Zakres pojęcia tajemnica przedsiębiorstwa na gruncie ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.

Transkrypt

1 Zakres pojęcia tajemnica przedsiębiorstwa na gruncie ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. 1. Wstęp Historia ochrony tajemnic gospodarczych (ochrony know how) sięga czasów starożytnych. Przykładowo, technologia wytopu szkła znana starożytnym Rzymianom, po upadku cesarstwa przetrwała jedynie w Wenecji. Rzemieślnik znający tę technologię, który opuścił Wenecję karany był śmiercią. Podobnie chroniona była tajemnica wytwarzania luster, znana w XVII wyłącznie weneckim mistrzom rzemieślniczym. Jak podają źródła, czeladnik Georgio Balerino, który posiąwszy tę tajemnicę produkcyjną zbiegł z wytwórni na wyspie Murano do Niemiec, został pojmany i zabity. 1 Niewątpliwe, we współczesnym obrocie gospodarczym, jednym z podstawowych aktywów przedsiębiorstwa stanowi różnego rodzaju wiedza. W dobie społeczeństwa informacyjnego, wiedza staje się cenionym towarem rynkowy, zapewniającym przedsiębiorcy przewagę konkurencyjną. W związku z powyższym, coraz bardziej aktualny staje się problem ochrony prawnej informacji, czy też wiedzy w szerokim znaczeniu. Jak wynika z doświadczeń autora, coraz częściej przedsiębiorcy stają przed pytanie, jak należy rozumieć pojęcie tajemnica przedsiębiorstwa, jakie są warunki ochrony danej informacji jako tajemnicy przedsiębiorstwa, jakiego rodzaju informacje mogą stanowić tajemnicę przedsiębiorstwa? Niniejszy artykuł ma za zadanie odpowiedz na tego rodzaju pytania. W celu usystematyzowania problematyki ochrony wiedzy, odwołać można się do klasyfikacji zaproponowanej przez W. Kotarba, który wyróżnia: a) wiedzę w pełni dostępną wolną, b) wiedzę jawną - chronioną, 1 A. Klimek, Wykradzione sekrety, Sprawy Nauki 2004/2 1

2 c) wiedzę niedostępną utajnioną (poufną) i ukrytą. 2 Wiedza w pełni dostępna (wolną) nie wymaga szerszego omówienia w ramach niniejszej pracy. W generalnym ujęciu jest to wiedza, która może być bez zastrzeżeń ze strony innych podmiotów wykorzystywana w danej organizacji (powszechnie dostępne informacje, książki itp.). Do kategorii wiedzy jawnej chronionej należy wiedza, która zostaje ujawniona publicznie, objęta jest jednak ochroną prawną na podstawie określonych praw przysługujących określonemu podmiotowi (nośnikami tej wiedzy będą np. wynalazki, wzory użytkowe, wzory przemysłowe, topografie układów scalonych, projekty racjonalizatorskie). Zgodnie z klasyfikacją zaproponowaną przez W. Kotabra, kategoria wiedzy niedostępnej obejmuje informacje nie ujawnione przez organizację do wiadomości publicznej. 3 W ramach tej zbiorczej kategorii, mieszczą się przede wszystkim informacje stanowiące tajemnicę przedsiębiorstwa w rozumieniu przepisu art. 11 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (dalej u.z.n.k.). 2. Pojęcie Tajemnicy Przedsiębiorstwa. Przepis art. 11 ust. 1 u.z.n.k. definiuje delikt nieuczciwej konkurencji w postaci naruszenia tajemnicy przedsiębiorstwa. Zgodnie z powyższym przepisem, czynem nieuczciwej konkurencji jest - przekazanie, ujawnienie lub wykorzystanie cudzych informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa. Definicję legalną tajemnicy przedsiębiorstwa zawiera natomiast przepis art. 11 ust. 4 u.z.n.k., zgodnie z którym: Przez tajemnicę przedsiębiorstwa rozumie się nieujawnione do wiadomości publicznej informacje techniczne, technologiczne, organizacyjne przedsiębiorstwa lub inne informacje posiadające wartość gospodarczą, co do których przedsiębiorca podjął niezbędne działania w celu zachowania ich poufności. A zatem, dane informacje stanowią tajemnicę przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 11 ust. 4 u.z.n.k., jeżeli spełnione zostały łącznie trzy przesłanki: 2 W. Kotarba, Ochrona wiedzy w Polsce, Warszawa 2005 r., str. 9 3 Zdaniem W. Kotarba w ramach tej kategorii znajdują oprócz informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa mieszczą się również informacje stanowiące dane osobowe, tajemnicę służbową, tajemnicę państwową. Pomimo przyjęcia samej klasyfikacji zaproponowanej przez W. Kotarba, wątpliwości budzi zakres informacji, które W. Kotarba widziałby w ramach kategorii wiedzy niedostępnej, w szczególności wątpliwym jest zaliczenie do tej kategorii danych osobowych. 2

3 a) są to informacje o charakterze technicznym, technologicznym, organizacyjnym przedsiębiorstwa lub inne informacje posiadające wartość gospodarczą, b) są to informacje poufne, tzn. nie zostały ujawnione do wiadomości publicznej, c) przedsiębiorca podjął niezbędne działania w celu zachowania poufności takich informacji. Ad a) Zakres informacji mogących stanowić przedmiot tajemnicy przedsiębiorstwa. Aktualnie obowiązująca ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, zastąpiła, noszącą taki sam tytułu ustawę z dnia 2 sierpnia 1926 r. Przepisy u.z.n.k. w części bazują na rozwiązaniach przyjętych w ustawie z 1926 r. Dlatego też, uzasadnionym jest w toku interpretacji postanowień u.z.n.k. odwoływanie się do orzecznictwa oraz doktryny przedmiotu wypracowanej na gruncie poprzednio obowiązującej ustawy. Ustawa z 1926 r. nie posługiwała się nadrzędnym pojęciem tajemnica przedsiębiorstwa, lecz odnosiła się wyłącznie do dwóch wyraźnie wskazanych kategorii informacji, tj. informacji technicznych oraz informacji handlowych. Komentatorzy ustawy z 1926 r. wskazywali, iż tajemnice techniczne zwane również fabrycznymi lub produkcyjnymi obejmować mogą specyficzne postępowanie wytwórcze, jak i same wytwory, ich jakość, materiał kształt barwę rysunek 4, natomiast tajemnice handlowe dotyczą strony komercyjnej przedsiębiorstwa, a nie wytwórczości. Jako przedmiot tajemnicy handlowej wymieniano między innymi listy dostawców, okoliczności ważne dla kształtowania się cen. 5 Zgodnie z pierwotnym brzmieniem przepisu art. 11 ust. 4 u.z.n.k. w zakresie tajemnicy przedsiębiorstwa mieściły się informacje techniczne, technologiczne, handlowe lub organizacyjne przedsiębiorstwa. Na mocy, przeprowadzonej w 2002 r. nowelizacji ustawy 6, ustawodawca znacznie rozszerzył zakres przedmiotowy definicji tajemnica przedsiębiorstwa. 4 A. Kraus, F. Zoll, Polska ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Komentarz, Poznań 1929, str A. Kraus, F. Zoll, Polska ustawa j.w., str Ustawa z dnia 5 lipca 2002 r. o zmianie ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. (Dz. U. z dnia 9 sierpnia 2002 r.) 3

4 Zgodnie z aktualnym brzmieniem przepisu art. 11 ust. 4 u.z.n.k. w zakresie tajemnicy przedsiębiorstwa mieszczą się informacje techniczne, technologiczne, organizacyjne przedsiębiorstwa lub inne informacje posiadające wartość gospodarczą. Ustawodawca zrezygnował zatem z odwoływania się do informacji handlowych, rozszerzając jednocześnie zakres definicji o wszelkie inne informacje posiadające wartość gospodarczą. W zamyśle ustawodawcy, nowelizacja miała na celu dostosowanie zasad ochrony tajemnicy przedsiębiorstwa do postanowień Porozumienia w Sprawie Handlowych Aspektów Praw Własności Intelektualnej (TRIPS). 7 Zdaniem twórców projektu Dla recypowania postanowień TRIPS-u, można przyjąć regulację zawartą w art. 39 Porozumienia do ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, dokonując tylko niewielkiego retuszu terminologicznego obecnego art. 11 u.z.n.k. Wydaje się jednak, iż ustalona w drodze nowelizacji treści art. 11 u.z.n.k. nie realizuje powyżej wskazanej intencji ustawodawcy. Zgodnie z przepisem art. 39 TRIPS ochronie podlegają wyłącznie informacje pozyskane zgodnie z prawem (tzw. przesłanka legalności). Przesłanka ta nie została jednak wprowadzona do treści przepisu art. 11 ust. 4 u.z.n.k. W konsekwencji, uzasadniając odmowę ochrony w ramach u.z.n.k. informacji uzyskanych w sposób nielegalny zmuszeni jesteśmy odwoływać się do funkcji korygującej klauzuli generalnej (art. 3 u.zn.k.) lub konstrukcji nadużycia prawa podmiotowego (art. 5 k.c.). Wydaje się, iż w toku przeprowadzonej nowelizacji można było w sposób bardziej precyzyjny implementować postanowienia art. 39 TRIPS. W doktrynie przedmiotu krytycznie odniesiono się również do decyzji ustawodawcy o usunięciu z definicji tajemnicy przedsiębiorstwa odwołania do informacji handlowych. Wskazuje się, iż co prawda informacje handlowe pozostają w treści definicji mieszczą się bowiem w kategorii inne informacje posiadające wartość gospodarczą - jednak pominięcie słowa handlowe może być wykorzystywane w ewentualnym sporze jako argument przeciw ochronie takich tajemnic. 8 7 Porozumienie w Sprawie Handlowych Aspektów Własności Intelektualnej z 15 kwietnia 1994 r. (dalej TRIPS ). TRIPS stanowi załącznik do podpisanego w Marakeszu Porozumienia w Sprawie Ustanowienia Światowej Organizacji Handlu (WTO). Zgodnie z art. II Porozumienia ustanawiającego WTO, z chwilą ratyfikacji przez dany kraj Porozumienia o Ustanowieniu WTO, kraj taki związany zostaje również wszystkimi załącznikami do tego porozumienia. W konsekwencji, przyjmując Porozumienie o ustanowienie WTO, kraj automatycznie wiąże się również TRIPS (Załącznik 1C). 8 J. Szwaja, Ostatnia nowelizacja ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, cz. I, MoP, 2002/24, str

5 Zakres przedmiotowy tajemnicy przedsiębiorstwa ujęty został zatem bardzo szeroko. Opisany w ustawie katalog informacji mogących stanowić tajemnice przedsiębiorstwa (tj. informacje techniczne, technologiczne, organizacyjne, inne informacje o wartości gospodarczej) w zasadzie wyczerpuje zakres informacji, które mogą zostać wykorzystane przez przedsiębiorcę w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą. Na podstawie doświadczeń orzecznictwa sądowego oraz doktryny przedmiotu można wskazać na pewien katalog typowych informacji mogących stanowić tajemnice przedsiębiorstwa. Na gruncie ustawy z 1926 r. Komentarzy wskazywali, iż tajemnicę przedsiębiorstwa najczęściej stanowić będzie wiadomość, trwale zużytkowana w przedsiębiorstwie, jak kolekcje wzorów, modele wytworów, rysunki (krawieckie lub inne), tajna lista klientów, zbiór adresów dostawców, znajomość pewnej korzystnej metody produkcji, dalej nowe pomysły lub wynalazki. 9 Współcześnie w literaturze prawniczej powszechnie przyjmuje się, iż tajemnicę przedsiębiorstwa stanowić mogą między innymi: patentowalne lub niepatentowalne wynalazki, plany techniczne, listy klientów, wiedza i metody natury administracyjnej i organizacyjnej, metody kontroli jakości, sposoby marketingu, organizacji pracy, treść zawartych umów, porozumień, korespondencja handlowa, strategia funkcjonowania przedsiębiorstwa itp. 10 Z kolei w praktyce sądowniczej jako tajemnicę przedsiębiorstwa uznane zostały między innymi: informacje dotyczące planów wydawniczych przedsiębiorstwa (wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 11 czerwca 2003 r., I ACa 469/03), dane zawarte w PIT-5 i F-01 - sprawozdaniu finansowym obrazujące zarówno aktywa jak i pasywa oferentów, dochód, zyski, koszty działalności, straty, zobowiązania finansowe ( wyrok Sądu Antymonopolowego z 10 lipca 2002 r. XVII Ama 78/01), 9 A. Kraus, F. Zoll, Polska ustawa.j.w., str S. Sołtysiński w: Komentarz do art. 11 ZNKU, (w:) Komentarz ZNKU pod red. J. Szwaji, Warszawa 2006, str. 312; E. Wojcieszko Głuszko, Ochrona prawna know-how, str. 63; M. Mozgowa, Ochronna informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa w świetle ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, str. 321; M. Mozgowa, Zwalczanie Nieuczciwej Konkurencji Środkami Prawa Karnego, Gdańsk 1997 r., str. 35; E.Nowińska, M. Du Vall, Komentarz do ustawy... j.w., str. 89 5

6 dane obrazujące wielkość produkcji i sprzedaży, a także źródła zaopatrzenia i zbytu (postanowienie Sądu Antymonopolowego z 30 października 1996 r. XVII Amz 3/96), W literaturze przedmiotu powszechnie przyjmuje się, że tajemnicę przedsiębiorstwa stanowić mogą również wyniki badań nie nadające się do praktycznego zastosowania np. z powodu niepowodzenie przeprowadzanych badań czy eksperymentów. 11 Dysponowanie takimi informacjami umożliwia przedsiębiorcy zaoszczędzenie wydatków na zbędne badania oraz wykorzystanie swego potencjału w inny, być może bardziej dochodowy sposób. W konsekwencji, dysponowanie tego rodzaju informacjami również stanowić może źródło przewagi konkurencyjnej przedsiębiorcy. W doktrynie przedmiotu szeroko dyskutowana jest kwestia, czy posiadanie przez informację wartości gospodarczej, stanowi kolejną przesłankę definicyjną tajemnicy przedsiębiorstwa, czy też okoliczność taka jest irrelewantna ze względu na objęcie ochroną prawną określonych informacji. Przypomnijmy raz jeszcze, zgodnie z przepisem art. 11 ust. 4 u.z.n.k. tajemnicę przedsiębiorstwa stanowią informacje techniczne, technologiczne, organizacyjne przedsiębiorstwa lub inne informacje posiadające wartość gospodarczą. Rodzi się zatem pytanie, czy wymóg posiadania przez informację wartości gospodarczej odnosi się do wszystkich kategorii informacji wskazanych w przepisie tj. informacji technicznych, technologicznych, organizacyjnych przedsiębiorstwa, czy też wyłącznie do innych informacji Już w okresie międzywojennym w doktrynie przedmiotu wskazywano, iż wiadomość tajemnicą okryta musi przedstawiać dla przedsiębiorstwa pewną korzyść 12. W moim przekonaniu, aktualna treść przepisu daje podstawy do przyjęcia, iż ochronie na gruncie u.z.n.k. podlegają wyłącznie informacje odznaczające się wartością gospodarczą. 13 W konsekwencji, wymóg posiadania przez informację wartości gospodarczej postrzegać należy, jako dodatkowy element konstytutywny tajemnicy 11 S. Sołtysiński w: Komentarz do art. 11 ZNKU, (w:) Komentarz ZNKU pod red. J. Szwaji, Warszawa 2006, str Kraus, F. Zoll, Polska ustawa j.w., str

7 przedsiębiorstwa. 14 Powyższe stanowisko znajduje uzasadnienie również w treści przepisu art. 39 TRIPS przewidującego, iż ochronione podlegają wyłącznie informacje mające wartość handlową dlatego, że są poufne. Niewątpliwie, wartość gospodarcza danej informacji powinna być przedmiotem obiektywnej oceny. 15 Nie jest wystarczające w tym zakresie subiektywne przekonanie dysponenta informacji. Wskazać jednocześnie należy, iż przedsiębiorca nie jest zobowiązany do przeprowadzania jakiejkolwiek wyceny lub szacowania posiadanych informacji. W praktyce obrotu ewentualna wycena wartości informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa ma miejsce dopiero na etapie transferu tychże informacji (np. zbycia przedsiębiorstwa, udzielenia licencji na know how) lub dochodzenia roszczeń związanych z naruszeniem tajemnicy przedsiębiorstwa. Dla zakwalifikowania danej informacji jako tajemnicy przedsiębiorstwa nie ma znaczenia, czy przedsiębiorca wykorzystuje w jakikolwiek sposób posiadaną informację. Bez znaczenie dla ochrony w ramach u.z.n.k. pozostaje również kwestia, czy posiadana informacja cechuje się nowością lub oryginalnością. 16 Do objęcia ochroną danej informacji jako tajemnicy przedsiębiorstwa nie jest również wymagane uprzednie utrwalenie takiej informacji. W konsekwencji, ochroną w ramach u.z.n.k. objęte są zarówno informacje utrwalone np. w postaci tradycyjnych lub elektronicznych dokumentów, planów, rysunków, fotografii, jak również informacje przekazywane wyłącznie w formie ustnej (np. przedsiębiorca przekazuje ustne informacje pracownikom). Niemniej jednak, brak utrwalenie danych informacji prowadzić może do trudności dowodowych w przypadku ewentualnego sporu dotyczącego naruszenia tajemnicy przedsiębiorstwa. Ad b) Poufność Informacji Zgodnie z przepisem art. 11 ust. 4 u.z.n.k., tajemnicę przedsiębiorstwa stanowić mogą wyłącznie informacje poufne. 17 Jest to logiczne następstwo potocznego 13 S. Sołtysiński w: Komentarz do art. 11 ZNKU, (w:) Komentarz ZNKU pod red. J. Szaji, Warszawa 2006, str. 447; K. Korus, Komentarz do art. 11 UZNK, System Informacji Prawniczej LEX. 14 E. Wojcieszko Głuszko, Tajemnica Przedsiębiorstwa i jej cywilnoprawna ochrona na podstawie przepisów prawa nieuczciwej konkurencji, Prace Instytutu Prawa Własności Intelektualnej UJ, 2005/ 86 str E. Traple, Ochrona informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa w ZNKU a ochrona tajemnic ujawnionych w trakcie negocjacji, Dodatek do MoP 21/3, str E. Nowińska, M. Du Vall, Komentarz do ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, Warszawa 2001, str. 89; A. Kraus, F. Zoll, Polska ustawa j.w., str. 197; Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Karna z dnia 22 kwietnia 1938 r., 3 K. 2496/37 17 Wymóg zachowania poufności informacji przewiduje również art. 39 ust. 2 TRIPS, wskazując przy tym, iż za informacje poufne uważa się informacje które jako całość lub w szczególnym zestawie i zespole ich elementów 7

8 znaczenia terminu tajemnica, którego treścią jest niejawność. 18 Informacja powszechnie znana, jako znajdują się w domenie publicznej, nie korzysta z ochrony na podstawie u.z.n.k. 19 Pogląd powyższy znajduje szerokie uzasadnienie w orzecznictwie i literaturze przedmiotu. Na gruncie ustawy z 1926 r. A. Kraus, F. Zoll wskazywali, iż tajemnicą są wiadomości nieznane ogółowi lub osobom, które ze względu na swój zawód są zainteresowane posiadaniem takiej wiadomości. Wiadomość dotychczas nieznana traci ochronę, gdy każdy przedsiębiorca współpracownik może się dowiedzieć drogą zwykłą i dozwoloną. 20 Podobnie, w orzeczeniu Sąd Najwyższego z dnia 5 września 2001 r. czytamy, iż Przepis art. 11 ust. 1 i 4 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Dz. U. Nr 47, poz. 211 ze zm.) wyklucza objęcie tajemnicą informacji, które osoba zainteresowana może uzyskać w zwykłej i dozwolonej drodze. 21 Uznać zatem należy, iż informacja przechodzi do domeny publicznej, gdy zainteresowany może zapoznać się z taką informacją w sposób legalny, bez konieczności uzyskiwania zgody dysponenta. Nie jest przy tym wymagane rzeczywiste zapoznanie się jakiejkolwiek osoby trzeciej z daną informacja. Do uchylenia ochrony na gruncie u.z.n.k. wystarczającym jest zaistnienie stanu w którym osoba zainteresowana ma potencjalną możliwość uzyskania w legalny sposób danej informacji (np. informacja taka jest opublikowana na stronie WWW). Przyjąć zatem należy, iż ochroną na gruncie art. 11 u.z.n.k. nie będą objęte informacje, których uzyskanie przez osoby zainteresowane daną dziedziną wiedzy (fachowców) nie wymaga szczególnych wysiłków, nakładów czasu lub środków. Niemniej jednak, wymóg poufności informacji nie można traktować w sposób absolutny. Uzyskanie informacji przez ograniczoną grupę odbiorców nie implikuje utraty przez nią cechy poufności. Zgodnie z orzeczeniem Sąd Najwyższego z dnia 3 października 2000 r - <Tajemnica> nie traci zaś swego charakteru przez to, że wie o niej pewne ograniczone koło osób, zobowiązanych do dyskrecji w tej sprawie, jak pracownicy nie są ogólnie znane lub łatwo dostępne dla osób z kręgów, które normalnie zajmują się tym rodzajem informacji. 18 M. Mozgowa, Ochronna informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa... j.w., str E. Wojcieszko Głuszko, Ochrona prawna know-how... j.w., str. 43 i nast. ; M. Mozgowa, Ochronna informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa... j.w., str A. Kraus, F. Zoll, Polska ustawa j.w., str Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 września 2001, I CKN 1159/00, OSNC 2002/5/67. 8

9 przedsiębiorstwa lub inne osoby, które przedsiębiorca wtajemnicza w proponowany im interes. 22 Przykładowo, poufności informacji nie niweczy udostępnianie informacji w toku negocjacji nawet szerokiemu gremium potencjalnych kontrahentów, zobowiązanych jednak do zachowania poufności powierzonych informacji. Podobnie, w najnowszym orzecznictwie przyjmuje się, iż sam fakt prowadzenia reklamy danego urządzenia, nie stanowi jeszcze podstawy do przyjęcia, iż informacje dotyczące tego urządzenia zostały ujawnione i stały się powszechnie znane. 23 Ad c) Podjęcie działań w celu zachowania poufności informacji Kolejną przesłanką ochrony informacji w oparciu o przepisy u.z.n.k. jest podjęcie przez przedsiębiorcę niezbędnych działań w celu zachowania poufności przedmiotowych informacji. Posiłkując się przepisem art. 39 TRIPS przyjąć możemy, iż przedsiębiorca zobowiązany jest do podjęcia rozsądnych działań w celu zachowania poufności informacji. 24 Ani postanowienia TRIPS, ani też przepisy polskiej ustawy nie precyzują rodzaju lub zakres środków, do których podjęcia zobowiązany jest przedsiębiorcą. Wydaje się, iż jednoznaczne określenie w ustawie katalogu takich środków byłby rozwiązaniem bardzo niepraktycznym. W konsekwencji, zakres i rodzaj działań które uznamy za niezbędne ( rozsądne ) zależy od całokształtu okoliczności konkretnego przypadku. Rodzaj oraz zakres wymaganych zabezpieczeń zależeć będzie w szczególności od rodzaju informacji, sposobów utrwalenia informacji, struktury oraz wielkości przedsiębiorstwa, a także pozycji rynkowej danego przedsiębiorcy. Należy zwrócić uwagę, iż zgodnie z przepisem art. 39 TRIPS, ochronie podlegają wyłącznie informacje znajdujące się pod kontrolą uprawnionego. Przyjąć zatem należy, iż przedsiębiorca zobowiązany jest do podjęcia takich działań w celu 22 Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 października 2000 r., I CKN 304/2000, identycznie przyjęto w wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 kwietnia 1938 r. (3K 2496/37) podaje za: M. Mozgowa, Ochronna informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa... j.w., str Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 22 lutego 2007 r., V CSK 444/2006 r. 24 Wymóg ten przewiduje również TRIPS. Zgodnie z art. 39 ust 2 pkt. c) TRIPS informacje są chronione o ile poddane zostały przez osobę, pod której legalną kontrolą informacje te pozostają rozsądnym, w danych okolicznościach, działaniom dla utrzymania ich poufności. 9

10 zachowania poufności informacji, które zapewnią mu kontrolę nad przedmiotowymi informacjami. Jak wskazuje się w literaturze, przedsiębiorcy najczęściej nie ograniczają się do pojedynczych działań, lecz wdrażają kompleksowy programu ochrony poufnych informacji. 25 W ramach podejmowanych środków wyróżnić można fizyczne oraz prawne środki ochrony informacji. Fizyczne środki ochrony informacji polegać mogą w szczególności na: klasyfikacji i znakowania poufnych informacji, ograniczeniu dostępu oraz fizycznej ochrony miejsc przechowania informacji, zabezpieczeniu nośników, szyfrowaniu danych zapisanych w postaci elektronicznej, zastosowaniu zabezpieczeń systemów informatycznych. Natomiast prawne środki ochrony informacji polegać mogą w szczególności na: zobowiązaniu pracowników do zachowania poufności udostępnionych informacji, wprowadzeniu klauzul o zachowaniu poufności do umów z kontrahentami, zawieranie umów o zachowaniu poufności informacji udostępnionych w toku negocjacji, oznakowaniu dokumentów, poczty elektronicznej (klauzule o zachowaniu poufności informacji). 26 Niewątpliwie najistotniejszym środkiem ochrony informacji jest poinformowanie osób które uzyskują dostęp do informacji o jej poufnym charakterze oraz zobowiązanie takich osób do zachowania poufności informacji. 27 Jak ujmuje to S. Sołtysiński posługiwanie się klauzulami poufności przez dysponenta tajemnicy (przedsiębiorcę) stanowi również dowód przedsiębrania niezbędnych działań, które zmierzają do zachowania stanu tajemnicy 28. Zaniechanie przez przedsiębiorcę stosowanie tego rodzaju środków prawnych ochrony informacji prowadzić może do utraty roszczenia z art. 11 u.z.n.k. 29 W konsekwencji, możliwości 25 E. Wojcieszko Głuszko, Ochrona prawna know-how, str H. Kozłowski, Praktyczny poradnik przedsiębiorcy, nr 2 - o nieuczciwej konkurencji, Warszawa 1993 r. 27 E. Wojcieszko Głuszko, Ochrona prawna know-how... j.w., str. 77; S. Sołtysiński w: Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji... j.w., str. 317 i S. Sołtysiński w: Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji... j.w., str S. Sołtysiński w: Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji... j.w., str

11 ochrony prawnej tajemnicy przedsiębiorstwa zależą od dbałości samego przedsiębiorcy o należyte zabezpieczenie posiadanych informacji poufnych. Roman Bieda 11