Instytut Genetyki i Hodowli Zwierząt Polskiej Akademii Nauk ul. Postępu 1 Jastrzębiec Wólka Kosowska

Transkrypt

1 Warszawa, dnia 10 listopada 2011 r. UZP/DKD/KND/35/11 Informacja o wyniku kontroli doraźnej 1. Określenie postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, które było przedmiotem kontroli. Zamawiający: Instytut Genetyki i Hodowli Zwierząt Polskiej Akademii Nauk ul. Postępu 1 Jastrzębiec Wólka Kosowska Rodzaj zamówienia: usługi Przedmiot zamówienia: Utrzymanie krów rasy polskiej czerwonej z przychówkiem Tryb postępowania: zamówienie z wolnej ręki - art. 67 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy Prawo zamówień publicznych Wartość zamówienia: ,59 zł (27 374,99 euro) Data wszczęcia postępowania: r. 2. Informacja o stwierdzeniu naruszeń lub ich braku: Jak wynika z analizy treści dokumentacji postępowania oraz wyjaśnień udzielonych przez Zamawiającego, podstawą wszczęcia postępowania o udzielenie zamówienia publicznego w trybie zamówienia z wolnej ręki na Utrzymanie krów rasy polskiej czerwonej

2 z przychówkiem, będącego przedmiotem niniejszej kontroli, był przepis art. 67 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz. U. z 2010 r. Nr 113, poz. 759 ze zm.), zwanej dalej ustawą. W uzasadnieniu wyboru trybu zamówienia z wolnej ręki na podstawie art. 67 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy, zamieszczonym w ogłoszeniu o udzielenie zamówienia, Zamawiający wskazał: Zgłoszone gospodarstwo spełnia specyficzne wymogi prowadzenia stada krów będących przedmiotem grantu naukowego. W tej sytuacji jest to okoliczność wskazująca na techniczne przyczyny o obiektywnym charakterze. W wyjaśnieniach udzielonych w piśmie z dnia 2 czerwca 2011 r. Zamawiający w następujący sposób wyjaśniał zasadność udzielenia przedmiotowego zamówienia w trybie zamówienia z wolnej ręki: Populacja krów rasy polskiej czerwonej jest niewielka. W roku 2010 pod kontrolą uŝytkowości mlecznej znajdowało się zaledwie 2341 krów utrzymanych głównie w małych stadach. Gospodarstwo podejmujące się utrzymania stada doświadczalnego musiało odpowiadać następującym warunkom określonym w metodyce badawczej grantu naukowego: 1. Posiadanie doświadczenia w hodowli bydła rasy polskiej czerwonej; 2.Posiadanie moŝliwości wyprodukowania odpowiedniej ilości kiszonki i siana dla 30 krów wraz z przychówkiem; 3. Posiadanie odpowiednich pomieszczeń dla całego stada. Z uwagi na fakt, iŝ największe skupisko bydła tej rasy znajduje się na Podhalu, Instytut wystąpił do największego w Polsce podmiotu skupiającego hodowców bydła, tj. Małopolskiego Towarzystwa Hodowców Bydła w Krakowie z prośbą o rozeznanie czy jest moŝliwość ulokowania doświadczenia w tym rejonie. Pismem z dnia 24 lutego 201 r. otrzymaliśmy negatywną odpowiedź. Następnie przeprowadzono konsultacje ze Związkiem Hodowców Bydła Polskiego Czerwonego. Na podstawie przekazanych przez w/w Związek informacji ustalono, Ŝe stawiane wymagania mogą spełnić jedynie trzy gospodarstwa: 1. Stacja Rolnictwa Ekologicznego i Hodowli Zwierząt PAN w Popielnie, 2. Gospodarstwo Rolne Pana Piotra Rydla w Rumianie woj. warmińsko mazurskiego, 3. Gospodarstwo Rolne Pana Henryka Rółkowskiego w Ramotach. Na podstawie powyŝszych informacji Instytut wysłał zaproszenie do negocjacji skierowane do wszystkich wskazanych podmiotów, lecz otrzymał pozytywną odpowiedź tylko od Pana Piotra Rydla. W Konsekwencji powyŝszych działań, w dniu 11 marca 2011 r. 1

3 zostały z Panem Piotrem Rydlem przeprowadzone negocjacje, z których został spisany protokół stanowiący podstawę sporządzonej następnie umowy z Panem Piotrem Rydlem. Jak zostało wskazane m.in. w metodyce badawczej grantu naukowego, a następnie w zaproszeniu do negocjacji, usługa musi być świadczona przez jednego wykonawcę ze względów technicznych i metodycznych. Dla celów badawczych trudno byłoby interpretować wyniki otrzymane w róŝnych stadach a otrzymane na niewielkiej liczebności zwierząt. Utrudniony byłby teŝ nadzór nad doświadczeniem. W tym przypadku podyktowane jest to takŝe faktem, Ŝe nie znaleziono innego gospodarstwa, które chciałoby się podjąć utrzymania stada doświadczalnego. Mając na uwadze powyŝsze uzasadnienie oraz przytoczne wyjaśnienia Zamawiającego, na wstępie naleŝy wskazać, iŝ zamawiający moŝe udzielić zamówienia z wolnej ręki tylko wówczas, kiedy zachodzi jedna z przesłanek wymienionych w ustawie, przy czym przesłanki te powinny być interpretowane w sposób ścisły, jako wyjątek od zasady udzielania zamówień publicznych w trybie przetargu (wyrok Sądu NajwyŜszego z dnia 6 lipca 2001 r. III RN 16 16/01). A zatem tryb zamówienia z wolnej ręki jest trybem szczególnym, stosowanym w sytuacjach, gdy zastosowanie przetargu lub innego konkurencyjnego trybu postępowania nie jest moŝliwe. Zgodnie z przepisem art. 67 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy zamawiający moŝe udzielić zamówienia z wolnej ręki, jeŝeli z przyczyn technicznych o obiektywnym charakterze dostawy, usługi lub roboty budowlane mogą być świadczone tylko przez jednego wykonawcę. Dopuszczalność udzielenia zamówienia na podstawie niniejszego przepisu uzaleŝniona jest więc od istnienia na danym rynku w danym miejscu i czasie faktycznie jednego wykonawcy, który moŝe wykonać określone zamówienie. Taki stan rzeczy musi mieć przy tym charakter trwały i nieprzezwycięŝalny. Zatem istnienie tylko jednego wykonawcy zdolnego do realizacji zamówienia musi być oczywiste i mieć źródło w obiektywnych, nie budzących wątpliwości faktach, a nie w subiektywnym przekonaniu zamawiającego. PowyŜsze stanowisko potwierdza dokument przyjęty w dniu 18 listopada 2010 r. przez Komitet Rady Ministrów pn. Wytyczne dotyczące interpretacji przesłanek pozwalających na przeprowadzenie postępowania o udzielenie zamówienia publicznego w trybie negocjacji z ogłoszeniem, dialogu konkurencyjnego, negocjacji bez ogłoszenia, zamówienia z wolnej ręki i zapytania o cenę, zgodnie z którym podstawą zastosowania trybu z wolnej ręki w oparciu o art. 67 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy jest szczególny charakter danego zamówienia powodujący, Ŝe moŝe zostać ono zrealizowane tylko przez jednego wykonawcę, przy czym nie jest wystarczające, Ŝe dany wykonawca jest w stanie zrealizować 2

4 zamówienie najlepiej bądź w szerszym zakresie. Musi być on wykonawcą, który jest jako jedyny zdolny do realizacji danego zamówienia publicznego. Ponadto względy techniczne uzasadniające udzielenie zamówienia bez konieczności przeprowadzenia procedury konkurencyjnej muszą mieć charakter zasadniczy, tak aby moŝna było wykazać, Ŝe udzielenie zamówienia innemu wykonawcy jest ze względów technicznych rzeczywiście niemoŝliwe i Ŝe ta okoliczność ma charakter nieprzezwycięŝalny. Zatem istnienie tylko jednego wykonawcy zdolnego do realizacji zamówienia musi być oczywiste i wynikać z obiektywnych, nie budzących wątpliwości faktów, nie zaś tylko z subiektywnego przekonania zamawiającego. Co waŝne, naleŝy w tym wypadku brać pod uwagę nie tylko wykonawców prowadzących działalność na terenie Polski, ale równieŝ wykonawców pochodzących z innych państw członkowskich Unii Europejskiej. W związku z powyŝszym, w sytuacji gdy inni wykonawcy są w stanie wykonać zamówienie, naleŝy wszcząć procedurę w trybie zapewniającym konkurencję. W ocenie Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych, Zamawiający nie wykazał spełnienia przesłanek określonych w art. 67 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy w odniesieniu do zamówienia obejmującego Utrzymanie krów rasy polskiej czerwonej z przychówkiem. W ustalonym stanie faktycznym nie zachodzi sytuacja, w której przedmiotowe zamówienie moŝe być wykonane tylko przez jednego wykonawcę z przyczyn technicznych o obiektywnym charakterze. Wręcz przeciwnie, sam Zamawiający w swoich wyjaśnieniach wskazał, iŝ według tylko jego wiedzy uzyskanej od Związku Hodowców Bydła Polskiego Czerwonego zamówienie mogło zostać potencjalnie zrealizowane przez trzech wykonawców, tj. 1. Stacja Rolnictwa Ekologicznego i Hodowli Zwierząt PAN w Popielnie, 2. Gospodarstwo Rolne Pana Piotra Rydla w Rumianie woj. warmińsko mazurskiego, 3. Gospodarstwo Rolne Pana Henryka Rółkowskiego w Ramotach. Wobec powyŝszego, naleŝy uznać, Ŝe jeŝeli istniały na rynku inne podmioty mogące zrealizować dane zamówienie, nie jest wówczas uzasadnieniem dla jego udzielenia w trybie zamówienia z wolnej ręki, przyjęcie zaproszenia do negocjacji tylko przez jednego z trzech zaproszonych wykonawców. Fakt ustalenia przez Zamawiającego występowania konkurencyjnej liczby podmiotów na danym rynku, powinno skutkować wyłonieniem wykonawcy w oparciu o procedury ustawy Prawo zamówień publicznych, na zasadzie konkurencyjności, które są najlepszym sposobem oceny rynku, nawet pod kątem specyficznych wymagań formułowanych przez Zamawiającego. Samo w sobie skierowanie przez Zamawiającego w piśmie z dnia 8 lutego 2011 r. zaproszenia do negocjacji do trzech 3

5 wykonawców świadczy o braku przesłanki do udzielenia niniejszego zamówienia na podstawie art. 67 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy. W przedmiotowej sprawie nie moŝna takŝe uznać, jako uzasadnienia dla zastosowania trybu zamówienia z wolnej ręki na podstawie art. 67 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy tego rodzaju okoliczności, iŝ w metodyce badawczej grantu naukowego, a następnie w zaproszeniu do negocjacji, wymagano, aby usługa utrzymania stada doświadczalnego była świadczona tylko przez jednego wykonawcę. Zamawiający mógł swobodnie taki wymóg zawrzeć w opisie przedmiotu zamówienia. Nadto, nie zmienia to faktu, iŝ Zamawiającemu przed wszczęciem postępowania byli znani co najmniej trzej wykonawcy mogący potencjalnie zrealizować zamówienie, nie mówiąc o tym, Ŝe informacje Zamawiającego o wykonawcach mogących wykonać zamówienie mogły być niekompletne i nie oddawać rzeczywistej liczby podmiotów zdolnych do realizacji zamówienia. Zresztą wystarczy, Ŝe na rynku działa co najmniej dwóch lub większa liczba podmiotów mogących wykonać zamówienie, aby moŝliwość zastosowania przedmiotowego trybu z przyczyn technicznych była wyłączona. Biorąc pod uwagę powyŝsze, naleŝy stwierdzić, iŝ przedmiotowe postępowanie zostało przeprowadzone w trybie zamówienia z wolnej ręki niezgodnie z przepisami ustawy Pzp, ze względu na niezaistnienie przesłanki wskazanej w art. 67 ust.1 pkt 1 lit. a) ustawy, a tym samym Zamawiający dopuścił się nieuprawnionego zaniechania stosowania przepisów ustawy dotyczących trybów konkurencyjnych przy udzielaniu przedmiotowego zamówienia. Dodać naleŝy w tym miejscu, iŝ przepis art. 40 ust. 5a ustawy, pozwalał Zamawiającemu, gdyby prowadził postępowanie w trybie procedury konkurencyjnej, po zamieszczeniu ogłoszenia o zamówieniu w Biuletynie Zamówień Publicznych, bezpośrednio poinformować o wszczęciu przedmiotowego postępowania o udzielenie zamówienia wyŝej wymienionych trzech wykonawców, którzy w ramach prowadzonej działalności świadczą usługi będące przedmiotem zamówienia. Rekapitulując, naleŝy stwierdzić, Ŝe Zamawiający udzielając przedmiotowego zamówienia w niekonkurencyjnym trybie zamówienia z wolnej ręki naruszył art. 67 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy. 4