PS-1.431.3.24.2011.IJ-B. Adres placówki: Rodzinny Dom Dziecka Nr 12 ul. Obrońców Stalingradu 21/4 70-407 Szczecin PROTOKÓŁ kontroli kompleksowej przeprowadzonej w dniach 14-15 września 2011 r. w Rodzinnym Domu Dziecka Nr 12 w Szczecinie. Kontrolę przeprowadził zespół inspektorów w składzie: Ilona Jackiewicz- Bara - inspektor wojewódzki - osoba kierująca zespołem oraz Janusz Modrzejewski starszy inspektor wojewódzki, na podstawie Upoważnienia Nr 94/2011 z dnia 16 sierpnia 2011 r. wydanego przez zastępcę dyrektora Wydziału Polityki Społecznej Zachodniopomorskiego Urzędu Wojewódzkiego w Szczecinie. Przedmiot kontroli: Zagadnienia dotyczące przestrzegania standardu opieki i wychowania w placówce, a w szczególności: 1. Przestrzeganie usług opiekuńczo - wychowawczych, o których mowa w rozporządzeniu Ministra Polityki Społecznej z dnia 19 października 2007 r. w sprawie placówek opiekuńczo - wychowawczych (Dz. U. Nr 201, poz.1455). 2. Kwalifikacje osób zatrudnionych w placówce do opieki nad dziećmi. 3. Przestrzeganie praw dziecka. 4. Zasadność pobytu dziecka w placówce. 5. Działania placówki na rzecz powrotu wychowanków do rodziny i utrzymywania przez nich kontaktów z rodzicami. 6. Warunki lokalowe. 7. Zapewnienie dzieciom wyżywienia, dostępu do nauki, opieki zdrowotnej, zajęć wychowawczych, kompensacyjnych, terapeutycznych i rewalidacyjnych. 8. Wyposażenie dzieci w odzież, obuwie, zabawki, środki higieny osobistej, leki, podręczniki i przybory szkolne. 9. Wypłacanie drobnych kwot do dysponowania przez dziecko. 10. Dostęp do produktów żywnościowych i napojów przez całą dobę. 11. Dostęp do nauki. 12. Uczestnictwo w zajęciach pozalekcyjnych. 13. Pokrywanie kosztów przejazdu dziecka do uzasadnionych miejsc. 14. Prawidłowość prowadzenia dokumentacji. 15. Przygotowanie placówki do wypełniania zadań określonych w jej regulaminie. Kontrolą objęto okres od 01 stycznia 2010 r. do 14 września 2011 r. Przed przystąpieniem do czynności kontrolnych zapoznano dyrektora Placówki z programem kontroli, w którym określono temat, cel i rodzaj kontroli. Następnie dokonano lustracji kontrolowanego obiektu. 1
Wyjaśnień udzielała: - Pani Wanda Mościcka - Pendel- dyrektor Placówki,. Ustalenia kontroli: Placówka funkcjonuje od 20 lipca 2009 r. na podstawie Uchwały Nr XXXVII/935/09 Rady Miasta Szczecina z dnia 20 lipca 2009 r. i statutu stanowiącego załącznik do niniejszej uchwały oraz regulaminu opracowanego w porozumieniu z Dyrektorem Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie w Szczecinie. Statut określa Rodzinny Dom Dziecka jako placówkę rodzinną sprawującą całodobową opiekę nad powierzonymi jej dziećmi, pozbawionymi tej opieki w rodzinie naturalnej, do czasu ich usamodzielnienia lub powrotu do rodziny (zał. nr 1). W regulaminie zawarto cele i zadania, zasady działania i organizację Rodzinnego Domu oraz zadania wychowawcy, prawa i obowiązki wychowanków (zał. nr 2). Do zadań Placówki określonych w Regulaminie należy: 1. Zapewnienie wychowankom właściwych warunków rozwoju w rodzinnej atmosferze. 2. Umożliwienie dziecku zdobycia wykształcenia zgodnie z jego zamiłowaniem, możliwościami i chęciami. 3. Wyrabianie nawyku pracy, samodzielności, umiejętności współżycia w społeczeństwie i kultury osobistej. 4. Wyrównywanie deficytów rozwojowych dziecka. 5. Podtrzymywanie więzi dziecka z rodziną biologiczną. Określone w Regulaminie zasady działania i organizacja Rodzinnego Domu, to: 1. Placówką kieruje Dyrektor zatrudniony przez Prezydenta Miasta Szczecina po zasięgnięciu opinii Dyrektora Miejskiego Ośrodka pomocy Rodzinie w Szczecinie. 2. Dyrektor placówki rodzinnej jest jednocześnie wychowawcą, który wykonuje jednocześnie funkcje administracyjne i obsługi. 3. Placówka współpracuje z Miejskim Ośrodkiem Pomocy Rodzinie w Szczecinie. 4. Dom jest placówką, która dzieciom i młodzieży w liczbie 4-8 zapewnia opiekę i wychowanie odpowiednie do potrzeb, warunków rozwoju oraz przygotowuje do samodzielnego życia. Dyrektorem Placówki od dnia 15.09.2009 r. jest Pani Wanda Mościcka Pendel, posiadająca wykształcenie wyższe na kierunku prawo oraz prawo administracyjne, zaświadczenie kwalifikacyjne o ukończeniu szkolenia dla kandydatów zgłaszających gotowość do pełnienia funkcji Rodzinnego Domu Dziecka Nr 16/2008 wydane przez publiczny Ośrodek Adopcyjno Opiekuńczy w Szczecinie z dnia 05 grudnia 2008 r. oraz pozytywną opinię o spełnieniu przez kandydata do pełnienia funkcji rodziny zastępczej warunków, o których mowa w art. 73 ust. 1 i 3 pkt. 2-6 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej lub o posiadaniu odpowiedniego przygotowania przez kandydatów do prowadzenia placówki rodzinnej. Opinia została wydana przez publiczny Ośrodek Adopcyjno - Opiekuńczy w Szczecinie, który w dniu w dniu 08 2
grudnia 2008 r. zakwalifikował Panią Wandę Mościcką - Pendel do pełnienia funkcji Rodzinnego Domu Dziecka (zał. nr 3). W placówce zatrudniony jest na stanowisku wychowawcy Pan Robert Pendel posiadający wykształcenie średnie techniczne- technik technologii żywienia zbiorowego, zaświadczenie kwalifikacyjne o ukończeniu szkolenia dla kandydatów zgłaszających gotowość do pełnienia funkcji Rodzinnego Domu Dziecka Nr 17/2008 wydane przez publiczny Ośrodek Adopcyjno Opiekuńczy w Szczecinie z dnia 05 grudnia 2008 r. oraz pozytywną opinię o spełnieniu przez kandydata do pełnienia funkcji rodziny zastępczej warunków, o których mowa w art. 73 ust. 1 i 3 pkt. 2-6 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej lub o posiadaniu odpowiedniego przygotowania przez kandydatów do prowadzenia placówki rodzinnej. Opinia została wydana przez publiczny Ośrodek Adopcyjno - Opiekuńczy w Szczecinie, który w dniu w dniu 08 grudnia 2008 r. zakwalifikował Pana Roberta Pendel do pełnienia funkcji Rodzinnego Domu Dziecka (zał. nr 4). Placówka usytuowana jest w kamienicy w centrum miasta z bliskim dostępem do szkół, przedszkola, kina. Do dyspozycji Rodzinnego Domu oddano pomieszczenia o łącznej powierzchni użytkowej 148 m 2. Salon o powierzchni użytkowej- 28, 93 m 2, pokój dla dzieci o powierzchni użytkowej- 31,52 m 2, pokój dla dzieci o powierzchni użytkowej- 16,05 m 2, kuchnia z jadalnią o powierzchni użytkowej- 10,09 m 2, biuro o powierzchni użytkowej- 10,50m 2, 2 łazienki z toaletami. Pomieszczenia są wyposażone zgodnie z obowiązującym standardem. Rodzinny Dom Dziecka dysponuje 4-8 miejscami. Na dzień kontroli w Placówce przebywało 7 wychowanków, w tym 1 rodzeństwo 2 osobowe i 1 rodzeństwo 3 osobowe. W przypadku rodziców 6 dzieci występowało ograniczenie władzy rodzicielskiej, rodzice 1 dziecka byli pozbawieni władzy rodzicielskiej (zał. nr 5). W oparciu o informacje przekazane przez dyrektora oraz na podstawie dokumentacji 7 dzieci dokonano ustaleń dotyczących zasadności ich pobytu w Placówce oraz działań podejmowanych przez Placówkę na rzecz powrotu wychowanków do rodziny i utrzymywania przez nich kontaktów z rodzicami. Zgodnie z pisemną informacją przekazaną przez Panią Dyrektor (zał. nr 6) wszystkie dzieci przebywające w placówce w dniu kontroli zostały umieszczone na podstawie postanowień sądu i skierowań wydanych przez MOPR w Szczecinie. W kontrolowanym okresie w stosunku do 6 dzieci podjęto wnioski o pozostawieniu w Placówce. W stosunku do 3 dzieci podjęto wnioski o umieszczeniu w rodzinie przysposobiajacej. Na dzień kontroli 1 dziecko nadal przebywało w Placówce, 2 dzieci zostało umieszczonych w rodzinie przysposabiającej. Podejmowano działania w kierunku powrotu dzieci do domu a w przypadku braku takiej możliwości dzieci zgłaszane były do ośrodka adopcyjno - opiekuńczego w celu znalezienia rodziny przysposabiającej lub zastępczej spokrewnionej (zależnie od sytuacji prawnej wychowanków). W przypadku rodzeństwa (2 dzieci), został podpisany kontrakt socjalny z ich matką w dniu 16 czerwca 2011 r. Na dzień kontroli dzieci były urlopowane do domu rodzinnego, a mama uczestniczyła we wszystkich ważnych wydarzeniach w życiu dzieci, uczestniczyła także w szkoleniu pn.: Szkoła dla rodziców. Mama dzieci mogła liczyć na wsparcie dyrektora Rodzinnego Domu Dziecka oraz na wsparcie pracownika socjalnego Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie w Szczecinie (zał. nr 7 i 8). W przypadku rodzeństwa (2 dzieci), dyrektor placówki podjął współpracę z kuratorem sądowym mającym dozór nad ich ojcem. Uzyskano informacje na temat sytuacji rodzinnej i warunków lokalowych w których 3
mieszka. Placówka wystąpiła także do Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie w Szczecinie z prośbą o przeprowadzenie wywiadu środowiskowego. Starszy brat jednej z dziewczynek umieszczony został w Rodzinnym Domu Dziecka Nr 6 i w związku z tym poczynione zostały starania nad zapewnieniem stałego kontaktu dla całego rodzeństwa. Rodzice dzieci oświadczyli, że poczynią starania celem uregulowania sytuacji mieszkaniowej oraz podjęcia pracy zawodowej. W przypadku 1 dziecka, pozostawione zostało ono w szpitalu. Rodzice zrzekli się praw rodzicielskich. Dziecko zostało zgłoszone do przysposobienia przez Ośrodek Adopcyjno Opiekuńczy Fundacji Mam Dom w Szczecinie. Dziecko posiada orzeczenie o stopniu niepełnosprawności w związku z tym czynione są starania aby w sytuacji braku kandydatów na jego przysposobienie, umieszczone zostało w rodzinie zawodowej specjalistycznej. Ocena zasadności pobytu wychowanków w placówce dokonywana była co pół roku na spotkaniach, w których uczestniczyli: dyrektor placówki, pracownik Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie w Szczecinie i przedstawiciel ośrodka adopcyjno opiekuńczego. Opinie w sprawie zasadności pobytu dzieci w placówce formułowane były na piśmie. W trakcie kontroli sprawdzono indywidualne plany pracy z dzieckiem i karty pobytu wychowanków. Modyfikacja planów dokonywana była co pół roku wspólnie z pracownikami ośrodka adopcyjno - opiekuńczego, przy uwzględnieniu potrzeb i zamierzeń wychowanków. W planach wyszczególniono cele długo i krótkoterminowe. Ujęte były obszary pracy w zakresie sytuacji rodzinnej i prawnej dziecka, jego funkcjonowania społecznego i emocjonalnego, nauki szkolnej, stanu zdrowia, przygotowania do samodzielności, potrzeb materialnych i szczególnych potrzeb dziecka (w tym jego zainteresowań). Dokumentacja dzieci prowadzona była w sposób prawidłowy, przejrzyście. Zaobserwowano duże zaangażowanie opiekunów w proces wychowawczy dzieci. Karty pobytu dzieci w placówce zawierały informacje o znaczących dla dziecka wydarzeniach, w tym o postępach w nauce szkolnej, o stanie zdrowia dziecka i ocenę aktualnej sytuacji dziecka. Podczas kontroli zostało sprawdzone, czy placówka jest przygotowana do wypełniania zadań określonych w regulaminie, czy spełnia standardy określone w 27 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 października 2007 r. w sprawie placówek opiekuńczo - wychowawczych i czy były przestrzegane prawa dziecka. Informacje uzyskano poprzez rozmowę kierowaną, przeprowadzoną z 6 dzieci w wieku od 4 do 9 lat (zał. nr 9) i poprzez rozmowę kierowaną z dyrektorem placówki (zał. nr 10). Spełnienie tych standardów przez Placówkę przedstawia się następująco: 1. Dzieci miały nieograniczony dostęp do jedzenia i napojów przez całą dobę. Przy planowaniu posiłków, uwzględniane były potrzeby i życzenia dzieci. Nie było wychowanków, którzy musieliby stosować specjalną dietę. Jeśli któreś dziecko było głodne zawsze otrzymywało posiłek. Dzieci wypowiadały się pozytywnie o jakości i ilości posiłków. Potwierdziły, że miały swobodny dostęp do jedzenia i picia. 2. Wszystkie dzieci były zapisane do lekarzy rodzinnych. Zalecenia lekarzy realizowane były na bieżąco. Opiekunowie reagowali na skargi dzieci dotyczące ich złego samopoczucia. Sprawdzali temperaturę, podawali ogólnodostępne leki, umawiali wizytę u lekarza rodzinnego, a w razie konieczności u specjalistów. W okresie objętym kontrolą dzieci nie były leczone psychiatrycznie. W Domu była apteczka wyposażona w podstawowe leki i środki opatrunkowe. 3. W placówce nie było dzieci, które wymagały nauczania indywidualnego. Jedno dziecko potrzebowało pomocy w nauce, która była mu zapewniana. Pracownicy placówki podejmowali działania w celu wyrównania deficytów i zapewnienia wychowankom możliwości rozwoju poprzez codzienną pomoc. W przypadku dziecka 4
z zespołem Downa, zapewniali mu udział w zajęciach organizowanych przez Stowarzyszenie Rodziców Dzieci z Zespołem Downa Iskierki tj.: wczesna terapia mowy, symulacja sensoryczna, wczesna rehabilitacja ruchowa, kinezjologia. Dziecko uczestniczyło także w zajęciach prowadzonych metodą Weroniki Sherborne, oraz stymulowane było metodą Bobat. Dzieci brały udział w zajęciach pozalekcyjnych i rekreacyjno - sportowych. Uczestniczyły w zajęciach z origami, uczęszczały na kółko plastyczne przy SP Nr 1 w Szczecinie, zajęcia plastyczne organizowane przez Stowarzyszenie Tęcza Serc. Organizowane były również wyjazdy do Centrum Wodnego Laguna w Gryfinie. Jedno dziecko uczestniczyło na zajęcia z baletu, które organizowane były w przedszkolu do którego uczęszcza oraz na zajęcia rytmiczne. W miarę potrzeb dzieci uczęszczały również na zajęcia logopedyczne. Dyrektor i wychowawca pomagali wychowankom w przygotowywaniu się do lekcji, sprawdzali odrobienie prac domowych i systematyczność uczęszczania przez dzieci do szkoły. Wychowankowie odrabiali lekcje zgodnie z indywidualnymi potrzebami w swoich pokojach i salonie. Dzieci były wyposażone w odzież, obuwie, bieliznę, zabawki odpowiednie do wieku rozwojowego, środki higieny osobistej, podręczniki i przybory szkolne oraz inne przedmioty osobistego użytku. W placówce nie było problemów z zabezpieczeniem tych rzeczy w odpowiednim czasie i wystarczającej ilości. Wszystkie wydatki były pokrywane z budżetu Placówki. 4. Dzieci regularnie otrzymywały kieszonkowe w wysokości od 15 do 25 zł w zależności od wieku. Nie występowały sytuacje nieotrzymania przez dziecko kwoty pieniężnej. 6. Dzieci uczyły się w szkołach na terenie Szczecina, nie było więc potrzeby ponoszenia opłat za pobyt w bursie lub w internacie. 7. Ze względu na wiek, dzieci nie przebywały samodzielnie poza placówką. Nie było więc potrzeby otrzymywania przez nie środków na pokrycie kosztów przejazdów do i z miejsca uzasadnionego pobytu poza placówką. 8. Placówka zapewniała dla każdego dziecka łóżko lub tapczan, szafę lub miejsce w szafie na przechowywanie rzeczy osobistych, odzieży, obuwia, zabawki oraz lampki nocne. Stan techniczny domu był dobry. Na bieżąco uzupełniane były potrzebne przedmioty codziennego użytku. W Placówce była ciepła woda, centralne ogrzewanie. Ostatni remont w placówce wykonywany był na przełomie sierpnia i września 2009 r., stan instalacji elektrycznej, sanitariatów oraz oświetlenia był dobry. W czasie kontroli uzyskano od dzieci informacje dotyczące przestrzegania w Placówce praw dziecka do: informacji, swobody wypowiedzi, ochrony przed poniżającym traktowaniem i karaniem, do prywatności, wolności religijnej. Informacje te zostały zebrane na podstawie rozmowy kierowanej, dostosowanej do wieku i możliwości rozwojowych dzieci. Ze zgromadzonych informacji wynika, że dzieci nie utożsamiają pobytu w Rodzinnym Domu Dziecka z pobytem w placówce, czują się w nim jak w domu rodzinnym, używają sformułowania ciocia, wujek, nie traktują opiekuna jak wychowawcy. Na pytanie jakie masz prawa dzieci odpowiedziały, że mogą oglądać telewizor, mogą się bawić, iść na plac zabaw, do sali zabaw i grać na komputerze. Dzieci wiedziały, za co mogą być ukarane lub nagradzane (najczęściej za zachowanie). Wśród nagród wymieniły cukierki i słodycze a wśród kar nie oglądanie wieczorynki, nie jedzenie słodyczy. Jedno dziecko powiedziało, że za karę stało w kącie. Dyrektor placówki wyjaśniła, że dziecko musiało stać w kącie zanim zostało umieszczone w Placówce, ponieważ nie stosuje takiej kary. Dzieci miały kogoś, z kim mogły porozmawiać o swoich sprawach osobistych. Powiedziały, że ze swoimi problemami zwracają się do cioci i do wujka, koleżanek oraz do rodziców. 5
Wychowankowie mieli możliwość chodzenia do kościoła. W placówce organizowane były tradycyjne uroczystości religijne, a także urodziny. Na pytanie czy spotyka cię przemoc, jeśli tak to jaka i kto ją wobec ciebie stosuje dzieci powiedziały, że maluchy czasami się popychają. Dzieci powiedziały, że rodzice mogą odwiedzać je w placówce i że nie wszystkie mogą zajmować wspólnie pokój ze swoim rodzeństwem, ponieważ są 2 pokoje. Powiedziały, że otrzymują kieszonkowe i ciocia daje im pieniążki. Wujek natomiast pyta się dzieci co chcą zjeść. Ocena kontrolowanej działalności Placówki: W oparciu o zgromadzony materiał kontrolny stwierdzono, że Placówka jest przygotowana do realizacji zadań określonych w regulaminie. Dyrektor i wychowawca posiadają wykształcenie zgodne z aktualnymi przepisami i odbyli szkolenie dla kandydatów do prowadzenia placówek rodzinnych. Posiadają opinię ośrodka adopcyjno-opiekuńczego o posiadaniu odpowiedniego przygotowania. W trakcie kontroli stwierdzono, że wszystkie dzieci przebywające w Placówce posiadają postanowienia sądu o objęciu ich taką opieką i skierowania do Rodzinnego Domu. Ocena zasadności pobytu dzieci w placówce dokonywana była w przepisowym czasie z udziałem pracownika ośrodka adopcyjno-opiekuńczego i Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie w Szczecinie. Ponadto Rodzinny Dom Dziecka spełnia standardy określone w 27 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 października 2007 r. w sprawie placówek opiekuńczo-wychowawczych. Przestrzegane były prawa dziecka. W Placówce panuje rodzinna, ciepła i serdeczna atmosfera. Dzieci czują się w niej bezpiecznie, mogą się zwrócić do opiekunów z prośbą o pomoc w każdej sprawie. Częściej doświadczają nagród niż kar. Dokonano wpisu w książce kontroli pod pozycją 1. Przedstawicielowi kontrolowanej jednostki, po zapoznaniu z treścią protokołu, przysługują następujące uprawnienia: 1. Przed podpisaniem protokołu kontroli kontrolowany może zgłosić umotywowane zastrzeżenia na piśmie, co do jego treści w ciągu 7 dni od dnia otrzymania do podpisu. 2. Prawo odmowy podpisania protokołu powinno być poprzedzone złożeniem pisemnych przyczyn odmowy, co nie stanowi przeszkody do wszczęcia postępowania pokontrolnego. Protokół sporządzono 20 września 2011 r. w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, które otrzymują: - Rodzinny Dom Dziecka Nr 12 w Szczecinie - egzemplarz nr 1 - a/a - egzemplarz nr 2 Szczecin, dnia kierownik kontrolujący: 6
jednostki kontrolowanej: Protokół otrzymano dnia.. 7