Zakres pojęcia tajemnica przedsiębiorstwa na gruncie ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. 1. Wstęp Historia ochrony tajemnic gospodarczych (ochrony know how) sięga czasów staroŝytnych. Przykładowo, technologia wytopu szkła znana staroŝytnym Rzymianom, po upadku cesarstwa przetrwała jedynie w Wenecji. Rzemieślnik znający tę technologię, który opuścił Wenecję karany był śmiercią. Podobnie chroniona była tajemnica wytwarzania luster, znana w XVII wyłącznie weneckim mistrzom rzemieślniczym. Jak podają źródła, czeladnik Georgio Balerino, który posiąwszy tę tajemnicę produkcyjną zbiegł z wytwórni na wyspie Murano do Niemiec, został pojmany i zabity. 1 Niewątpliwe, we współczesnym obrocie gospodarczym, jednym z podstawowych aktywów przedsiębiorstwa stanowi róŝnego rodzaju wiedza. W dobie społeczeństwa informacyjnego, wiedza staje się cenionym towarem rynkowy, zapewniającym przedsiębiorcy przewagę konkurencyjną. W związku z powyŝszym, coraz bardziej aktualny staje się problem ochrony prawnej informacji, czy teŝ wiedzy w szerokim znaczeniu. Jak wynika z doświadczeń autora, coraz częściej przedsiębiorcy stają przed pytanie, jak naleŝy rozumieć pojęcie tajemnica przedsiębiorstwa, jakie są warunki ochrony danej informacji jako tajemnicy przedsiębiorstwa, jakiego rodzaju informacje mogą stanowić tajemnicę przedsiębiorstwa? Niniejszy artykuł ma za zadanie odpowiedz na tego rodzaju pytania. Kuczek Maruta i Wspólnicy sp. j. Kancelaria Radców Prawnych Michał Barta Wojciech Kaliński Beata Kuczek-Maruta Marcin Maruta Bartłomiej Wachta 30-004 Kraków Al. Słowackiego 64 tel: +48 (0)12 634 15 35 fax +48 (0)12 634 17 50 Strona 1/13 W celu usystematyzowania problematyki ochrony wiedzy, odwołać moŝna się do klasyfikacji zaproponowanej przez W. Kotarba, który wyróŝnia: 1 A. Klimek, Wykradzione sekrety, Sprawy Nauki 2004/2 Ankara Berlin Bogota Buenos Aires Dublin Frankfurt Genewa Göteborg Helsinki Kijów Kraków Liege Lizbona Londyn Lublana Madryt Monachium Moskwa Moss Nikozja Nowy Jork Panama ParyŜ Pireus Reykjawik Rio de Janeiro Rotterdam Santafe de Bogota Udine Valletta Wiedeń Zagrzeb
a) wiedzę w pełni dostępną wolną, b) wiedzę jawną - chronioną, c) wiedzę niedostępną utajnioną (poufną) i ukrytą. 2 Wiedza w pełni dostępna (wolną) nie wymaga szerszego omówienia w ramach niniejszej pracy. W generalnym ujęciu jest to wiedza, która moŝe być bez zastrzeŝeń ze strony innych podmiotów wykorzystywana w danej organizacji (powszechnie dostępne informacje, ksiąŝki itp.). Do kategorii wiedzy jawnej chronionej naleŝy wiedza, która zostaje ujawniona publicznie, objęta jest jednak ochroną prawną na podstawie określonych praw przysługujących określonemu podmiotowi (nośnikami tej wiedzy będą np. wynalazki, wzory uŝytkowe, wzory przemysłowe, topografie układów scalonych, projekty racjonalizatorskie). Zgodnie z klasyfikacją zaproponowaną przez W. Kotabra, kategoria wiedzy niedostępnej obejmuje informacje nie ujawnione przez organizację do wiadomości publicznej. 3 W ramach tej zbiorczej kategorii, mieszczą się przede wszystkim informacje stanowiące tajemnicę przedsiębiorstwa w rozumieniu przepisu art. 11 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (dalej u.z.n.k.). 2. Pojęcie Tajemnicy Przedsiębiorstwa. Przepis art. 11 ust. 1 u.z.n.k. definiuje delikt nieuczciwej konkurencji w postaci naruszenia tajemnicy przedsiębiorstwa. Zgodnie z powyŝszym przepisem, czynem nieuczciwej konkurencji jest - przekazanie, ujawnienie lub wykorzystanie cudzych informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa. Strona 2/13 Definicję legalną tajemnicy przedsiębiorstwa zawiera natomiast przepis art. 11 ust. 4 u.z.n.k., zgodnie z którym: 2 W. Kotarba, Ochrona wiedzy w Polsce, Warszawa 2005 r., str. 9 3 Zdaniem W. Kotarba w ramach tej kategorii znajdują oprócz informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa mieszczą się równieŝ informacje stanowiące dane osobowe, tajemnicę słuŝbową, tajemnicę państwową. Pomimo przyjęcia samej klasyfikacji zaproponowanej przez W. Kotarba, wątpliwości budzi zakres informacji, które W. Kotarba widziałby w ramach kategorii wiedzy niedostępnej, w szczególności wątpliwym jest zaliczenie do tej kategorii danych osobowych.
Przez tajemnicę przedsiębiorstwa rozumie się nieujawnione do wiadomości publicznej informacje techniczne, technologiczne, organizacyjne przedsiębiorstwa lub inne informacje posiadające wartość gospodarczą, co do których przedsiębiorca podjął niezbędne działania w celu zachowania ich poufności. A zatem, dane informacje stanowią tajemnicę przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 11 ust. 4 u.z.n.k., jeŝeli spełnione zostały łącznie trzy przesłanki: a) są to informacje o charakterze technicznym, technologicznym, organizacyjnym przedsiębiorstwa lub inne informacje posiadające wartość gospodarczą, b) są to informacje poufne, tzn. nie zostały ujawnione do wiadomości publicznej, c) przedsiębiorca podjął niezbędne działania w celu zachowania poufności takich informacji. Ad a) Zakres informacji mogących stanowić przedmiot tajemnicy przedsiębiorstwa. Aktualnie obowiązująca ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, zastąpiła, noszącą taki sam tytułu ustawę z dnia 2 sierpnia 1926 r. Przepisy u.z.n.k. w części bazują na rozwiązaniach przyjętych w ustawie z 1926 r. Dlatego teŝ, uzasadnionym jest w toku interpretacji postanowień u.z.n.k. odwoływanie się do orzecznictwa oraz doktryny przedmiotu wypracowanej na gruncie poprzednio obowiązującej ustawy. Strona 3/13 Ustawa z 1926 r. nie posługiwała się nadrzędnym pojęciem tajemnica przedsiębiorstwa, lecz odnosiła się wyłącznie do dwóch wyraźnie wskazanych kategorii informacji, tj. informacji technicznych oraz informacji handlowych. Komentatorzy ustawy z 1926 r. wskazywali, iŝ tajemnice techniczne zwane równieŝ fabrycznymi lub produkcyjnymi obejmować mogą specyficzne postępowanie wytwórcze, jak i same wytwory, ich jakość, materiał kształt barwę
rysunek 4, natomiast tajemnice handlowe dotyczą strony komercyjnej przedsiębiorstwa, a nie wytwórczości. Jako przedmiot tajemnicy handlowej wymieniano między innymi listy dostawców, okoliczności waŝne dla kształtowania się cen. 5 Zgodnie z pierwotnym brzmieniem przepisu art. 11 ust. 4 u.z.n.k. w zakresie tajemnicy przedsiębiorstwa mieściły się informacje techniczne, technologiczne, handlowe lub organizacyjne przedsiębiorstwa. Na mocy, przeprowadzonej w 2002 r. nowelizacji ustawy 6, ustawodawca znacznie rozszerzył zakres przedmiotowy definicji tajemnica przedsiębiorstwa. Zgodnie z aktualnym brzmieniem przepisu art. 11 ust. 4 u.z.n.k. w zakresie tajemnicy przedsiębiorstwa mieszczą się informacje techniczne, technologiczne, organizacyjne przedsiębiorstwa lub inne informacje posiadające wartość gospodarczą. Ustawodawca zrezygnował zatem z odwoływania się do informacji handlowych, rozszerzając jednocześnie zakres definicji o wszelkie inne informacje posiadające wartość gospodarczą. W zamyśle ustawodawcy, nowelizacja miała na celu dostosowanie zasad ochrony tajemnicy przedsiębiorstwa do postanowień Porozumienia w Sprawie Handlowych Aspektów Praw Własności Intelektualnej (TRIPS). 7 Zdaniem twórców projektu Strona 4/13 4 A. Kraus, F. Zoll, Polska ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Komentarz, Poznań 1929, str. 199 5 A. Kraus, F. Zoll, Polska ustawa j.w., str. 200 6 Ustawa z dnia 5 lipca 2002 r. o zmianie ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. (Dz. U. z dnia 9 sierpnia 2002 r.) 7 Porozumienie w Sprawie Handlowych Aspektów Własności Intelektualnej z 15 kwietnia 1994 r. (dalej TRIPS ). TRIPS stanowi załącznik do podpisanego w Marakeszu Porozumienia w Sprawie Ustanowienia Światowej Organizacji Handlu (WTO). Zgodnie z art. II Porozumienia ustanawiającego WTO, z chwilą ratyfikacji przez dany kraj Porozumienia o Ustanowieniu WTO, kraj taki związany zostaje równieŝ wszystkimi załącznikami do tego porozumienia. W
Dla recypowania postanowień TRIPS-u, moŝna przyjąć regulację zawartą w art. 39 Porozumienia do ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, dokonując tylko niewielkiego retuszu terminologicznego obecnego art. 11 u.z.n.k. Wydaje się jednak, iŝ ustalona w drodze nowelizacji treści art. 11 u.z.n.k. nie realizuje powyŝej wskazanej intencji ustawodawcy. Zgodnie z przepisem art. 39 TRIPS ochronie podlegają wyłącznie informacje pozyskane zgodnie z prawem (tzw. przesłanka legalności). Przesłanka ta nie została jednak wprowadzona do treści przepisu art. 11 ust. 4 u.z.n.k. W konsekwencji, uzasadniając odmowę ochrony w ramach u.z.n.k. informacji uzyskanych w sposób nielegalny zmuszeni jesteśmy odwoływać się do funkcji korygującej klauzuli generalnej (art. 3 u.zn.k.) lub konstrukcji naduŝycia prawa podmiotowego (art. 5 k.c.). Wydaje się, iŝ w toku przeprowadzonej nowelizacji moŝna było w sposób bardziej precyzyjny implementować postanowienia art. 39 TRIPS. W doktrynie przedmiotu krytycznie odniesiono się równieŝ do decyzji ustawodawcy o usunięciu z definicji tajemnicy przedsiębiorstwa odwołania do informacji handlowych. Wskazuje się, iŝ co prawda informacje handlowe pozostają w treści definicji mieszczą się bowiem w kategorii inne informacje posiadające wartość gospodarczą - jednak ominięcie słowa handlowe moŝe być wykorzystywane w ewentualnym sporze jako argument przeciw ochronie takich tajemnic. 8 Zakres przedmiotowy tajemnicy przedsiębiorstwa ujęty został zatem bardzo szeroko. Opisany w ustawie katalog informacji mogących stanowić tajemnice przedsiębiorstwa (tj. informacje techniczne, technologiczne, organizacyjne, inne informacje o wartości gospodarczej) w zasadzie wyczerpuje zakres informacji, które mogą zostać wykorzystane przez przedsiębiorcę w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą. Na podstawie doświadczeń orzecznictwa sądowego oraz doktryny przedmiotu moŝna wskazać na pewien katalog typowych informacji mogących stanowić tajemnice przedsiębiorstwa. Strona 5/13 konsekwencji, przyjmując Porozumienie o ustanowienie WTO, kraj automatycznie wiąŝe się równieŝ TRIPS (Załącznik 1C). 8 J. Szwaja, Ostatnia nowelizacja ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, cz. I, MoP, 2002/24, str. 1115
Na gruncie ustawy z 1926 r. Komentarzy wskazywali, iŝ tajemnicę przedsiębiorstwa najczęściej stanowić będzie wiadomość, trwale zuŝytkowana w przedsiębiorstwie, jak kolekcje wzorów, modele wytworów, rysunki (krawieckie lub inne), tajna lista klientów, zbiór adresów dostawców, znajomość pewnej korzystnej metody produkcji, dalej nowe pomysły lub wynalazki. 9 Współcześnie w literaturze prawniczej powszechnie przyjmuje się, iŝ tajemnicę przedsiębiorstwa stanowić mogą między innymi: patentowalne lub niepatentowalne wynalazki, plany techniczne, listy klientów, wiedza i metody natury administracyjnej i organizacyjnej, metody kontroli jakości, sposoby marketingu, organizacji pracy, treść zawartych umów, porozumień, korespondencja handlowa, strategia funkcjonowania przedsiębiorstwa itp. 10 Z kolei w praktyce sądowniczej jako tajemnicę przedsiębiorstwa uznane zostały między innymi: informacje dotyczące planów wydawniczych przedsiębiorstwa (wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 11 czerwca 2003 r., I ACa 469/03), dane zawarte w PIT-5 i F-01 - sprawozdaniu finansowym obrazujące zarówno aktywa jak i pasywa oferentów, dochód, zyski, koszty działalności, straty, zobowiązania finansowe ( wyrok Sądu Antymonopolowego z 10 lipca 2002 r. XVII Ama 78/01), dane obrazujące wielkość produkcji i sprzedaŝy, a takŝe źródła zaopatrzenia i zbytu (postanowienie Sądu Antymonopolowego z 30 października 1996 r. XVII Amz 3/96), Strona 6/13 9 A. Kraus, F. Zoll, Polska ustawa.j.w., str. 197 10 S. Sołtysiński w: Komentarz do art. 11 ZNKU, (w:) Komentarz ZNKU pod red. J. Szwaji, Warszawa 2006, str. 312; E. Wojcieszko Głuszko, Ochrona prawna know-how, str. 63; M. Mozgowa, Ochronna informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa w świetle ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, str. 321; M. Mozgowa, Zwalczanie Nieuczciwej Konkurencji Środkami Prawa Karnego, Gdańsk 1997 r., str. 35; E.Nowińska, M. Du Vall, Komentarz do ustawy... j.w., str. 89
W literaturze przedmiotu powszechnie przyjmuje się, Ŝe tajemnicę przedsiębiorstwa stanowić mogą równieŝ wyniki badań nie nadające się do praktycznego zastosowania np. z powodu niepowodzenie przeprowadzanych badań czy eksperymentów. 11 Dysponowanie takimi informacjami umoŝliwia przedsiębiorcy zaoszczędzenie wydatków na zbędne badania oraz wykorzystanie swego potencjału w inny, być moŝe bardziej dochodowy sposób. W konsekwencji, dysponowanie tego rodzaju informacjami równieŝ stanowić moŝe źródło przewagi konkurencyjnej przedsiębiorcy. W doktrynie przedmiotu szeroko dyskutowana jest kwestia, czy posiadanie przez informację wartości gospodarczej, stanowi kolejną przesłankę definicyjną tajemnicy przedsiębiorstwa, czy teŝ okoliczność taka jest irrelewantna ze względu na objęcie ochroną prawną określonych informacji. Przypomnijmy raz jeszcze, zgodnie z przepisem art. 11 ust. 4 u.z.n.k. tajemnicę przedsiębiorstwa stanowią informacje techniczne, technologiczne, organizacyjne przedsiębiorstwa lub inne informacje posiadające wartość gospodarczą. Rodzi się zatem pytanie, czy wymóg posiadania przez informację wartości gospodarczej odnosi się do wszystkich kategorii informacji wskazanych w przepisie tj. informacji technicznych, technologicznych, organizacyjnych przedsiębiorstwa, czy teŝ wyłącznie do innych informacji Strona 7/13 JuŜ w okresie międzywojennym w doktrynie przedmiotu wskazywano, iŝ wiadomość tajemnicą okryta musi przedstawiać dla przedsiębiorstwa pewną 11 S. Sołtysiński w: Komentarz do art. 11 ZNKU, (w:) Komentarz ZNKU pod red. J. Szwaji, Warszawa 2006, str. 445
korzyść 12. W moim przekonaniu, aktualna treść przepisu daje podstawy do przyjęcia, iŝ ochronie na gruncie u.z.n.k. podlegają wyłącznie informacje odznaczające się wartością gospodarczą. 13 W konsekwencji, wymóg posiadania przez informację wartości gospodarczej postrzegać naleŝy, jako dodatkowy element konstytutywny tajemnicy przedsiębiorstwa. 14 PowyŜsze stanowisko znajduje uzasadnienie równieŝ w treści przepisu art. 39 TRIPS przewidującego, iŝ ochronione podlegają wyłącznie informacje mające wartość handlową dlatego, Ŝe są poufne. Niewątpliwie, wartość gospodarcza danej informacji powinna być przedmiotem obiektywnej oceny. 15 Nie jest wystarczające w tym zakresie subiektywne przekonanie dysponenta informacji. Wskazać jednocześnie naleŝy, iŝ przedsiębiorca nie jest zobowiązany do przeprowadzania jakiejkolwiek wyceny lub szacowania posiadanych informacji. W praktyce obrotu ewentualna wycena wartości informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa ma miejsce dopiero na etapie transferu tychŝe informacji (np. zbycia przedsiębiorstwa, udzielenia licencji na know how) lub dochodzenia roszczeń związanych z naruszeniem tajemnicy przedsiębiorstwa. Dla zakwalifikowania danej informacji jako tajemnicy przedsiębiorstwa nie ma znaczenia, czy przedsiębiorca wykorzystuje w jakikolwiek sposób posiadaną informację. Bez znaczenie dla ochrony w ramach u.z.n.k. pozostaje równieŝ kwestia, czy posiadana informacja cechuje się nowością lub oryginalnością. 16 Do objęcia ochroną danej informacji jako tajemnicy przedsiębiorstwa nie jest równieŝ wymagane uprzednie utrwalenie takiej informacji. W konsekwencji, Strona 8/13 12 Kraus, F. Zoll, Polska ustawa j.w., str. 196 13 S. Sołtysiński w: Komentarz do art. 11 ZNKU, (w:) Komentarz ZNKU pod red. J. Szaji, Warszawa 2006, str. 447; K. Korus, Komentarz do art. 11 UZNK, System Informacji Prawniczej LEX. 14 E. Wojcieszko Głuszko, Tajemnica Przedsiębiorstwa i jej cywilnoprawna ochrona na podstawie przepisów prawa nieuczciwej konkurencji, Prace Instytutu Prawa Własności Intelektualnej UJ, 2005/ 86 str. 17 15 E. Traple, Ochrona informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa w ZNKU a ochrona tajemnic ujawnionych w trakcie negocjacji, Dodatek do MoP 21/3, str. 7 16 E. Nowińska, M. Du Vall, Komentarz do ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, Warszawa 2001, str. 89; A. Kraus, F. Zoll, Polska ustawa j.w., str. 197; Wyrok Sądu NajwyŜszego - Izba Karna z dnia 22 kwietnia 1938 r., 3 K. 2496/37
ochroną w ramach u.z.n.k. objęte są zarówno informacje utrwalone np. w postaci tradycyjnych lub elektronicznych dokumentów, planów, rysunków, fotografii, jak równieŝ informacje przekazywane wyłącznie w formie ustnej (np. przedsiębiorca przekazuje ustne informacje pracownikom). Niemniej jednak, brak utrwalenie danych informacji prowadzić moŝe do trudności dowodowych w przypadku ewentualnego sporu dotyczącego naruszenia tajemnicy przedsiębiorstwa. Ad b) Poufność Informacji Zgodnie z przepisem art. 11 ust. 4 u.z.n.k., tajemnicę przedsiębiorstwa stanowić mogą wyłącznie informacje poufne. 17 Jest to logiczne następstwo potocznego znaczenia terminu tajemnica, którego treścią jest niejawność. 18 Informacja powszechnie znana, jako znajdują się w domenie publicznej, nie korzysta z ochrony na podstawie u.z.n.k. 19 Pogląd powyŝszy znajduje szerokie uzasadnienie w orzecznictwie i literaturze przedmiotu. Na gruncie ustawy z 1926 r. A. Kraus, F. Zoll wskazywali, iŝ tajemnicą są wiadomości nieznane ogółowi lub osobom, które ze względu na swój zawód są zainteresowane posiadaniem takiej wiadomości. Wiadomość dotychczas nieznana traci ochronę, gdy kaŝdy przedsiębiorca współpracownik moŝe się dowiedzieć drogą zwykłą i dozwoloną. 20 Podobnie, w orzeczeniu Sąd NajwyŜszego z dnia 5 września 2001 r. czytamy, iŝ Przepis art. 11 ust. 1 i 4 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Dz. U. Nr 47, poz. 211 ze zm.) wyklucza objęcie Strona 9/13 17 Wymóg zachowania poufności informacji przewiduje równieŝ art. 39 ust. 2 TRIPS, wskazując przy tym, iŝ za informacje poufne uwaŝa się informacje które jako całość lub w szczególnym zestawie i zespole ich elementów nie są ogólnie znane lub łatwo dostępne dla osób z kręgów, które normalnie zajmują się tym rodzajem informacji. 18 M. Mozgowa, Ochronna informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa... j.w., str. 322 19 E. Wojcieszko Głuszko, Ochrona prawna know-how... j.w., str. 43 i nast. ; M. Mozgowa, Ochronna informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa... j.w., str. 322 20 A. Kraus, F. Zoll, Polska ustawa j.w., str. 196
tajemnicą informacji, które osoba zainteresowana moŝe uzyskać w zwykłej i dozwolonej drodze. 21 Uznać zatem naleŝy, iŝ informacja przechodzi do domeny publicznej, gdy zainteresowany moŝe zapoznać się z taką informacją w sposób legalny, bez konieczności uzyskiwania zgody dysponenta. Nie jest przy tym wymagane rzeczywiste zapoznanie się jakiejkolwiek osoby trzeciej z daną informacja. Do uchylenia ochrony na gruncie u.z.n.k. wystarczającym jest zaistnienie stanu w którym osoba zainteresowana ma potencjalną moŝliwość uzyskania w legalny sposób danej informacji (np. informacja taka jest opublikowana na stronie WWW). Przyjąć zatem naleŝy, iŝ ochroną na gruncie art. 11 u.z.n.k. nie będą objęte informacje, których uzyskanie przez osoby zainteresowane daną dziedziną wiedzy (fachowców) nie wymaga szczególnych wysiłków, nakładów czasu lub środków. Niemniej jednak, wymóg poufności informacji nie moŝna traktować w sposób absolutny. Uzyskanie informacji przez ograniczoną grupę odbiorców nie implikuje utraty przez nią cechy poufności. Zgodnie z orzeczeniem Sąd NajwyŜszego z dnia 3 października 2000 r - <Tajemnica> nie traci zaś swego charakteru przez to, Ŝe wie o niej pewne ograniczone koło osób, zobowiązanych do dyskrecji w tej sprawie, jak pracownicy przedsiębiorstwa lub inne osoby, które przedsiębiorca wtajemnicza w proponowany im interes. 22 Strona 21 Wyrok Sądu NajwyŜszego z dnia 5 września 2001, I CKN 1159/00, OSNC 2002/5/67. 22 Wyrok Sądu NajwyŜszego z dnia 3 października 2000 r., I CKN 304/2000, identycznie przyjęto w wyrok Sądu NajwyŜszego z dnia 22 kwietnia 1938 r. (3K 2496/37) podaje za: M. Mozgowa, Ochronna informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa... j.w., str. 322
Przykładowo, poufności informacji nie niweczy udostępnianie informacji w toku negocjacji nawet szerokiemu gremium potencjalnych kontrahentów, zobowiązanych jednak do zachowania poufności powierzonych informacji. Podobnie, w najnowszym orzecznictwie przyjmuje się, iŝ sam fakt prowadzenia reklamy danego urządzenia, nie stanowi jeszcze podstawy do przyjęcia, iŝ informacje dotyczące tego urządzenia zostały ujawnione i stały się powszechnie znane. 23 Ad c) Podjęcie działań w celu zachowania poufności informacji Kolejną przesłanką ochrony informacji w oparciu o przepisy u.z.n.k. jest podjęcie przez przedsiębiorcę niezbędnych działań w celu zachowania poufności przedmiotowych informacji. Posiłkując się przepisem art. 39 TRIPS przyjąć moŝemy, iŝ przedsiębiorca zobowiązany jest do podjęcia rozsądnych działań w celu zachowania poufności informacji. 24 Ani postanowienia TRIPS, ani teŝ przepisy polskiej ustawy nie precyzują rodzaju lub zakres środków, do których podjęcia zobowiązany jest przedsiębiorcą. Wydaje się, iŝ jednoznaczne określenie w ustawie katalogu takich środków byłby rozwiązaniem bardzo niepraktycznym. W konsekwencji, zakres i rodzaj działań które uznamy za niezbędne ( rozsądne ) zaleŝy od całokształtu okoliczności konkretnego przypadku. Rodzaj oraz zakres wymaganych zabezpieczeń zaleŝeć będzie w szczególności od rodzaju informacji, sposobów utrwalenia informacji, struktury oraz wielkości przedsiębiorstwa, a takŝe pozycji rynkowej danego przedsiębiorcy. Strona NaleŜy zwrócić uwagę, iŝ zgodnie z przepisem art. 39 TRIPS, ochronie podlegają wyłącznie informacje znajdujące się pod kontrolą uprawnionego. Przyjąć zatem 23 Wyrok Sądu NajwyŜszego - Izba Cywilna z dnia 22 lutego 2007 r., V CSK 444/2006 r. 24 Wymóg ten przewiduje równieŝ TRIPS. Zgodnie z art. 39 ust 2 pkt. c) TRIPS informacje są chronione o ile poddane zostały przez osobę, pod której legalną kontrolą informacje te pozostają rozsądnym, w danych okolicznościach, działaniom dla utrzymania ich poufności.
naleŝy, iŝ przedsiębiorca zobowiązany jest do podjęcia takich działań w celu zachowania poufności informacji, które zapewnią mu kontrolę nad przedmiotowymi informacjami. Jak wskazuje się w literaturze, przedsiębiorcy najczęściej nie ograniczają się do pojedynczych działań, lecz wdraŝają kompleksowy programu ochrony poufnych informacji. 25 W ramach podejmowanych środków wyróŝnić moŝna fizyczne oraz prawne środki ochrony informacji. Fizyczne środki ochrony informacji polegać mogą w szczególności na: klasyfikacji i znakowania poufnych informacji, ograniczeniu dostępu oraz fizycznej ochrony miejsc przechowania informacji, zabezpieczeniu nośników, szyfrowaniu danych zapisanych w postaci elektronicznej, zastosowaniu zabezpieczeń systemów informatycznych. Natomiast prawne środki ochrony informacji polegać mogą w szczególności na: zobowiązaniu pracowników do zachowania poufności udostępnionych informacji, wprowadzeniu klauzul o zachowaniu poufności do umów z kontrahentami, zawieranie umów o zachowaniu poufności informacji udostępnionych w toku negocjacji, oznakowaniu dokumentów, poczty elektronicznej (klauzule o zachowaniu poufności informacji). 26 Strona 25 E. Wojcieszko Głuszko, Ochrona prawna know-how, str.77 26 H. Kozłowski, Praktyczny poradnik przedsiębiorcy, nr 2 - o nieuczciwej konkurencji, Warszawa 1993 r.
Niewątpliwie najistotniejszym środkiem ochrony informacji jest poinformowanie osób które uzyskują dostęp do informacji o jej poufnym charakterze oraz zobowiązanie takich osób do zachowania poufności informacji. 27 Jak ujmuje to S. Sołtysiński posługiwanie się klauzulami poufności przez dysponenta tajemnicy (przedsiębiorcę) stanowi równieŝ dowód przedsiębrania niezbędnych działań, które zmierzają do zachowania stanu tajemnicy 28. Zaniechanie przez przedsiębiorcę stosowanie tego rodzaju środków prawnych ochrony informacji prowadzić moŝe do utraty roszczenia z art. 11 u.z.n.k. 29 W konsekwencji, moŝliwości ochrony prawnej tajemnicy przedsiębiorstwa zaleŝą od dbałości samego przedsiębiorcy o naleŝyte zabezpieczenie posiadanych informacji poufnych. Roman Bieda Strona 27 E. Wojcieszko Głuszko, Ochrona prawna know-how... j.w., str. 77; S. Sołtysiński w: Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji... j.w., str. 317 i 318 28 S. Sołtysiński w: Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji... j.w., str. 318 29 S. Sołtysiński w: Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji... j.w., str. 318