko ścieżki kariery edukacyjno - zawodowej. 3
Założeniem Wewnątrzszkolnego Systemu Doradztwa Zawodowego jest to, że wybór zawodu nie jest przypadkowym aktem, a procesem, na który składają się różne decyzje podjęte na przestrzeni lat. Ważne jest, aby uświadamiać młodym ludziom, że na wybór zawodu ma wpływ wiele rzeczy. Jednak te najważniejsze to: poznanie siebie (samoświadomość), wiedza na temat zawodów i ścieżek edukacyjnych oraz na temat rynku pracy, cechy osobowościowe ucznia, zainteresowania, umiejętności, mocne strony, wyznawane wartości, czynniki emocjonalne, ale i zdrowotne, a także wpływ otoczenia i własna motywacja. Działania całej rady pedagogicznej w ramach WSDZ muszą być wcześniej zaplanowane i realizowane wg harmonogramu pracy szkoły na dany rok szkolny i koordynowane przez szkolnego doradcę zawodowego czy osobę pełniącą funkcję koordynatora doradztwa zawodowego w szkole. Cała społeczność szkolna zobowiązana jest do regularnych oddziaływań wychowawczo-doradczych. WSDZ zakłada zarówno indywidualną, jak i grupową pracę z uczniami, rodzicami i nauczycielami. WSDZ jest częścią składową Programu Wychowawczo Profilaktycznego szkoły. CELE GLÓWNE WSDZ Głównym celem jest przygotowanie uczniów do odpowiedzialnego planowania kariery i podejmowania przy wsparciu doradczym decyzji edukacyjnych i zawodowych uwzględniających znajomość własnych zasobów oraz informacje na temat rynku pracy i systemu edukacji. A ponadto: Przygotowanie uczniów do wyboru dalszej ścieżki edukacyjno - zawodowej. Określenie własnych predyspozycji, cech osobowości, temperamentu, zainteresowań, talentów, mocnych stron i umiejętności. Przygotowanie uczniów do podejmowania samodzielnych na miarę ich możliwości wyborów edukacyjno - zawodowych. Uświadomienie rodzicom, jak wielkie znaczenie odgrywają w procesie przygotowania dziecka do wyboru jego przyszłej ścieżki edukacyjno - zawodowej. 4
Przekazanie informacji rodzicom na temat dziecka w kwestii jego predyspozycji zawodowych, osobowościowych I edukacyjnych. 5
CELE SZCZEGÓŁOWE Uczeń Poznaje siebie. Nazywa swoje umiejętności, zainteresowania, talenty, mocne strony. Planuje, zarządza swoim czasem i stawia cele. Posiada informacje o zawodach, zawodach przyszłości i czym jest rynek pracy. Nauczyciele Potrafią zauważać potrzeby i zasoby uczniów. Wspierają rodziców i uczniów w procesie wyboru przez dziecko przyszłej ścieżki edukacyjno -zawodowej. Rozwijają i wspierają talenty i zainteresowania uczniów. Współpracują ze sobą w kwestii przygotowania ucznia do wyboru ścieżki edukacyjno - zawodowej. Rodzice Znają ofertę edukacyjną szkolnictwa ponadgimnazjalnego. Wspierają dzieci w wyborze przyszłej ścieżki edukacyjno - zawodowej Posiadają informację o możliwościach i zagrożeniach dziecka. FORMY ZAJĘĆ Doradztwo zawodowe jest realizowane: na obowiązkowych zajęciach edukacyjnych z zakresu kształcenia ogólnego. na zajęciach związanych z wyborem kierunku kształcenia i zawodu prowadzonych w ramach pomocy psychologiczno-pedagogicznej, na zajęciach z nauczycielem wychowawcą opiekującym się oddziałem, w ramach wizyt zawodoznawczych, które mają na celu poznanie przez dzieci, uczniów środowiska pracy w wybranych zawodach. 6
TREŚCI PROGRAMOWE WYNIKAJĄCE Z REALIZACJI 1. Poznawanie własnych zasobów Uczeń: 1.1 określa wpływ stanu zdrowia na wykonywanie zadań zawodowych; 1.2 rozpoznaje własne zasoby (zainteresowania, zdolności, uzdolnienia, kompetencje, predyspozycje zawodowe); 1.3 dokonuje syntezy przydatnych w planowaniu ścieżki edukacyjno - zawodowej informacji o sobie wynikających z autoanalizy, ocen innych osób oraz innych źródeł; 1.4 rozpoznaje własne ograniczenia jako wyzwania w odniesieniu do planów edukacyjno - zawodowych; 1.5 rozpoznaje swoje możliwości i ograniczenia w zakresie wykonywania zadań zawodowych i uwzględnia je w planowaniu ścieżki edukacyjno - zawodowej; 1.6 określa aspiracje i potrzeby w zakresie własnego rozwoju i możliwe sposoby ich realizacji; 1.7 określa własną hierarchię wartości i potrzeb. 2. Świat zawodów i rynek pracy Uczeń: 2.1 wyszukuje i analizuje informacje na temat zawodów oraz charakteryzuje wybrane zawody, uwzględniając kwalifikacje wyodrębnione w zawodach oraz możliwości ich uzyskiwania; 2.2 porównuje własne zasoby i preferencje z wymaganiami rynku pracy i oczekiwaniami pracodawców; 2.3 wyjaśnia zjawiska i trendy zachodzące na współczesnym rynku pracy, z uwzględnieniem regionalnego i lokalnego rynku pracy; 2.4 uzasadnia znaczenie pracy w życiu człowieka; 2.5 analizuje znaczenie i możliwości doświadczania pracy; 2.6 wskazuje wartości związane z pracą i etyką zawodową; 2.7 dokonuje autoprezentacji. 7
3. Rynek edukacyjny i uczenie się przez całe życie Uczeń: 3.1 analizuje oferty szkół ponadpodstawowych i szkół wyższych pod względem możliwości dalszego kształcenia, korzystając z dostępnych źródeł informacji; 3.2 analizuje kryteria rekrutacyjne do wybranych szkół w kontekście rozpoznania własnych zasobów; 3.3 charakteryzuje strukturę systemu edukacji formalnej oraz możliwości edukacji pozaformalnej i nieformalnej; 3.4 określa znaczenie uczenia się przez całe życie. 4. Planowanie własnego rozwoju i podejmowanie decyzji edukacyjno - zawodowych Uczeń: 4.1 dokonuje wyboru dalszej ścieżki edukacyjno - zawodowej samodzielnie lub przy wsparciu doradczym; 4.2 określa cele i plany edukacyjno - zawodowe, uwzględniając własne zasoby; 4.3 identyfikuje osoby i instytucje wspomagające planowanie ścieżki edukacyjno - zawodowej i wyjaśnia, w jakich sytuacjach korzystać z ich pomocy; 4.4 planuje ścieżkę edukacyjno - zawodową, uwzględniając konsekwencje podjętych wyborów. 8
ADRESACI WSDZ Uczniowie Nauczyciele Rodzice Środowisko lokalne Instytucje wspierające WSDZ OSOBY ODPOWIEDZIALNE Dyrektor Doradca zawodowy/koordynator Wychowawcy Pedagog Psycholog Nauczyciel bibliotekarz Nauczyciel informatyki Pozostali nauczyciele METODY REALIZCJI Praca grupowa Konsultacje indywidualne Wykłady Dyskusje Warsztaty Pogadanki Prezentacje multimedialne Filmy Testy Gry 9
Konkursy Lekcje wychowawcze, biblioteczne Materiały zewnętrzne ( WCIES, ORE, Fundacje i inne) Wycieczki zawodoznawcze i tematyczne WSPÓŁPRACA ZE ŚRODOWISKIEM I INSTYTUCJAMI Powiatowy Urząd Pracy WCIES ORE OHP Fundacje, poradnie Szkoły zawodowe, inne programowo wyższe, Szkoły dni otwarte Przedsiębiorcy Biblioteki miejskie Przykłady działań kierowanych do uczniów: udzielanie porad i konsultacji indywidualnych; prowadzenie zajęć grupowych związanych tematycznie z obszarami: poznawanie własnych zasobów; świat zawodów i rynek pracy; rynek edukacyjny i uczenie się przez całe życie; planowanie własnego rozwoju i podejmowanie decyzji edukacyjno - - zawodowych; aranżowanie sytuacji sprzyjających poznawaniu własnych zasobów np. poprzez udział w konkursach, przygotowywanie określonych zadań na zajęcia przedmiotowe, udział w organizowaniu uroczystości i imprez szkolnych; określanie potencjału edukacyjno - zawodowego; prowadzenie kół zainteresowań; organizowanie spotkań z przedstawicielami instytucji rynku pracy; stwarzanie okazji do udziału w wydarzeniach takich jak np. targi edukacyjne; umożliwianie udziału w spotkaniach informacyjnych z przedstawicielami szkół ponadpodstawowych; 10
informowanie o ofercie kształcenia w szkołach programowo wyższych; umożliwienie udziału w spotkaniach z absolwentami szkoły (prezentacje ścieżek rozwoju edukacyjno - zawodowego); organizowanie spotkań z przedstawicielami zawodów; organizowanie spotkań z inspirującymi osobami (pasjonatami, autorami innowacyjnych rozwiązań młodymi ludźmi, którzy odnieśli sukces zawodowy); organizowanie wycieczek zawodoznawczych; stwarzanie uczniom możliwości udziału w ramach zajęć edukacyjnych w zajęciach u pracodawców lub w centrach kształcenia praktycznego zgodnie z ich zainteresowaniami i potrzebami; umożliwienie dostępu do informacji edukacyjno - zawodowej poprzez strony internetowe szkoły, szkolne konto Facebooka, tablice informacyjne; organizowanie zajęć w świetlicy związanych z orientacją zawodową, organizowanie kącików zawodoznawczych, np. w świetlicy szkolnej, w salach edukacji wczesnoszkolnej; organizowanie imprez o charakterze zawodoznawczym, np. konkursy, festiwale czy prezentacje zawodów; umożliwianie uczniom udziału w tzw. lekcjach zawodoznawczych organizowanych przez szkoły zawodowe; udostępnianie materiałów multimedialnych (np. gier edukacyjnych, filmów i innych e-zasobów) ułatwiających samopoznanie, podejmowanie decyzji edukacyjnych i zawodowych; prowadzenie projektów edukacyjnych tematycznie powiązanych z orientacją zawodową oraz doradztwem zawodowym. 11