OŚ ŚRODOWISKOWA PROW 2007-2013 I ROLNICTWO EKOLOGICZNE W POLSCE Ewa Szymborska Kołobrzeg, 22-23 czerwca 2010 r. MINISTERSTWO ROLNICTWA I ROZWOJU WSI DEPARTAMENT ROZWOJU OBSZARÓW WIEJSKICH
PROGRAMY UE wspierające polskich rolników WNIOSKI SAPARD SPO 2004-2006 PROW 2004-2006 PROGRAM ROZWOJU OBSZARÓW WIEJSKICH 2007-2013 NOWE PERSPEKTYWY 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 REALIZACJA
Jakie środki finansowe (EFRROW) przeznaczono na wsparcie polskiego rolnictwa w latach 2007 2013 Łącznie w latach 2007 2013 Razem = 17.417.472.995 Euro EFRROW = 13.398.928.156 E PL 4.018.544.839 E Średnio na 1 rok ok. 2.500.000.000 Euro
Podział środków finansowych UE na poszczególne państwa członkowskie na rzecz rozwoju obszarów wiejskich na lata 2007-2013 3 4 5 2 1 Belgia 418.610.306 Republika Czeska 2.815.506.354 Dania 444.660.796 Niemcy 8.112.517.055 Estonia 714.658.855 Grecja 3.707.304.424 Hiszpania 7.213.917.799 Francja 6.441.965.109 Irlandia 2.339.914.590 Włochy 8.292.009.883 Cypr 162.523.574 Łotwa 1.041.113.504 Litwa 1.743.360.093 Luksemburg 90.037.826 Węgry 3.805.843.392 Malta 76.633.355 Niderlandy 486.521.167 Austria 3.911.469.992 Polska 13.230.038.156 Portugalia 3.929.325.028 Słowenia 900.266.729 Słowacja 1.969.418.078 Finlandia 2.079.932.907 Szwecja 1.825.647.954 Zjednoczone Królestwo 1.909.574.420 Ogólem 77.662.771.346
Od strategii do poziomu Krajowy Plan Strategiczny dokument strategiczny wdrażany w krajach UE poprzez gospodarstwa Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 (PROW 2007-2013) dokument programowy określa zasady udzielania pomocy oraz kryteria dla beneficjentów PROW 2007-2013 zatwierdzony decyzją Komisji Europejskiej 7 września 2007 r. Ustawa o rozwoju obszarów wiejskich Rozporządzenia do każdego z działań i inne dokumenty (procedury, wytyczne, instrukcje itp.) REALIZACJA działania w gospodarstwie
Priorytetowe kierunki wsparcia obszarów wiejskich UE Oś 1: Poprawa konkurencyjności sektora rolnego i leśnego; Oś 2: Poprawa środowiska naturalnego i obszarów wiejskich; Oś 3: Jakość życia na obszarach wiejskich i różnicowanie gospodarki wiejskiej; Oś 4: Leader.
BUDŻET PROW 2007-2013 17,4 mld euro, w tym: UE 13,4 mld euro
Skąd właściwie pomysł na finansowanie ochrony przyrody na terenach rolniczych? Zagrożenia: - zubożenie gatunków roślin i zwierząt - degradacja siedlisk (nadmierna intensyfikacja użytkowania siedlisk lub ich marginalizacja) - erozja genetyczna stare odmiany roślin użytkowych zagrożone przez unowocześnianie gospodarki) - masowy zanik chwastów, na skutek masowego stosowania herbicydów Rolnik strażnikiem przyrody!
Działania osi 2 PROW 2007-2013 Poprawa środowiska naturalnego i obszarów wiejskich Płatności dla obszarów Natura 2000 i związane z wdrażaniem Ramowej Dyrektywy Wodnej Wspieranie gospodarowania na obszarach górskich i innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW) [211, 212] Program rolnośrodowiskowy (Płatności rolnośrodowiskowe) [214] Zalesianie gruntów rolnych oraz zalesianie gruntów innych niż rolne [221,223] Odtwarzanie potencjału produkcji leśnej zniszczonego przez katastrofy i wprowadzanie instrumentów zapobiegawczych [226] Finansowanie UE - 80 %
Podział środków finansowych w osi 2 PROW 2007-2013 ONW PRŚ Zalesienia Potencjał Euro ONW 2 448 750 000 12% 2% PRŚ 2 314 861 111 44% Zalesienia 513 501 520 Potencjał 100 000 000 42% Razem 5 377 112 631 Natura 2000 460 mln euro Ramowa Dyrektywa Wodna 100 mln euro
Wspieranie gospodarowania na obszarach górskich i innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW) Główne cele - jak je osiągnąć Zapewnienie ciągłości rolniczego użytkowania ziemi i tym samym utrzymanie żywotności obszarów wiejskich-działalność rolnicza przez co najmniej 5 lat od otrzymania pierwszej płatności Zachowanie walorów krajobrazowych obszarów wiejskich- prowadzenie działalności rolniczej Utrzymanie zrównoważonego sposobu gospodarowania uwzględniającego aspekty ochrony środowiskaprzestrzeganie wymogów i norm
Typy ONW Obszary ONW górskie >500m n.p.m. 320 PLN/ha nizinne ze specyficznymi utrudnieniami 264 PLN/ha I WWRPP 52-72,5 pkt 179 PLN/ha II WWRPP < 52 pkt 264 PLN/ha
Zalesianie gruntów rolnych oraz innych niż rolne Schemat I zalesianie gruntów, na których do dnia złożenia wniosku o pomoc prowadzona była działalność rolnicza (użytkowanych jako grunty orne lub sady) Schemat II zalesianie gruntów innych niż rolne z sukcesją naturalną lub wymagających ochrony z uwagi na funkcje wodochronne lub glebochronne.
Zalesianie gruntów rolnych oraz innych niż rolne Znaczenie środowiskowe: Zapobieganie i łagodzenie zmian klimatycznych, Ochrona przed degradacją gruntów, Przeciwdziałanie powstawaniu powodzi, lawin i osuwisk ziemnych, Kształtowanie struktury krajobrazu obszarów wiejskich, Tworzenie ciągów migracyjnych zwierząt i korytarzy ekologicznych
Zalesianie gruntów rolnych oraz innych niż rolne 2500 2430 2270 2000 1566 1500 1000 500 330 350 liczba złożonych wniosków SI liczba złożonych wniosków SII 0 2007 2008 2009
Odtwarzanie potencjału produkcji leśnej zniszczonego przez katastrofy oraz wprowadzanie instrumentów zapobiegawczych Schemat I Wsparcie dla obszarów, na których nastąpiła katastrofa naturalna lub klęska żywiołowa Schemat II Wprowadzenie elementów zapobiegawczych na terenach zaliczonych do dwóch najwyższych kategorii zagrożenia pożarowego
Program rolnośrodowiskowy jako działanie PROW 2007 2013 Jedno działanie 9 pakietów! 41 wariantów!!! Pakiet 1. Rolnictwo zrównoważone Pakiet 2. Rolnictwo ekologiczne Pakiet 3. Ekstensywne trwałe użytki zielone Pakiet 4. Ochrona zagrożonych gatunków ptaków i siedlisk przyrodniczych poza obszarami Natura 2000 Pakiet 5. Ochrona zagrożonych gatunków ptaków i siedlisk przyrodniczych na obszarach Natura 2000 Pakiet 6. Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych roślin w rolnictwie * Pakiet 7. Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych zwierząt w rolnictwie Pakiet 8. Ochrona gleb i wód Pakiet 9. Strefy buforowe
Cele i ukierunkowanie działań rolnośrodowiskowych Cele szczegółowe Utrzymywanie stanu siedlisk przyrodniczych użytkowanych rolniczo Utrzymywanie właściwego stanu siedlisk cennych przyrodniczych użytkowanych rolniczo Zachowanie rodzimych ras roślin Zachowanie rodzimych ras zwierząt Pakiet Pakiet 3. Ekstensywne trwałe użytki zielone Pakiet 4. Ochrona zagrożonych gatunków ptaków i siedlisk przyrodniczych poza obszarami Natura 2000 Pakiet 5. Ochrona zagrożonych gatunków ptaków i siedlisk przyrodniczych na obszarach Natura 2000 Pakiet 6. Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych roślin w rolnictwie Pakiet 7. Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych zwierząt w rolnictwie
Cele i ukierunkowanie działań rolnośrodowiskowych Cele szczegółowe Promowanie zrównoważonego systemu gospodarowania Pakiet Pakiet 1. Rolnictwo zrównoważone Pakiet 2. Rolnictwo ekologiczne Odpowiednie użytkowanie gleb i ochrona wód Pakiet 8. Ochrona gleb i wód Pakiet 9. Strefy buforowe
Zobowiązanie rolnośrodowiskowe co to oznacza dla rolnika? ZOBOWIĄZANIE składanie wniosków w terminie 15 marca 15 maja zobowiązanie do udziału w programie przez 5 lat przestrzeganie wymogów pakietów Konieczność posiadania i realizowania planu działalności rolnośrodowiskowej + rejestru działalności rolnośrodowiskowej lub ew. dokumentacji przyrodniczej! Wymóg zachowania na powierzchni gospodarstwa powierzchni TUZ i elementów krajobrazu nieużytkowanych rolniczo WYNAGRODZENIE: zwrot poniesionych kosztów i utraconego dochodu płatność w przeliczeniu na 1 ha (średnio ok. 800zł/ha) lub mb lub szt. zwierzęcia
Zainteresowanie wśród rolników PROW 2004-2006 Pakiet K02; 70; 0% Pakiet G01; 285; 1% Pakiet S01; 932; 2% Pakiet S02; 5 046; 10% Pakiet P01; 9 492; 18% Pakiet K01; 35 636; 68% Pakiet P02; 693; 1% 45 182 wnioski rolnośrodowiskowe złożone w 2010 r. wg stanu na 4.06.2010 r.
Zainteresowanie wśród rolników PROW 2007-2013 Pakiet 8; 15 568; 28% Pakiet 9; 104; 0% Pakiet 1; 6 488; 12% Pakiet 2; 8 920; 16% Pakiet 7; 1 543; 3% Pakiet 6; 1 320; 2% Pakiet 5; 1 017; 2% Pakiet 4; 825; 1% Pakiet 3; 19 952; 36% 36 076 wniosków kontynuacyjnych wg stanu na 4.06.2010 r.
Zainteresowanie wśród rolników PROW 2007-2013
Uprawy rolnicze (z certyfikatem zgodności) Uprawy rolnicze (w okresie przestawiania) Trwałe użytki zielone (z certyfikatem zgodności) Trwałe użytki zielone (w okresie przestawiania) Uprawy warzywne (z certyfikatem zgodności) Uprawy warzywne (w okresie przestawiania) Uprawy zielarskie (z certyfikatem zgodności) Uprawy zielarskie (w okresie przestawiania) Uprawy sadownicze + jagodowe (z certyfikatem zgodności) Uprawy sadownicze + jagodowe (w okresie przestawiania) Pozostałe uprawy sadownicze + jagodowe (z certyfikatem Pozostałe uprawy sadownicze + jagodowe (w okresie Zainteresowanie rolników wariantami Pakietu 2. Rolnictwo ekologiczne w 2009 r. PROW 2007-2013 wg stanu na 28.02.2010 r. 4 000 3 767 3 782 3 000 2 000 1 000 0 1 854 1 746 1 019 1 522 36 15 962 1 351 173 495
Wsparcie rolnictwa ekologicznego w Polsce 1) Środki krajowe (badania w rolnictwie ekologicznym, dotacje do kosztów kontroli) 2) Środki krajowe oraz środki wspólnotowe (Plan Rozwoju Obszarów Wiejskich 2004-2006, Program Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013, promocja 3/2008)
Rolnictwo ekologiczne w Polsce Zasady produkcji ekologicznej regulują przepisy rozporządzenie Rady (WE) nr 834/2007 z dnia 28 czerwca 2007 r. w sprawie produkcji ekologicznej i znakowania produktów ekologicznych i uchylające rozporządzenie (EWG) nr 2092/91 rozporządzenie Komisji (WE) nr 889/2008 z dnia 5 września 2008 r. ustanawiające szczegółowe zasady wdrażania rozporządzenia Rady (WE) nr 834/2007 w sprawie produkcji ekologicznej i znakowania produktów ekologicznych w odniesieniu do produkcji ekologicznej, znakowania i kontroli. i inne rozporządzenia Komisji
Rolnictwo ekologiczne w Polsce ustawa o rolnictwie ekologicznym z dnia 25 czerwca 2009 r. oraz akty wykonawcze do tej ustawy tj. rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi: w sprawie wzoru formularza wykazu producentów, którzy spełnili wymagania dotyczące produkcji w rolnictwie ekologicznym, oraz sposobu jego przekazywania w sprawie jednostek organizacyjnych oceniających i potwierdzających zgodność środków do produkcji ekologicznej z wymaganiami określonymi w przepisach dotyczących rolnictwa ekologicznego oraz prowadzących wykaz tych środków w sprawie niektórych warunków produkcji ekologicznej w sprawie nabywania uprawnień inspektora rolnictwa ekologicznego
MINISTER ROLNICTWA I ROZWOJU WSI PAŃSTWOWA INSPEKCJA OCHRONY ROŚLIN I NASIENNICTWA INSPEKCJA WETERYNARYJNA INSPEKCJA HANDLOWA INSPEKCJA JAKOŚCI HANDLOWEJ ARTYKUŁÓW ROLNO SPOZYWCZYCH PCA UOKIK MINISTER GOSPODARKI EKOGWARANCJA PTRE PL-EKO-1 AGRO BIO TEST PL-EKO-7 PNG PL-EKO-2 TÜV Rheinland Polska PL-EKO-8 COBICO PL-EKO-3 Centrum Jakości AgroEko PL-EKO-9 BIOEKSPERT PL-EKO-4 SGS Polska PL-EKO-10 BIOCERT MAŁOPOLSKA PL-EKO-5 Control Union Pollska PL-EKO-11 PCBC PL-EKO-6
Rolnictwo ekologiczne w Polsce 20000 18000 Liczba gospodarstw 2003-2009 17478 16000 15158 14000 12000 10000 9187 11887 8000 7128 6000 4000 2000 2286 3760 0 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009
Rolnictwo ekologiczne w Polsce 450000 400000 Powierzchnia użytków 2003-2009 395828 350000 300000 287529 314848 250000 228009 200000 150000 166300 100000 50000 61236 82730 0 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009
Rolnictwo ekologiczne w Polsce Liczba przetwórców 2003-2009 300 277 250 239 200 150 163 207 100 90 50 22 55 0 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009
Wspólna Polityka Rolna po 2013 roku Bezpieczeństwo żywnościowe; Zrównoważony rozwój rolnictwa i obszarów wiejskich; Równe warunki konkurencji na jednolitym rynku rolnym; Silna pozycja konkurencyjna UE na globalnym rynku rolnym.
Dziękuję za uwagę Ewa Szymborska Departament Rozwoju Obszarów Wiejskich Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi Ewa.Szymborska@minrol.gov.pl tel. 22 623 16 98